Þjóðviljinn - 16.01.1964, Qupperneq 6

Q SlÐA
HÚÐVILIINN
F: 16. ianúar 1964
Þannig er ,prentfrelsið' í Vestur-Þýzkalandi
Dæmdur í eins árs fangelsi
fyrir að mæla með afvopnun
Pressefreiheit in Gefcihri
’eorsssKic? x?-:
Enn hefur sannazt að lýðræðisákvæði vesturþýzki
stjórnarskrárinnar eru lítið meira en orðin tóm. Rúrr,
ári eftir að Strauss þáverandi landvarnaráðherra sigað
lögreglunni á vikuritið „Der Spiegel" hefur nú ritstjór
annars vesturþýzks vikublaðs verið dæmdur í eins án
fangelsi — og voru helztu sakargiftimar þær að hann
hefði í blaði sínu mælt með afvopnun og gagnrýnt víg-
búnaðaræði stjórnarherranna í Bonn.
En þótt útbreiðsla blaðsins
væri ekki mikil, var það þó
vesturþýzkum ráðamönnum
þymir í auga og sl. haust var
höfðað mál gegn ritstjóra þess,
Emst Aust, og honum gefið
að sök að hafa „stofnað öryggi
Blað það sem hér um raeð-
ir heitir ..Blinkfuer” og er gef-
ið út í Hamborg. Upplag þess
er ekki stórt, enda þær skoð-
anir sem það hefur haldið
fram ekki mjög vinsaelar í
Vestur-Þýzkalandi.
Radíósamband um 30 Ijósára
Samband komið á
aftur við Marz I.
Aftur hefur tekizt að koma
á radíósambandi við geimfar-
ið „Marz l.“, sem skotið var
áleiðis til Marz i nóvember
1962 og fór fram hjá plán-
etunni i júní í fyrra.
Frá þessu hefur verið skýrt
í Moskvu, en það olli mönn-
um miklum vonbrigðum á sin-
um tima að radíósamband við
geimfarið rctfnaði áður en það
var komið alla leið, svo að
ekki bárust til jarðar Þ®r
upplýsingar sem tækjum þess
hafði verið ætlað að afla um
þennan nágranna hennar í
geimnum.
Geimfarið fór fram hjá Marz
eins og ætlað var og er nú
á braut umhverfis sólina.
Þegar sambandið komst á aft-
ur við það var það 140 millj-
ónir km. frá jörðu eða um
tvo þriðju af vegalengdinni
milli jarðar og sólar. Þetta
er mesta fjarlægð sem hingað
til hefur tekizt að hafa radíó-
samband við geimfar í. Ekki
er þess getið hvort Marz 1.
hefur sent til jarðar nýjar
upplýsingar.
Hins vegar er því bætt við
fréttina að sovézkir vísinda-
menn hafi nú fundið leið til
þess að halda radíósambandi
út í geiminn um 30 ljósára
vegalengd, en það svarar til
283.824 milljarða kílómetra.
Það skiptir öllu máli fyrir
geimferðir framtíðarinnar að
hægt verði að hafa öruggt
radíósamband við fjarlæg
geimför, og er þessi árangur
sovézkra vísindamanna því
mjög mikilsverður. Einnig er
á það minnzt að með þessari
aðferð megi koma á og halda
við radíósambandi við vits-
munaverur á hnöttum annarra
sólkerfa — ef þær þá fyrir-
finnast.
lirnst Aust
ríkisins í hættu”. Fyrir nokkr-
um dögum var kveöinn upp
dómur í máli hans og var
hann dæmdur i eins árs fang-
elsi.
Sakargiflirnar
Ákæruvaldið rökstuddi máls-
höfðunina með tilvitnunum i
greinar sem birzt höfðu í
,,Blinkfuer“ og gefa þær til
kynna hvers konar skrif eru
álitin saknæm í Vesbur-Þýzka-
landi:
1 y „öllu er hafnað sem bend-
ir til afvopnunar, sameining-
ar og sátta, hvaðan sem það
kemur. 1 Bonn kemst ekkert
annað að en hervæðing, her-
væðing og aftur hervæðing“.
2) „Þeim (ráðamönnum í
Bonn) væri nær s,kapi að við-
urkenna karlinn i tunglinu en
fallast á hlutlaust belti í Mið-
Evrópu, vegna þess að samn-
ingur um slíkt belti myndi
vera skref í friðarátt og því
ganga í berhögg við öll þeirra
hernaðarsjónarmið".
3) ,, Andkommúnisminn er
vitfirring okkar tima, sagði
Thomas Mann. Og það er rétt.
En þó gat Thomas Mann ekki
séð fyrir þróun mála næsta
áratuginn í Vestur-Þýzka-
landi".
4) Þá var eitt ákæruatriðið
það að Aust hefði birt í blaði
sínu 1. maí í fyrra ummæli
ýmissa manna, sem sagt er um
í ákæruskjalinu að „enginn
geti efazt um stjómmálavið-
horf” þeirra. Meðal þessara
manna sem glæpsamlegt er
talið í Vestur-Þýzkalandi að
vitna í var Julius Fucik. tékk-
neski rithöfundurinn og þjóð-
hetjan sem nazistar myrtu.
Ástæða er til að minna á
að þessi „þjóðhættulegu“ skrif
birtust í blaðinu þegar Franz-
Josef Strauss, sá sem gerði
aðförina að „Der Spiegel“ og
hrökklaðist síðan úr embætti
við lítinn orðstír, stjómaði
hinum vesturþýzka vígbúnaði.
..Aldrei framar“
Emst Aust er maður um
fertugt og hann var því sautj-
án ára unglingur þegar Hitler
hóf heimsstyrjöldina. Hann er
einn þeirra Þjóðverja sem
lært hafa lexíu reynslunnar —

Sf*l„w<l«W Okl.HtJ/13 te. *■ W.WrkMl < C»m
Hexeniagd_ - auf Nonkonformisten Mr ém A aa4 Ot .Ok fMrhfww»»IM wrt <n« Prw* htllca wct MwI.- NtcM m«. »bw
Forsxða
„Blinkfuer” þar sem sagt er írá málshöfðuninni gegn
ritstjóra þess.
og þann lærdóm skal hann
riú greiða fyrir með fangelsis-
vist. 1 einu fyrsta tölublaði
„Blinkfuer" sagðist honum svo
frá:
„Enn heyri ég orðagjálfrið,
sem hljómaði í eyrum mér í
,,Starmann-skóla“ í Ahens-
burg á árunum 1934—’39:
„Höfuðóvinurinn er hinn gyð-
inglegi bolsévismi sem ógnar
Þýzkalandi og allri menningu
vesturlanda". Ég trúði þvf þá
og gerðist sjálfboðaliði í fall-
hlífasveitunum árið 1941 til
þess að verja hinn vestræna
heim. En ég komst að því á
Krít, við El Alamein og í
Rússlandi að það var ekki
hinn gyðinglegi bolsévismi sem
ógnaði menningu vesturlanda
heldur hið fasistíska Þýzka-
land Hitlers. Þá sór ég þess
eið að ég skyldi aldrei láta
það líðast að heilli kynslóð
ungra Þjóðverja yrði fómað
á altari andkommúnismans eða
talin trú um réttmæti þess. að
kommúnisminn væri höfuðó-
vinurinn. Aldrei framar myndi
ég horfa á það aðgerðarlaus
að blásið væri að glæðum ó-
friðarbáls á þýzkri grund".
Við þetta heit sitt hefur
hann staðið og hann hefur nú
i tíu ár gefið út blað sitt þar
sem barizt hefur verið gegn
endurhervæðingu Vestur-
Þýzkglands, fyrir friði og
sáttum milli þjóða. Fyrir það
hefur hann nú verið dæmdur.
4>-
Eftir birtingu krabbameinsskýrslu í USA
Sala vindlinga minnkar, en
vindla og neftóbaks eykst
Fyrir helgina var birt í Bandaríkjunum skýrsla sú
sem ellefu manna stjómskipuð nefnd samdi um niður-
stöður sínar eftir margra ára rannsókn á samhengi milli
sígarettureykinga og krabbameins í lungum. Birting
skýrslunnar hefur þegar haft í för með sér að dregið
hefur úr sölu á sígarettum.
Birting skýrslunnar staðfesti
það sem áður hafði borizt út
um innihald hennar, að eng-
inn vafi væri á því að sam-
hengi værí á milli sígarettu-
reykinga og lungnakrabba Vís-
indamennirnir ellefu sem
I
I
I
t
t
I
k
Enn miðar áleiðis að
beizlun vetnisorkunnar
Rétt eftir áramótin
kölluðu sovézkir kjarn-
eðlisfræðingar blaðamenn
á sinn fund í Moskvu til
að skýra þeim frá starfi
sínu að beizlun vetnis-
orkunnar og mikilsverð-
um árangri sem það starf
hefði borið á síðasta ári,
en engar vísindarannsókn-
ir skipta meira máli fyr-
ir framtíð mannkyns en
þessar.
Hópur sovézkra vísinda-
manna hefur unnið að þess-
um rannsóknum undanfarin
ár undir stjóm prófessors
Arsimovitsj og var hann einn
þeirra sem skýrðu blaða-
mönnunum frá þeim árangri
sem náðist á nýliðnu ári.
í tæki sem nefnist „P.R.5“
hefur tekizt að framleiða
„plasma“ með mjög háu hita-
stigi (40 milljón gráður) og
talsverðum þéttleika (10
miiijarðar ióna í tenings-
sentimetra) í einn hundrað-
asta úr sekúndu.
Þetta var meginatriðið í
frásögn vísindamannanna, en
hætt er við að það fari fyr-
ir ofan garð og neðan hjá
flestum. Nokkur skýringar-
orð verða því að fylgja með.
Það á að vera alkunna að
þegar vetnisatóm renna sam-
an svo að úr verða helíum-
atóm leysist óhemjuorka úr
læðingi, því að það er ein-
mitt þetta sem geriri við
vetnissprengingu.
Tekizt hefur að hemja þá
orku sem framleiðist þegar
atómkjarnar klofna. Hins
vegar hefur enn ekki fund-
Izt leið til að beizla orkuna
sem verður til við samruna
og er helzta ástæðan að sú
orkuleysing fer aðeins fram
við gífurlega hátt hitastig og
það er einmitt af þeim sök-
um að „venjuleg“ kjama-
sprengja er notuð til að koma
af stað samrunanum þegar
vetnissprengja springur.
En þótt erfiðleikarnir séu
margir er þetta vandamál
vísindamönnum hugstætt,
ekki sízt vegna þess að þeg-
ar vetnisorkan hefur verið
beizluð hefur mannkyninu
verið séð fyrir óþrjótandi
orkulind.
Fyrir rúmum áratug var
talið að þess myndi ekki
m'jög langt að bíða að vetn-
isorkan yrði beizluð, að hægt
yrði að koma af stað og
halda í skefjum kjamasam-
runa engu síður en kjama-
klofnun. Þetta reyndi»t þó
erfiðara en þá var talið. Að
vísu var bægt að refkna ðt
með hvaða hætti þetta gæti
gerzt, en fraivikvæmdin var
erfiðari.
Það þurfti að koma þumg.
um vetniskjörnum (kjömum
deuterium eða tritium)’ á
ofsaferð við hundruð milljón
gráða fcita og halda varð því
hitastigi í nokkrar sekúnd-
ur. Þetta er aðeins hægt þeg-
ar efnið er í því ástandi
sem kallast „plasma", en í
það kemst efnið þegar raf-
straumi er hleypt í gegnum
gas. Það ástand efnisins er
mönnum nýtt viðfangsefni og
margir erfiðleikar ósigraðir
enn, og verður ekki farið
nánar út í þá sálma hér.
En til þess að samruni eigi
sér stað er nauðsynlegt að
„plasmað“ hafi vissan þótt-
leika. Það er þess vegna sem
tilraunir hinna sovézku vís-
indamanna eru taldar svo
mikilsverðar. Öðrum hefur
tekizt að framleiða jafnmik-
inn hita i plasmanu, en eng-
um jafnmikinn þéttleika þess,
þ. e. fjölda vetnisíóna (öðru
nafni prótóna, þ.e. vetnis-
atóma sem losnað hafa við
rafeind sina) í tenings-
sentimetra.
En þótt mikilsverður árang-
ur hafi náðst eru hinir sov-
ézku vísindamenn fyrstir til
að viðurkenna að enn sé löng
leið að markinu. Einn þeirra.
prófessor Golovin, sagði að
þá fyrst myndi bjarma fyrir
öld vetnisorkunnar þegar
tekizt hefði að ná a.m.k. 300
milljón hitastigum, íónaþétt-
leika sem jafngilti 300 billj-
ónum á teningssentimetra
og viðhalda þessu ástandi í
þrjár sekúndur.
!
i
stjómuðu rannsókninni hika
ekki við að fullyrða að sfgar-
ettureykingar séu meginor-
sök krabbameins í lungum,
sem fer mjög vaxandi og
verður æ fleiri mönntim að
bana. Ýmis þeirra mörgu efna
sem er að finna í tóbakstjör-
unni hafa reynzt krabbavald-
ar, svo að á því leikur eng-
inn vafi, og menn sem anda
að sér sígarettureyk fá þau
efni niður í lungun. Það er
einnig staðfest, sem hafði
komið á daginn við aðrar
rannsóknir, að því meira sem
menn reykja af sígarettum því
meiri líkur eru fyrir því að
þeir fái krabba í lungun, eink-
um ef meira er reykt en sem
svarar einum pakka (20 stk.)
á dag.
Dregur úr sígarettusölu
Þegar áður en skýrslan haföi
verið birt höfðu hlutabréf í
tóbaksfélögum hrapað I veröi
í kauphöllum, enda við þvi
búizt að hún myndi leiða af
sér minnkandi sígarettusölu,
en hún er aðalgróðalind félag-
anna.
Tóbakssalar í Nw York urðu
þess varir strax eftir helgina,
að birting skýrslunnar sem
bandarisk blöð höfðu sagt frá
undir stórum fyrirsögnura varð
til þess að menn minnkuðu síg-
arettukaup sín allverulega, Hins
vegar voru þeir vongóðir um
að salan myndi aukaot aftur. ^
Það hefur áður komið fyrír að
dregið hefur skyndilega úr síg-
arettusölu, þegar bitistr hafa
verið skýrslur um krabba-
hættuna, en salan hefur alltaf
færzt aftur f samt horf — og
jafnvel aukizt.
huggað sig við það að sala
vindla, neftóbaks og píputó-
baks hefur aukizt að sama
skapi ©g sígarettusalan hefur
minnkað, og er búizt við því
að þetta muni ágerast, enda
leiddi rannsóknin í ljós að
ekki stafar hætta á krabba-
meini í lungum af því tótoaki
sem menn reykja ekki ofan f
sig.
Herferð gegn reykingnm
Forsíður bandarísku blaðanna
voru um helgina að verulegu
leyti helgaðar krabbameins-
skýrslunni og hafa fáar vis-
indarannsóknir verið taldar
jafn athyglisverðar.
Blöðin birta einnig forystu-
greinar um málið og leggur
„New York Times“ þannig til
að hafin verði allsherjar her-
ferð gegn reykingum unglinga
og strangt bann sett við að
selja þeim sígarettur.
Málshöfðanir?
Sjónvarpsfélögin hafa jafn-
vel haft við orð, að þau muni
setja strangari reglur fyrir
birtingu sígarettuauglýsinga,
en auðvitað kemur þeim ekki
til hugar að banna þær með
öllu, enda skipta tekjumar af
þeim hundruðum milljóna ár-
lega.
Fyrir utan þann tekjumissi
sem tóbaksfélögin munu verða
fyrir vegna minnkandi sölu á
sígarettum, eiga þau á hættu
málshöfðanir frá fjölda manna
sem fengið hafa krabbamein
í lungu eða afkomenda beirra.
Slík mál hafa fram að bessu
aldrei verið tekin til dóms,
heldur hefur beim ævinlega
lyktað med réttarsætt.
Vindlar og neftóbak.
Tóbakssalamir geta
líka
Auglýsingasíminn
er 17500
í