Þjóðviljinn - 28.11.1963, Síða 10

10 siða -...-.....- -----------^—------------- HöÐVIinNH -
Fimmtudagur 23. nóvember 1933
NEVIL SHUTE
SKAK-
BORÐIÐ
lð að skilja klefadymar eftir
opnar á nætumar, svo að fang-
amir gætu farið á salemið, og
höfðu aðeins vörð við útidymar.
Um miðja nótt kom flugmaður á
6alemið, skjálfandi og magur.
Á hurðina var festur miði sem
var óvanalegt. Hann gat ekki
lesið hann strax. en þegar hann
kom fram aftur lyfti hann lukt-
inni og las það sem á honum
stóð:
Ensku og bandarísku fangar,
þið eruð nú frjálsir. Samkvæmt
skipun keisarans hefur japansici
herinn hörfað frá Rangoon og
skilið ykkur eftir. Við vonumst
til að hitta ykkur síðar í heiðar-
legri orustu. Lyklamir eru á
borðinu í varðstofunni.
Hann starði undrandi á þetta,
flýtti sér til baka og vakti hina.
Tveir liðsforingjar voguðu sér
iSt úr byggingunni og út á stíg-
inn sem lá að varðskýlinu,
bjuggust hálfpartinn við að
heyra skothríð úr vélbyssum.
Etn enga Japani var að sjá; þeir
gengu alla leið að skýlinu og
þar lágu lyklamir á borðinu,
þrjár stórar kippur. Þetta var
alveg rétt
1 hálfa klukkustund hafði
heyrzt vaxandi hávaði utanár
borginni. Þeir opnuðu fangelsis-
hliðin og gengu út á götuna.
Inpanúr miðbænum heyrðist
skothríð öðru hverju, og yfir
húsin sása bjarma fyrir eldi.
Þetta var allt fremur uggvæn-
hegt í augum máttfarinna, ó-
vopnaðra mannanna sem stóðu
þama í framandi borg. Þeir
sneru við og héldu aftur til
fangelsisins og læstu hliðunum.
Það gat ekki liðið á löngu áður
en fjórtándi herinn kæmi og
frelsaði þá.
Hárgreiðslan
Hárgreiðsfn og
snyrtistofa STEINU og DOOO
Langavegi 18 III. h. flyfta)
SfMI 24616.
P E R M A Garðsenda 21.
SfMl 33968. Hárgreiðslu- og
snyrtistofa.
Dðmurt Hárgreiðsla við
aiira hæfi
TJARNARSTOFAN.
TJarnargötu 10. Vonarstrætis-
megln. — SfMI 14662.
HARGREIÐSLUSTOFA
AUSTURBÆJAR
(Maria Guðmundsdóttir)
Laugavegi 13 — SlMl 14656
Nuddstofa á sama stað. —
1 dögun reyndu þeir að ná
sambandi við flugvélamar frá
RAF, sem voru á sveimi yfir
borginni. Morgan og fleiri náðu
í langan stiga og komust upp á
þakið í sinni álmu og með kalk-
málningu skrifuðu þeir með
stórum stöfuð JAPANIR FARN-
IR. Sem svar við því kom
Mosquitóvél niður í þúsund feta
hæð og tók myndir af handa-
verkum þeirra. Síðar um morg-
uninn datt þeim í hug að flug-
stjómin kynni að halda að þetta
væri japönsk gildra. Þeir brutu
heilann til að finna upp sann-
færandi orðalag og hikuðu ekki
við að nota gróf orð. önnur
flugvél flaug yfir þá og vaggaði
sér í kveðjuskyni.
30
Minna bar á skothríð siðdeg-
is og minni hávaði heyrðist frá
miðbænum. Fangana skorti til-
finnanlega kjambetri mat;
sennilega væri hægt að fá nýtt
kjöt og grænmeti og ávexti inni
í borginni. Undir forustu ungs
majórs úr indverska hemum,
fóru Morgan og þrír aðrir úr
fangelsinu saman í hóp og héldu
inn í borgina; þeir yoru alyeg
óvopnaðir og fóru að öllu með
gát. Þeir gengu líka hægt, því að
allir voru þeir með bólgna fæt-
ur af efnaskortinum. Þeir komu
fyrst að kínverska hverfinu og
þar var tekið vel á móti þeim.
Það kom í ljós, að Kínverjamir
höfðu gert hindranir á götunum
til að vemda verzlanir sínar
fyrir ræningjum og óaldarseggj-
um sem óðu uppi í Rangoon.
Þeir fengu allt sem þeir vildu
í kínverska hverfinu. þar á með-
al nokkrar byssur sem stolið
hafði verið frá Japönum. Þeir
gerðu ráðstafanir til þess að tvö
bílhlöss af ávöxtum og græn-
meti yrðu flutt í fangelsið; þótt
undarlegt væri var nóg af benz-
íni eftir í borginni og hún var
óskemmd nema eftir loftárásir
Breta.
Þegar kom að því að borga
vaminginn, buðu þeir ávísanir á
gjaldkera fjórtánda hersins og
Kínverjinn sem þeir sömdu við,
tók fúslega við þeim. Hann
brosti glaðlega framaní horaða
og rytjulega mennina. sem stóðu
fyrir framan hann. — Mér er
ánægja að hjálpa enskum föng-
um, sagði hann. — En þetta eru
líka betri peningar en japönsku
bréfpeningamir sem við höfum
núna. Ég hjálpa sjálfum mér
um leið og ykkur. herrar mínir.
Verið ekki að þakka mér.
Majórinn spurði: — Eru pen-
'lngamálin í slæmu ástandi?
Kínverjinn hló. — Það er ekki
hægt að lýsa þeim. Meðan her-
námið stóð yfir tvítugfaldaðist
allt í verði að minnsta kosti. En
í gærkvöldi, þegar Japanimir
héldu á burtu, brauzt múgurinn
inn í bankann í enska hverfinu
og stal öllum peningaseðlunum.
Vinur minn sem fór þangað í
morgun, segir mér að fimmtíu
og hundrað rúpíuseðlar liggi í
göturæsunum eins og visin lauf.
Ef þetta er satt. þá eru þessir
japönsku peningar gersamlega
verðlausir. Heldur vil ég ávís-
animar ykkar.
Hann gaf þeim te úr fínum
postulínsbollum og fylgdi þeim
til dyra með mikilli kurteisi
Þegar þeir komu í mannsöfnuð-
inn úti á götunni, sagði majór-
ins: — Eigum við að ganga upp
í borgina og athuga hvort það
er rétt sem hann sagði um
bankana?
Þeir gengu eftir miðri götunni
og höfðu byssumar til taks. Göt-
umar voru ólýsanlega sóðalegar;
ruslahaugar lágu á öllum gang-
stéttum og megnan óþef lagði af.
Þeir gengu hægt og tóku kveðj-
um ótal margra innborinna
manna sem töluðu ágæta ensku.
Smám saman myndaðist löng
halarófa af forvitnum borgarbú-
um á eftir þeim.
Þeir komu inn í bankahverfið;
lýsing Kínverjans reyndist rétt.
Það hafði verið brotizt inn í alla
bankana og fólkið var enn að
birgja sig upp. Það hætti rétt á
meðan þeir gengu hjá en hélt á-
fram strax og þeir voru komn-
ir framhjá. Fimm og tiu rúpíu-
seðlar lágu í göturæsunum og á
gangstéttunum; það tók því ekki
að beygja sig eftir þeim. Þeir
gengu inn í ýmsa af bönkunum.
Stórir hlaðar af pappírsseðlum
lágu eins og hráviði framanvið
brotna peningageymslu. Þeir
stóðu agndofa og horfðu á þessa
undarlegu sjón.
— Við ættum að hirða eitt-
hvað af þessu til að nota sem
vasapeninga, sagði majórinn.
Þeir fylltu vasa sína og tróðu
inn á sig; síðan kölluðu þeir á
burðarhjól og létu aka sér til
fangelsisins. því að þá verkjaði
í bólgna fætuma. Þegar Morg-
an kom aftur í fangelsið, komst
hann að því að hann hafði með-
ferðis tólfþúsund átta hundruð
og sextíu rúpíur og svo sem níu
hundruð og fimmtíu pund. Hann
gaf töluvert af þessu strax um
kvöldið.
Morgan lá vakandi nokkra
stund þegar hann kom í rúmið
þetta kvöldið. Kjamgóður mat-
urinn sem hann hafði borðað
þennan dag og hrísvínið sem
hann hafði drukkið, hafði hresst
hann mjög og örvað huga hans.
Innan fárra daga kæmu brezku
og indversku hersveitimar til
Rangoon; flugmiðum þess efnis
hafði verið dreift yfir borgina.
Þá yrði samstundis flogið með
fangana til Indlands og þaðan
yrðu þeir sendir til Englands.
Sízt af öllu vildi Morgan fara
aftur til Englands, í þennan 6-
skapnað sem hét hjónaband.
Hann langaði mest til að fara
upp með Irrawaddy og fá fregn-
ir af Nay Htohn og hitta hana
aftur. Fari það kolað að hann
ætlaði til Englands strax. Hann
vildi vera kyrr í Burma.
Eins og ástatt var. var lítill
agi i Rangoon fangelsinu; hóp-
ar fanga gengu út og inn ó-
hindrað allan næsta morgun.
Morgan athugaði eigur sínar.
Hann átti óhrein og slitin fötdn,
sem hann stóð í, töskuna með
smádóti í, stígvélin, trefilinn,
teppi svo sem fimm þúsund og
sex hundruð japanskar rúpíur,
góða skammbyssu og skotfæri.
Honum fannst hann frjáls og
fær í allan sjó. Hann hélt á
fund kínverska mannsins sem
sem hafði aðstoðað þá daginn
áður og spurði hvemig hann
gæti komizt til Henzada. Hann
sagðist þurfa að komast í sam-
band við mann sem héti Utt
Nee.
Kínverjinn vissi allt um Utt
Nee. — Hann er höfuðsmaður í
Þjóðfrelsishreyfingunni. sagði
hann. — Þú hittir áreiðanlega
einhvem í Hanzada, sem getur
komið þér í samband við hann.
Faðir hans er vel þekktur f
Rangoon, Maung Shway Than
Hann er í Hanzada eða þar var
hann í fyrra mánuði. Ef þú hitt-
ir Maung Shway Than, þá skil-
arðu kveðju frá mér.
Flugmaðurinn spurði: — Þekk-
irðu hann vel?
— Já, já. Maung Shway Than
átti marga kunningja i Rangoon.
Hann á mörg böm; Utt Nee er
elzti sonurinn. Hann var í há-
skólanum 1 Rangoon.
Þeir fóru að ræða ferðalagið.
— Þú verður að fara upp ána,
sagði Kínverjinn. — Ég veit
ekki hvemig háttað er ferðum
Japananna þar, en ég býst við
að þeir séu ennþá í Hanzada.
Þú getur komizt til Yandoon
með pramma; ég get séð um
það fyrir þig. 1 Yandoon geturðu
spurt eftir herra Liu Sen, sem
er fjármálamaður sem við eig-
um viðskipti við. Ég skal láta
þig hafa bréf til hans og hann
mun hjálpa þér ef hann getur.
Ég veit ekki hvort auðvelt er
að komast frá Yandoon til
Henzada.
Morgan fór ekki f fangelsið
aftur. Kínverjinn stóð við orð
sín, hann útbjó bréf á kínversku
til herra Liu Sen í Yandoon.
Hann lokaði skrifstofu sinni og
þeir gengu niður að höfninni; af
hundruðum smábáta valdi hann
einn og þeir þurftu að stikla
yfir marga báta til að komast út
í hann. 1 honum var kínversk-
karen fjölskylda, karlmaður,
kona hans og tvö böm. Þau
Nei sko þeíía Kíía dýr sem
kemur upp úr jörðinni.
Ég verð að reyna að finna .......... hcilan skrúðgarð á
þrjótinn, svona neðanjarðar- nokkrum minútum.
dýr £54a eyðilagt ....
SKOTTA
„Við skulum leika að þetta ilmvatn sé eitrað gas sem seytlar upp
út eldgígnum á tunglinu**
Tveir tónleikar
bandarísks
píanósnillings
Hingað er væntanlegur í
kvöld, amcríski píanóleikarinn
Doniel Pollack. Hann kemur
hingað á vegum Tónlistarfé-
lagsins og ætlar að halda hér
tvenna píanóhljómleika, á morg-
un, fimmtudagskvöld ld. 7 og á
Iaugardag kl. 3 e.h. í Austur-
bæjarbíói, fyrir styrktarfélaga
Tóhlistarfélagsins.
Daníel Pollack er í þeim hópi
yngstu tónlistarsnillinga Banda-
ríkjanna, sem einna mest lof
hafa fengið, hvar sem þeir hafa
komið fram. Á það jafnt við
um Moskvu og Varsjá og ýmsar
borgir Vesturheims.
Árið 1958 tók Pollack þátt í
fyrstu alþjóða Tsjaikovsky-
keppninni í Moskvu, ásamt Van
Clibum, sem varð hlutskarpast-
ur í keppninni. Þótt Pollack yrði
þar ekki i fyrsta sæti í það
sinn, var hann kallaður „lárvið-
arleikari" eftir þetta, því að
svo vel þótti hann standa sig.
Þrem árum síðar fór hann aft-
ur til Sovétríkjanna og hélt
fjölda tónleika í ýmsum borg-
um, m.a. hélt hann 6 tónleika í
Moskvu, og var komizt svo að
orði um heimsókn hans þangað
í það sinn, að hann hefði gengið
„út úr skugganum" af Van
Clibum, og menn getað gert sér
raunverulega grein fyrir getu
hans.
Bæði fyrir og eftir að hann
vann þennan sigur sinn í
Moskvu, hefur hann farið víða
um lönd og hvarvetna verið
tekið með kostum og kynjum.
Associated Press sagði um
siðari heimsókn hans til Moskvu,
að „engum Bandaríkjamanni
hefur nokkru sinni verið tekið
af annarri eins hrifningu af
Rússum.“ En lof um Pollack
hefur birzt víðar, því að banda-
ríska tímaritið Time, sem er
mjög kröfuhart á sviði hvers-
konar lista, hefur sagt um hann,
að hann sé „eitt bezta lista-
mannsefni, sem nú er uppi“.
Jafnframt segir Time, að Poll-
ack sé að komast í fremstu röð
hinna yngri tónlistarsnillinga
heimsins.
Einna mesta sigurför fór
Pollack annars á síðasta ári,
þegar hann var á hljómleika-
för um Pólland, ættland sjálfs
Chopins og einhverra kröfuhörð-
ustu gagnrýnenda, sem um get-
ur, en þeir tóku honum með
miklum ágætum og sögðu um
þennan unga, ameríska tón-
snilling, að hann væri „lista-
maður í fyllstu og fegurstu
.merkingu þess orðs“. „Það er
sjaldgæft að hlusta á Chopin
leikinn af slikri snilld" sagði
einn gagnrýnendanna, og annar
komst þannig að orði: „Við höf-
um ekki heyrt sjöundu sónötu
Prokofievs leikna þannig sið-
an Riohter var nér á ferð
í Varsjá".
Þess má geta, að Pollack er
fyrsti og eini útlendi píanóleik-
arinn, sem menningarmálaráðu-
neytið pólska hefur gefið kost
á að efna til tónleika í fæðing-
arborg meistarans Chonins, Zel-
azowa Wola, sem er skammt frá
Varsjá.
Hingað kemur Pollack eftir
að hafa leikið í ýmsum löndum
í Evrópu og víðar. I október lék
hann til dæmis í ísrael sem
gestur ríkisstjórnarinnar þar, og
var helzta verkefni hans bar,
m'anókonsert eftir Samuel Bar-
ber. en honum lætur sérstaklega-
vel að leika eftir þann höfund.
Hér leikur hann sónötu eftir
Barber.
Frá Israel hélt Pollack til
Búlgaríu, Noregs og Niðurlanda.
og er hann nú á heimleið úr
bessari ferð. Ekki getur hann
þó hvílzt lengi þegar heim kem-
ur. því að 12. desember leikur
hann í Carnegie Hall í New
York. og er sérstaklega verð-
launaður af Mart.ha Baird Rocke-
fellertónlistarsióðnum vegna bess
ara tónleika. í því sambandi má
gjaman geta þess, að þessi verð-
laun eru aðeins hin síðustu af
22 styrkjum, verðlaunum og við-
urkenningum, sem hann hefur
fengið. síðan hann tók upp tón-
listamám við Juilliard-tónlistar-
skólann f New York.
A tónleikunum á fimmtudags-
kvöld og á laugardag leikur
Pollack verk pfS’” Pchiihert,
!\Tpno^l* T’’ o OfCízy-
manoup! pg n-. , ‘iel Bp-ber.