Þjóðviljinn - 26.03.1965, Page 6

6.
MSVIimv
PSstodagur 26. marz 1®65
26 MENN DÆMDIR
Í600ÁRA
FANGELSIÁ SPÁNI
Á ytra borði hefur Spánn
■bæði milda og þó fram-
kvæmdasama löggæzlu. Fram-
kvæmdir reynast að vísu oft
heldur hægfara þegar um er
að ræða ýmis minniháttar af-.
brot og mildi fyrirfinnst eng-
in, þegar að þvi kemur sem
kallað er „glæpir gegn ríkinu".
Samkvæmt skýrslu dóms-
málaráðuneytisins, spánska, sátu
samtals 11.350 fangar í fang-
elsum landsins þann 1. febrú-
ar síðastliðinn. Þetta samsvar-
ar því, að 36 af hverjum 1000
mönnum sitji í fangelsi. Þessi
hlutfallstala er hin næstlægsta
í Evrópu, og Holland eitt er
með lægri tölu — 32 fanga á
þúsundið. Þó er erfitt að gera
gildan samanburð, þar eð
hegningarlöggjöfin er mismun-
andi í hinum ýmsu löndum.
1 þeim löndum, sem betur eru
stæð efnahagslega. eru þeir
staklega er þetta algengt i
hafnarbæjum; þar er sérhver
dyravörður á litlum eða með-
alstórum gistihúsum með ein-
hverja sjálfevirðingu fær um
að útvega sígarettuströngul —
hvað þá annað — enn ódýrari
en hann fæst tollfrjáls í flug-
vélum og skipum.
Að heita má ekkert er gert
til þess að vinna bug á skækju-
lifnaði. Ef það mál væri tek-
ið alvarlegum tökum, yrðu
fangelsi landsins á svipstundu
yfirfull og allar snotrar skýrsl-
ur yfirvaldanna væru að engu
orðnar. 1 Madríd er meiri
hlutinn af hinum dýrari skækj-
um ráðnar sem „húsfreyjur“
á næturklúbbunum og launað-
ar í samræmi við örlæti gest-
anna.
Yfirvöld Spánar eru geysi-
stolt af því, hve lítið er um
hjónaskilnað í landinu. Pró-
ur hluti þeirra, sem dæmdir
eru ifyrir „rán“ pólitískir fang-
ar.
En að hvað miklu leyti er
þessum opinberu tölum treyst-
andi? Að minnsta kosti eru
þær langtum lægri en búizt
hefur verið við og haft fyrir
satt £ öðrum löndum, sérstak-
lega hvað pólitískum föngum
viðkemur. Ritari „Nefndarinn-
ar til að vinna að frelsi póli-
tískra fanga og flóttamanna"
— Erik Stinus, telur þannig,
að í spánskum fangelsum séu
nú að minnsta kosti 4000 póli-
tískir fangar. Hann skýrir svo
frá, að á árinu 1962 einu sam-
an hafi 574 pólitískir dauða-
dómar verið upp kveðnir.
Opinberlega er það tilkynnt,
að 1964 hafi 26 dómar verið
upp kveðnir yfir Spánverjum,
sem á einn eða annað hátt
höfðu mótmælt fasistastjórinni.
iiak við þessa fangelsismú. a var Julian Grimau myrtur.
fleiri, sem í fangelsi sitja m.a.
vegna áfengisaksturs og skatt-
svika.
Samkvæmt opinberum skýrsl-
um eru umræddir fangar
dæmdir fyrir eftirfarandi af-
brot:
Glæpir gegn ríkinu 298
Ofbeldi 134
Þjófnaður 3797
önnur afbrot, rán o.s.frv.
4637
Skækjulifnaður, smygl, skatt-
svik 840
Ýmis afbrot 153
Þessar tölur gefa þó enga
raunverulega mynd af afbrot-
unum.
Þannig er t.d. smygl að
miklu leyti látið óátalið. Sér-
senttalan er þar 0,13 en myndi
að sjálfsögðu breytast mjög,
ef ekki kæmi til hjónabands-
löggjöfin, sem til er orðin fyr-
ir tilstilli hinnar kaþólsku
kirkju. Þar við bætist, að fjöl-
skylduböndin eru hefðbundin
og sterk á Spáni og fjölskyldu-
feðurnir hafa greiðan aðgang
að „samböndum" utan hjór3-
bandsins.
26 dómar
En fremur öðru eru það
„stjómmálaglæpir" sem áhug-
ann vekja. Hinar opinberu
skýrslur skýra svo frá, að
298 manns sitji í fangelsi
vegna „afbrota gegn ríkinu“
en raunverulega er talsverð-
Hinir 26 dæmdu hafa að sögn
verið dæmdir í samtals 600
ára fangelsi!
Nýr dómstóll
Það er tiltölulega nýr dóm-
stóll, sem beitt er gegn póli-
tískum andstæðingum stjómar-
innar Hann nefnist „Dómstóll
opinbers öryggis“ og með réttu
hefur hann orðið hataður dóm-
stóll. Sem dæmi má nefna
það, að dómstóllinn hefur tek-
ið upp þá aðferð að hegna
fyrir hvert atriði í ákærunni
og síðan eru þeir dómar lagð-
ir saman!
Þessu var t.d. beitt geg.n
verkalýðsforingjanum José
Sandoval, sem fékk sinn dóm
Þeir einir sem trúa á guð
fá að flytjast til Kanada
Hollenzkum h.jónum liefur
tvisvar sinnum verið neitað um
ríkisborgararétt i Kanada og
hafa þau hjón þó búið þar í
um það bil áratug, Ástæðan
fyrir þessari staðfastlegu neit-
nn er sú. að innflytjendur eru
skuldbundnir til þess að trúa
á guð eigi þeir að hafa ein-
hverja von um það að finna
náð fyrir augum kanadískra
yfirvalda.
Þau hjón hafa ákveðið að
reka þetta mál áfram fyrir
dómstólum þessa heims en
bíða ekki hing síðara. Það var
í haust sem þau hjón voru
fyrst lýst „óhæf“ til ríkisborg-
araréttar vegna þess að þau
eru yfirlýstir guðleysingjar
Fyrst kom mál þeirra fyrir
héraðsdóm, sem komst að þeirri
niðurstöðu, að þau hjón væru
ekki fær um að sverja hinu
nýja föðurlandi sínu hollustu-
eiðinn þar sem í eiðstafnum
stendur „svo; hjálpi mér guð“.
Þau áfrýjuðu málinu til hæsta-
réttar í Ontaríófylki en biðu
þar einnig lægra hlut. Hæsti-
réttur fylkising staðfesti það
með öðrum orðum, að til þess
að fá að flytjast til Kanada
sé það skilyrði að maðurinn
trúi — eða þykist trúa — á
guð.
Þau hjón hafa nú ákveðið
aðstefna máli sínu fyrir hæsta
rétt Kanada
UgíHC.':*« • I<>< efeUKÍþfu* »!r
A'íiiáiiiEþí»»á- «M-{»1«r -.ídírftU' ■
•MU & bfxií t»y>
-*•- > JVUHOÍXOH
- há. «<h>
.pnwlwy. fí
«#gfe.:b>Krv«.. mwftu
Mjb '-íÍMfrtt -4 fiirthrúrtf ÍÓ <1w
r>wJ» f* «« <«»»••
VftlN *f n dt !•>..„ K-<- .
>4a<! hþþ'0»:. ;., ; d.-.:', ;;:
-ftf: ftWKÍórto do I>fvft>- ::
b>4, ♦!<! »vj:<t-<4»
| }»- áf&tím > 1 •
•urc,- f>>n<iui.>>i<tu\c- <N '»>.-•
6>m>* «wwí;»V»r tjtb- <■*«>
■fÍDiWf iPff: /
h> >1 :p»w>*y . trrþptV<J v; *
i£............
f................... .............
:>< JiÓOi'tpR" <ff !:< «>-.S»-<-
• ,|„ <- , , •;». ••• . ■<-
Kflíiit: :írt§íúwi, > <<>»«»» .ifrs ly':: -::
úfii- :
<?*:■.; netesáríö' c«cit*>4t:» <> :
•:«!C . ':„:<! .< :< vll.l.ir
íéi>M«.v«<' UPli' }
;<t-'•--.<'•<> U 4/*S'4>. bá;-tWt.«h
««<■ MÍ>í«r »<> ctPþf<.<
"'<•■'■ '>•' uv>.i>!l'<! *•
<r<r>f(5t>' > 1<«*.
Ift ií> <U'-tbX--F<<tU-',w
- líxofrt .(þ»TU «4ft«ítfU* «l^odf>
:> tfíMltW. >Ifc V.'.v, '>KJ
. hkWártdf> » þtí •»
' «tWKtff<í, >ti
-.. f«ítu{•».«>)■«h W
þ»j -trt AWxþífifc< 4«
^«Mí)fW<JffftÉt«»-
. 'j»c 1>* »<K< fU
:'í:: >:4tdá4. .-!»>:••• 4<f ..^éí«ttnf<>tt«M
: ; v>»<- .»»-4 þtu'tttiífá;:;^
■í .•"i'-u
Æte
. }<<<• ifov 4<* 1as >i<p
• : -fftlk ðft Ut Itfahos JfWrtfúftWW
. imfat. «Jg <4>rpvwt y>«l*ttH)iA«*
: þöf >>ÍC :j<>»öl
xv'oímtfaito's' y jK'btK.'JW, »<
HÉÉÍÉÉSÉÉÍSh
. ,.h'o .Ie'<'W«t f«r*
..... {i«d«efc> W í»}c<’<x'í''v
W. th»f««»'f3tt5fitaí4<>( ><*í>x<
:■: :• vftiác::
l«i«f faÍ'tKláf •/ :
j< :Wx í>ivc.ps þtffiofjrwf »íé nue«f>» juttv. »<f Á
iirrihiúifiHiwYiriHÍWir<ff
........ • <•: I' ..'-il i'»i«> f'Jl':.-
........... < -1 . .-.ííí't. v Im fl,.>
Spánska kommúnistablaðið „Mundo Obrero“ sem nú hefur verið
gefið út ólöglega í meir en aldarfjórðung birtir hér fréttina um
andlát Julians Grimau.
í fyrra mánuði. Þetta óhugn-
anlega reikningsdæmi leit
þannig út hvað honum viðkom:
Ólögleg stjórmnálastarfsemi
20 dr
Ólöglegur áróður 3 ár
Skjalafals 5 ár
Fyrir að ganga undir fölsku
nafni 3 mánuðir
Samtals 28 ár og 3 mán.
Við sama tækifæri voru
tveir menn aðrir dæmdir,
verkamannaforingjarnir Justo
Lopez og Luis Antonio Gif.
Þeir hlutu hver dóm upp á
samtals 23 ára fangelsi.
En það er fleira sem tíl
greina kemur. Hafi hinn á-
kærði við réttarhöldin látið
sér um munn fara gagnrýni
eða ásakanir viðvíkjandi hem-
um, má taka málið upp aft-
ur fyrir herdómstóli vegna
þeirra orða einna saman.
1 máli Justo Lopez var þess
krafizt, að hann fengi auka-
refsing-u fyrir herdómstóli, og
í Madríd var uppi um það orð-
rómur, að sú refsing yrði
dauðarefsing. Svo nafnið „við-
bótarrefsing“ var nánast blekk-
ing í því dæminu. Þegar þessi
orðrómur komst á kreik, tóku
mótmælin að berast hvaðan-
æva að úr heiminum og nú
virðist sem málið hafi verið
látið niður falla. En það er
erfitt að komast að hinu sanna
cm slíkt eins og málum er
háttað f Madríd.
Dauðadómar
Réttarfar Francos er ekki
algjörlega ónæmt fyrir er-
lendum viðbrögðum, enda þótt
þeim sé vanalega lýst sem
„undirróðursstarfsemi komm-
únista“.
Einn er sá hópur manna,
sem ekki er á minnzt í hin-
um opinberu skýrslum, það eru
hinir líflátnu. Að því er bezt
er vitað, hafa að minnsta kosti
sjö manns verið dæmdir til
dauða og líflátnir frá 1958.
Margir þessara manna hafa
verið dæmdir með skírskotun
til atbi-rða sem eiga að hafa
átt sér stað í borgarastyrjöld-
inni fyrir mcir en aldarfjórð-
ungi. Og hér stendur maður
frammi fyrir óskýranlegu atr-
iði í afstöðu spánskra stjórn-
arvalda.
Annarsvegar halda þau því
oftlega fram, að á Spáni búi
nú ýmsir þeirra sem þekktir
séu fyrir rð hafa haft miklu
hlutverki að gegna með lýð-
veldissinnum í borgarastyrjöld-
inni. Og engum dettur í hug
að hrófla við þeim. Þeir hafa
gefizt upp.
Hinsvegar staðfesta fjölmörg
réttarhöld og miskunnarlausir
dómar það, að Franoo hefur
engu gleymt.
19. október 1959 var Juan
Garcia Suarez líflátinn. á Kan-
aríeyjunum cftir að 20 ára
fangelsisdómi hafði verið
breytt í dauðarefsingu. Hann
hafffi tekiff þátt I borgarstyrj-
öldinni og falizt í fjöllum
mörg ár áður en hann var
handtckinn.
I október 1960 voru tveir
menn dæmdir til dauða fyrir
aðgerðir í borgárastyrjöldinni.
Það var hinn 43 ára gamti
Anastasio Merino og hinn 53
ára gamli Alexandre Navarro.
I ákærunni gegn þeim sagði,
að þeir „samkvæmt vitnafram-
burffi hefffu haldiff sig í ná-
grenni við stað þar sem 18 á-
hangendur Hægriflokksins
hefðu verið líflátnir á fyrstu
dögum borgarstyrjaldarinnar“.
Þeir voru báffir teknir af
lífi.
Illræmdasta málið gegn
pólitískum fanga hin síðari
ár er málið gegn kommúnist-
anum og verkamannaleiðtogan-
um Julian Grimau. Hann var
handtekinn, er hann sneri heim
til Spánar eftir langa dvöl er-
lendis. Ákæran gegn honum
hljóðaði á pyndingar á föngum
í borgarastríðinu og fyrir að
vera meðlimur í hinum bann-
aða kommúnistaflokki landsins.
I fangelsinu var hann pynd-
aður og meiddist, er hann
hljóp út um glugga í stöðv-
um öryggislögreglunnar.
Þann 26. marz 1963 lýsti
enski læknirinn Aaron Rappa-
port svo heils-u hans:
„Grimau Iíktist afturgöngu.
Vinstra megin er andlit hans
allt afmyndaff. Yfir gagnaug-
unum hcfur hann djúp ör og
virðist að nokkru leyti hafa
misst minnið. Hendur hans eru
lamaðar.
Þegar Grimau var í apríl-
mánuði lelddur fyrir herrétt-
inn hafði hann náð sér þaff
mikið, aff hann gat svarað á-
kærunum á hendur honum að
svo miklu ieyti sem dómsfor-
seti leyfði:
— Ég hef aldrei pyndað
nokkurn mann, sagffi Grimau,
— ég hcf ekki hæfileika tii
slíks. Ég gcgndi þeim skyld-
um sem löglega kosin stjórn
Iandsins hafði falið mér“.
18. apríl var Grimau dæmd-
ur til dauða. Hvaðanæva að
úr heiminum bárust mótmæli
og það var almennt álit, að
dómendur þyrðu ekki að láta
fullnægja óóminum. En því
var ekki að heilsa. Grimau
var h'flátinn 20. apríl. For-
sætisráðherra Danmerkur va?
einn hinna fyrsbu sem mót-
mælti líflátinu. „Frá mannleg-
um og siðferðilegum sjónar-
miðum er liflátið forkastanlegt
og frá pólitísku sjónarmitii
heimska" sagði Jens Ofcto
Krag.
Nokkrum mánuðum síðar
voru tveir anarkistar daemdir
til dauða fyrir skemmdarverk
og líflát þeirra er hið síðasta
líflát pólitískra fanga, sem
vitað er um á Spáni.
Carlos Alvarez
Málfrelsi hefur heldur auk-
izt á Spáni, en þó er vart
unnt að segja hvar yfirvöldin
vilja draga markalinuna. Þrátt
fyrir tiltölulega meira frelsi,
hafa ýmsir orðið fyrir barð-
inu á því, að málfrelsið er
þegar bezt lætur takmarkað.
Meðal þeirra er óneitanlega
Carlos Alvarez.
Alvarez er skáld og ma.
kvikmyndagagnrýnandi við
blaðið „Cinema Universit-
tario“. Eftir frtimsýningu á
Kafka-kvikmyndinni „Mála-
ferlin“ reit einn af starís-
félögum hans — Carlos Cuenca
— í blaffið „Ya“ dóm þar sem
hann veik að Grimau og lQtti
honum við Adolf Eichmann.
Alvarez mótmælti þessari sam-
líkingu í bréfi, sem hann sendi
ýmsum blöðum í Madríd. Bréf-
ið var ekki birt. Síðar sendi
hann ýmsum blöðum í Vestur-
Evrópu, nta. „Dagens Nyhec-
er“ í Stokkhólmi og „Informa-
tion“ í Kaupmannahöfn, bréf-
ið. Sbuttu síðar var hann hand-
tekinn og ákærður fyrir að
„útbreiða ólöglegan áróður".
Við réttarhöldin var Alvarez
að þessu spurður:
— Fygduð þér fyrirskipumim
einhvers flokks er þér rituðuð
bréfið?
— Nei, aðeins samvizku
minni, svaraði Alvarez.
Carlos Alvarez var dæmdur
í þriggja ára og tveggja mán-
aða fangelsi. Og þegar því var
haldið fram, að hann hefði
talað illa um herréttinn, sem
hafði dæmt Grimau, hlaut
hann viðbótarrefsingu upp á
hálft ár við þann sama dóm-
stól.
Franco hershöfffingi þakkar
guði fyrir sigurinn í borgara-
styrjöldinni.
Það rofar til á Spáni. Þeir
ríku verða ríkari og hinir fá-
tæku aðeins minna fátækir.
En hvað viðkemur réttarör-
ygginu, sem upplýsingamála-
ráðherrann Manuel Fraga Iri-
bame lofsyngur svo mjög —
þá er því bezt lýst með tveim
orðum:
Grimau og Alvarez.
(Erik Nörgaard í
„Dagbladet").
Miðstjórn ræðir
landbúnaðarmál
MOSKVU 24/3 — Miðstjóm
Kommúnistaflokks Sovétríkj-
anna hóf í dag fund sem helg-
aður er sovézkum landbúnaðar-
málefnum. Það var Leoníd
Bresnéf aðalritarj flokksins, sem
frá þessu skýrði í gær í veizl-
unni, sem haldin var til heið-
urs sovézku geimförunum Belja-
éf og Leonof