Þjóðviljinn - 18.10.1963, Blaðsíða 4

4 SlÐA
Ctgefandi: Sameiningarilokkur alþýðu — Sósialistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson, Magnús Kjartansson (áb.>,
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjórar: Jón Bjamason, Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm. afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust 19.
Simi 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 80 á mánuði.
Verkamannasamband
^kvörðun þriggja a'f stærstu verkamannafélögum
landsins um stofnun verkamannasambands er
mjög mikilvæg ákvörðun og líkleg til að koma
skriði á þær skipulagsbreytingar sem forystu-
menn verkalýðssamtakanna hafa verið sammála
um undan'farin ár að gera þyrfti. Það er Verka-
mannafélagið Hlíf í Hafnarfirði, Verkamannafé-
lagið Dagsbrún í Reykjavík og Verkalýðsfélagið
Eining á Akureyri, sem samþykktu á mánudag-
inn var svo ’til einróma að beita sér sameiginlega
’fyrir stofnun landssambands almennra verkalýðs-
félaga, verkamannasambands, og jafnframt að
þessi félög gerðust sto'fnfélög sambandsins. Stofn-
un slíks sambands er heimil samkvæmt núverandi
lögum Alþýðusambandsins, og er sjálfsögð fagleg
ráðstöfun.
'l^erkalýðshreýfing Hvers lands hlýfur að þróast
’ og breytast í skipulagsformum e'ftir því sem
þjóðfélagsaðstæðurnar breytast. Stofnun Alþýðu-
sambandsins og Alþýðuflokksins 1916 var merkur
^ögulegur áfangi. Sama má segja um hina gagn-
geru skipulagsbreytingu sem gerð var á Alþýðu-
sambandinu 1940 og kom til fullra framkvæmda
fveimur árum síðar, er skilið var skipulagslega
milli Alþýðusambandsins og Alþýðu’flokksins. All-
mörg ár eru nú frá því nefnd Alþýðusambands-
ins náði samkomulagi um gerbreýtingar á skipu-
lagi verkalýðshreyfingarinnar. Var þar fyrirhug-
að að horfið ýrði frá að einstök félög yrðu beint
aðilar að Alþýðusambandinu, heldur skyldu mynd-
uð starfsgreinasambönd og yrði Alþýðusamband-
ið bygg't' upp af þeim. Þrátt fyrir viljaýfirlýsing-
ar síðustu Alþýðusambandsþinga um breýting-
arnar hefur ekki náðst samkomulag um að hrinda
í ffamkvæmd þeim rót’fæku skipulagsbreytingum
sem fyrirhugaðar voru. En þar sem þegar he’fur
verið farið inn á þá braut að stofna landssamtök
einstakra starfsstétta hafa verkamenn talið óhjá-
kvæmilegt og æskilegt að gengið yrði án frek-
ari dráttar að stofnun verkamannasambands, —
landssambands verkamannafélaganna. Þó er ekki
ætlunin að verkamannasambandið kjósi fulltrúa
á Alþýðusambandsþing, heldur verði hin einstöku
verkamannafélög sjálf aðilar að sambandinu með-
an ekki hefur verið gerð hin gagngera skipulags-
breyting sem fyrirhuguð er, og samningsréftur-
inn verði hér eftir sem hingað til lögformlega í
höndum hinna einstöku félaga.
Nöldur ríkisstjórnarblaðanna að verið sé að e'fna
til klofnings á verkalýðshreyfingunni með
stofnun verkamannasambands er tilhæfulaus og
ómerkilegur áróður, og kemur reyndar úr hörð-
ustu átt. Verkamenn telja sér nauðsyn að treysta
og efla samtök hinna almennu verkamannafélaga
og hugsa stofnun verkamannasambands sem á-
fanga á vegi almennra og rótíækra skipulags-
breytinga íslenzkrar verkalýðshreyfingar. Stofn-
un verkamannasambands nú á þessu hausti er
eðlileg ákvörðun og hlýtur að treysta alla víg-
stöðu verkamanna til sóknar og varnar. — s.
ÞIÓÐVILJINN
Föstudagur 18. október 1963
Tillaga Alþýðubandalagsmanna um breytingar á almannatryggingalögum:
BÆTUR HÆKKI UM40%OG
SÉU VÍSITÖLUTRYGGÐAR
■ Þingmenn Alþýðu-
bandalagsins í efri
deild, Alfreð Gíslason,
Bjöm Jónsson og Gils
Guðmundsson, hafa
lagt fram frumvarp til
breytinga á almanna-
tryggingalögunum, þar
sem gert er ráð fyrir að
allar bætur samkvæmt
lögunum hækki um
40%, og jafnframt að
allar bótafjárhæðir
trygginganna verði frá
næstu áramótum verð-
tryggðar og miðað við
vísitölu framfærslu-
kostnaðar í okfóber
1963.
■ Er hér um að ræða
stórfellt hagsmunamál
öryrkja, einstæðinga
og gamalmenna, sem
fylgzt verður af athygli
með hvaða afgreiðslu
hlýtur á þinginu.
1 greinargerð segja flutn-
ingsmenn (mil'lifyrirsagnir Þjóð-
viljans):
I frv. þessu er gert ráð fyr-
ir, að
1) allar bótafjárhæðir gild-
andi laga um almannatrygg-
ingar verði frá 1. júlí til árs-
loka 1963 greiddar með upp-
bót, er nemur 40%, og
2) bótafjárhæðir nýju lag-
Deildafund-
irígærdag
Fundir voru í báðum
deildum Alþingis í gær og
í sameinuðu þingi. Næstu
fundir Alþingis verða
mánudaginn 21. október
næstkomandi.
f neðri deild var eitt mál
á dagskrá, frumvarp til laga
um loftferðir, er flugmálaráð-
herra leggur fram. Frumvarp
þetta er samið til að sam-
ræma íslenzk lög um þessi
mál alþjóðareglum og alþjóða-
loftferðasamningum, sem ísland
hnfur gerzt aðili að. Við samn-
ingu frumvarpsins var höfð
hliðsjón af lögum annarra
þjóða um loftferðir, einkum
lögum Dana og Norðmanna.
Flugmálaráðherra, Ingólfur
Jónsson, hafði framsögu með
frumvarpinu en að framsögu
lokinni Irvaddi Einar Olgeirs-
son sér hljóðs og gerði þá at-
hugasemd við frumvarpið, að
í því væru engin ákvæði um
vinnutíma flugmanna.
Að umræðum loknum var
frumvarpinu vísað til annarr-
ar umræðu c*g samgöngu-
málanefndar.
Á dagskrá efri deildar var
fyrsta mál á dagskrá frumvarp
til laga um þinglýsingar og
síðan fimm frumvörp önnur
því tengd. Dómsmálaráðherra
hafði framsögu og kvað eng-
ar athugasemdir hafa verið
gerðar við frumvarpið þann
tíma er það lá frammi tii
umsagnar hlutaðeigandi aðila.
Var frumvörpunum öllum vís-
að samhljóða til annarrar um-
ræðu og allsherjamefndar efri
deildar.
Alfreð Gíslason
anna, sem öðlast gildi 1. jan.
n.k., verði hækkaðar um sama
hundraðshluta og með þeirri
hækkun taldar grunnupphæðir,
er síðan fylgja breytingum á
vísitölu framfærs'lukostnaðar,
miðað við október 1963.
Leiðrétting seint og
síðar meir
Það gildir um bótaþega al-
mannatrygginga svipað og
launþegana að þeir fá
ekki leiðréttingu kjaramála
sinna fyrr en seint og síðar
meir. Dýrtíöin er í stanzlaus-
um vexti, og með hverjum
mánuði, sem líður, rýma trygg-
ingabætumar. Þetta er bóta-
þegunum þvi tilfinnanlegra sem
kjör þeirra eru krappari en
annarra marrna. Á missera eða
árafresti tekur löggjafinn sig til
og hækkar bætumar, en alla-
jafna aðeins að nokkrum hluta
þess, sem dýrtíðarvextinum
nemur. Hækkunin kemur seint,
og þegar hún kemur, er hún
skorin við nögl.
Oft hefur hlutur bótaþega
verið lítill gerður, en liklega þó
aldrei sem nú, enda dýrtíðar-
aukningin örari en nokkru
sinni áður. Skal nú farið um
það nokkrum orðum.
1 marz 1960 voru samþykktar
á Alþingi breytingar á lögum
um almannatryggingar, og var
hækkun bótafjárhæða megin-
efnji þeirra. Sem leiðrétting á
gömlu misræmi var þessi bóta-
hækkun góðra gjalda verð, því
að með henni þokaðist nokkuð
í áttina til þess. sem gerist um
tryggingabætur annars staðar á
Norðurlöndum. Þannig mátti þó
ekki líta á málið. Ríkisstjómin
tók það skilmerkilega fram
þegar í upphafi, að hækkun
þessi væri fyrst og fremst til
þess gerð að mæta nýju dýrtíð-
arflóði, sem undirbúið var af
kappi um þær mundir.
Þótt þessi ráðstöfun væri
aldrei hugsuð sem endurbót,
leit hún ekki ilia út á pappím-
um. Með henni skyldu böm,
öryrkjar og gamalmenni tryggð
fyrir skakkaföllum af völdum
viðreisnarinnar. Siðar kom
reynslan til skjalanna, og hún
sýndi, að ráðstöfunin var ekki
annað en kák og tryggingin
svo gott sem haldlaus.
Arið 1960 og fyrri hluta árs
1961 hækkaði allt verðlag svo
mjög, að ríkisstjómin sá sig til
knúða að auka tryggingabætur
um 13,8% frá 1. júlí 1961. Þessi
bragarbót reyndist þó skamm-
góður vermir, því að áfram
geysaði dýrtíðin. Þvi neyddust
stjómvöldin enn til að fara 6
stúfana, og var ný bótahækkun
ákveðin frá 1. júnf 1962. Hún
nam 7% og tók aðeins til elli-
og örorkulífeyris. Aðrar bætur
héldust óbreyttar í það sinn.
Þetta voru óverulegar kjara-
bætur, enda runnu þær jafn-
hraðan út í dýrtíðarsandinn, og
því standa bótaþegar berskjald
aðir nú, er haustdýrtíðin mikia
skellur yfir. Tryggingalögin
frá síðasta þingi verða þeim
ekki neim brjóstvöm nú. Þau
öðiast ekki gildi fyrr en 1.
janúar n.k., og auk þess eru
bótahækkanir þeirra mjög tak-
markaðar, eins og sýnt skal
fram á hér á eftir.
Stórfelld kjararýrn-
un tryggingabóta
Kjararýrnun tryggingabóta
má nokkuð marka af saman-
burði talna. Síðan í marz 1960
hafa ellilífeyrir og örorkulíf-
eyrir hækkað um 27%, barna-
lífeyrir og mæðralaun um 18%
og fjölskyldubætur um 15%
Á sama tíma hefur matvara
hækkað um 75% samkvæmt
vísitölu framfærslukostnaðar i
október, fatnaður um 46% og
hiti og rafmagn um 37%. Heild-
arvísitalan hefur hækkað um
54%, þrátt fyrir óeðlilega lágt
reiknaðan húsnæðiskostnað.
Á meðan ellilaun hækka um
ein 27%, hækkar vistgjald á
elliheimili um 73%. Það var 75
kr. á dag snemma árs 1960,
en er nú 130 kr.
Þessar tölur gefa bendingu
um. hvert afhroð verst stæðu
þegnar þjóðfélagsins hafa beðið
síðustu fjögur ár, enda mun
þeirra hlutur a'ldrei hafa verið
jafnbágur og nú.
Vísitala vöru og þjónustu er
nú 163 stig. Ef við hana er mið-
að, ætti elli- og örorkulífeyrir
að hækka úr 18240 kr. í 23472
kr. eða um 29%. Sé hins vegar
miðað við hækkun vistgjalda
á stofnunum, þá þyrfti þessi
lífeyrir að hækka um 36% frá
þvi. sem nú er. Loks er ekki
úr vegi að hafa í huga, að á
þessu ári hafa laun opinberra
starfsmanna hækkað verulega,
og muni talið að sú hækkun
nemi að meðaltali 45%.
Með tilliti til þeirra virðist
ekki fært að bera fram tillögu
um bótahækkun, er nemi
minna en 40%.
1 upphafi þings lagði ríkis-
stjórnin fram frumvarp til
laga um veitingu ríkisborgara-
réttar. Eru nöfn fimm manna
nefnd í frumvarpinu.
Þeir sem lagt er til að öðl-
ist ríkisborgararétt eru þess-
ir:
Bagutti, Sonja Jolanda (Ól-
afsson), húsmóðir að Syðstu-
Mörk í Vestur-Eyjafjallahreppi
í Rangárvallasýslu, fædd í
Sviss 12. október 1935.
Larsen, Benny Heinrioh,
Gils Guðmundsson
Um aðrar tegundir bóta er
svipað að segja og lífeyrinn.
Mæðralaun og bamalífeyrir
þurfa að hækka um 38% til
þess að ná áðumefndri vísitölu
og fjölskyldubætur um 41%,
svo að nefndar séu nokkrar
mikilsverðar bótategundir.
Tillaga um lág-
markshækkun
Sú hækkun, sem hér er lagt
til að gerð verði, er lágmarks-
hækkun þess, sem gera þarf á
þessu sviði, ef almannatrygg-
ingar eiga að halda gildi sínu
og vera meira en nafnið eitt.
Hér er ekki farið fram á raur,- •
verulega aukningu, heldur að-
eins að reynt verði að halda
í horfinu.
En hvað um nýju íögin um
almannatryggingar? Er ekki
þar að finna ríflegar hækkanir
á öllum tryggingabótum, og er
ekki rétt að þrauka, þangað til
þau taka gildi?
Samkvæmt þessum nýju lög-
um, sem öðlast gildi eftir ára-
mót, hækka að vísu sumar teg-
undir bóta. Á meðal þeirra era
fæðingarstyrkir, dánarbætur
vegna slyss og ekkjulífeyrir.
Þessum bótum öllum er það
sameiginlegt, að þær höfðu
dregizt mjög aftur úr, voru
orðnar „lélegustu bætur, sem
almannatryggingar veita. og
vart nefa nafnið tómt‘, eins og
höfundar lagafrumvai-ps'ins
komast að orði um ekkjulífeyr-
inn í greinargerð. Um sjúkra-
dagpeninga, sem einnig eiga að
hækka eftir áramót, komast
sömu höfundar svo að orði:
„Oft hafa sjúkradagpeningar
verið undanskildir, þegar aðrar
bætur hafa hækkað, og enn
fremur hefur lágmarkið miðazt
við bætur annars verðlagssvæð-
is.‘
Þessi er skýringin á bóta-
hækkun nýju laganna. Það er
Framhald á 3. síðu.
verkamaður í Reykjavík, fædd-
ur í Danmörku 23. ágúst 1936.
Olsen, Jörgeh Faurholt,
garðyrkjumaður í Reykjavík,
fæddur i Danmörku 10. nóv-
ember (Fær réttinn 30. apríl
1964),
Rasmussen, Finn, útvarps-
virki i Reykjavík, fæddur í
Danmörku 15. nóvember 1937.
Östlund, Pétur Davíð. hljóð-
færaleikari í Reykiavík, fædd-
ur í Bandaríkjunum 3. des-
ember 1943.
ÞINCSIÁ ÞJÓÐVILJANS
Frumv. um veitingu
ríkisborgururéttur