Þjóðviljinn - 24.12.1963, Blaðsíða 41

•v
-•••• •:••■;■ . ■ : v
••v ••:■><:
:<> >:<■:<•>' ✓•<:>
>•<<, <: •>>••><■*»<
«X->^3W «••
>> <V-»>> Xýx
'<*<«..*>* **
;•><■<<«<>:'<•> >»;<J'
* ^ <&W
>X'-
..;-• .

**>&&#* .■***«*:
ERUM
VIÐ
EINIR?
etta er epurning, sem
mennimir hafa fyrir sér
velt öldum saman, allt
frá þeim tíma er þeir hurfu
frá þeirii skoðun, að jörðin
og afgangurinn af alheiminum
sé skapaður fyrir manninn
einan, og að maðurinn sé tak-
mark og tilgangur sköpunar-
verksins. Slíkri skoðun var
naumast unnt að halda fram
lengur, eftir að í ljós var kom-
ið, að jörðin var sem ar í
fjarlægu horni alheims, sem
hefur inni að halda milljarða
og aftur milljarða af fasta-
stjörnum og fjarlægum
stjörnuþokum.
Lítil von
Hvað segja svo vísir.da-
mennirnir sjálfir? Hafa þeir.
nokkra trú á því, að við hitt-
um fyrir álíka greindar
lífverur og þeir eru sjálfir, á
fjarlægri stjörnu Svarið er
bæ*,i iátandi og neitandi, því
að vísindamennirnir eru ekki
eammála um þetta atriði,
fremur en sum önnur.
Einn fremsti stjörnufræð-
íngur Sovétríkjanna, Vasilij
Fesenkoff, hefur rannsakað
þetta mál af kappi og komizt
að þeirri niðurstöðu, að við
skyldum ekki gera okkur of
miklar vonir um að hitta fyr-
ir skynsemi gæddar verur á
öðrum hnöttum, og að það sé
tilgangslaust að leita þeirra,
Nú er ekki því til að dreifa,
að Fesenkoff haldi það, að
maðurinn sé herra sköpunar-
verksins, heldur byggir hann á
raunhæfu mati á þeim mögu-
leikum fyrir lífi, sem finnast
kunna í alheiminum.
Fesenkoff heldur því fram,
að í raun réttri sé okkar eigin
stjarna undantekning. Hún
snýst umhverfis eina sól, en
ekki umhverfis fleiri, eins og
algengt er í okkar hluta al-
heimsins. Jörðin er hvorki of
langt frá né of nærri sólu, en
það tryggir okkur jafnan og
öruggan straum af ljósi og
hitageislum. Geislavirk „ele-
ment“ í efni því, sem jörðin
myndaðist af, var undirstaða
þcss, að jörðin gæti hitnað og
fengið fljótandi kjarna, en
það fær aftur andrúmsloftið
til þess að streyma frá iðrum
jarðar. Hinn hraði möndul-
snúningur jarðar myndar öfl-
ugt segu’.belti, sem umlykur
jörðina, og bjargar okkur frá
banvænum áhrifum hinna
„kosmísku" geisla.
Stjarna vor hafði þannig
beztu hugsanleg skilyrði til
þess að þróa líf, en eigi að
siður tók það minnst 2000
milljónir ára áður en hinir
einföldustu „mikróorganism-
ar“ mynduðust.
Maðurinn sjald-
gæfur
Vetrarbraut okkar hefur að
geyma meir en hundrað þús-
und milljón sólir, og nokkr-
ar þeirra hafa sennilega plán-
etur, sem eru byggilegar. En
það er aðeins í nágrenni við
sólir sem eru 4—5 milljarð
ára gamlar, sem við getum
gert okkur von um að finna
greindarverur, því að það tek-
ur óratíma fyrir lífið að lifna
og þroskast. Eln sólirnar mega
heldur ekki vera of gamlar.
Því hljótum við að draga þá
ályktun, að það sé hverfandi
lítill hluti sólkerfanna, sem
hafi möguleika til að ala
greindarverur, og það sé full-
komlega tilgangslaust að
hefja leit að þeim í allri okk-
ar gífurlegu vetrarbraut.
Vísindi nútímans leiða okk-
ur þannig til þeirrar niður-
stöðu, að greindarlíf jarðar-
innar sé einstakt í sinni röð,
og að maðurinn sé eitt af
furðulegustu og jafnframt
sjaldgæfustu sköpunarverk-
um jarðarinnar.
Líf á öðrum
hnöttum?
Fesenkoff er með öðrum
orðum meir en lítið vantrú-
aður á það, að finna greind-
arverur annars staðar í al-
heiminum. Annar sovézkur
vísindamaður, Jósef Sjiklof-
skíj, er ekki eins tortrygginn.
Hann bendir mönnum á að
eðlisfræði nútímans geri ráð
fyrir því að það hljóti að
finnast ógrynnin öll af fasta-
stjörnum í vetrarbrautinni
einni — f jölmörg þúsund millj-
óna — sem hafa hóp af fylgi-
hnöttum.
Sjiklofskíj verður að viður-
MYNDIRNAR:
Löngum hafa tcikningar fylgt
furöusögnum og skáldsögum
þeim. sem birzt hafa um líf á
öðrum hnöttum og skynsemi
gæddar verur þar. Hér á síð-
unni getur að líta nokkrar
þessara teikninga. Efst á síð-
unni, frá vinstri: Lífvera f
fjarlægu sólkerfi; plöntumað-
urinn; stjarnbúi; byggjendur
sólar og Satúrnusar; fiðlumað-
ur. Neðst: Marsbúar (teikning
sem fylgdi einni af sögum H.
G. Wells) og íbúar Venusar.
J ÓLABLAÐ — 41