Þjóðviljinn - 01.11.1963, Blaðsíða 4

4 8ÍÐA
ÞJðÐVILJINN
Föstudagur 1. nóvember 1953
Ctgefandi:
Sameiningarflokkur alþýðu — Sósialistaflokk-
unnn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson, Magnús Kjartansson (áb.),
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjórar: Jón Bjamason. Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar. prentsmiðja: Skólavörðust 19,
Sími 17-500 (5 linur). Askriftarverð kr. 80 á mánuði.
Ólög brotna
það er tilræði við lögin og löghlýðni að sam-
þykkja írumvörp á Alþingi sem enga stoð eiga
í réttarvitund fólksins. Hvað þá ef svo langt er
gengið að ríkisstjóm og meirihluti hennar á þingi
setja lög sem fela í sér frelsissvipfingu heilla
stétta og löglegra samtaka, lög sem jafngilda
nöktu ofbeldi í garð allrar alþýðu landsins.
Með þessum einsfæða h'ætti er „'frumvarp til
laga um launamál og fleira", sem ríkisstjóm
Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokksins fluttí á
Alþingi í gær, og ætlar að ber'ja í gegn á nokkr-
um dögum. Þar er fyrirskipað algjört bann við
kauphækkunum næstu tvo mánuði til að byr'ja
með, og látið í skína að þá megi verkalýðssamtök-
in vænta 'frekari umhyggju ríkisstjómarinnar og
flokka hennar. Þannig á að svipta alþýðu þessa
lands og verkalýðssamtökin frelsi til að semja um
kaup og kjör, en verðhækkanir eru hins vegar
ekki stöðvaðar.
jþessi árás á frelsi alþýðumanna og alþýðusam-
takanna er gerð eftir að fjölmennar starfs-
stéttir í þjóðfélaginu, þar á meðal launáhæstu
embættismannahópar, hafa fengið kauphækkanir
síðustu mánuði sem nema 40—100%. Hún er gerð
samtímis því að ríkísstjórnin og flokkar hennar
hafa' magnað svo óðadýrtíð að annars eins þekk’j-
ast engin dæmi. Árásin á samninga’frelsi og verk-
fallsfrelsið er gerð til að hindra að láglaunafólk-
ið, verkamenn og verkakonur og verzlunarmenn
fái launaHækkanir, sem öll þjóðin viðurk'ennir að
þeir eiga heimtingu á, — öll þjóðin nema nokkr'ir
þöngulh'ausar í stjóm Vinnuveiten'dasambandsins
að viðbætíum ráðherrum og þingmönnum Sjálf-
stæðisflokksins og Alþýðu’flokksins.
17'erði ’frumvarp þe'tta samþykkt, getur sú fram-
” leiðsla ekki kallast lög, heldur væru það ólög,
sem hljófa munu frá fyrsta degi fyrirlitningu og
óvirðingu hvers alþýðumanns. Hver er sá íslend-
ingur að hann telji sér skylt að virða ólög og hlýða
ólögum, sem þýða freklegt ofbeldi og frelsisvípt-
ingu? Ríkisstjómin og stjómmála’flokkar Hennar
munu fljótt komasf að raun um að ofbeldi og ó-
lög he’fna sín, líka þó Alþingi sé vanvirí með því
að Iáfa það samþykkja þau að nafninu til. Ríkis-
stjórn getur gripið ’til þess ofbeldis að banna
verkföll. En allir íslendingar ráða því, hvorf þeir
vinna eða vinna ekki tiltekinn dag eða tiltekinn
tíma. Og enginn getur skyldað neinn til að vinna
fyrir annað kaup en hann telur sér sæma. Alþýð-
an hlýtur að svara árás ríkisstjómarinnar. Og
hver sá maður, sem hefur ólög og o’fbeldislög að
engu og brýtur þau niður með öllum tiltækum
ráðum, vinnur þarft verk Það var gerf með gerð-
^dómslögin 1942, þvingunarlög hrokafullrar rík-
’stjórnar sem ætlað var að lama verkalýðssam-
^kin. Það er einnig hægt nú, með sams’tillfu á-
lácrlpunotólkpinc sem ríkisstiórn Sjálfstæðis
flnkksins og Alþýðuflokksjns er að níðasf á. — s.
Löggjöfin verður að gera ráð
fyrir tómstundum æskufólks
ÞINGSIA Þ|ÓÐVIL|ANS
í því þjóðfélagi, sem við búum í, þar sem treyst er
á gróðahyggjuna sem hreyfiafl er ekki hægt að búast við
jákvæðum árangri í uppeldismálum fyir en fræðslu-
kerfið hefur verið útvíkkað svo, að á sama hátt og það
er nú skylda ríkis- og sveitarfélaga að byggja skóla og
sjá unglingunum þar fjrrir fræðslu, þá verði það skylda
sömu aðila að reisa æskulýðsheimili og gefa þar hverju
ungmenni kost á að nota þar frítíma sína til hollrar
tómstundaiðju, skemmtana, til þess að hittast í eigin
húsakynnum í skjóli fyrir veiðarfærum þeirra útgerð-
armanna sem gera út á vasa æskufólks.
Geir Gunnarsson
Á þessa leið mælti Geir
Gunnarsson, þingmaður Al-
■pýðubandalagsins, er hann
tók til máls á dögunum við
1. umræðu stjómarfrumvarps-
ins um breyting á áfengislög-
um.
Áfengisvanda-
málið
í upphafi ræðu sinnar sagði
Geir:
Lagafrumvarp það, sem hér
liggur fyrir um breyting á
áfengislögum, snertir eitt
mesta og viðkvæmasta vanda-
mál þjóðarinnar, áfengisneyzlu
æskufólks.
Það vandamál er afleiðing
þess háskasamlega leiks sem
mikill meirihluti þjóðarinnar
tekur þátt í og vill ekki vera
án, að feta örgranna línu
hófdrykkjunnar án þess að
falla í hyldýpið sem við blas-
ir ef á brestur jafnvægið.
Með þeim breytingum sem
hér er lagt til að gerðar verði
á áfengislögunum er gerð til-
raun til að koma a.m.k. í veg
fyrir að nokkur hætti sér út
á líriuna fyrr en hann hefur
náð þeim andlegum og lík-
amlegum þroska, sem nauð-
synlegur er talinn.
Jákvæðar
aðgerðir
Síðan vék Geir Gunnars-
son að ýmsum atriðum er
snerta einstakar greinar
frumvarpsins, en í lokin sagði
hann m.a.:
Bönn og takmarkanir eru ó-
hjákvæmileg og þurfa meira
að segja að vera þannig úr
garði gerð, að þau nái til-
gangi sínum.
En það sem unglingar og
æskufólk þarfnast fyrst og
fremst, eru jákvæðar aðgerðir,
aðgerðir sem tryggja æsku-
fólkii það, sem ætti að koma
f staðinn fyrir það sem bann-
að er.
Ég ætla við afgreiðslu þessa
máls sem hér liggur fyrir að-
eins að minnast á eitt atriði
i því sambandi.
Vantar annan
helminginn
Ég hefi lengi verið þeirrar
skoðunar að í fræðslukerfi
okkar vanti í rauninni annan
helminginn af því sem þar
ætti að vera. Fræðslulögin
tryggja æskufólki ekki nema
hluta af þvi sem nauðsynlegt
er að það verði aðnjðtandi.
Skólamir sjá um hina beinu
fræðslu og þar dveíja ungling-
ar hluta dagsins og heimilin
sjá ungmennunum a.m.k. fyrir
næturstað, hvað sem um meira
er i hverju tilfelli, en sá tími
1 daglegu lífi ungmenna, sem
mestu varðar að nýttur sé á
iákvæðan og hollan hátt, til
að viðleitni skólanna og heim-
ilanna komi að haldi, er að
mestu látinn eftir aðilum, sem
fyrst og fremst hafa áhuga á
peningunum í vösum ung-
mennanna, en láta sig litlu
skipta sálar- eða líkamsheill
þeirra. Þar er æskufólki fyrst
og fremst boðið það, sem gæti
fært einhverjum gróða. Vasar^
ungmennanna eru hin feng-
sælustu mið fyrir peninga-
menn sem hafa komið sér
upp viðeigandi veiðarfærum
tii að sækja þangað afla.
Ég er þedrrar skoðunar að
i fræðslulögunum eða ein-
hveni viðbót við þau eigi að
gera ráð fyrir því, að tóm-
stundir æskufólks séu til, og
það sé ekki sama á hvern
hátt þeim er varið, það sé
jafnrík skylda þjóðfélagsins að
sjá æskufólki fyrir húsnæði
og viðfangsefnum i tómstund-
um sínum eins og að sjá því
fyrir skólahúsum og fræðslu.
í Því þjóðfélagi, sem við bú-
um í, þar sem treyst er á
gróðahyggjuna sem hreyfiafl
er ekki hægt að búast við
jákvæðum árangri i uppeld-
ismálum fyrr en fræðslukerf-
ið hefir verið útvíkkað svo, að
á sama hátt og það er nú
þess að hittast þar í eigin
húsakynnum í skjóli fyrir
veiðarfærum þeirra útgerðar-
manna sem gera út á vasa
æskufólks.
Sá tími þarf að ko.ma, að
slík æskulýðsheimili í hverj-
um bæ og þorpi séu talin
jafnsjálfsögð og skólar nú.
Það er víst, að þegar slíkar
stofnanir hafa verið, til um
skeið þá þyrftum við síður
en nú að binda traust okkar
við bönnin ein.
En þess tíma, að þannig
verði búið að æskunni má
víst því miður bíða alllengi
enn í því þjóðfélagi gróða-
hyggjunnar, sem byggir hverja
milljónahöllina eftir aðra ut-
an um skuldabréf sín og víxla
og umboðsfyrirtæki erlendra
auðhringa en býr á sama tíma
við slíkt húsnæðishrak í
að byggja skóla í bæjum og
sjá unglingunum þar fyrir
fræðslu þá verði það skylda
sömu aðila að reisa æskulýðs- skolamálum að ekki^er urint
heimili, og gefa þar hverju að uppfylla þær kröfur sem
ungmenni kost á að nota þar fræðslulögin þó gera um
frítíma sína til hollrar tóm- skólaskyldu nema með þvi að
stundaiðju, skemmtana, til tví- og þrisetja í skólana.
,Vikan' 25 ára
1 gær kom út 90 síðna af hann Hannesson og Gísla Hall-
mælisblað Vikunnar. í tilefni dórsson um lífið á Islandi eftir
þess áttu forráðamenn Vikunnar 25 ár. Annáll Vikunnar 1938—
fund með biaðamönnum og 1963 en þar er saga blaðsins
skýrðu þeim frá að 17. nóvem- rakin í stórum dráttum og við-
ber fyrir 25 árum hafi Vikan tal við Sigurð Benediktsson,
komið út í fyrsta sinni. fyrsta ritstjóra Vikunnar. Smá-
sögur eftir Stefán Jónsson og
A fundi fréttamanna voru Kristján Jónsson. Grein eftir
auk blaðamanna Vikunnar og gigurð Hreiðar um M.A.-kvart-
núverandi ritstjóra, Gísla Sig- ettinn. Greinin Einn dagur í
urðssonar, fyrsti ritstjóri og lundirheimum eftir G.K. ,,Á næt-
stofnandi blaðsins, Sigurður rjrgöngu með Gideon og Haus-
Benediktsson. ern« eftir sr. Sigurð Einarsson
Afmælisblaðið er hið vegleg- í Holti.
asta og má af efni þess m.a. Ritstjórar Vikunnar hafa ver-
riéfna: Litmyndir' af Kjarval að ið Sigurður Benediktsson, Gísli
störfum ásamt frásögn af degi Sigurðsson, Jón H. Guðmunds-
með listamanninum. Þá er sam- son, Gísli Astþórsson og Jökull
skylda ríkis- og syeitarfélaga tal við Jóhannes Nordal, Jó- Jakobsson.

Minnzt Björns Þórðarsonar,
fyrrver. forsætisráðherra
Dr. [jurís Björn Þórðar-
son, fyrrum forsætisráð-
herra, verður jarðsunginn
frá Dómkirkjunni árdegis
í dag. Bjöm lézt í sjúkra-
húsi hér í Reykjavík að-
faranótt sl. föstudags, 25.
október, eftir nokkurra
ára vanheilsu, 84 ára að
aldri.
Á fundi í sameinuðu Al-
þingi sl. mánudag minnt-
ist forseti,, Birgir Finnsson,
Bjöms Þórðarsonar með
þeim orðum sem fara hér
á eftir, en Björn var sem
kunnugt er forsætisráð-
herra á ámnum 1942 til
1944 og sótti sem slíkur
fundi Alþingis og tók þátt
í umræðum þar:
Bjöm Þórðarson var fæddur
ur í Móum á Kjalamesi 6
febrúar 1879. Foreldrar hans
voru Þórður bóndi þar Run-
ólfsson bónda í Saurbæ á Kjal-
amesi Þórðarsonar, og kona
hans, Ástríður Jochumsdóttir
bónda f Skógum í Þorskafirði
Magnússonar. Hann braut-
skráðist úr Lærða skólanum f
Reykjavík vorið 1902 og lauk
lðgfræðiprófi í háskólanum f
Kaupmannahöfn snemma árs
1908. Næsta sumar var hann
fulltrúi hjá bæjar- og héraðs-
fógetanum i Bogense á Fjóm.
en kom hingað heim um haust-
ið, settist að í Reykjavík og
gerðist málflutningsmaður við
yfirréttinn. Hann var settur
sýslumaður í Vestmannaeyjum
1909—1910, stundaði síðan
málflutning og var jafnan
starfsmaður í fjármálaskrif-
stofu stjórnairáðsins öðru
hverju á árunum 1910—1912 oe
hafði auk þess á hendi setu-
dómarastörf. Hann var settu'
sýslumaður í Húnavatnssýslun
1912—1914, settur sýslumaður
Mýra- og Borgarfjarðarsýslum
1914 — 1915, varð þá aðstoðar-
maður i dómsmálaskrifstofu
stjómarráðsins, síðan fulltrúi
þar til ársloka 1919, gegndi
dómarastörfum í forföllum
bæjarfógetans í Reykjavík
nokkra mánuði á árunum 1916
og 1917 og skrifstofustjóraemb-
ætti í dóms- og kirkjumála-
deild stjómarráðsins 1918—
1919, hafði á hendi fyrir at-
vinnu- og samgöngumáladeild
stjómarráðsins og síðar at-
vinnu- og samgöngumálaráðu-
neytið úrskurðun sveitastjóm-
ar- og fátækramála 1916—1928.
Hann var hæstaréttarritari á
árunum 1920—1928 og jafn-
framt útgefandi hæstaréttar-
dóma, en varð lögmaður í
Reykjavík í ársbyrjun 1929 og
gegndi þvi embætti bar til
hann varð forsætisráðherra 16
desember 1942. Ráðuneyti hans
lét af störfum 21. október 1944.
1945 var hann skipaður for-
maður Alþingissögunefndar og
ritstjóri Alþingissögunnar. og
gegndi hann þeim störfum til
ársins 1956. er þeirri útgáfu-
starfsemi lauk. Ýmsum nefnd-
arstörfum öðmm gegndi hann
um ævina, var formaður húsa-
leigunefndar Reykjavíkur 1919
—1926, formaður merkjadóms
Reykjavíkur 1919—1928 í vfir-
‘riörstjóm við prestkosningar
’ 920—1928, formaður verðlags-
■■fndar 1920—1921 <ikipaður i
.-rickjörstjórn 1091 formaður
Framhald á 5 síðu.