Þjóðviljinn - 19.03.1965, Blaðsíða 6

T
g SlÐA
MÖÐVILIINN
Föstudagur 19. marz 1963
AUSCHWITZ
SVIPMYND FRÁ
RÉTTARHÖLDUN-
UM I FRANKFURT
Auschwitz-réttarhðldin hafa
hú staðið í nær fimmtán mán-
uði. Eitthvað um 300 vitni hafa
vérið yfirheyrð og von er á
fleirum. Það hefur löngu verið
sannað svo enginn vafi getur
léngur á leikið, hvílíkir glæp-
ir voru framdir í Auschwitz. Það
sem hér er verið að gera, er að
reyna að komast að því, hver
sé þáttur þeirra 20 manna sém
hér eru ákærðir, í þessum
sömu gíæpaverkum.
Á það hafa verið færðar
sönnur, að sakbomingamir voru
allir í Auschwitz þann síma,
sém hér um ræðir, gegndu sínu
hlutverki og þögðu þunnu
hljóði. Og þó er hér aðeins um
morðákæmr að ræða. Glæpir
eins og pyndingar (néma þær
hafi dauðann í för með sér) eru
nú fymdir samkvæmt vestur-
þýzkum lögum.
Enginn játar
Enginn hinna ákærðu hefur
énn játað sekt sína, hvorki
lagalega né siðferðilega. Þegar
talið berst að einhverjum á-
kveðnum og dagfestum glæp,
kannast þeir ekki við neitt,
þykjast hafa verið fjarverandi
þá stundina. Og það er ekki
svo auðvelt að færa sönnur á
hið gagnstæða að tveim áratug-
um liðnum. Þeir sem bezt vita
eru flestir löngu látnir, skjöl
eru eýöilögð eða týnd.
Og þó hefur margt sannazt
frá því réttarhöldin hófust
tveim dögum fyrir jól 1963. Þá
voru níu manns í varðhaldi én
þrettán frjálsir ferða sinna
gegn tryggingu; nú eru aðeins
sjö utan fangelsisdyranna Upp-
runalega vom sakbomingamir
22, én tveir þeirra em látnir.
Meginvekefnið er að sanna
sekt þeirra sem skipulögðu ó-
dæðisverkin. Meðal þeirra sjö,
sem enn hafa sloppið við fang-
elsi, er Bemard Lucas, sem var
SS-læknir í fangabúðunum.
Hann er sakaður um að hafa
framkvæmt það sem kallað var
að velja fanga. Að velja fanga
þýddi það að velja þá sem
þegar vom myrtir.
r™— ----------------------” • - ■ — - - - — — — ------------------— - -- - **■" *
Fyrir tuttgu árum. Fómardýr úr einni fjöldagröfinni í Póllandi.
Vestur-þýzkur hershöfðingi
tekur við stjórn í Danmörk
-<*>
Lyman L. Lemnitzer, yfir-
maður Natóherliðs í Evrópu,
hefur tilkynnt það, að Cord von
Hobe hafi nú tekið við af Dan-
anum F. Larsen sem yfirmaður
herliðs bandalagsins á Jótlandi
og í Slésvík-Holstein. Þetta
hefur það i för með sér, að
v-þýzkur hershöfðingi stjórnar
nú dönskum hersveitum á
Senriiráð USA í
í hættu
Djakarta 17/3 — Það er haft
eftir áreiðanlegum heimildum,
að bandaríska sendiráðið í Dja-
karta hafí beðið ríkisstjórn Indó-
nesíu um vemd til handa banda-
rískum verzlunarskrifstofum í
borginni.
Það er einnig sagt, að sendiráð-
ið muni bera fram mótmæli við
stjórnina gegn því, að vinstrisinn-
uð samtök sem berjast fyrir því
að bandarLkar kvikmyndir verði
ekki sýndar í landinu, lögðu a
þriðjudag undir sig skrifstofur
American Motion Pictures Asso-
ciation.
Hin opinbera fréttastofa, Ant-
ara. tilkynnti í gær, að indó- i
nesískir verkamenn hótuðu því
að loka fyrir rafmagn og gas i
til Bandaríkjamanna sem búsett-
ir eru í Indónesíu.
þeirra eigin landi. Með þessu
hefur rætzt forn óskadraumur
vestur-þýzka hersins.
Von Hobe er dæmigerður •>
fulltrúi vestur-þýzks hemaðar-
anda. Hann gekk í herinn 1927
og komst til álitslegs frama í
tíð Hitlers. Hann tók þátt í inn-
rásunum 'í Pólland, Belgíu,
Holland og Frakkland og einn-
ig barðist hann f Sovétríkjun-
um með hinni illræmdu „Panz-
er”hersveit. Undir lok stríðsins
stjórnaði hann 79. „Volksgrena-
dierdivision” sem eins og aðrar
álíka sveitir hafði innan sinna
vébanda glæpalýð og eldri
menn. Von Hobe hlaut að laun-
um framgöngu sinnar heiðurs-
merki frá Hitler sjélfum
skömmu fyrir uppgjöf Þjóð-
verja.
Það er Samkomulag Dana og
Vestur-Þjóðverja frá því 1961
um sameiginlega herstjóm, sem
gerir það að verkum að hann
er nú orðinn herforingi á
danskri grund.
Eftir er svo að vita, hvort
danskur almenningur, sem vei
má muna hemám manna á
borð víð von Hobe, tekur bess-
ari útnefningu begjandi og
hljóðalaust svo og nærveru
vestur-þýzkra hersveita á Jót-
landi. Þegar þetta er ritað,
berast fréttir af því, að komu
vestur-þýzku hersveitanna til
landsins sé harðlega mótmælt.
Ekki er ósennilegt, að fleira
kunni á eftir að fara.
— Matur og þjónusta er
hvorttveggja hcldur ómerkilcgt,
en samt er knæpuskrattinn allt-
af fullsetinn. Hveraig má það
vcra?
— Sjónvarpstækið og „júke-
boxið” er í viðgerð!
,748 Gyðingar'
Það er nægilega vel í Ijós
komið, hvemig þetta fór fram.
Yfirmanhi fangabúðanna barst
e.t.v. skeyti, svohljóðandi: „748
Gyðingar frá Hollandi.” Jám-
brautarlestin rennur í garð,
hópur SS-manna, vopnaður
skammbyssum og svipum bíður
ásamt lögregluhundum til þess
að jaka á móti fómardýmnum.
Og þar bíður líka sá sem
„velja” skal, vanalega læknir
að menntun. Karlmenn, kon-
ur og böm, að niðurlotum kom-
in af þreytu, misþyrmingum og
sulti, eru rekin út og framhjá
hópnum. Með handahreyfingu
eða orði bendir „veljandinn” á
þá sem eiga gasklefana í vænd-
um.
Læknirinn Lucas
Dr. Lucas hefur staðfastlega
neitað því að hafa nokkum
tíma gegnt hlutverki sem þessu.
Vitni hafa komið fram sem
bera það, að Lucas hafi verið
þeim góður, hafi „verið undan-
tekning” og reynt að bjarga
þeim hvað þá annað. En svo
breyta réttarhöldin skyndilega
um stefnu.
Dr. Raabe, einn af dómend-
um, biður leyfis að spyrja einn
hinna ákærðu, Baretzki að
nafni: Hvað getið þér sagt
okkúr um starfsémi dr. Lucas
við „valið”?
Baretzki: Ekkert.
Raabe: Sáuð þér ekki dr.
Lucas velja fólk á brautarpall-
ihum?
Baretzki, stuttlega: Ég get
ekki svarað þvi hundrað pfó-
sent.
Ráabe: Hvemig bera að
skilja það? Getið þér svarað
90 prósent, 80 prósent? Þér vor-
uð sjálfir1 þráfaldlega viðstadd-
ír þegar valið fór fram.
Baretzki hefur talað úr rétt-
arsálnum, þar sem hans er gætt
af tveim lögregluþjónum. Dóm-
arinn bendir honum nú að
koma nær, að hátalaranum.
Hann virðist i uppnámi. Hann
er þýzk-rúmenskur verkamað-
ur, hálffimmtugur að aldri og
sakaður um fjölmörg morð. Nú
talar hann skyndilega hratt og
hátt:
— Ég gat ekki horft á hann
allan tímann — ég þurfti að
annast mitt eigið verk. En
hann var þarna viðstaddur,
hann hlýtur að hafa verið að
„velja” fólk.
Raabe: Var hann þama?
Já.
Raabe: Var hann að velja?
,Frelsarinn'
Baretzki veifar höndunum:
Það voru aðeins læknar sem
völdu fólk. — Hann var eini
læknirinn á brautarpallinum.
Orðin streyma hraðar: Ég er
bara lítill kall og nú er allri
skuldinni skellt á okkur. Þess-
ir góðu herrar — nú segjast
þeir ekkert um neitt vita. En
Kftnar drepa n*>
hvorir aðr?
Síðastliðinn mánudag var
bandariskur sjóliði drepinn í
Suður-Víetnam en tveir aðrir
særðust. Það voru þó ekki
skæruliðar Víetkong scm þeim
urðu að bana, heldur banda-
rískir hermcnn. Fyrir misskiln-
ing höfðu þcir villzt á vini og
fjandmanni. Þessir þrír menn
voru fyrstu bandarísku sjólið-
arnir sem særast eða falla i
Suður-Víetnam. Sjóliðarnir
eiga sem kunnugt er að verí-
bandarísku flugstöðina
Nang.
' . ::>*V j
Dr. Lucas ijósmyndaður í Auschwitz í desember síðastliðnum.
Hann var sá eini af hinum ákærðu, sem fylgdist með dómurunum
er þeir skoðuðu staðinn.
ég er hvorki heymarlaus né
mállaus. Lucas — hann var á
brautarpallinum. Auðvitað
valdi hann fólk! Nú leikur
hann frelsara — gott og vel,
kannski hjálpaði hann fáein-
um — 1945! Hann var að kaupa
sér miða fram og til baka! En
áður! ■ Áður sendi hann 500
manns í gasklefana á hálfri
klukkustund — hann sendi 5000
í gasið — 10.000 ....
Hann gengur laus
Það hefur ekki komið fyrir
áður við þessi réttarhöld, að
hinir ákærðu fáist til að vitna
hvorir gegn öðrum. Dr. Lucas,
gildvaxinn, miðaldra maður, rís
hægt úr sæti sínu og segir lág-
um rómi: „Ég er ekki að leika
neinn frelsara, það eru vitni
hér, sem hafa haldið slíku
fram”.
Ákærandinn fer fram á það,
að dr. Lucas sé handtekinn.
Dómarar segjast munu taka
það til athugunar og skýra frá
niðurstöðunni undir kvöldið. Dr.
Lucas fær fyrirmæli um það að
yfirgefa ekki dómshúsið. Dóm-
urinn ákveður svo, að dr. Lucas
skuli enn frjáls ferða sinna.
,DapurIegt már
Það sem hér fór á undan er
frásögn enskrar blaðakonu, Sy-
bille Bedford, sem fylgzt hefur
með Auschwitz-réttarhöldun-
um. Hún bætir þessu. við:
„Á því getur því miður eng-
inn vafi leikið, að réttarhöld-
in í Frankfurt eru deiluefni
Framhald á 9. síðu.
Ensk tónskáld Hfa
viB sult og seyru
Meðaltekjur tónskálda í Eng-
landi eru í dag minni en þess
manns sem cr á sveitaframfæri.
Sú er að minnsta kosti skoðun
tónskáldafélagsins enska. Þar
við bætist, að sögn formanns
félagsins, Richards Amcll, að
tónskáld verða senn úr sög-
unni með öllu í Englandi, svo
er illa búið að alvarlegri tón-
Iist þar í landi.
Tónskáldafélagið telur nú 340
meðlimi. Til þess er ætlazt, að
ensk tónskáld skrifi óperu —
sex mánaða vinnu — fyrir ein-
ar litlar 12.000 krónur. Amell
kveðst þekkja tónskáld sem
kenni til þess að draga fram
lífið en neyðist auk þess til að
selja blöð í öllum skólaleyfum.
Að meðaltali hafi ensk tónskáld
720 krónur í vikutekjur á sama
tíma og ógiftur maður, bam-
laus, sem njóti framfærslu-
styrks, hljóti 753 kr. að við-
bættum húsaleigustyrk.
Þessari sögu fylgir það, að
enska ríkisútvarpið láti sig
enska tónlist harla litlu varða
og geri enda lítið sem ekkert
til þess að styðja ensk tónskáld.
4
I
4