Þjóðviljinn - 28.05.1964, Blaðsíða 12
Fimm piltar slasast í
hörðum bifreiðaárekstri
| | Um kl. 11 í fyrrakvöld varð mjög harður bifreiða-
árekstur á Hellisheiðarveginum skammt neðan við Skíða-
skálann. Rákust þar á Kaiserfólksbifreið er var að koma
að austan og Volkswagenbifreið frá bílaleigu er var á
austurleið. Fimm piltar voru í Volkswagenbílnum og
slösuðust þeir allir mikið og voru fjórir þeirra fluttir í
sjúkrahús. Einn maður var í Kaiserbílnum og slapp hann
lítt meiddur.
Samkvæmt frásögn ökumanns
Kaiserbifreiðarinnar var Volks-
wagenbíllinn réttu megin á veg-
inum er hann sá fyrst til ferða
hans en var á mikilli íerð. Allt
í einu beygði hann til hægri í
veg fyrir Kaiserbílinn og skullu
bílamir saman af miklu afli.
Skemmdust þeir báðir svo mik-
ið að þeir urðu óökufærir.
Eins og áður segir voru 5
menn í Volkswagenbílnum. Öku-
maður hans var Jóhann Víg-
lundsson og slapp hann minnst
meiddur, hlaut þó handleggsbrot
og meiddist á höfði. Hinir pilt-
arnir fjórir meiddust allir meira.
Hlaut einn þeirra höfuðkúpu-
brot, annar kjálkabrotnaði,
þriðji nefbrotnaði og sá fjórði
rifbrotnaði auk þefes sem þeir
hlutu fleiri meiðsli. Voru tveir
þeirra fluttir x sjúkrahús strax
í fyrrakvöld en tveir í gærmorg-
un. Jóhann var á slysavarðstof-
unni þar til í gærmorgun en
þá var honum leyft að fara eft-
ir að gert var að meiðslum
hans.
Piltarnir fjórir sem slösuðust
, og voru fluttir í sjúkrahús eru
1 allir utanbæjarmenn, einn frá
Selfossi og hinir þrír frá ísa-
firði. Verða nöfn þeirra ekki
birt að sinni.
Pilturinn frá Selfossi hafði
tekið bílinn á leigu fyrir þrem-
ur dögum. Hitti hann Jóhann
Viglundsson á Gildaskálanum í
fyrradag og bað hann þá Jó-
Mjalihvít sýnd
aftur næsta haust
Barnaleikritið Mjallhvít verð-
ur sýnt i næstsíðasta sinn í
kvöld, en síðasta sýningin verð-
ur á laugardaginn kemur kl. 3.
Uppselt hefur verið á allar
sýningar og margir hafa þurft
fré að hverfa á síðustu sýning-
um. Það hefur verið ákveðið að
sýna leikritið aftur næsta hausi
gefst þá þeim kostur að sjá
sýninguna. sem ekki áttu tök á
því að ná í miða núna í vor.
hann að aka bílnum fyrir sig
austur í Hveragerði þar eð hann
var sjálfur ölvaður. Gerði Jó-
hann það bótt hann hafi ekki
ökuréttindi. Síðar slógust ís-
firðingarnir þrír i förina og
Framhald á 3. síðu
Myndir þcssar scm allar cru frá fslandi hafa mikla sögulega
þýðingu og bregða upp merkum þjóðlífsmyndum frá þessum tíma.
Ættu menn því ekki að láta þessa sýningu fram hjá sér fara, en
hún verður opin daglega klukkan 2-10 til mánaðamóta. Verður
liennar getið nánar hér í blaðimi á morgun.
Myndin hér að neðan er af einni myndinni á sýningunni, sýnir jarðar-
för að Breiðabólstað í Fljótshlíð og mun presturinn á myndinni
vera séra Tómas Sæmundsson. — (Ljósm. Þjóðv. Ari Kárason).
Björn Th. Björnsson
| | I gær afhenti Tómas
Guðmundsson skáld Lista-
safni Alþýðusambands ís-
lands höfðinglega gjöf frá
Ragnari Jónssyni: upp-
lagið af riti Björns Th.
Björnssonar listfræðings
um íslenzka myndlist á
tuttugustu öld og aðdrag-
anda hennar. Og verður á-
góða af sölu bókarinnar
varið til að reisa hús yf-
ir listasafnið, sem Ragn-
ár gaf A.S.Í. fyrir þrem
árum.
Tómas Guðmundsson flutti
ávarp og rakti fyrst sögu
málsins: Pyrir þrem árum
gaf Ragnar Jónsson ..heildar-
samtökum íslenzkra erfiðis-
manna” listasafn sitt.
Skömmu síðar tilkynnti hann,
að hann hefði ákveðið að láta
taka saman rit um íslenzka
myndlist síðari tíma og gefa
upplag þess, 5000 eintök, og
yröi andvirði þess varið til
að reisa hús yfir safnið.
Það kom fljótt á daginn,
að verkið varð ekki hamið í
Björns Th. Björnssonar
þeim ramma sem þvi var
upphaflega settur, og verða
bindin því tvö en ekki eitt.
Tómas gat þess einnig, að
ekki hefði aðeins Ragnar
staðið stórmannlega við gef-
in loforð, heldur hefðu ýmsir
aðilar aðrir sýnt af sér mikla
rausn við þessa bókargerð:
þannig hefði meginhluti
verksins verið unnin í ó-
launaðri eftirvinnu og prent-
myndagerðin einnig gefið
sinn hlut, en bókin var
prentuð í Víkingsprenti og
myndamót gerð í Prentmót.
Tómas kvaðst sannfærður
um að íslenzkum bókmennt-
um hefði hér bætzt gott rit,
sem raunar fyllti alvarlega
eyðu í íslenzkri menningar-
sögu. Hann lét og í Ijós ósk
um að þessi gjöf nœði tví-
þættum tilgangi: að hjálpa
A.S.l. að gera listasafn sitt
aðgengilegt almenningi og að
hjálpa almenningi að gera
listina að virkum þætti í lífi
sínu.
Þá afhenti Tómas forseta
A.S.Í., Hannibal Valdimars-
syni eina bókina. sem tákn
þess, að upplagið sé tiltækt
listasafni alþýðusamtakanna.
Þá tók Hannibal Valdi-
marsson til máls og lofaði
þá snjöllu hugmynd Ragnars
Jónssonar að láta bók um ís-
lenzka myndlist reisa fyrsta
listasafnshús á landinu. Hann
kvað það nú hlutverk fólks-
ins í alþýðusamtökunum að
innleysa þessa höfðinglegu
gjöf með menningíp-le^um á-
huga sínum. Væri hann viss
um að svo myndi verða —
og ekki myndu margir mán-
uðir líða áður en þetta rit
væri ófáanlegt á bókamark-
aði landsins. Þvi myndi
stjórn listasafnsins hefjast
handa um að ákveða safn-
byggingunni stað og hefja
undirbúning að byggingu.
Hannibal óskaði Birni Th.
Björnssyni til hamingju með
unnið starf og bað Tómas
Guðmundsson að færa Ragn-
ari Jónssyni beztu þakkir fyr-
ir höfðinglega gjöf.
Björn Th. Bjömsson list-
fræðingur fór nokkrum orð-
um um þá bók er hann hefur
nú saman skrifað. Hún hefst
á aðdraganda íslenzkrar
myndlistar upp úr siðaskipt-
um og er fyrst mjög stiklað
á stóru allt þar til komið er
fram á 18. öld — þá er nán-
ar minnzt á einstaka frum-
herja. En þá er fyrst komið
að eiginlegu viðfangsefni
bókarinnar er þeir Þórarinn
B. Þorláksson, Einar Jónsson
og fleiri halda utan til náms:
þá verða þau þáttaskil að
fram koma menn sem tekst
Björn að handritið að síðari
hluta verði tilbúið að ári.
Björn kvaðst gera sér grein
fyrir því að verk sitt væri
ekki tæmandi saga íslenzkrar
listar enda hefði hann kallað
það .,drög að sögulegu yfir-
liti”. En hann vonaði að bók-
in yrði til að bæta um sinn
úr skorti á slíku yfirlitsriti,
sem löngu er tilfinnanlegur
orðinn.
Þess var og getið að í bók-
inni eru á fjórða hundrað
Ein myndanna úr bókinni: Þórarinn B. Þorláksson, Stúlka
við glugga, 1899 — 1901.
að gera myndlist að lífsstarfi
sínu.
Fyrra bindið fjallar svo um
þá menn sem láta til sin taka
fyrir 1930. En seinna bindið,
sem Björn vinnur nú að,
mun hefjast á þeirri kynslóð
sem þá kemur fram undir
merkjum breyttra viðhorfa
(Snorri Arinbjarnar, Ás-
mundur Sveinsson, Gunn-
laugur Scheving o.fl.) og
Ijúka á yngstu listamönnum
sem nú eru starfandi. Vonar
mynda, þar á meðal lit-
myndir af verkum flestra
þeirra manna sem þar koma
við sögu. 1000 eintök eru
tölusett og verða þau send til
áskrifenda sem þegar hafa
safnazt, og er verð beggja
bindanna til þeirra 1500 kr.
Bókin er um 260 síður i
stóru brorti, prentuð í Vík-
ingsprenti sem fyrr segir.
Myndamót gerði Prentmynd-
ir, Gísli B. Björnsson teiknaði
kápu og titilsiðu.
Ragnar Jónsson samur við sig
listasafni A.S.Í. gefín listasaga
Fimmtudagur 27. maí 196.4 — 29. árgangur — 117. tölublað.
BISKUPAN0FN
Á BÁTUNUM
Hann heitir Árni Hermanns-
son og er verkstjóri hjá Meitl-
inum í Þorlákshöfn. Það er yf-
ir saltfiskverkuninni hjá fyrir-
tækinu. Árni kemur nú akandi
á hverjum degi til höfuðborgar-
innar og fylgist með klössun
báta frá Þorlákshöfn í Bátanaust
og er það starf hans þessa dag-
ana. Þetta er ungur og frískur
náungi og virðist sannur full-
trúi fyrir nýtt og gróskumikið
verstöðvapláss. sem vex hröðum
skrefum og þýtur eiginlega upp
eins og fífill i túni á vordegi,
Hvað barst eiginlega mikið af
fiski á land i Þorlákshöfn á
vertíðinni? spyrjum við Árna
Hermanns.
Margir hafa setið með sveitt-
an skallann undanfarið við að
reikna út þetta magn bæði
heima í Þorlákshöfn og á vöru-
bílastöðinni á Selfossi.
Ætli þetta séu ekki um tutt-
ugu og þrjú þúsund tonn af
fiski.
Unnið var úr niu þús. tonnum
í Þorlákshöfn og vigtarmað-
urinn telur sig hafa vigtað
tíu þúsund tonn á vörubílana,
sem fluttu svo fiskinn í ver-
stöðvarnar við Faxaflóa. Var
þetta oft óslitin bílalest nótt og
dag frá Þorlákshöfn. í hörðustu
hrotunni í apríl fór mikið magn
í burt án þess að það'væri fest
á blað, sérstaklega til Eyrar-
bakka og Stokkseyrar, og er
ekki óvarlegt að áætla það um
fjögur þúsund tonn. Þetta gerir
þá samanlagt um tuttugu og
þrjú þúsund tonn.
Nágrannaplássin líta heldur
hornauga til okkar og þykir
Árni Hermannsson
nóg um þessi umsvif okkar. En
í plássinu er margt af ungu og
frísku fólki og við ætlum i
framtíðinni að hljóta verðugan
sess í tölu útgerðarbæja.
Síðastliðna nótt fór fyrsti bát-
urinn á humarveiðar og er það
Klængur. Þú hefur kannski tek-
ið eftir því, að margir af bát-
unum okkar eru skírðir i höfuð-
ið á gömlum kaþólskum bisk-
upum og er það trú okkar að
nafnaheill fylgi þessum nafn-
giftum. Þá er vitað um Pál
Jónsson og Þorlák II. sem halda
á humarveiðar á næstunni.
Hinsvegar fara þeir Friðrik
Sigurðsson og Þorlákur I senni-
lega á síldveiðar fyrir Norður-
landi. Þannig verða humarveið-
arnar snar þáttur í atvinnulífinu
í Þorlákshöfn í sumar, sagði
Árni að lokum.
Sýning á sögulegum myndum
1 gær opnaði Gunnar Hall sýningu í Bogasal Þjóðminjasafnsins
á um 200 steinprentuðum myndum er gerðar voru eftir teikningu
Auguste Mayer er var teiknari í Gaimard-leiðangrinum franska
er kom hingað til lands árið 1835. Hefur Gunnar safnað þessum
myndum saman víðsvegar að.