Þjóðviljinn - 22.10.1963, Blaðsíða 8

8 SÍÐA
ÞJÓÐVILJINN
FISKIMÁL - Eftir Jóhann J. E. Kúld

* $*
Frá vesturhöfninni í Reykjavík. Trillurnar liggja viö Ægisgarö að vestanverðu, en Grandagarð-
ur, þar sem hús Slysavamafélagsins er, þar fyrir handan.
Lóðarleiga Slysavarna-
félagsins í Reykjavík
Fiskiðnaðurinn
á íslandi
I fundargerð hafnarstjómar
Reykjavíkur fimmtudaginn 19.
sept. sl. er það bókað, að á-
kveðin hafi verið leiga fyrir
lóð Slysavamafélagsins krónur
25.00 á fermetra frá l'/7 1963
að telja. Lóð þessi er 280 fer-
metrar og verður því ársleigan
krónur 7000.00.
Mér dettur ekki i hug að
halda því fram að hér sé um
háa leigu að ræða, síður en
svo, þegar tekið er tillit til
legu lóðarinnar á góðum stað
við höfnina. En þó var það
svo að mér hnykkti við. þegar
ég las þetta. Mér kom það al-
gjörlega á óvart, að Slysa-
vamafélagið væri skattlagt af
Reykjavíkurhöfn fyrir aðstöðu
þá til björgunarstarfsemi sem
höfnin veitir félaginu.
Þegar ég átti heima í Nor-
egi um nokkur ár fyrir löngu,
var mér það kunnugt að starf-
semi norsku björgunarfélag-
anna var allsstaðar séð fyrir
aðstöðu við hafnimar í norsku
bæjunum, án þess að önnur
greiðsla kæmi fyrir, en sú er
fólst í starfsemi fjörgunarfé-
laganna. Seglbjörgunarskúturn-
ar sem félögin ráku þá og voru
stolt þjóðarinnar allrar, voru
á þeim tíma einu fleytumar
sem voru yfir það hafnar að
greiða hafnargjöld, hvar sem
þær bar að landi í norskri
höfn. 1 heimahöfnum björgun-
arskútanna var þeim séð íyrir
plássi, án þess að bein
greiðsla kæmi þar fyrir. Þetta
þótti svo sjálfsagt þar þá, að
annað hefði verið talið
hneyksli. Hvemig þessu er
háttað í Noregi nú, það get
ég ekkert fullyrt um, en það
þykir mér þó sennilegast að
þessu sé haldið í sama horfi
og áður var.
Við Islendingar eigum meira
undir sjósókn og aflaföngum
heldur en nokkur önnur þjóð
í heiminum að Færeyingum
einum undanskildum. Vegna
þessa, svo og legu landsins, þá
er okkur það höfuðnauðsyn að
öflug Slysavamastarfsemi sé
jafnan i landinu. Allir íslend-
ingar, hvar í stétt eða flokki
sem þeir standa, eiga það ailir
sameiginlegt, að standa í skuld
við Slysavamafélagið fyrir
starfsemi þess. Þess vegna vil
ég mælast til þess, við hina
ágætu menn sem skipa hafn-
stjóm Reykjavíkur, að þeir
allir sem einn endurskoði af-
stöðu sína til leigunnar fyrir
lóð Slysavarnafélagsins við
höfnina, og láti félagin'u í té
endurgjaldslaust alla aðstöðu
sem nauðsynleg er; það eitt tel
ég sæmilegt. Ég teldi það vel
til fundið, að hafnarstjóm
gerði slíka samþykkt og tengdi
hana minningu fyrsta erind-
reka Slysavamafélagsins, Jóns
Bergsveinssonar, því slik sam-
þykkt væri í anda þess mæta
manns.
Reykjavíkurhöfn munar alls
ekkert um þær sjö þúsund
krónur sem leiga Slysavama-
$
VETTVANCÍ
félagsins nemur á ári, en mér
finnst þessi leiga setja blett á
okkar kæru höfuðborg, því að
í henni felst vanmat á starf-
semi Slysavamafélagsins.
öllum mönnum geta orðið á
mistök, það er ekki nema
mannlegt, og undir það vil ég
að óreyndu færa þessa umtöl-
uðu samþykkt háttvirtrar hafn-
arstjómar Reykjavíkur, nvað
við kemur lóðaleigu fyrir starf-
semi Slysavamafélagsins hér
í borg. Ég held að þessi sam-
þykkt byggist á því, að þetta
mál hafi ekki verið nægilega
vel grundað, þegar afgreiðsla
málsins fór fram.
Það er haft eftir Ara fróða,
að mönnum bæri jafnan að
hafa það er sannarra reyndist.
Ég vonast til þess, að í hafn-
arstjóm Reykjavíkur sitji bað
miklir menn, að þeir geti
breytt afstöðu sinni til mála,
þegar þeir sjá að slíkt horfir
til meiri sæmdar fyrir þá
Jón Bergsveinsson
sjálfa og borgina okkar, og í
þeirri trú, að það verði gert,
þá lýk ég þessu rabbi að sinni.
Allar gengislækkanir og aðr-
ar efn>'agsráðstafanir sem
gerðar hafa verið hér á landi
síðan stríði lauk hafa verið
gerðar til að bjarga fiskveið-
um og fiskiðnaði stendur og
túlkað hefur verið af viðkom-
andi ríkisstjómum. En eftir
þetta mikla björgunarstarf um
árabil, þá standa fiskveiðar og
fiskiðnaður á Islandi í dag
mjög höllum fæti, svo að ekki
sé meira sagt. En með fiskveið-
um og fiskinðnaði stendur og
fellur þjóðarbúskapurinn, þar
sem þetta eru svo til einu út-
flutningsatvinnugreinamar hér.
Ýmsir útgerðarmenn héldu i
byrjun viðreisnartímabilsins —
svokallaða —, að núv. ríkis-
stjóm mundi koma útgerðinni
á traustan grundvöll. Ég /ildi
sjá þann útgerðarmann sem
lætur sér koma slikt til hugar
nú. Engar þær ráðstafanir sem
núverandi ríkisstjóm hefur
gert hafa miðað að þessu,
heldur miklu frekar öfugt.
Hvort hér er um vísvitandi
eða óafvitandi mistök að ræða,
skal ósagt látið, en mistök eru
það engu að síður. Sumar út-
gerðimar minna óneitanlega á
söguna um hina nafntoguðu
bræður á Bakka sem báru inn
sólskinið í trogum til að fá
birtu í bæinn sinn. svo átak-
anleg hafa ýmis úrræðin ver-
ið.
Glíman víð góðærið
Árið f fyrra og árið í ár
hafa bæði verið gjöful í bezta
máta, hvað við kemur afla á
sfld og öðrum fiski. Hráefnis-
verð hér hefur verið á þessu
tímabili miklu lægra en í
nokkru öðru nágrannalandi, og
vinnúlaun við vinnslu á afl-
anum hafa einnig verið miklu
lægri heldur en þeirra fisk-
veiðiþjóða sem við höfum orð-3>
ið að keppa við á heimsmörk-
uðunum.
Þessar óhrekjandi staðreyndir
orsökuðu það, að útgerðin hef-
ur gegnum árin staðið haliari
fæti en efni oft stóðu til, en
þetta ýtti hinsvegar undir vel-
gengni fiskiðnaðarins á undan-
fömum ámm. Nú er hinsvegar
svo komið, eftir alla viðreisn-
ina, eða réttara sagt vegna
hennar, að tekið er líka að
halla undan fæti hjá fiskiðn-
aðinum. Hið græna tré í beim
iðnaði, frystihúsareksturinn,
mun nú óefað standa ótrygg-
ari fótum heldur en nokkru
sinni áður og það þrátt fyrir
mikla og góða markaði fyrir
allar fiskafurðir. Þetta er ótrú-
legt en satt. Hver sá ungling-
ur, sem hefði reiknað dæmið
sitt jafn skakkt og viðreisnin,
hann hefði kolfallið á lands-
prófi og verið dæmdur úr leik
til framhaldsnáms, ævilangt.
En beir sem svo hrapallega
hafa brugðizt í sínum útreikn-
ingum, það hvarflar ekki «.nn-
að að þeim, en að þeir hafi
staðið sig vel, já, mjög vel.
Máske verður þessi blinda
þeirra þeim líkn í þraut síðar,
því lögmálin láta aldrei að sér
hæða og fara þar ekki í mann-
greinarálit.
I hverju Hggja
mistökin?
Stærstu mistökin í stjóm
okkar þjóðarbúskapar liggja
óefað í því, að úrræðin til
lausnar á þeim vanda sem við
hefur verið að glíma, hafa
verið röng. Þau úrræði sem
nota má í háþróuðum iðnaðar-
þjóðfélögum henta engan veg-
inn í okkar einfalda þjóðarbú-
skap, og verka því oft þver-
öfugt við það, sem hin hag-
fræðilega skólaformúla kennir.
Þetta virðist hafa sannazt al-
veg óumdeilanlega í þeirri
viðreisnartilraun sem hér hef-
ur staðið yfir. Það sem nú ger-
ir hraðfrystihúsaiðnaðinum
þungt undir fæti, eru fyrst og
fremst þau úrræði sem Við-
reisnin beitir.
í fyrsta lagi okurvextir á
rekstrarlánum, og vanræksla í
útvegunum á hagkvæmum
stofnlánum til langs tíma.
1 öðru lagi óheyrilega hár út-
flutningstollur á öllum sjávar-
afurðum; þessi tollur er 5—10
sinnum hærri en aðrar fisk-
veiðiþjóðir telja fært að nota.
1 þriðja lagi hafa hinar sí-
endurteknu gengislækkanir,
magnað svo dýrtiðarskrúfuna
og þar með hækkað í verði
allar rekstrarvörur fiskiðnað-
arins í landinu að dýrtíðar-
draugurinn er nú búinn að éta
upp hagnaðinn sem frystihúsin
urðu aðnjótandi í gegnum
Kæri vinur.
Jæja Fúsi minn. Nú eigum
við ekki lengur eins hægt um
vik, í bili að spjalla saman
eins og hér í gamla daga, á
meðan við vorum samvistum
á heimili þinu í Hraunkoti.
Þar áttum við margar ánægju-
legar samverustundir.
Þriðjudagur 22. október 1963
gengislækkanimar og Ifklega
vel það.
Þetta eru staðreyndirnar sem
blasa við í dag í okkar þjóðar-
búskap. Framundan hljóta svo
að vera stórfelldar kauphækk-
anir hjá öllu verkafólki, svo
hægt verði að mæta þeirri óða-
verðbólgu sem verður magn-
aðri með hverri viku sem líð-
ur, þvf að ekki er hægt að
gera kröfu til þess, að fólk
þrengi að sér meir mittisólina
mitt í góðærinu, vegna þess að
fávíslega er stjómað.
Hvar er þá við-
reisnin?
Hún er ekki hjá útgerðinni,
þrátt fyrir smíði bátaflota sem
vantar rekstrargrundvöll. svo
að hann hafi sæmilega afkomu
í meðalári. Hraðfrystihúsaiðn-
aðurinn segir sjálfur að rekstr-
argrundvöllinn vanti í dag.
Landbúnaðurinn segist ekki
geta rétt sig af með síðustu
hækkunum á landbúnaðarsf-
urðum og mun það rétt vera.
Verkafólk verður að vinna
tólf stundir á dag ef það á að
geta fætt sig og klætt.
Þetta eru allt staðreyndir
sem vitna um viðreisnina.
En það er óneitanlega tvennt
sem hefur blómgazt og blómg-
azt vel. Annarsvegar ríkis-
báknið, þar sem hver starfs-
grein hefur hlaðið milljóna
tugum við starfsemi sfna hvert
ár, og hinsvegar bankastarf-
semin, sem blæs út eins og
höfuð-atvinnuvegur f skjóli ok-
urvaxtakjara. Sumir láta sér
reyndar um munn fara að
bankareksturinn sé orðinn sem
krabbamein á þjóðarlíkaman-
um f #tað þess að vera þjón-
ustustarfsemi við atvinnuvegi
og almenning.
Ekki má gleyma garminum
honum Katli, var forðum sagt.
Og reyndar hef ég hér gleymt
að geta einnar umfangsmikill-
ar atvinnugreinar sem vel hef-
ur blómgazt undir Viðreisn-
inni, en það er margskonar
brask, og allskyns vafasöm
viðskipti, sem spuming er um,
hvort þoli rafmagnsljós eða
dagsbirtu. En þar með er líka
Viðreisnin öll.
Það var nú svo með þig,
Fúsi minn, að þú kveiktir á-
vallt á kertum þínum við
komu allra sem að húsi þínu
bar. Það var birta yls og
hjartahlýju, sem þú áttir í svo
ríkum mæli og gerði alla
nærveru þína bjarta og aðlað-
andi, bæði mönnum og mál-
leysingjum. En ekki er ég viss
um að þér hafi sjálfum fund-
izt nokkuð til um þessa eig-
inleika þína, enda var þér ljúf-
ara að veita en þiggja.
Það var mikil gæfa hverj-
um einum að njóta samfylgdar
þinnar, þó ekki væri nema
stuttan dag, þvf að minning-
amar um góðan dreng geym-
ast sem lýsandi stjarna í völ-
undarhúsi hugans.
_Að lokum þetta: Ég óska
þér innilega til hamingju með
heimkomu þína til hins nýja
Hraunkots, þar sem þú nú
dvelur með ástvinum þínum
og öðrum vinum, og heldur
áfram að kveikja á kertum
þínum. Það eru ljósgeislar
kærleikans, sem ávallt munu
fylgja þér. Ef til vill fae ég
einhvern tíma leyfi til þess
að heimsækja þig? Það yrði
mikill gleðidagur.
Blessaður vinur. Þökk fyrir
liðnar samverustundir. Vertu
gcðum guði íalinn um ->'ia ei-
litó. V’.....
Yinyl grunnmófning' er sctfuS tcm grunn-
mólning úti og inni 6 trf, jám og stcin.
Yfir Vinyf grunnmófninguna má mófa moS
ölfum algcngum máfningartegundum.
Yinyl grunnmáfning er ofgjör nýjung.
Vinyl grunnmáfning sparar yffur erfiöi
tíma og'fyrirhafn.
Vinyl grunnmáfning þomar á Vi-V/z klst.
MINNING
Sigfús Þórðarson
Hraunkoti, HafnarfírBi