Þjóðviljinn - 26.03.1965, Page 3

Föstudagur 26. marz 1965
SÍÐA J

Leiðtogar göngumanna viö kirkjuna í Selma sem lagt var upp £ gönguna frá.
Göngunni mikiu í Aianama
lauk í Moutgomery í gær
15.000 voru í göngunni þegar hún hélt inn í bæinn
hundruð hermanna voru á verði við þinghúsið þar
Þýzkir stríðsgiæpamenn fá
sakaruppgjöf eftir tæp 4 ár
Þingið í Bonn samþykkti að framlengja frestinn til
fyrningar stríðsglæpa, en aðeins til ársloka 1969
BONN 25/3 — Dómsmálaráðherra Vestur-Þýzkalands,
Ewald Bucher, baðst lausnar i dag eftir að sambandsþingið
hafði samþykkt með 344 atkvæðum gegn 96 að framlengja
fyrningarfrestinn fyrir stríðsglæpi fram til ársloka 1969.
MONTGOMERY 25/3 — Hinni miklu mannréttindagöngu
sem hófst í Selma, Alabama á sunnudaginn lauk í dag og
höfðu göngumenn þá farið 80 km á fimm dögum. Þeir voru
um 300 sem gengu alla leið, en þegar gangan hélt inn í
Montgomery, höfuðborg fylkisins, í dag voru í henni um
15.000 manns, hvaðanæva úr Bandaríkjunum, hvitir menn
og þeldökkir hlið við hlið, margir heimskunnir.
Ekkert hafði borið til tíðinda
í göngunni enda var gömgu-
manna gætt af þúsundum lög-
reglu- og hermanna sem lutu fyr-
irmælum sambandsstjórnarinnar
í Washington.
Þegar gangan hélt inn í Mont-
gomery í dag var einnig fjöl-
mennt herlið á verði, sérstaklega
um þinghúsið en þangað var
göngunni heitið, og þyrlur hers-
ins svifu yfir. Á húsþökum við
Dexter Avenue voru hundruð
hermanna og miðuðu byssum
Stjórnarkreppu í Danmörku
forðað á síðustu stundu
KHÖFN 25/3 — 1 gærkvöld hafði
verið búizt við því að stjóm
Jens Otto Krags myndi biðjast
lausnar þar sem ekkert sam-
komulag hefði tekizt milli só-
síaldemókrata og borgaraflokk-
anna um „heildarlausn” á efna-
hagsmálunum.
„Ekstrabladet” skýrði í dag
frá þvi að það hafi verið Per
Hækkerup utanríkisráðherra sem
hafi á síðustu stundu komið í
veg fyrir stjómarkreppu. Hann
hefði varla verið kominn heim
úr utanlandsferð þegar hann að-
faranótt miðvikudagsins hóf við-
ræður við tvo af þingmönnum
Vinstriflokksins sem tilheyra
þeim armi flokksins sem nefnist
„Liberal Debat” og er í andstöðu
við flokksstjómina. Þeir lófuðu
að fylgismenn beirra myndu
styðja ríkisstjómina f þeim
efnahagserfiðleikum sem hún á
við að stríða, og sams konar
loforð fékkst frá Róttækum.
Dugði það til að hindra að þing-
ið lýsti vantrausti á minnihluta-
stjóm Krags. Blaðið telur lík-
legt að þessir tveir þingmenn
Vinstri flokksins verði teknir í
ríkisstjómina. Þeim yrði þávafa-
laust vikið úr flokknum. Með
stuðningi þeirra og Róttækra
hefði stjómin 89 af 177 þing-
mönnum að baki sér.
Ekki í stjórn
Síðar í dag var skýrt frá því
að þessir tveir þingmenn Vinstri-
floksins Niels Westerbye og
Börge Diderichsen, myndu ekki
verða teknir í stjómina, en
þeir myndu greiða atkvæði með
henni þegar frumvarp hennar
um gjaldahækkun kemur til um-
ræðu á þingi.
sínum, reiðubúnir að skjóta ef
reynt yrði að efna til uppþota.
Wallace fylkisstjóri í Alabama
hafði hvatt alla hvíta borgarbúa
að halda kyrru fyrir heima hjá
sér eða á vinnustað meðan gang-
an færi um bæinn og fundur
göngumanna við þinghúsið stæði
yfir. Hvatningu hans var fylgt
því að það mátti heita að engin
sála væri í námunda við þing-
húsið nema hermenn oglögreglu-
menn. Lögreglumenn á bifhjól-
um Óku á undan göngunni eftir
Dexter Avenue að þinghúsinu.
Á tröppum þinghússins vom
nokkrir þingmenn á fylkisþing-
inu. Einn þeirra sagði að þetta
væri í fyrsta sinn sem hann væri
í hemumdu landi.
1 göngunni var margt heims-
frægt fólk, stjómmálamenn, í-
þróttamenn og listamenn. Þar
var t.d. hljómsveitarstjórinn og
tónskáldið Leonard Bemstein,
kvikmyndaleikaramir Anthony
Perkins og Shelley Winters og
Framhald á 9. síðu.
Það voru flokksbræður Buch-
ers í Frjálsa demókrataflokknum
sem skýrðu frá þvi að hann
hefði beðizt lausnar, en hann
var reyndar búinn að heita því
að gera það, ef þingið sam-
þykkti að framlengja fjTningar-
frestinn, sem átti að renna út 8.
maí, þegar liðin eru 20 ár frá
endalokum síðari heimsstyrjald-
arinnar.
Frjálsir demókratar voru yf-
irleitt andvígir framlengingunni,
en ekkert bendir þó til þess að
fleiri ráðherrar flokksins (hann
á fimm í stjóminni) myndu fara
að dæmi hans. Afsögn hans mun
þó vafalaust spilla stjómarsam-
starfinu og sósíaldemókratar
munu sjálfsagt reyna að notfæra
sér sundrungina í stjómarliðinu,
en þingkosningar eiga að fara
fram í haust, og aðalstjómar-
flokkurinn, Kristilegir demó-
kratar, stendur illa að vígi að
ýmsu leyti, einkum vegna hrak-
fara stjórnarinnar á erlendum
vettvangi.
Framlengingarfrumvarpið var
samþykkt við þriðju umræðu og
hafði hún staðið allan daginn.
Frumvarpið fer nú til efri deild-
ar þingsins, en mun vafalaust
einnig verða samþykkt þar.
Þetta mál hefur verið mikið
hitamál lengi í Vestur-Þýzka-
landi og reyndar erlendis líka
og er hæpið að fymingarfrest-
urinn hefði verið framlengdur,
ef ráðamenn í Bonn hefðu ekki
óttazt viðbrögð manna í útlönd-
um þegar stríðsglæpamönnum
yrði veitt alger sakaruppgjöf
eins og til stóð að gera frá 8.
maí n.k. Sú krafa hefur verið
borin fram, einnig í Vestur-
Þýzkalandi sjálfu, að sett yrðu
í lög að stríðsglæpir fymdust
ekki. Svo langt vildi vesturþýzka
þingið þó ekki ganga, en árslok
1969 voru valin með það í huga
að þá verða liðin 20 ár síðan
liemámsveldin heimiluðu vestur-
þýzkum dómstólum að fara með
mál þarlendra striðsglæpa-
manna.
Óvæntur sigur Frjálslyndra
i aukakosningum i Bretlandi
LONDON 25/3 — Frjálslyndi
flokkurinn brezki vann í gær ó-
væntan sigur x aukakosningum í
skozka kjördæminu Roburgh,
Selkirk og Peebles og er sigur
hans talinn mikið áfall fyrir 1-
haldsflokkinn sem áður hafði
þingsæti kjördæmisins.
1 þingkosningunum í október
hafði frambjóðandi Ihaldsflokks-
ins sigrað þann Frjálslynda með
1.739 atkvæða meirihluta, en í
gær vann frambjóðandi Frjáls-
lyndi'a með 4.607 atkvæða meiri-
hluta yfir íhaldsmanninn!
Þetta er fyrsti ósigur Ihalds-
flokksins í aukakosningum síðan
í haust og minnkaði fylgi hans
um rúmlega 4 prósent. Verka-
mannaflokkurinn tapaði einnig
álíka miklu, en Frjálslyndir juku
fylgi sitt um 10 prósent.
Frjálslyndir hafa nú 10 þing-
menn. Ihaldsflokkurinn 302 og
Verkamannaflokkurinn 315. Tvö
þingsæti eru laus.
Kosmos 64
MOSKVU 25/3 — í dag var enn
skotið á loft frá Sovétríkjun-
um gervitungli af Kosmos-gerð
og ér það 64. tunglið af þeirri
gerð sem fer á braut um jörðu.
Miklar óeiróir í
borgum Marokkós
Hundruð hafa meiðzt, nokkrir látið lífið,
margir teknir höndum, allsherjarverkfall
CASABLANCA 25/3_Undanfarna daga hafa verið mikl-
ar óeirðir í Casablanca og öðrum borgum Marokkós». Bejnt
tiíefni þeirra hefur verið óánægja með boðaðar breytingar
á fræðslulöggjöf landsins, en uppsteitur skólanemenda hef-
ur leyst úr læðingi önnur öfl, fjandsamleg stjórn landsins.
I uppþotunum í Casablanca
síðustu daga munu sjö menn
hafa beðið bana, um tvö hundr-
uð hafa særzt og önnur tvö
Spænskir stúdentar
enn í uppreisnarhug
MADRID 25/3 — Stúdentar í Madrid eru enn í uppreisnar-
hug og héldu um þúsund þeirra fund í dag, þótt þeir hefðu
ekki fengið leyfi stjórnarvaldanna til þess, og báru enn
fram kröfur um breytingar á skipulagi stúdentasamtakanna,
þ.e. að þeir fái sjálfir að velja forystu sína.
90 JYmgmemt Breta íordæma
gashernað Bandaríkjamanna
Hörð hríð gerð að Wilson á þingi vegna afstöðunnar
til Víetnams: Kína heitir skæruliðum allri aðstoð
LONDON 25/3 —> Enn fleiri þingmenn hafa bætzt í hóp
þeirra sem frodæmt hafa það framferði Bandaríkjamanna
að nota eiturgas og napalmsprengjur 1 stríðinu í Suður-
Vietnam og eru þeir nú orðnir níutíu talsins, flestir úr
Verkamannaflokknum, en einnig nokkrir Frjálslyndir. Bæði
vinstrimenn og stjórnarandstaðan deildu á stjóm Wilsons
á þingi í dag fyrir afstöðu hennar til stríðs Bandaríkja-
manna í Vietnam.
Tiltölulega lítið hefur borið til
tíðinda við spænska háskóla
undanfama hálfa aðra viku, og
hafa þá farið fram nokkrar við-
ræður milli fulltrúa stúdenta og
stjórnarvaldanna. Þær viðræður
virðast þó engan árangur hafa
borið.
Meðan fundurinn í dag stóð
yfir dreifðu stúdentar, sem
fréttaritari Reuters kallar
„vinstrisinnaða”, flugmiða á göt-
um Madrid og voru menn þar
hvattir til að taka þátt í mót-
mælafundi við byggingu mennta-
Framhald á 9. síöu.
Áður en umræða hófst á þingi
um þetta mál hafði verið hald-
inn ráðuneytisfundur þar sem
Michael Stewart utanríkisráð-
herra gerði grein fyrir viðræð-
um sínum við bandaríska ráða-
menn, en þær fjölluðu einkum
um striðið í Víetnam.
„100 manna nefndin" svokall-
aða sem Bertrand Russell lávarð-
ur átti mestan þátt í að stofna
hefur boðað til útifundar í dag
þar sem ætlunin er að skora á
Harold Wilson að harrn beiti sér
fyrir að Bandaríkjamenn hætti
við að færa stríðið út í Víet-
nam.
Það sló f hart með þeim Wil-
son og leiðtoga stjórnarandstöð-
unnar, Douglas-Home, á þing-
inu f dag. Wilson hafði sagt að
gagnrýni stjómarandstöðunnar
á afstöðu stjórnarinnar í Víet-
nam-málinu væru út í hött, en
Douglas-Home sagðist þá hafa
gagnrýnt Verkamannaflokks-
menn sem gjaman vildu skýla
sér undir kjarnorkuhlíf Banda-
ríkjamanna, en væru jafnan
reiðubúnir að reka rýting í bak
þeirra, hvenær sem þeir verðu
hinn frjálsa heim fyrir ofbeldis-
árásum.
Wilson varð æfareiður og
svaraði: — Þér og margir vina
yðar voru meira en fúsir að
reka rýting f bak Bandaríkja-
manna, þegar íhaldsstjórnin
hafði brotið alþjóðalög í Súez
fyrir nokkrum árum.
Wilson réðst síðan að vinstri-
mönnum í sínum eigin flokki og
sakaði þá um blindni þegar
þeir réðust á Bandaríkin fyrir
að nota eiturgas og napalm-
sprengjur. Stríð væri alltaf voða-
legt hvaða vopnum sem væri
beitt.
Kína hcitir aðstoð.
Þjóðfrelsishreyfingin í Suður-
Víetnam hefur kunngert að hún
áskilji sér allan rétt til að leita
aðstoðar erlendis frá og fá það-
an bæði vopn og liðsauka, ef
Bandaríkin hætti ekki árásarað-
gerðum sínum.
Þessum boðskap Þjóðfrelsis-
hreyfingarinnar svaraði „Al-
þýðudagblaðið” í Peking óbeint í
dag. Blaðið segir að Kína muni
senda Þjóðfrelsishreyfingunni
allt sem hún biður um.
— Við erum einnig reiðubún-
ir að senda okkar eigin menn
hvenær sem íbúar Suður-Víet-
nams óska eftir aðstoð þeirra í
baráttunni gegn hinum banda-
rísku áárásarmönnum.
blaðið.
hundruð verið handtekin, segir
Reuter. En AFP telur að fimmt-
án manns hafi látizt og 300 hafi
særzt.
Innanríkisráðtmeytið sagði í
dag, að skólanemendur hefðu
kveikt í bílum, ráðizt á verzlan-
ir, pósthús og banka og reynt
að brjótast inn í fangelsi til að
leysa fanga. Miklar skemmdir
hafa verið unnar á síma- og
raftaugum.
Verkalýðssamband Marokkós
boðaði í gær til allsherjarverk-
falls í mótmælaskyni við fram-
komu lögreglunnar. Tvö blöð
sem hafa lýst andúð sinni á
framferði stjórnarvaldanna hafa
verið bönnuð. Blöð þessi eru
gefin út af Istiqlal-flokknum er
mestan þátt átti í þvi að Mar-
okkó fékk sjálfstæði. Verkalýðs-
sambandið segir að margir leið-
togar þess hgfi verið handtekn-
ir og innanríkisráðuneytið segir
að foringjar hins bannaða
kommúnistaflokks séu í fang-
elsi. AFP segir að í dag hafi
aftur verið boðað allsherjar-
verkfall.
©ufet“ fæst út-
gefið í Svíþjóð
STOKKHÓLMI 25/3 — Hin um-
deilda skáldsaga finnska rithöf-
undarins Hannu Salama, „Mið-
sumardansinn”, sem liggur und-
ir ákæru fyrir guðleysi og áfjög-
urra ára fangelsisdóm á hættu,
verður gefin út í Svíþjóð án
nokkurra afskipta stjómarvald-
anna þar. Kling dómsmálaráð-
herra sagðist í dag hafa lesið
bókina f sænskri þýðingu og
taldi hann enga ástasðu til að
banna útgáfu hennar.
i
4