Þjóðviljinn - 24.12.1963, Blaðsíða 4

4 SÍÐA
Dtgetandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósialistaflokk*
urinn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson, Magnús Kjartansson (áb.i,
Sigurður Guðmundsson.
Préttaritstjórar: Jón Bjamason. Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm, afgreiðsla auglýsingar. prentsmiðja: Skólavörðust 10.
Simi 17-500 (5 linurl. Askriftarverð kr. 80 á mánuði.
pramundan er sú hátíð sem íslendingum er hjarí-
fólgnust, jólahátíðin. Rætur hennar eru marg-
ar og djúpar, hin ævaforna heiðna gleðihátíð í
tilefni þess er skammdegið tók að víkja fyrir rís'
andi sól, hið fagra ævintýri Biblíunnar um 'fæð-
ingu Krists og friðarboðskapinn, hinar römmu
taugar erfðavenjunnar, sá mannlegi eiginleiki að
vilja gera sér dagamun, gleðja sjálfan sig og aðra.
Og þótt þessi hátíð hafi öllum öðrum fremur
orðið fyrir barðinu á skrumi og sýndarmennsku
kaupsýsluþjóðfélagsins, svo að marga hryllir við,
er hún engu að síður sameiginlegt ánægjuefni
þjóðarinnar allrar, hvort sem menn eru trúaðir
eða frúlausir og hver svo sem lífsskoðun þeirra
kann að vera að öðru leyti.
jþess hefði mátt vænta að jólahátíðin stæði utan
við hin harðvítugu stjómmálaátök í þjóðfélag-
inu. En svo hefur ekki orðið. Einmitt jólin í ár
urðu þáttur í kaldrifjuðum áformum manna sem
einskis svífast í baráttuaðferðum sínum. Þegar
verklýðsfélögin neyddu ríkisstjórnina til að falla
frá ofbeldislögum sínum 9. nóvember og samið
var um nýian frest til 10. desember, bentu bæði
Morgunblaðið og Albýðublaðið hlakkandi á það,
að vart væri hægt að hugsa sér erfiðari tíma íil
verkfallsátaka. Þessir aðilar höfðu þannig hugsað
sér að gera jólin að bandamönnum sínum í átök-
unum um augljós réttindamál launþega, þeir
höfðu næsta greinilega í hótunum um það að
evðileggja hina sameiginlegu gleðihátíð fyrir öll-
um þorra landsmanna ef launþegar beygðu sig
ekki fyrir óréttinum. Hið ósæmilega athafnaleysi
ríkisstjórnar og atvinnurekenda fram að verk'föll-
um verður naumast skýrt með öðru en því að
valdhafarnir töldu launbegum næstum bví ókleift
að fylgja rétti sínum eftir vegna hátíðar þeirrar
sem framundan var: hinn hnevkslanlegi þver-
girðingsháttur atvinnurekenda síðustu daga verk-
fallsins, löngu eftir að ljósf var hver lausnin
mvndi verða. hlýtur að hafa sprottið a'f hliðs'tæð-
um hvötum. Það þarf harðan hug og kalt h'jarta
lil að beita þvílíkum vopnum, hvatir sem eru
býsna fjarlægar þeirri hlýju sem einkennir jóla-
háfíðina. En þeir menn sem þannig hugsa og
hesða sér sækja eflaust gleði sína í aðrar upp-
sprettulindir en allur almenningur.
j^flaust nefur margt fólk minna fé milli handa
en bað hefði óskað. vegna þess að brjózkazt
var við að semia án verkfalla um óhiákvjemilep-
ar lásmarksbætur til launbeð'a: betta verða
knnncki mínni kaimsýsluiól en sfundum áður En
á nnnri kemur sú mennska ánæeria sem snrettur
gf t-rvsfíJð við sóðan málstað. af samstöðu um
sjálfsögð rét'tindi. sú gleði sem hlýzt af því að
vinna nauðsynjaverk með árangri, en beygja sig
ekki fyrir óréttinum. — m.
MÖÐVIUENN
Þriðjudagur 24. desember 1953
Rangfeðraðir A freksmenn
bokmenntir
Jónas Þorbergsson
AWREK smen n .
Setberg gaf út. 186 bls.
Sagnafróðleikur allskonar
gerist nú mjög í tízku, og er
þess ekki að vænta, að jóla-
kauptíðin svonefnda fari af
því varhluta. Má með nokkrum
rétti segja, að allt sé hirt og
útgefið af slfku tagi, en minna
hirt .um það. hvað sé útgáfu
virði. Bókin AFREKSMENN
eykur ekki hróður þessarar
bókmenntagreinar, en þó er
hún fróðleg og skemmtileg á
köflum.
Jónas Þorbergsson, fyrrum
útvarpsstjóri er skrifaður höf-
undur þessarar bókar, og af-
rekaskrá hans birt ásamt mynd
á kápusíðu. Ekki fær undirrit-
aður séð. með hverjum rétti það
höfnudarnafn er til komið. Að
undanteknum inngangi og ör-
stutfcum formála er bókin öll
rituð af öðrum, og raunar nær
eingöngu Jónasi Sveinssyni,
tengdaföður útvarpsstjórans
fyrrverandi. Hefði verið eðli-
legt, að hann hefði verið skrif-
aður höfundur bókarinnar, frá-
sögnin af Kristjáni ríka í Stóra.
dal og lofkvæði séra Gunnars
Amasonar um hann hefði þá
getað komið sem bókarauki.
Jónas Þorbergsson getur þann-
ig í hæsta lagi talizt hafa séð
um útgáfu þessarar bókar, enda
minnist undirritaður þess t.d.
ekki að hafa séð Einar Ólaf
Sveinsson titlaðan höf. Njálu.
Hefur hann þó gefið út það
rit ólíkt betur og nákvæmar en
Jónas Þorbergsson frásagnir
tengdaföður síns.
Bókin AFREKSMENN skipf-
ist í íjóra hluta. Er hinn fyrsti
inngangur Jónasar Þorbergsson-
ar, almennar hugleiðingar, sem
lítill fengur er að eða enginn.
Næsti kaflinn fjallar um Krist-
ján rflta f Stóradal. og það sem
Jónas Þorbergsson kallar
dirfskubragð hans. Fróðlegur
er sá kafli, en ekki fær undir-
ritaður skilið hrifningu Jónasar.
Það má endalaust deila um
það, af hvaða skynsemi, ef ein-
hverri, hafi verið gerður niður-
skurður í f járkláðanum. Hiit
er víst, að ástæðulaust sýnist
að miklast af því tiltæki auð-
ugs fjárbónda að svíkjast und-
an merkjum sýslunga sinna og
stinga af með fé sitt suður
heiðar. Skiptir ekki máli í því
sambandi þrek bónda, enda er
undirritaður löngu leiður orðinn
á því hugarfari, sem nú virðist
vaða uppi með Islendingum, að
afsaka allt með dugnaði.
í formála segist Jónas Þor-
bergsson hafa „tekið saman og
búið til prentunar eitt og ann-
að úr fórum” tengdaföður síns,
og eru frásagnir hans sem fyrr
segir mikill meirihluti bókar-
innar. 1 kaflanum um Kristján
í Stóradal er hinsvegar vitnað
f sex heimildarmenn, alla úr
Húnaþingi. Ekki skýrir Jónas
frá því. hvar þær heimildir
er að finna, og ber væntanlesa
að skilja bað svo, að þær séu
úr áðurnefndum fórum Jónasar
Sveinssonár. Sé svo, hefði ver-
ið skemmtilegt að fá nánar
frá því sagt. hvernig þær eru
til Jónasar Sveinssonar komn-<
ar. hóf hann kannski sjálfur
að safna heimildum um afa
sinn Kristján rfka? Slíkum
spurningum lætur útgáfa Jón-
asar ósvarað, og er því miður
farið.
Mestur fengur er að þriðia
kafla bókarinnar. sem jafn-
framt er sá lengsti. Er bað
sjálfsævisapa Jónasar Sveins-
sonar, ófullgerð að vísu, og
yfir æskuár hans og mann-
dómsár uns hann flytur frá
Sauðárkróki að- Þverárdal árið
1911. þá kominn nálægt fer-
tugu. Jónas Sveinsson ölst upp
á hálfgerðum hrakhólum, en
Félag járniðnaðarmanna
JÓLATRÉS-
SKEMMTUN
verður haldin í Iðnó laugardaginn 28. des. kl. 3 e.h.
Aðgöngumiðar verða seldir föstudaginn 27. des kl.
2—7 á skrifstofu félagsins.
N E F N D I N .
VERZLUNASMMNAFELAG REYKIAVÍKUR
Jólatrésskemmtun
verður haldin í Lídó föstudaginn 3. jan
1964 og hefst kl. 3 síðdegis.
Sald aðgöncrumiða hefst í skrifstofu V.R.,
Vonarstræti 4, mánudaginn 30. des.
Pantanir í síma 15293.
VERZLUNARMANNAFÉLAG REYKJAVfKUR
Jónas Þorbergsson
lét þó aldrei baslið smækka sig.
Hann brýst i Möðruvallaekóla.
kvænist. stundar farkennslu,
reisir bú og kemst með ákaía
sínum og dugnaði í góð efni
eða að minnsta kosti sæmileg;
verður um skeið hreppsnefndar-
oddviti á Sauðárkróki. Ekki
sýnist þetta viðburðaríkur ferill
á ytra borði. Bak við hann
felst þó baráttusaga islenzkrar
alþýðu, þess fólks, sem þrauk-
aði og lifði af frostaveturinn
mikla 1880—1881. svo eitthvað
sé nefnt, þess fólks, sem háði
sjálfstæðisbaráttuna við Dani
og bar hana fram til sigurs
Frásögn Jónasar er víðast fjör-
leg, alltaf fróðleg og oft
skemmtileg. Jónas ritar ljóst
mál og einstaklega vandað, al-
þýðumál síðustu aldar eins og
það geríst bezt.
Fjórði og síðasti kafli bók-
arinnar fjallar svo um drauma
Jónasar og dulræn fyrirbrigði.
Undirritaður hefur aldrei kunn-
að að meta slíkar írásagnir,
finnst þær vera hver annari
lík og engin skemmtileg. Vilii
menn láta á þrykk út ganga
slikar frásagnir er að minnsta
kosti sjálfsagt að gefa þær út
sér, en ekki smygla þeim inn
í bók, sem hefur sagnafróðleik
að geyma.
Niðurstaðan verður þá þessi:
Tveir kaflar bókarinnar, frá-
sögnin um Kristján í Stórada!
og ævisaga Jónasar Sveinssonar
eiu fyllilega útgáfu virði, en
inngangur Jónasar Þorbergsson-
ar og dulrænufrásagnir tengda-
föður hans hefðu að ósekju
mátt liggja í handriti enn um
sinn. IJtgáfa Jónasar Þorbergs-
sonar er ekki nógu vönduð. en
kemur þó tæpast að sök.
J Th. H.
,Delermm Búbónis'
í danska útvarpinu
Eins og menn rekur minni til
var danski útvarpsmaðurinn
Torkil Kemp á ferð hór í haust
og tók upp mikið af efni fyrir
Islandsþætti í danska útvarp-
inu. Hann er nú byrjaður með
þessa þætti og í fyrrakv. hafði
hann tnttugn mínútna ftátt:
viðtal við Jónas Árnason og
atriði úr „Delerium Búbonis"
eftir Jónas og Jón Múla.
Torkil ræddi fyrst við Jónas
og snerist það mest um ýms
fyrirbrigði i efnahagslífi okkar
og leikritið „Deleríum Búbón-
is“. Lauk þættinum síðan með
fjórum söngvum úr leiknum.
Brynjólfur og Karl sungu .tJti
er alltaf a.ð snjóa" og „Brak og
brestir“, Steindór Hjörleifsson
söng hið vinsæla lag „Einu
sinni á ágústkveldi", og hann
og Anna Stína Þórarinsdóttir
sungu ,,Ástardúettinn“. Carl
Billich lék undir.
Er ekki að efa. að frændur
vorir Danir, hafa skilið betur
þau tíðindi sem þeir hafa haft
af tslandi undanfarnar vikur
eftir þessa kynningu Torkils
Kemp.
Gleðileg jól!
farsælt komandi ár,
þökk fyrir vi*=kiptin á
liðna árinu
Hjól barða vcrkstæðið
HRAUNHOET h/f.
Gleðilegjól!
Farsælt og gott komandi ár. þökk fyrir
viðskiptin á þvi liðna.
Húsgagnaverzlun Austurþæjar,
Skólavörðustíg 16.
Gleðileg jól!
Farsælt og gott komandi ár, þökk fyrir
viðskiptin á því liðna.
Efnalaugin Glæsir.
Gleðileg jói!
^arsælt 09 r>r,t< . ^nrfi ár, þökk fvrir
viðskiptin á þvi liðna
Kjötverzlunin Búrfell, Lindarnöti