Þjóðviljinn - 15.11.1963, Blaðsíða 1
DEILA YERKAMANNA OG ATVINNU-
REKENDA TIL SÁTTASE MJARA
■ Síðdegis í gær átti framkvæmdanefnd landsnefndar verka-
mannafélaganna fund með fulltrúum frá Vinnuveitendasamband-
inu, Vinnumálasambandi samvinnufélaganna og Félagi íslenzkra
iðnrekenda til að ræða samningamálin
■ Urðu aðilar sammála um að vísa deilunni til sáttasemjara.
NEÐANSJAVARGOS 3 SJOMILUR
SUDVESTUR AF GEIRFUGLASKERI
Gosmökkurinn séður úr flugvél. Myndin er tekin skömmu fyrir há degi í gær. — (Ljósm. Þjóðv. A. X.).
BRÚARJÖKULL HLEYPUR
Brúar jökull, sem gengur norður Úr austanverð-1 er fyrir löngu horfinn af þvi I sig, og hafa þar
it .___, „ svædi sem hann lagðd þá undir I dýraslóðir að un
um Vatnajokh, er kominn a hreyfmgu og hefur'
verið hrein-
undanfömu.
hlaupið fram á 10—20 kílómetra breiðri spildu
á að gizka 2 til 3 kílómetra.
Strókurinn sást
26 mílur í radar
í gærmorgun hófst
mikið neðansjávargos
um 3 sjómílur VSV af
Geirfuglaskeri við Vest-
mannaeyjar og stóð gos-
ið í allan gærdag linnu-
laust og steig upp af því
afarmikill gufumökkur
marga kílómefra í loft
upp. Sást gossúlan víða
að í gær enda skyggni
gott. Sagnir eru af
nokkrum neðansjávar-
gosum er orðið hafa hér
við land fyrr á öldum,
flest út af Reykjanesi,
en 1896 varð þó vart við
eldsumbrot neðansjávar
v’ð Vestmannaeyjar.
Klukkan 7.15 í gærmorgun
varð kckkurirm á isleifi II. frá
Vestmannaeyjum þess var að
neðansjávargos var hafið um 3
sjómílur vestsuðvestur af Geir-
fuglaskeri við Vestmarmaeyjar
en skipið var þá statt að veið-
um við Álfsey. Litíu síðar urðu
skipverjar á Jóni Stefánssyni
einnig varir við gosið og upp
úr kl. 8 sást það úr landi i
Eyjum
Samkvæmt útreikningi Leifs
Magnússonar flugmanns er gos-
staðurinn á 63. gráðu og 18.
mínútu norðurbreiddar og 20.
gr. 36. mínútu vesturlengdar.
Þar sem um neðansjávargos
er að ræða sást ekki eldur í gos-
meikkinum heldur steig mikiil
gufumökkur upp úr sjónum og
af sömu ástæðum fylgdi ösku-
fall ekki gosinu. Hæð gosmökks-
ins var mæld úr flugvél fyrir
hádegi í gær og reyndist hún 12
þúsund fet eða rösklega 4 km.
Síðar í gær var hæðin mœld
héðan úr Reykjavík séð úr rad-
ar og eixmig úr flugvól og reynd-
ist mesta hæð gossins vera um
6 km. Er hæðin breytileg og
fer það eftir hitastigi i háloft-
unum hve hátt hann stígur.
Gufúmökkurinn myndar þrumu-
ský og sáust eldingar í mekk-
inum í gær og einn'ig fékk Þjóð-
viljinn þær upplýsingar hjá
Veðurstofunni í gær að bátur
er sigldi framhjá gosstaðnum i
gær hefði séð hagi falla úr
mekkinum og reyndist það hafa
inni að halda vikurkjama.
Sigurður Þórarinsson jarðfræð-
ingur er fór tvær flugferðir aust-
ur að gosstaðnum í gær skýrði
Þjóðviiljanum svo frá að gos
þetta virtist haga sér nákvæm-
lega eins og neðansjávargos er
urðu við Japan og Azoreyjar
fyrir fáum árum eftir mjmdum
af þeim gosum að dæma.
Gosið er á 120 metra dýpi
að því er hafnsögumaðurinn í
Vestmannaeyjum Jón Sigurðsson
mældi í gær og reyndist þvermál
gossúlunnar 200—250 metrar.
Við gosið hleðst upp hraun
umhverfis gosskálina á hafsbotn-
inum og kann svo að fara ef
gosið stendur lengi að við það
myndist eyja. Hefur slíkt áður
átt sér stað v*ið neðansjávar-
gos hér viö land. Slíkar eyjar
reynast þó sjaldan langlífar þar
eð hraunið er svo lint að sjór-
inn brýtur það niður fljótt aft-
ur. Sigurður Þórarinsson jarð-
fræðingur sagði í gær að óger-
legt væri að segja um það hve
gosið kynni að standa lengi eða
það gæti orðið nokkra daga eða
jafnvel nokkrar vikur. Fari svo
að gosið myndi eyju er rísi úr
sjó getur orðið um öskufall frá
gosinu að ræða er glóandi hraun
fer að koma upp á yfirborðið
Fleiri fréttir og frásagnir af
gosinu eru' á 12. síðu.
Jón Eyþórsson skýrði Þjóðvilj-
anum frá þessu í gærkvöld, en
fréttir um þetta bárust í bæ-
inn í gær frá fjárleitarmönn-
ur er ' komizt höfðu í nánd
við jökulinn. Menn hafa veitt
því athygli að Jökulsá á Brú
hefur verið óvenjulega gruggug
í haust, þannig að allangt gæti
verið síðan jökulhlaupið hófst.
Ekki kvað Jón neitt benda til
eldgoss á þessum slóðum og eng-
in rök bentu til að tengja þenn-
an atburð við gosið við Vest-
mannaeýjar. Trúlega stafaði
hlaupið af snjófargi sem safnazt
hefði á löhgu ' árabili ofan við
jökulbunguna og þrýsti jöklinum
að lokum fram, en landið fram-
an við jökulinn má heita alveg
flatt.
Jón sagði að flogið yrði yfir
jökulinn til rannsóknar þegar er
veður leyfði.
Brúarjökull h'ljóp seinast fram
1890. 27. 'júlí það ár varð vart
við. vöxt í Jökulsá á Brú með
iakaferð. Var þá hugað að jökl-
inum og hafði hann þá gengið
frara eina 11 -kílómetra. En hann
Laust fyrir klukkan ellefu í
gærkveldi átti Þjóðviljinn símtal
við Þorleif Einarsson jarðfræð-
ing um borð i varðskipinu Al-
bert.
Það er ekki margt að frétta,
sagð Þorleifur, við liggjum hér
undir Vestmannaeyjum og ætl-
um að bíða hér birtingar. Við
sigldum umhverfis gossvæðið á
níunda tímanum og þá var
strókurinn um fimm kílómetra
hár. Við sáum eldglæringar og
hraunflyksur á stangli. Ekki
urðum við varir við vikur en
þó nokkuð var um sprengingar,
mest gufusprengingar en mjög
Framhald á 2. síffu.