Þjóðviljinn - 28.05.1964, Page 4

4 SÍÐA
Otgefandi: Samelningarflolckur alþýðu — Sósialistaflokk-
urinn. —
Kitstjórar: tvar H. Jónsson. Magnús Kjartansson (áb.).
Sigurður Guðmundsson.
Ritstjóri Sunnudagsins: Jón Bjamason.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm. afgreiðsla. auglýsingar. orentsmiðja. Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 linur) Áskriftarverð kr. 90 á mánuðl.
Togaraútgerð er nauðsyn
JJin hneykslanlega fyrirætlun stjórnarflokkanna,
Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokksins, að
vilja henda einu bezta skipi togaraflotans í út-
lendinga fyrir gjafverð, hefur vakið athygli langt
út fyrir heimabæ togarans. Þessi fáránlega ráð-
stöfun á verðmætri almenningseign er fordæmd
í Hafnarfirði af mönnum úr öllum flokkum. Vörn
stjórnarblaðanna er heldur ekki upp á marga
fiska. Morgunblaðið og Vísir þylja barlóminn um
togarana og rekstur þeirra og Morgunblaðið held-
ur því fram í forystugrein að ráðin til að rétta
við þann rekstur séu ekki nema tvö: að leyfa
togurunum að fiska í landhelgi og að fækka um
tíu menn á hverjum togara! Það þýddi að sjálf-
sögðu afnám vökulaganna í núverandi mynd og
stóraukinn vinnutíma á togurum.
JJm það hvernig íslendingar hagi veiðum sinna
eigin skipa innan landhelginnar eru þeir að
sjálfsögðu sjálfráðir á hverjum tíma. En hin
„björgunarleiðin“ sem Morgunblaðið kallar, myndi
jafngilda því að enginn íslenzkur sjómaður fengist
á togara. Það er algerlega tómt mál um að tala
og tilræði við togaraútgerð á íslandi ef íhaldið
reynir að stórskemma vökulögin og lengja aftur
vinnutímann á togurunum. Þeir landkrabbar sem
veifa slíkum „bjargráðum" ættu að kynna sér á-
lit sjómanna á því máli, en ekki láta sér nægja að
vitna í Emil Jónsson, gerðardómsmálaráðherra
íhaldsins.
gtanzlaus áróður gegn togaraútgerð á íslandi er
stórhættulegur. Það eru röng viðbrögð við erf-
iðleikum togaranna að henda þeim í útlendinga
fyrir gjafverð, hvað þá að leggja niður togaraút-
gerð á íslandi. Erlend veiðiskip yrðu þá látin ein-
ráð á íslandsmiðum landgrunnsins, utan landhelg-
islínu. íslendingar eiga fvímælalaust að stunda
togaraútgerð, en það dugir ekki að vanrækja að
afla nýrra o? nvrra skipa með fullkomnustu tækni
hvers tíma. Það virðist nú ekki langt undan að tog-
ararnir geti stundað miklu fjölbreyttari veiðar en
hingað til. íslendingar verða að vera í fremstu röð
þeirrar tækni eins og þeir eru nú á bátunum. Hing-
að þurfa að streyma nýtízku skuftogarar, er not-
færa sér nýjustu veiðitækni. Og það þarf að snúa
af þeirri braut sem einkennir stjórnarár viðreisn-
arinnar varðandi rekstursmöguleika fogaranna.
Tvennar gengisfellingar hafa komið hart niður á
þeim, okurvextirnir og okrið á olíu og öðrum út-
gerðarvörum einnie. Hátt útflutningseiald og með-
ferð þess hefur ekki bætt úr skák. t sumum til-
fellum að minnsfa kosti hefur ríkið gengið hart
pftir grpiÁclum ríkisábvrgðarlána. tekið allt að
18% af söluverðmæti togaraafla erlendis í þær
greiðslur Seo'ia má að toerarai'itgerð hafi á marg-
an hátt verið gert miöcr erfitt fvrir af núveran^’-
rikisstiórn. og bað er í frambaldi af b-cn' að aðpl
ráð togaraiitgerðar á fslandi að fæl
siómenn á hverin ckini! Tdin firrinbnrf
p Tiirvf pr 1 c;prna prtrlp QCf PT
0T1 iclpn *7lr+
verjan^i ráðstöfun á almenningseign.
ÞlðÐVILIINN
Fimmtudagur 28. maí 1964
MíBAN RlKISSTJÓRNIN...
>að hefur verið sýnt fram
á það rækilega hér í Rétti hve
purkunarlaust íslenzk auð-
mannastétt notar ríkisvaldið til
þess að ræna jafnóðum öllum
kauphækkunum af verkalýð
og öðrum launþegum.
Verkalýður Islands verður
að draga sínar ályktanir af
þessu fyrirbrigði. Ályktanirnar
geta aðeins verið þær: að með-
an ríkisvaldið sé einokað af
auðmannastéttinni, þá eru all-
ar umbætur, sem alþýðan knýr
fram með baráttu sinni, hvort
sem það eru kauphækkanir,
alþýðutryggingar eða aðrar, í
hættu. Þessvegna verði verka-
lýðurinn jafnhliða því, sem
hann heldur áfram þrotlausri
baráttu sinni fyrir endurbót-
unum, að herða þá baráttu
sína, sem miðar að því að ná
áhrifum á ríkisvaldid og að
lokum ná því úr höndum auð-
mannastéttarinnar. Baráttan
um ríkisvaldið hlýtur þvf allt-
af að vera höfuðtilgangur allr-
ar pólitískrar starfsemi verka-
Iýðshreyfingarinnar. Hin si-
Línurit þetta sýnir breytingar á kaupmætti tímakaups 1945=100. Nánari skýringar í meðfylgjandi
grein. Svipað línurit var birt f 1. hefti 1963, bls. 35.
endurtekna og vægðarlausa tímakaupsins með dýrtíð og Júli 92 88 90 Seðlabankans, þar sem sést
beiting ríkisvaldsins til að kemur jafnvel á atvinnuleys. Ágúst 91 86 88 hvernig öll viðskiptakjör lands-
hækka verðlag ætti að opna á árunum 1951 og 1952 hvað Septémber 89 87 87 ins stórbötnuðu einmitt á þvi
augu þess verkafólks sem Reykjavík snerti, en úti um Október 84 84 82 ári.
treyst hefur borgaraflokkunum land var atvinnuleysi allt þetta Nóvembér 83 84 82 Gengislækkunin átti sér því
fyrir því að hin pólitíska bar- átta með atkvæðaseðlinum, skeið fram til 1956. Desember 83 83 81 enga stoð í efnahagslífinu, heldur var aðeins svívirðileg
verður að tryggja þá ávexti,
sem nást með kaupgjaldsbar-
áttunni, ella verði þeim rænt.
Hér verður nú birt tafla yfir
þróun kaupmáttar tímakaups-
ins síðustu 20 árin. Hún sýnir
hvernig rík:svaldinu hefur ver-
ið beitt af borgaraflokkunum
til þess að rýra kaupmáttinn
með gengislækkunum. verð-
lagshækkunum og öðrum ráð-
stöfunum ríkisvaldsins.
Kaupmáttur tímakaupsins er
einn réttasti mæl.ikvarðinn á
Íífskjörin í þjóðféfagi með
fullri atvinnu. Annar höfuð-
mælikvarði cru hin þjóðfélags-
legu fríðindi. Eins og nú
standa-sakir á Islandi, er hins-
vegar sjálfur kaupmáttur dag-
kaupsins aðalatriðið.
Ef miðað er við lægsta
Dagsbrúnartaxtann og hann
settur = 100 fyrir árið 1945,
þá er þróunin þessi;
1945 = 100,0
1946 = 100,0
1947 = 102,7
1948 = 98,6
1949 = 101,0
Kaupmáttur þessara ára ber
enn merki áhrifa verkalýðsins
á ríkisvaldið í tíð nýs.köpunar-
stjómar:nnar 1944—47 og hinn-
ar hörðu sigursælu verkfalls-
baráttu sumurin 1947 og 1949.
1 ársbyrjun 1950 kemst
.,helmingaskipta”-stjórn íhálds
og Framsóknar til valda og
lækkar gengið, beitir ríkisvald-
inu til þeás að rýra kaupmátt
Einar Olgeirsson ritar í nýtt hefti af
tímaritinu Rétti þessa athyglisverðu
grein um kaupmátt tímakaups verka-
manna
kúgunarráðstöfun yfirstéttar-
innar til að ræna kaupi af
launþegum.
Ennfremur er birt með þess-
ari grein línurit, sem sýnir
breytingu kaupmáttarins.*
Það er tími til kominn að
íslenzkur verkalýður nái slík-
um tökum á ríkisvaldinu, að
svona skollaleikur geti ekki
haldið áfram. Það verður að
binda enda á þetta kauprán
atvinnurekenda í skjóli ríkis-
valdsins.
Þróun kaupmáttar tíma-
kaupsins verður nú sem hér
segir:
1950 = 92,4
1951 = 84,7
1952 = 84,9
Svona er
Samt voru h
1953 1954 1955 1956 1957 195» 195» 1960 1961 1962
Verðvísitölur og viðskiptakjör
1954=100. Þetta línurit er úr
Fjármálatíðindum, 3. hefti 1963.
bls. 177, útgcfið af hagfræði-
deild Scðlabankans. Þar sést
ágætlega hvc hraðbatnandi við-
skiptakjör landsins voru 1960
og allt árið 1961 og hve góð
þau voru 1962. Tölurnar eru
(miðað við 1954=100) bæði árin
kauphækkana 1951 og síðan
hið harða desemberverkfall
1952 og batnaði nokkuð á eftir.
1953 = 91,6
1954 = 90,0
Árið 1955 kemur svo 6
vikna verkfallið í marz—apríl
og skiptir nú pm.
1955 = 96,5
1956 = 97.2
1957 = 95.8
1958 = 96,9
Kaupmáttur tímakaupsins
hélzt í tið vinstri stjórnarinnar
96 til 97 og eftir samningana
haustið 1958 hækkar enn kaup-
mátturinn þannig, að heildar-
talan er fyrir
1959 = 100,2
Þá hefjast árásir viðreisnar-
stjórnarinnar á kaupmátt laun-
anna með gengislækkuninni í
marz 1960 og banni vísitöluút-
reiknings á kaupgjald. Lækk-
ar nú visitala kaupmáttarins
óðum:
1960 = 90,3
1961 = 85,4
1962 = 85,4
1963 = 84,6
Og þessi lækkun gerist þótt
verkalýðurinn fari nú í verk-
föll eða geri kaupsamninga
tvisvar til þrisvar á ári. Yfir-
stéttin beitir ríkisvaldinu
svona vægðarlaust til þess að
ræna hverri kauphækkun á
næstu tveim til þrem mánuð-
um með verðlagshækkunum.
Verkföllin f iúní 1962, kaup-
hækkanirnar í ianúar 1963 og í
fúní sama ár. og svo verkfallið
desember. knýia fram hækk-
mir kaupmáttarins e'ns og
rftirfarandi tölur sýna. en með
I janúar 1964 er kaupmátt-
urinn svo 92 eftir kauphækk-
un desemberverkfallsins 1963.
Og nú dynja yfir verðlags-
hækkanir ríkisvaldsins til þess
að ræna þeim árangri, er náð-
ist þá. Harðvítugustu aðgerðir
ríkisvaldsins voru í ágústbyrj-
un 1962. þegar gengið var
lækkað um sömu upp-
hæð og kaupið hækk-
aði. Það var stjórnar-
skrárbrot hjá ríkisstjórninni
og embættisafglöp hjá Seðla-
bankastjórn. Hér er birt línu-
rit úr Fiármálatíðindum
* Rétt er að taka það fram.
að færri verkameön taka nú
laun í Reykjavík samkvæmt
lægsta taxta Dagsbrúnar en
var fyrir 15—20 árum. Hafn-
arverkamenn og bygginga-
verkamenn hafa flestir færzt
upp um flokka. þannig að
þeirra kaup er 2—5% hærra
en lægsta taxtakaupið. En
það þreytir ekki aðalstefnunni
í því kaupráni í skjóli ríkis-
vaidsaðgerða, sem hér hafa
verið ræddar.
1961 og 62: Verðlaesvísitaia ^eitingu rikisvaldsíns til verð-
!nnflutnine-s: 94 (1960:97); verð- 'asshækkana. er bví iafnóðum
nm tí’ r lagsvísitala útflutnings: 105 (1960:97): viðskiptakjör: 111 " "ænt. 1961 1962 1963
» (1960:100) M.ö.o verðlag inn Tanúar 85 83 82
irr cpm ~ tlutnlne*- i-nliUaði. verðlag ú* ^ebnii- 85 83 86
(’lllt,nir*T. — '-'-Tai! Og bá fclli' viar7 85 83 85
r-f nrr r "engið 4 ágús* \prí' 85 8? 84
S, 1 19611 HvílíU embættisafglör' Maf 84 82 84
Hvílík hcfndarráðstöfun! Júní 85 89 84
VINNUFAT*WIN
Laugavegi /6
GALLABUXUR
No. 6 kr. 130,00
— 8 kr. 135,00
— 10 kr. 140,00
— 12 kr„ 145,00
— 14 kr, 150.00
— 16 kr. 160,00
''lNNUf‘ T*B"BIN
augave^, /6
k