Þjóðviljinn - 01.07.1965, Blaðsíða 6

Leikbrúður
í Santo Domingo
g SIÐA — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur L júU 1965
»,Það er Lyndon B. Johnson — hann spyr, hvort hann eigi ckki að senda nokkur þúsund sjóiiða".
unum til óþæginda. Landið
var á glötunarbarmi og svo
mikil fjárgræðgi einræðisherr-
ans, að öll fyrirtæki í land-
inu þurftu að borga honum
helminginn af öllum gjaldeyris-
tekjum sínum. Á alþjóðavett-
vangi var Trujillo bæði hatað-
ur og fyrirlitinn og jafnvrf
OAS — Samband Ameríkurikja-
hafði týst stjóm hans sem ó-
mannlegri. Washington taldi bví
að tími væri til kominn að
skipta á honum og einhverjum
áreiðanlegri lepp.
Fyrir valinu varð Antoo'o
Imbert, landstjóri í Puerto
Plate héraðinu. Tveir banda-
rískir embættismenn, Henry
Dearbom, ræðismaður, og und-
irtylla hans, John Barfielö,
komu að máli við hann og
stungu varlega upp á því, að
hann gerðist forsprakki í sam-
særi, sem beint væri gegn ein-
syni einræðisherrans fyrr-
verandi. Hermdarverkamanna-
hópurinn náðist og þoldi
þyngstu refsingu, einnig ýmsir
landsmenn, sem engan þátt
höfðu átt í samsærinu. Ekki
var þó skert hár á höfði Im-
berts, enda þótt Ramfis vissi
fullvel um þann þátt, sem hann
hafði átt í morðinu. Blaðið
„New Republic" í New York
útskýrði það, hversvegna hann
slapp, (13. apríl 1963): CIA
hafði varað Ramfis við því að
snerta Imbert. ..Bandarískir
diplómatar sögðu honum það
að ef hann hagaði sér vel, gæti
hann yfirgefið landið auðuaur
maður, hvað hann og gerði“
Allir meðlimir Trujillo-fjöl-
skyldunnar yfirgáfu líka land-
ið, væntanlega ,,auðugir menn".
Eyjaskeggjar héldu nú, að þeir
væru endanlega laus.r við Tru-
í desember 1962, hafði Imbert
tekizt að berja saman í eina
heild nokkra minniháttar stjóm-
málaflokka. Það átti þó ekki
fyrir honum að liggja að verða
á lýðræðishátt æðsti maður
landsins: Stjómmálasamsteypa
hans stóðst ekki snúning -Juan
Bosch, frambjóðanda hinnar
frjálslyndu stjórnarandstöðu.
Bosch var settur inn í emb-
ætti 27. febrúar 1963. Bæði í
Washington og Santo Domingo
var því mjög á loft haldið, eð
hann væri fyrsti kjömi for-
setinn. Bandarískir sjóliðar
tóku þátt í hergöngunni v ð
athöfnina og Kennedy Banda-
ríkjaforseti, sem gjarnan vlldi
undirstrika hina nýju afstöðu
sína til mála í Rómönsku Am-
eríku, sendi Johnson varafor-
seta sem fulltrúa sinn við at-
höfnina.
Herlið herforingjaklíkunnar í Dóininíkan-Iýðveldinu hefur framið hina verstu glæpi og cr þess
skemmst að min.nast, að sjö menn fundust myrtir og telur rannsóknarnefnd Sambands Ameríkuríkja,
OAS, nærri fullvist, að hér hafi hermenn Imbcrts verið að verki. A myndinni hér að ofan sjáum við
tvo óbreytta borgara í Santo Domingo sem lcnt hafa í klónum á þessu þokkalega herliði.
Wessin
Ekki var ár um liðið, þegar
Bosch var steypt af stóli og
gerður útlægur til Puerto
Rico. Hér var að verki hópur
liðsforingja. Þegar Bosch kom
til Puerto Rico sagði hann
fréttamönnum, að hann hefði
vitað um samsæri „undir stjórn
höfuðsmanns í flughemum“, en
hefði ekkert getað gert til þess
að berja það niður. Þegar hann
hcfði krafizt þess, að höfuðs-
maður þessi væri rekinn úr
starfi, hefði hann sjálfur verið
rekinn úr forsetaembætti og
gerður útlægur.
Hver var svo þessi leyndar-
dómsfulli höfuðsmaður, sem
Bosch forseti vildi ekki nefna
á nafn? Bandaríska blaöið
„New York World-TeIegram“
birti nafn hans: Wesin y Wess-
in.
Lear B. Reed
Og svo birtist enn eitt verk-
færi Bandaríkjamanna á svíð-
inu. Imbert hafði losað land
og þjóð við Trujillo. Wessin
höfuðsmaður hafði steypt Bosch
forseta af stóli. Sjálfur var
hann ekkert annað og meíra
en leppur bandarískra auð-
hringa, sem ólmir vildu losna
við Bosch1 vegna þess, að hann
hafði þrengt nokkuð kosti
þeirra.
Morðið á Trujillo og bylting-
in gegn Bosch hafði hvort
tveggja verið skipulagt af
bandarísku leyniþjónustunni —
CIA. Wayne Morse, bandarísk-
ur öldungadeildarþingmaður
skýrði frá þessu í ræðu í öld-
ungadeildinni þann 2. október
1963. Síðar var þetta staðfest'
af bandaríska blaðinu ,,New
York Herald Tribune“ (29. okt.
1963), sem lét svo um mælt að
..arkitekt" samsærisins væri
Lear B. Reed, höfuðsmaður,
embættismaður CIA og sér-
fræðingur leyniþjónustunnar í
málefnum Dóminíkan-lýðveld's-
ins.
Kennedy forseti var argur
vegna þessarar byltingar her-
foringjaklíkunnar og setti hana
í nokkurskonar stjómmálasótt-
kví: Henni var neitað um v ð-
urkenningu og sérhverja banda-
ríska aðstoð. En ekki stóð sú
óvild lengi: í október 1963 b’rt-
ist Reed höfuðsmaður aftur í
Santo Domingo og sagði þá her-
foringjaklíkunni, að því er
„Herald Tribune‘‘ segir, að hún
gæti látið aðvaranir diplómat-
anna sem vind um eyru bióta
og fengið þó viðurkenningu
Bandarikjanna á fám dögum.
Kennedy forseti var myrtur
í nóvember 1963 og eitt fyrsta
verk eftirmanns hans var að
taka upp stjómmálasamband
við herforingjaklíkuna.
,Sterkir menn'
Uppreisnin í Dóminíkanska-
lýðveldinu ruglaði áætlanir
yfirvaldanna í Washington.
Báðir hinir ,,sterku‘‘ menn, Tm-
bert og Wessiny Wessin, komu
fram á sviðið aftur — Wessin
til þess að brjóta á bak aftur
sveitir uppreisnarmanna og ím-
bert til þess að mynda „rik's-
stjóm‘‘ til „viðreisnar“ og til
að „koma aftur á röð og reglu‘‘.
Frá 30. apríl til 7. maí var
Imbert um borð í bandaríska
herskipinu Boxer í höfninni í
Santo Domingo, þar sem hann
var að sögn „New York Tim-
es“ „undirbúin" undir stjóm-
málaforystu. Eftir þann ,,und;r-
búning“ kom hann aftur til
höfuðborgarinnar til þess að
mynda samsteypustjóm herfor-
ingja og óbreyttra borgara.
Ekki tókst honum þó að „koma
á röð og reglu“ þar eð Imbert
mistókst að ganga milli bols og
höfuðs á hersveitum uppreisn-
armannna.
Washington komst að þe'rri
niðurstöðu, að litlar líkur væiu
á því að gera mætti Imbert að
„vinsælum þjóðarleiðtoga“ og
aukin áherzla var lögð á það
að reyna að brjóta uppreisnar-
menn á bak aftur. Aukið hð
var sent á vettvanng til þess
að styðja Imbert, og herfor-
ipgjaklíka hans hlaut 750.000
dali til þess að fjárhágshlið
málsins væri þó borgið.
En svo þurfti að taka eitt-
hvert tillit til alþjóðlegra mót-
mæla, og Washington þóttist
,,breyta um aðferð‘‘. George
Bundy var ásamt fleimm send-
ur til þess að aðstoða við mynd-
un ,,samsteypustjómar“ deilu-
aðila. Uppreisnarmenn féllustá
þetta, en neituðu því að Imbert
væri með f hinni fyrirhuguðu
Framhald á 9. eíðu.
— Konan mín var hjá fcgurð-
arsérfræðingi en það var nú
ekki sérlega vel heppnað: Ég
þekkti hana strax aftur.
(— Salon Gahlin).
Roosevelt vildilosa Sndá-
kína undan franskri stjórn
WASHINGTON 28/6 — Frank-
lin D. Rocsevelt, forseti Banda-
ríkjanna í síðasta stríði, lagði
til að Indókína (Víetnam, Laos
og Kambodja) sem þá var frönsk
nýlenda yrði að stríðinu loknu
sett undir alþjóðlega umsjónar-
nefnd og Frökkum bolað þaðan
burt.
Þetta má ráða af skjölum frá
stríðsárunum sem birt voru' í
Washington í dag. Roosevelt for-
seti hafði lagt þetta til í við-
ræðu við Halifax lávarð, sendi-
herra Breta f Washington, en
tillagan fékk ekki góðar undir-
tektir.
1 bréfi til utanrikisráðherra
síns, Cordell Hull, sagði Roose-
velt að ástæðan til andstöðu
Breta við tillöguna væri sú ein
að þeir óttuðust um sínar eigin
nýlendur og nýlendur Hollend-
inga. Roosevelt segir einnig í
bréfinu að þeir Stalín og Sjang
Kajsék hafi lýst algeru sam-
þykki við tillöguna. Frakkar
hefðu arðrænt Indókína kerfis-
bundið og íbúar landsins væru
verr settir eftir aldarlanga
stjórn Frakka en áður, sagði
Roosevelt ennfremur í bréfinu.
í öðru skjali má lesa að Roose-
velt hafi lagt til við Chure-
hill að de Gaulle yrði „af ör-
yggisástæðum“ ekki hleypt frá
Bretlandi til meginlandsins fyrr
en innrásinni í Normandi væri
lokið með fullum sigri Banda-
manna.
Maínótt eina fyrir fjórum ár-
um var Chevroletbíl ekið hratt
eftir veginum frá San Cristobal
til Santo Domingo. Skyndilega
dundu vélbyssukúlur á bifreið-
inni, sem valt út í vegarskurð.
Ökumaðurinn og farþegi hans.
miðaldra maður í hershöfðingja
búningi, létu báðir líf sitt, og
lík þeirra fundust í botni
skurðsins. Maðurinn í hershöfð-
ingjabúningnum var Rafael Le-
onidas Trujillo, einræðisherra
í Dóminíkanlýðveldinu.
Bandarísk blöð sökuðu þegar
„vinstrisinnaða undirróðurs-
menn‘‘ um þetta dráp. Smath-
ers öldungadeildarþingmaöur
krafðist þess, að sjóliðar væm
sendir á vettvang til þess að
rannsaka málið og refsa hinum
seku. En slíkar raddir þögn-
uðu fljótlega. Það kom í 1 iós,
að morðið hafði verið framið
með aðstoð CIA, bandarisku
leyniþjónustunnar.
Imbert
Þegar hér var komið sögu,
var Trujillo orðinn Bandaríkj-
Fáir munu hér á landi
hafa kannazt við þá Ant-
onio Imbert, hershöfð-
ingja, og Wessin y Wess-
in, höfuösmann, áður cn,
uppreisnin hófst í Dómin-
íkan-Iýðveldinu. I þessari
grcin, sem hér er tckin úr
tímaritinu ,,Ncw Times'*
og er cftir V. Listof og
V. Zhukof, — er því lýst
að nokkru, hvernig þessar
leikbrúður USA kom-
ust í núverandi aðstöðu
sína. Greinin er smávegis
stytt.
ræðisherranum. Og Imbsrt
þurfti ekki að láta segja sér
slíkt tvisvar. Hann náði saman
hóp hermdarverkamanna og
gerði þá út af örkinni. til þess
að fullnægja hinum bandaríska
dómi.
Nú upphófst ógnaröld í land-
inu; sem skipulögð var og
stjórnað af Ramfis Trujillo,
jilloismann. Imbert, sem aldrei
hafði í herinn komið, var gerð-
ur að hershöfðingja í launa-
skyni fyrir að „fjarlægja‘‘ e>n-
ráðherrann.
Juan Bosch
Siðari atburðir sýndu það,
að CIA taldi Imbert „vorn
mann í Santo Domingo“. En
Washington gætti þess ; að taka
til greina reynsluna frá Kúbu
— ef að einræðisherra styðst
eingöngu við hervald, getur
hann ekki átt von á því að
sitja lengi að völdum.
Og nú hófst hin pólitíska
,,uppbygging“ Imberts hershöfð-
ingja. Hann var gerður dóms-
málaráðherra í ríkisráði því,
sem komið var á fót og átti að
stjóma landinu. Bandaríska
blaðið ■ ,,The Wall Street
Joumal“ reit, að hann hefði
,,í kyrrþey verið að styrkja að-
stöðu sína sem yfirmaður lög-
reglunnar með því að efla lög-
regluliðið og treysta áhrif sin
í hemum'1. Þegar leið að fyrstu
forsetakosningunum 1 landinu,
4
i
f