Þjóðviljinn - 29.11.1963, Blaðsíða 4

4 SÍÐA
ÞIOÐVELIINN
Föstudagur 29. nóvember 1963
Otgefandi: Samemingarflokkur alþýðu — SósialistaíLokk-
urinn —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson. Magnús Kjartansson (áb.J,
Sigurður Ouðmundsson.
Fréttaritstjórar: Jón Bjamason. Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm. afgreiðsla. auglýsingar. orentsmiðja: Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 Línur). Áskriftarverð kr. 80 á mánuði.
Rl Enginn undirbúningur hafinn
" að byggingu Listasafns Ríkisins
Miklir menn
Cjkyldi mönnum ekki þykja það tilkomumikil
^ sjón að sjá fulltrúa „atvinnurekenda", blómann
úr mannvali einkaauðvaldsins á Tslandi, standa
uppi eins og afglapa og þursa í saningaviðræðun-
um við verkalýðshreyfinguna, þegar hálfur mán-
uður er eftir til 10. desember, hafandi ekkert til
málanna að leggja annað en þetta framúrskarandi
ógáfulega svar: Við, fulltrúar íslenzkra „atvinnu-
rekenda“, neitum að tala um nokkra kauphækk-
un! Skyldu ekki einnig vera til menn í þeirra
röðum sem skilja að þetta svar jafngildir því að
leggja skynsemina til hliðar, afneita allri skyn-
semi og gefast upp við að leysa mál sem verður
að leysa og verða leyst, hvað sem hver segir.
Tleyndar hefur löngum verið lágt risið á einka-
** auðvaldinu íslenzka þó þar séu heiðarlegar
undantekningar. Það hefur þau einkenni umfram
flesta stéttarbræður í öðrum löndum að „eiga“
lítið a’f því auðmagni sem það ráðskast með, held-
ur hafa það að láni úr ríkisbönkunum, oftast feng-
ið þar 'fyrir pólitíska mismunun. Allir íslending-
ar vita þó hvernig rennt er stoðum undir auðsöfn-
un heilla fjölskyldna með fagurlega skipulögðum
gjaldþrotum, með árafugaeinokunaraðstöðu um ís-
lenzkar útfiutningsyörur, með grófy, syijid,ilbraski
við erlenda auðhringi. Með frjálsa verzlun á vör
unum hafa nokkrir braskarar misnotað ríkisvaldið
árum saman t.ii að gefa sér einokunarkvóta á ó-
missandi hlutum innflutningsins. Og þeir hafa alls
ófeimnir hlaupið í ríkisbankana, íslenzku kapít-
alistarnir, og sóft sér peninga til að „eignas't“
togara, til að „eignast“ báta, til að „eignast" fisk-
iðjuver og verksmiðjur, fil að „eignast“ dýrmætar
lóðir og land, til að „eignast“ heilar blokkir íbúð-
arhúsa til að okra á. Og það er ekki nóg, heldur
koma þeir betlandi um ríkisstyrk til rekstrar
„eignum“ sínum í tíma og ótíma, eru reyndar allt-
af að tapa samtímis því að mjólkaðar eru óhemju
fjárfúlgur á íslenzkan mælikvarða úr atvinnu-
rekstrinum í gengdarlaust lúxuslíf heilla ættbálka
af sníkjulýð. Sagnfræðirit eiga eftir að lýsa þess-
um broslega og aumkunnarverða mannsöfnuði
með tillifi til áhrifa hans á atvinnulíf, stjómmál
og þjóðarsöguna, en helzt mætti þessi fyrsta og
eina öld íslenzks auðvaldsþjóðfélags ekki líða svo
að ekki komi fram mikilhæfur íslenzkur rithöf-
undur sem í skáldskap gæti haldið þessum mann-
gerðum og athöfnum þeirra til sýnis í algleym-
ingi mikilmennsku þeirra og með snobbtilburðum
nýríkra lítilla karla til skila haldið
¥^að eru fulltrúar slíkra athafnamanna sem nú
* koma fram fyrir verkamenn og verkakonur,
verzlunarmenn og iðnverkamenn, og segjast ekki
vera til viðtals um neina kauphækkun. í vanmætti
sínum og vesaldómi ætlast þeir til að ríkisstjórn-
in se.m þeir telja sig eiga með húð og hári og Al-
þýðuflokk, verði afturhaldinu það vopn sem dugi
til að berja niður réttmætar kröfur alþýðunnar
og afstýri fyrir þá kauphækkuninni sem allir
landsmenn vita að hlýtur að verða. En sjálfir
hafa þeir ,,atvinnurekendurnir“ bætt einni mynd
af sjálíum sér í myndasafnið sem fvrir var af ís-
lenzku einkaauðmagni og fulltrúum þess. — s.
ÞINCSJA ÞIÓÐVILJANS
Fundur var í sameinuðu Alþingi í fyrrad. og fjöldi mála á
dagskrá þó ekki kæmu nema fjögur til umræðu. Mennta-
málaráðherra svaraði fyrirspurn Gils Guðmundssonar um
byggingarmál Listasafns íslands, sjávarútvegsmálaráð-
herra fyrirspurn Jóns Skaftasonar um fiskirannsóknar-
skip, ákveðin var ein umræða um frumvarp um strand-
ferðaskip fyrir Norðurlandi og loks haldið áfram umræðum
um þjóðhagsáætlunarfrumvarp Helga Bergs og fleiri Fram-
sóknarmanna fyrir árin 1964—’68.
Gils Guðmundsson bar fram
fyrirspum í þremur liðum svo
hljóðandi:
1. Hve mikið fé er nú í bygg-
ir.garsjóði Listasafns ríkisins?
2. Hefur verið £iflað lóðar und-
ir fyrirhugaða listasafsnbygg-
ingu?
3. Hefur að öðru leyti farið
fram undirbúningur að bygg-
ingu listasafnshúss?
Ræddi Gils allýtarlega um það
ófremdarástand sem ríkir í þessu
máli. en kvaðst þó vonast eftir
betra tækifæri til að gera enn
betur grein fyrir skoðunum sín-
um á því. Hann benti á þýð-
ingu listasafns fyrir islenzka
myndlist og kvað það alls óvið-
unandi að nær tvö þúsund lista-
verk sem ríkissafnið nú á skuli
ekki vera aðgengileg fyrir al-
menning. Hann rakti hina smán-
arlegu sögu Kjarvalshúss er
hefst 1945 með ákvörðun AI-
þingis um að reisa meistaran-
um hús og lýkur 1959 þegar
meistarinn gefur rfkinu aftur þá
ypphaiþ gr ,það , hafðj nurlað
saman á fjórtán árum og bið-
ur þá að koma heldur upp al-
mennilegu listasafni. Gils kom
einnig inn á það hvemig hag-
kvæmast mundi vera að byggja
yfir Hstasafn og lagði mikla
áherzlu á að nógu stórt land-
rými yrði fengið undir slíkt
safn þar sem halda mætti á-
fram að byggja í áföngum eftir
því sem tök væru á i framtíð-
inni og hægt væri að gera garð
eða garða þar sem höggmyndum
og öðrum verkum er þola á-
gang veðra yrði komið fyrir.
Hann lagðist gegn þeirri hug-
mynd að byggja eitt stórhýsi í
einum áfanga sem síðan yrði
ef til vill ófullnsegjandi fyrr en
varði.
Gylfi Þ. Gíslason varð fyrir
svörum. Kom það eitt fram,
að þetta mál er í mesta ólestri.
ekki nema hálf fjórða milljón
til í byggingarsjóði listasafns-
ins, engin ákveðin svör fengust
frá Borgarráði um lóð en öng-
þveitinu í skipulagsmálum borið
við og ráðherrann hefði því ekki
einu sinni séð ástæðu tU að
skipa byggingamefnd. Kvað
hann það ekki verða gert fyrr
en Alþingi veitir meira fé en
hálfa milljón árlega eins og
verið hefur eða komið verður
auga á aðrar tekjuöflunarleiðir.
Stakk þetta mjög í stúf við
þá bjartsýni sem komið hefur
fram hjá þessum ráðherra þegar
hstamenn og áhugamenn um
listir en ekki alþingismenn hafa
verið áheyrendur hans..
Jón Skaftason bar fram fyr-
irspurn um hvað Þði byggingu
hafrannsóknarskips. Þetta mál
hefur verið á döfinni síðan 1952
er Pétur Ottesen bar fram til-
lögu um að athugað yrði um
byggingu skips til haf- og fiski-
rannsékna. 1958 var gerð frum-
teikniing af hafrannsóknarekipi
af FAO-sérfræðingi en sú teikn-
'ng er nú löngu úrelt vegna
aðgerðarleysis í málinu sfðast-
liðin fimm ár. Benti Jón á að
hægt væri að fá hentug lán
allt að 90% ef ríkið væri við-
semjandi og mundi viðkomandi
skipasmíðastöð útvega slíkt lán.
Virðist því ekkl vera neitt ann-
að en áhugaleysi ríkisstjómar-
innar sem málið strandar nú
á.
Emil Jónsson svaraði fyrir-
spuminni og lá þá ljóst fyrir
að nær ekkert að gagni hefur
verið gert í þessu mikilvæga
máli í ellefu og og þó einkum
síðastliðin fimm ár nema, eins
og Jón hafði bent á var miklu
fé varið til að láta gera teikn-
ingu sem síðan var ekki hægt
að nota. Sagði ráðherrann að
nú hefði aftur verið samið um
að láta gera teikningu af haf-
rannsóknarskipi og að þessu
sinni við sklpasmíðastöð í
Bremerhaven. Sagði ráðherrann
að slíkt bæri varla gert nema
ætlunin vær* að láta smíð? °ft,-
ir þeirri teikningu þó að '•
kæmi fram hjá honum. að
anleg ákvörðun hefði vei
tekin um þá hlið málsins —
fremur en endranær.
Að lokum var fram haldið
umræðum um þjóðhagsáætlun
allmargra Framsóknarmanna og
hélt Ingólfur Jónsson langa
ræðu. Kvað þar nokkuð við
annan tón en i ræðu meðráð-
herra hans Gylfa Þ. Gíslasonar,
sem í umræðum um þetta mál
viku áður lýsti því yfir að ís-
lenzkur landbúnaður væri drag-
bítur á hagvextimim.
Átti landbúnaðarráðherra
varla nógu fögur orð til að
lýsa hrifningu sinni á íslenzkri.
bændastétt og nefndi furðu
margar tölur máli sinu til
stuðnings. Höfuðáherzlu lagði
'mnn á að margfalda mætti út-;
lutningsverðmæti landbúnaðar-
afurða og væri það gleðiefni
fyrir unga þjóð. Að máli ráð-
herra loknu var umræðum frest-
að önnur mál tekin útaf dag-
skrá og fundi slitið.
Vegakerfi myndi órofa
hringleið um land allt
Lúðvík Jósepsson flytur í sameinuðu þingi
tillögu til þingsályktunar um opnun vegasam-
bands milli Fljótshverfis og Suðursveitar, þann-
ig að vegakerfið myndi órofa hringleið um
landið.
Tillagan er svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að skora
á ríkisstjórnina að láta fara
fram athugun á þvi, hvort
unnt sé og hvað kosta muni
að opna á tveimur næstu ár-
um akvegasamband milli
Fljótshverfis Vestur-Skafta-
fellssýslu og Suðursvedtar í
Austur-Skaftafellssýslu, þann-
ig að vegakerfið myndi órofa
hringleið um landið.
Athugun þessi skal vera við
það miðuð, að gerðar verði
varanlegar brýr á þau fall-
vötn þessarar leiðar, sem enn
cru óbrúuð, en ef slíkar brýr
á Núpsvötn, Skeiðará og aðr-
ar vatnakvíslar á Skeiðarár-
sandi teljast bundnar miklum
tæknilegum annmörkum eða
vera sérlega kostnaðarsamar,
má við það miða, að á þær
ár verði byggðar tréhrýr af
tiltölulega ódýrri gerð, sem
þá gæti þurft að endurbyggja
eftir meiri háttar jökulhlaup.
Niðurstöður athugunar þess-
arar skulu lagðar fyrir Alþingi
svo fljótt sem kostur er á“.
í greinargerð segir flutnings-
maður:
„Samhljóða tillaga þessari
var flutt á síðasta þingi. Flm.
þeirrar tillögu voru Karl Guð-
jónsson og Lúðvík Jósepsson.
Svo hljóðandi greinargerð
fylgdi tillögunni þá:
í vegalögum er gert ráð fyr-
ir því, að Suðurlandsvegur
nái frá Reykjavík til Lóns-
heiðar í Austur-Skaftafells-
sýslu. En svo sem kunnugt er,
hefur þessi vegur ekki enn
verið fullgerður. Eins og mál-
um 120 km kafli þessarar leið-
um er nú komið, má segja að
þar sé ýmist í ófullnægjandi
eða engum tengslum við það
heildarþjóðvegakerfi landsins.
sem Suðurlandsvegur ýmist. er
eða á að verða hluti af, Þetta
er kaflinn frá Núpsvötnum við
Lómagnúp t.ii Steinavatna ’
Suðursveit
Með þvi að ákveðið er, að
Steinavötnin verði brúuð á
þessu ári, má þó telja, að eft-
ir næsta sumar styttist hinn
sambandslausi kafli nefndrar
ieiðar f tæpa 100 km, því að
þá mundi samfelldur akvegm
austan frá ná að Jökulsá á
Breiðamerkursandi. Ekki er
heldur talið neinum verulegum
vandkvæðum bundið að brúa
það vatnsfall, og mun nú á-
kveðið, að Jökulsárbrú á
Breiðamerkursandi verði byggð
fyrir fé úr brúasjóði rétt á
næstunni. í Öræfum og Suð-
ursveit eru enn nokkrar minni
ár óbrúaðar, en sem óleyst
vandamál má setla að ekki
standi annað eftir af ieið þess-
ari að tveimur árum liðnum en
spölurinn milli Lómagnúps og
Öræfa, eða svo sem 30 km
vegalengd, þó ekki yrðu gerðar
neinar sérstakar ráðstafanir
til að flýta samgöngufram-
kvæmdum ó þessum slóðum
umfram það, sem venjulegt er.
En þótt spölurinn úr Fljóts-
hverfinu i Öræfum sé ekki
langur, er hann þó ærið erfið-
ur til vegagerðar. Þar er um
að ræða Skeiðarárvatnasvæðið,
með Núpsvötnum, Skeiðará og
ýmsum fleiri vatnakvíslum.
Þótt jafnaðarlega séu þetta
engin ógnar vatnsföll. er hitt
þó alkunna, að einmitt þama
verða öðru hverju mikil jökul-
hlaup. Það hefur því til þessa
verið talið óvinnandi verk að
brúa þetta vatnasvæði. svo að
von væri til, að sú mann-
virkjagerð gæti staðið af sér
jökulhlaupin.
Nú hafa jöklar landsins
minnkað á hinum síðustu ár-
um, svo að nokkur ástæða er
til að ætia, að jökulhiaup á
þessum slóðum séu ekki orðirt
eins tröllaukin og þau voru
áður, og eins mun nú orðið
líða lengri tími milii þeirra
Það er því af þessum sökum*'-
eðlilegt, að sérfræðileg athue-
un sé látin fram fara á því,
hvort nú muni ekki kleift að
brúa vatnsföll bessa svaíðis.
bannig að varanlegt sé.
En jafnvel þótt til þess teld-
ust ekki möguleikar með við-
ráðanlegum kostnaði, þá er hér
um að ræða svo mikilvaeffan
bátt ; samgöngukerfi landsins.
sem sé onn::n hringleiðar um
landið, að vel hlýtur að koma
ttl mála ^ð hrún Nnnsvöt.n,
Skeiðará og aðrar vatnakvfsi-
*r bessa svæðis með tilt«hi-
lega ódýrum staurabrúm, sem,
þá yrði máske að endurbyggja ,
eftir meiri háttar jökulhlaup
að einhverju eða öllu leyti. ,
Ávinningurinn við það að
gera Suðurlandsveg allan ak-.
færan er svo mikill og marg-
víslegur, að engin ástæða er
til að skera fjárveitingar til
hans við nögl.
Má þar fyrst nefna, að með
opnun Suðurlandsleiðarinnar
mundi heill landsfjórðungur,
Austurland, komast í stöðugt
vegasamband við Suðurlar.ds-
byggðirnar og Reykjavík, en
núverandi vegasamband Aust-
urlands við aðrar byggðir get-
ur vart talizt nothæft nema ,
helming ársins. Akvegasam-
band allra syðri byggða Aust-
firðingafjórðungs við Reykja-
vfk mundi og styttast til mik-
illa muna. Frá Höfn í Horna-
firði mundi leiðin til Reykja-.
víkur t.d. stvttast nærfellt um
helming, eða úr 980 km f 500
km
Næst mætti nefna það til, að
ýmsar þær sveitir og byggðir...
sem að þessari leið liggja og
nú eru næsta afskekktar,
mundu komast í þjóðbraut, en
það sannar öll reynsla, að fátt
er jafniíklegt til a færa Ííf
og blóma ; byggðarlag ns slík
umskipti.
Þá er bað ekki að efa, að
sú leið, sem þarna opnaðist
bæði af innlendum og erlend-
yrði einkar vinsæi og fjölfarin
af ferðamönnum.
Með tilliti til alls þess, sem
hér hefur nefnt verið, og raun-
ar af enn fleiri ástæðum verð-
ur að teljast fullkomlega tíma-
bært, að sú athugun, sem tií-
laga bessi ráðgerir. verði látin
fara fram á sumri komanda og
í framhaldi af bvi verði serðar
réðstafanir til þess að opna
hringleiðina um fsland á næst.u
tveimur árum, ef rannsókn'r
leiða í ijós, að möguleikar séu
til þess.
Gerið við bílana
ykkar sjálfir
Bílaþjónustan
Kópavogi
Anðbrekkn 53.