Þjóðviljinn - 23.11.1963, Blaðsíða 7

Laugardagur 23. nóvernber 1963
Oft hefur valdabarátta ver-
ið flókin í löndum araba
og línur óskýrar í stjórnmála-
átökum þar, en hámarki í ring-
ulreið var þó náð í írak und-
anfama daga. Stjómarbylt-
ingar og gagnbyltingar skipt-
ust á næstum daglega, þeir
sem einn daginn þóttust hafa
æðstu völd voru næsta dag
horfnir sjónum eða komnir i
útlegð. Flugvélar réðust á for-
setahöllina í Bagdad, fastaher-
inn og þjóðvarðliðið börðust
á götunum víða um landið, og
þar að auki hélt áfram lang-
vinn og blóðug styrjöld gegn
Kúrdum í norðurhéruðunum.
Enn eru ekki að fullu Ijós
upptök þessara átaka og margt
á huldu um atburðarásina eft-
ir að uppúr sauð. Getur vel svo
farið að nýjar uppreisnir eða
uppreisnartilraunir verði gerð-
ar af hálfu þeirra sem farið
hafa halloka til þessa.
Eins og stendur fer herinn
með æðsta vald í Bagdad
og merkisberi herstjómarinnar
er Aref forseti. Hann hefur
komið við sögu í írak allt frá
því hann var nánasti sam-
starfsmaður Karims Kassem
við að steypa Feisal konungi
og kumpánum hans af stóli.
Skjótt dró í sundur milli Ar-
efs og Kassems. Hinn fyrr-
nefndi vildi náið samstarf við
Egyptaland og viðurkenna for-
ustu Nassers í baráttu araba
gegn erlendri ágengni og úr-
eltu lénsvaldi heimafyrir.
Kassem var ekki á því að
taka neitt tillit til Nassers og
hafði Aref ýmist í útlegð eða
fangelsi.
Valdatímabili Kassems lauk
með uppreisn undir fomstu
Baathflokksins. Létu foringjar
Baath kné fylgja kviði, tóku
Kassem og nánustu samstarfs-
menn hans af lífi í stjómar-
Ný bók:
störf og
Félagsmálastofnunin
hefur gefið úf bókina
Félagsstörf og mælska
eftir Hannes Jónsson
’félagsfræðing. Er þetta
fyrsta almenna hand-
bókin, sem úí kemur á
íslenzku um þetta efni
og bætir vafalaust úr
brýnni þörf.
Fyrsti hluti bókarinnar nefn-
ist FÉLÖG, FUNDIR OG
FTJND ARSKÖP. Er þar m.a.
fjaMað um félagshópa, forystu-
menn félaga félagsandann.
embættlsmenn funda, fundar-
sköp, fclagslegt áhugaleysi og
saetaskipan í fundarsal.
Annar hluti nefnist MÆLSKA.
Þar er m.a. fiallað um kennslu
í maelsku fvrr og nú. undir-
stöðuatriði aóðrar ræðu, til
gang og tegundir ræðu, ræðu-
skrekkinn, framsöguræðuna o.fl.
Þriðji hlut.irm nefnist RÖK-
RÆÐUR OG ARÓÐUR Er þar
m-a. fjallað um undirstöðuat-
riði rökfræðinnar, helztu áróð-
ursaðferðir nútíðar og fortíðar
og þátttöku í umræðufundum
1 bókinni er auk þess VIÐ
BÆTIR. sem er fróðleg end
ursögn á mælskukenningun-
jríska meistarans Aristoteles
Bætir úr skorti
1 formála bókarinnar bend'
höfundur á, hversu mikilvær-
það geti verið fyrir lýðræðis
ÞrðÐmmiN
SlÐA 7
ÓSIGUR BAATH í
skrifstofunum og sjónvörpuðu
dauðateygjum þeirra. Kommún-
istar, sem studdu stjórn Kass-
ems þar til yfir lauk, voru
þrytjaðir niður hundruðum sam-
an. Að nafninu til var Aref
Baathflakkurinn er um ald-
arfjórðungs gamall og hef-
ur á stefnuskrá sinni samein-
ingu allra arabaþjóða og end-
urreisn' araþískrar menningar.
Flokkurinn kveðst stefna að
ir í útlegð. Þegar fylgismenn
útlaganna mótmæltu, voru
óvinir Saadi einnig handtekn-
ir og sendir í útlegð. Hægfara
foringjar Baath höfðu kallað
herinn sér til hjálpar til að
bæla niður óánægj.u áhang-
enda Saadi í verkalýðsfélögun-
um og þjóðvarðliðinu, og her-
foringjamir notuðu ósamt Ar-
ef forseta tækifærið til að
hrifsa völdin úr höndum
Baath.
Irikisstjóminni sem Aref for-
seti myndaði eftir hálfrar
annarrar viku ringulreið eiga
að visu sæti átta menn úr
íhaldssamari armi Baath, en
flestum valdamestu ráðherra-
embættunum gegna fylgismenn
Arefs, sem andvígir eru þeirri
stefnu Baath að troða illsak-
ir við Nasser. Em þvi allar
horfur á að saman muni draga
með frak og Egyptalandi, og
reynist írakska stjórnin föst í
sessi hlýtur samdrátturinn að
hafa áhrif í Sýrlandi. Óhugs-
andi er að stjóm Baathista í
Damaskus hafi bolmagn til að
halda hlut sinum gagnvart
Nasser í Kairó og vinum hans
í Bagdad. Eina úrræði forustu
Baath til að rétta hlut sinn
er að koma í kring enn einni
stjórnarbyltingu í írak, því
enginn ímyndar sér að Baath
hafi nein tök á að leggja til
atlögu gegn Nasser sjálfum.
M. T. Ó.
Aflak stofnandi og foringt
Baath með börn sín.
Aref
Frá fátækrahverfi í Bagdad.
foringi uppreisnarinnar gegn
Kassem, en brátt kom í ljós
að forusta Baath hafði öll ráð
í hendi sér. Flokkurinn hafði
einnig náð völdum í ná-
grannaríkinu Sýrlandi og tek-
ið var að vinna að samein-
ingu ríkjanna. Fyrst í stað
létu Baathistar líklega að hafa
samvinnu við stjóm Nassers
í Egyptalandi, en brátt slitn-
aði upp úr viðræðum og gerð-
ist fullur fjandskapur milli
ríkisstjórnanna í Kairó ann-
arsvegar og Damaskus og
Bagdad hinsvegar.
—----------------—------«>
Félags-
mælska
• ' ' ' i
ríki, að ábyrgir borgarax hafi
staðgóða þekkingu á félagsmál-
um og fundarsköpum og nokkra
þjálfun í að tjá sig í formi
ræðunnar. Telur hann okkur
Islendinga hafa verið fremur
hirðulausa um að mennta upp-
vaxandi kynslóðir í félagsstörf-
um og undirbúa þær undir á-
byrga þátttöku í félags- og
stjómarstarfi. Síðar segir
Hannes Jónsson:
„Undirstaða fræðslu á þessu
sviði er þó sú, að tiltækar i
séu handhaagar kennslubaskur |
og hæfir kennarar.
Tilgangur þessarar bókar er
einmitt sá að reyna að bæta
að einhverju leyti úr þeim
skorti, sem er á handhægri
handbók. sem nota mætti við
kennslu í félags- og fundar-
störfum, jafnframt því sem
gefnar væra leiðbeiningar um
mælsku, rökræður og áróður“.
FIytur hagnýtan fróðleik
I stuttu viðtali, sem Þjóð-
viljinn átti við Hannes Jóns-
son vegna útkomu bókarinnar,
sagði hann m.a„ að hann von-
aðist til þess, að félagsstjómir
í landinu mundu finna í bók-
inni hagnýtan fróðleik, sem
kæmi þeim að gagni við fé-
lagsstörfin.
„Hinu er þó ekki að leyna“
sagði Hannes enn fremur, „að
bókinni er jafnframt ætlað að
vera kennslubók á málfunda-
aámskeiðum Félagsmálastofn-
anarinnar, þar sem að mikil
aðsókn er jafnan að þeim, og
l'n?' or fremur erfitt að kenna
Framhald á 5. síðu. ^
Sögur eftir tvær skáldkonur
meðal tíu Skuggsjár-bóka
sósíalistísku hagkerfi og préd-'®'
ikar arabiska þjóðemisstefnu
i skiptum við umheiminn.
Þetta er fyrst og fremst flokk-
ur menntamanna og herfor-
ingja, sem hyggjast binda endi
á aldalanga niðurlægingu ar-
aba og mynda arabiskt stór-
veldi. Stofnandi flokksins og
foringi hans til þessa dags er
sýrlenzkur sagnfræðingur af
kristnum ættum, Miehel Aflak.
Kveðst hann hafa margt lært
af kommúnistum varðandi
skipulagsmál flokks sins og
Ieynilega flokksstarfsemi þrátt
fyrir boð og bönn stjórnar-
valda en áfellist þá fyrir að
vinna gegn arabiskri þjóðern-
isstefnu.
Undir stjóm Aflaks er Baath-
flokkurinn einn og óskipt-
ur án tillits til landamæra
milli arabaríkja. í miðstjóm
hans eiea sæti menn frá Sýr-
landi, frak, Jórdan, Líbanon
og enn fleiri arabalöndum. Um
skeið studdi Baatih stefnu
Nassers en snerist síðan gegn
honum og sakar hann um ein-
ræðishneigð Flokkurinn átti
úrslitaþátt í því að slíta tengsl
Sýrlands við Egyptaland og
hélt því fram að þar væri
egypzk yfirgangsstefna að
verki en ekki sönn arabisk
eining á jafnréttisgrundvelli.
Þá einingu átti að sýna i verki
eftir að Baath náði völdum
bæði í Sýrlandi og frak. At-
burðir síðustu daga sýna að
arabisk eining eftir forskrift
Aflaks á ekki siður erfitt upp-
dráttar en afbrigðið sem Nass-
er beitir sér fyrir. Enda þótt
stjómmálamenn arabalandanna
keppist um að lýsa yfir holl-
ustu sinni við einingarhugsjón-
ina, steytir framkvæmdin á
sérhagsmunum og einkasjón-
qrmiðum.
Urslit valdabaráttunnar í j
Bagdad bera með sér að i
irakska herstjórnin er öflug-
asti andstæðingur Baath þar
* landi. Herstjórnin hófst
handa gegn ríkisstjórn flokks-
ins, þegar Baathistar hugðust
koma á sameiginlegri yfiriher-
stjórn í frak og Sýrlandi oe
Sýrlendingur átti að verða yf-
irhershöfðinei Baathistar van-
treystu herstjórninni frá upp-
hafi og höfðu komið sér upp
svonefndu þjóðvarðliði til þess
að ráða yfir vopnuðum sveit-
um óháðum hernum. en sú var-
úðarráðstöfun rejmdist ónóe
'-■eear klofnineur kom upn
’nnan flokksins S’álfs. Unnhaf
•.iðureienarinnar ! Baedad var
að Saadi varafnrc-»t.isráðherra
og nokkrir menn aðrir úr rót-
tækara armi Baath voru send-
Bókaútgáfan Skugg-
sjá hefur sent frá sér
10 nýjar bækur, skáld-
sögur eftir innlenda og
erlenda höfunda, frá-
sagnabækur og bama-
bækur.
SEGÐU ENGUM eftir Hönnu
Kristjónsdóttur, er ný bók eft-
ir hina vinsaelu skáldkonu, sem
fyrir tveim árum sendi frá
sér bókina ÁST Á RAUÐU
LJÓSI. Sú bók varð fádæma
vinsæl og seldist upp á ör-
skömmum tíma. SEGÐU ENG-
UM er Reykjavíkursaga og
fjallar um ungt fólk, ástir og
fjölskylduvandamél. Enginn
vafi er á, aö margir vilja
kynnast þessari nýju bók
hinnar ungu skáldkonu.
EStir Elínborgu Lárusdóttur
kemur skáldsagan EIGI MÁ
SKÖPUM RENNA. Er það
ættarsaga og efni hennar sótt
aftur á 18. öld. öðrum þræði
er hér um að ræða sanna lýs-
ingu á þjóðháttum og aJdarfar’
18. aldarinnar og hugsanalífi
fólks þess tfma. Að hinu leyti
er hér um að ræða ástarsögu
með sikýrum og fastmótuðurr
persónulýsingum, heitum n-
stríðum og miklum átökum
Við kynnumst sögupersónum
liðlns tíma, lífi þeirra og ör-
tögum, gleöi og sorg í amstri
daglegs sveitalífs, við hinar
erfiöustu aðstæður.
Andrés Kristjánsson ritstjór)
hefur tekið saman bók um h'ð
viðfræga Geysisslys. Heiti bók-
arinnar er GEYSIR Á BÁRÐ-
ARBUNGU og segir þar á lát-
tausan en skýran hátt frá þessu
slysi. sem vakti svo mikla at-
hygli jafnt innan lands sem
utan. Sagt er frá slysinu sjálfu
h'nni miklu og vel skipulögðu
leit, hinni almennu gleði, sem
greip ,um sig, þegar fréttis*
sð áhöfn vélarinnar var heit
* húfi oc lcfcs frá hinni und-
•trsamlegu björgun áhafnar
'tugvélarinnar. Ennfremur seg-
ir frá hinni ævintýralegu
björgun farangurs þess, sem
flugvél'in flutti og loks segir
frá björgun skíðaflugvélarinn-
ar, sem festist á jötdinum og
var þar vetrarlangt. Skýrt er
frá ferðum hinna ýmsu lelt-
arflokka og koma því margir
hér við sögu. I bókinni er mik-
111 fjöldi mynda, >
VILLIBLÓM í LITUM eftir
Ingimar Óskarsson grasafræð-
ing, er ný bók í bókaflokkn-
um „Ur ríki náttúrunnar".
Hér er um að ræða litmyndir
af Flóru Islands og hinna
Hanna Kristjónsdóttir.
Norðurlandanna, en texti Ingi-
mars er sniðinn fyrfr íslenzka
staðháttu. Sagt er í hvernig
jarðvegi plantan vex, hve há
hún er, hvenær hún blómg-
ast, og í stórum dráttum hve
útbreidd hún er. Sérstaklega
er þess getið ef plantan vex
f einhverjum sérstökum lands-
hluta. I bókinni eru ffitmyndir
af 667 tegundum norrænna
iurta og greinargóðar lýsingar
á þeim öllum. Er þetta þvi
tilvalin bók fyrir alla þá, sem
kynna vilja sér vilffigróður ís-
lands og hinna Norðurland
anna.
Eftir Lúðvfk Kristjánsson
kemur síðara bindi aí ævi-
sögu Þorláiks Ó. Johnson ÚR
HEIMSBORG 1 GRJÓTAÞORP.
Þorlákur Ó. Johnson var mik-
ill umbóta- og hugsjónam. og
má hann teljast faðir frjálsr-
ar innlendrar verzlunar. Saga
Þorláks Ó. Jóhnson er jafn-
framt brot af þjóðarsögunni
á síðari hluta 19. aldar. Hann
var einn nánasti samstarfsmað-
ur Jóns Sigurðssonar forseta.
og lagði fyrir hann margs kon-
ar tillögur um íslenzk fram-
faraefni og var í senn fram-
sýnn og hugmjmdarikur.
KÖKUR MARGRÉTAR eft-
'r Margrétl Jónsdóttur er lít-
il og handhæg bók, samin af
konu sem í hart nær 40 ár
hefur bakað kökur £ eldhúsinu
heima hjá sér og selt þær
Reykvíkingum. Margrét vill
miðla öðrum af þekkingu
sinni og mifcilli rejmslu, og
því er bókin tU orðin. Alls
em hér 90 uppskriftir og er
f bókinni að finna hvemig
bezt er að búa tU ýmsar kök-
ur og kex, stórar kökur og
tertur, smákökur, krem og
mauk. '
Tvær hinna vinsaelustu er-
lendra skáldkvenna, sem bæk-
ur hafa átt á íslenzkum bóka-
markaði^ undanfarin ár. eru
■“heresa Charles og Margit
Söderholm. Eftir þær báðar
koma nýjar bækur nú. KARÓ-
f JNA Á HELLUBÆ eftir Mar-
cit Söderholm, er sænsk herra-
garðssaga, skrifuð í sama stfl
og fyrri Helluþæjarbækur höf-
undarins, en bók Theresu
Charles heitir LOKAÐAR
LEIÐIR. Er hún eins og fyrri
bækur hennar spennandi ást-
arsaga. Eftir danska Græn-
landsfarann, ferðalanginn og
rithöfundinn Ejnar Mikkelsen,
skipstjóra, kemur ný bók,
FERÐ 1 LEIT AÐ FURÐU-
f .ANDI Eftir Mikkelsen kom
f fyrra út bókin „Af hunda-
vakt á hundasleða" os varð
sú bók vinsæl. FERÐ ! LEIT
FURÐULANDI er frásögn
°f landaleit i norðurhöfum,
•"'Ca * mi'killa ævintýra og
'-“mmtilegra atvika.
Loks kemur tftil og falleg
harnabók TRILLA OG LEIK-
föNGIN HENNAR eftir J. L.
Brisley, hinn vtnsæla höfund
bókanna um Millý Mollý
Mandý.