Þjóðviljinn - 06.10.1965, Blaðsíða 7

•
Miðvikudagur 6. október 1965 — ÞJÖÐVXLJINlSr — SÍÐA 7
HERFERD
GEGN
HUNGRI
■ Framkvæmdanefnd Herferðar gegn hungri er nú í
þann veginn að hefja almenna fjársöfnun til að kosta
verkefni, sem Matvæla- og landbúnaðarstofnun Samein-
uðu þjóðanna (FAO) mun síðan hrinda í framkvæmd-
Forystumenn Herferðar gegn hungri leggja á það áherzlu,
að þessi fjársöfnun er ekki til kaupa á matvælum til
dreifingar þar sem skortur er á slíku, heldur er aðalat-
riðið að hjálpa fólki í þróunarlöndunum. þar sem 60%
íbúa þjást af næringarskorti og 20% af hungri, að koma
fótum undir sig sjálft í matvælaframleiðslu. Þetta á að
verða h’jálp til sjálfshjálpar.
■ Æskulýðssamtök landsins eru flest aðilar að Her-
ferð gegn hungri og mun það einsdæmi í þeim um 80
löndum sem taka þátt í þessari baráttu, að æskulýður-
inn standi í fararbroddi.
Herferö gegn hungri aS hefja almenna fjársöfnun
Það sem stefnt er að er
hjálp til sjálfshjálpar
Hungur
Sérfræðingar FAO, Matvæla-
og landbúnaðarstofnunar Sam-
einuðu þjóðanna, telja, að um
það bil helmingur mannkyns-
ins þjáist af hungri eða nær-
ingarskorti. Sumir taka dýpra
í árinni og nefna tvo þriðju.
Rannsóknir FAO sýna glöggt
að bilið milli ríkra og fátækra
breikkár nieð vaxandi hraða.
Á síðasta áratug hefur mat-
vælaframleiðsla í velmegandi
ríkjum aukizt um 27% á
mann, en framleiðsla vanþró-
aðra ríkja mjakast vart upp á
við. Sérfræðingar FAO telja,
að 60% ibúa hinna vanþróuðu
rikja þjáist af næringarskorti,
og 20% af hungri í válegustu
merkingu þess orðs. Um 72%
jarðarbúa eru nú í þessum
ríkjum. Þar er mannfjölgunin
örust og matvælaframleiðslan
minnst.
Á síðasta áratug hefur
mannkyninu fjölgað með ná-
lega tvöföldum hraða, miðað
við- þann næst síðasta. og
flest bendir til, að þróunin
haldi með vaxandi hraða í
sömu átt.
1975, og um 29% fyrir árið
2000. Þessu marki telja sér-
fræðingar unnt að ná með því
að auka þjóðatekjur vanþró-
aðra ríkja um 5% ár hvert.
Sameinuðu þjóðirnar hafa á-
kveðið að beita sér af alefli
fyrir því, að svo megi verða.
Margir gera sér nú Ijóst, að
stopular matargjafir hrökkva
skammt i þeirri baráttu, sem
mannkynið á framundan. Leið-
in að settu marki er að auka
i matvælaframleiðsluna hjá
hverri þjóð, endurbæta land-
búnað þeirra og sjávarútveg
með nýrri tækni, kenna bænd-
um og fiskimönnum að nota
framleiðsluaðferðir 20. aldar-
innar og hjálpa þeim til að
eignast þann búnað, sem við
þarf.
Svo stórfelldu verkefni verð-
ur hrundið í framkvæmd, að-
eins með því móti, að þjóðir
heims, stórar og smáar, legg-
ist á eitt, hver ríkisstjórn og
hver þjóð leggi fram sinn
skerf til baráttunnar. Herferð
gegn hungri er nú hafin. að
tilhlutan FAO, í meir en átta-
tíu löndum, einnig hér.
HGH
Úrræði
Matvæla- og landbúnaðar-
stofnunin hefur komizt að
þeirri niðurstöðu, að íbúum
vanþróaðra rikja mundi séð
fyrir nægjanlegri fæðu, ef tak-
ast mætti að auka framleiðslu
sömu ríkja um 79% fyrir árið
Framkvæmdanefnd Herferð-
ar gegn hungri (Freedom from
Hunger Campaign) er hér
stofnuð fyrir atbeina Æsku-
lýðssambands íslands og hinn-
ar íslenzku FAO-nefndar.
Nefndin mun starfa í sama
anda og að svipuðum verk-
efnum og framkvæmdanefndir
herferðarinnar í öðrum lönd-
um. Hún mun leitast við að
skýra vandamálið hungur fyr-
ir íslenzku þjóðinni, og hefja
almenna fjársöfnun til að
kosta ákveðið verkefni, sem
FAO mun siðar hrinda í fram-
kvæmd.
Æskulýðssamband íslands
hefur ellefu landssambönd
æskufólks innan sinna vé-
banda, en þau eru þessi: Stúd-
entaráð Háskóla íslands,
Bandalag íslenzkra farfugla,
Iðnnemasamband íslands, Sam-
band bindindisfélaga í skólum,
ísl. ungtemplarar, íþróttasam-
band íslands, Ungmennafélag
íslands, Samband ungra Fram-
sóknarmanna, Samband ungra
Jafnaðarmanna, Samb. ungra
Sjálfstæðismanna og Æsku-
lýðsfylkingin — samb. ungra
Sósíalista. — Æskulýðsnefnd
þjóðkirkjunnar styður Herferð
gegn hungri.
Héraðsnefndir
Héraðsnefndir, sem annast
framkvæmdir herferðarinnar
utan Reykjavikur, hafa nú
verið stofnaðar víða um land.
Nefndir í Kópavogi, Hafnar-
firði, Neskaupstað og Siglu-
firði eru þegar teknar til
starfa, og á Ákranesi, Ólafs-
vík, Akureyri, ísafirði, Vest-
mannaeyjum, Keflavík, Húsa-
vík og Selfossi eru héraðs-
nefndir HGH að byrja störf
sín. — Verkefni þeirra er ,að
kynna vandamál vanþróaðra
ríkja,- hungrið í heiminum og
leiðir til úrbóta, og gangast
fyrir fjársöfnun, hver á síhúrii
stað. Framkvæmdanefndin í
Reykjavík hefur til umráða
myndaspjöld, kvikmyndir,
myndræmur og bæklinga þeim
til handa, en þvi miður, enn
sem komið er, svo lítið magn
þessara hluta, að óvarlegt þyk-
ir að dreifa þeim af handa-
hófi. Framkvæmdanefndin
væntir þess, að héraðsnefndir
láti vita, ef þær óska eftir
slíkum hlutum nú þegar, en
síðar mun enginn hörgull
verða á þessu efnL
Stuðningsnefnd
Eftirtaldir aðilar hafa lofað
að styðja málefni HGH, og
skipa þeir stuðningsnefnd her-
ferðarinnar:
Ármann Snævarr, rektor
Háskóla íslands, Benedikt
Gröndal, ritstj. Bjarni Bene-
diktsson, formaður Sjálfstæðis.
flokksins, Davíð Ólafsson, for-
maður FAO-nefndar íslands,
Einar Olgeirsson, formaður
Sósíalistaflokksins, Emil Jóns-
son, formaður Alþýðuflokks-,4>
ins, Eysteinn Jónsson, formað- |
ur Framsóknarflokksins, Geir
Hallgrímsson, borgarstjóri,
Gunnar Guðbjartsson, formað-
ur Stéttarsambands bænda,
Gunnar G. Schram, ritstjóri,
Halldór Kiljan Laxness,' rit-
höfundur, Hannibal Valdi'-
marsson, forseti Alþýðusam-
bands íslands, Helga Magnús-
dóttir, formaður Kvenfélaga-
sambands íslands, Helgi Elías-
son, fræðslumálastjóri, Hrefna
Tynes, varaskátahöfðingi, Jak-
ob Frímannsson, formaður
Sambands ísl. samvinnufélaga,
Jónas B. Jónsson, skátahöfð-
ingi, Kjartan Thors, formaður
Vinnuveitendasambands ís-
lands, Kristján Thorlacius, for-
seti Bandalags starfsmanna
ríkis og bæja, Magnús Kjart-
ansson, ritstjóri, Sigurbjörn
Einarsson, biskup, Sigurður
Bjarnason, ritstjóri, Sigurður
Sigurðsson, landlæknir, Vigfús
Sigurðsson, forseti Landssam-
bands iðnaðarmanna, Vil-
hjálmur Þ. Gíslason, útvarps-
stjóri, Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri.
Almenn fjár-
söfnun
Bráðlega kemur að því, að
íslendingar verða beðnir um
hjálp til handa nauðstöddu
fólki í fjarlægu iandi. Almenn.
fjársöfnun hefst í byrjun nóv-
ember og stendur til loka
þess mánaðar.
Verkefni, sem gert er ráð
fyrir að íslendingar muni
kosta, verður bráðlega til-
kynnt, og þá skýrt fyrir lands-
mönnum til hvers og hvernig
á að verja því fé, sem þeir
eru beðnir að láta af hendi.
Lýðháskólinn í
flskov 100 ára
í nóvember
Lýðháskólinn i Askov í Dan-
mörku verður 100 ára í byrjun
næsta mánaðar. Nokkrir fyrr-
verandi Askovnemendur og vel-
unnarar skólans hafa ákveðiðað
beita sér fyrir því að skólanum
verði send afmælisgjöf í tileftli,,
aldarafmælisins. Fjöldi lslend-
inga hefur stundað nám í Askov-
lýðháskóla, bæði á vetrar- og,-
surriarnámskeiðum skólans, og*
þó ekki hvað sízt á þeim nor-
rænu kennaranámskeidum, sem
haldin hafa verið á vegum skól-
ans á undanförnum óratugum.
Þeir, sem myndu vilja ljá þessu
máli lið, tilkynni þátttöku sína
skriflega sem allra fyrst og eigi
síðar en 15. október n.k. til
Magnúsar Gíslasonar námstjóra,
pósthólf 912, Reykjavík.
Mannkyninu fjölgaði um
þriðjung á mannsaldri
□ Jarðarbúum fjölgaði um þriðjung á einum
mannsaldri, þ.e. frá 1930 til 1963. Rúmur helm-
ingur þessarar f jölgunar átti sér stað í Asíu. Þar
fæddust rúmlega 63 nýir íbúar á hvem ferkíló-
metra. Aðeins á fyrstu þremur árum þessa ára-
túgs fæddust í heiminum 170 miljónir barna,
segir í yfirliti um síðustu rannsóknir Sameinuðu
þjóðanna á þessum vettvangi.
Árbók Sameinuðu þjóðanna
1964 um fólksfjölda í heimin-
urn nefur að geyma skýrslur
frá 140 löridum og 80 land-
svæðum um landrými, fólks-
fjölda. fæðingar, dánartölu.
brúðkaup, hjónaskilnaði og
efnahagskjör íbúanna.
80 miljnnaborgi'r
I heiminum eru nú um 8n
miljónaborgir, Fyrir 20 árti**-
var taia þeirra aðeins 30. Sev -
tán borgir hafa meira en i
miljónir íbúa. 1 Kína eru 14
miljónaborgir, en í Evrópu enj
þær samtals 17.
Borgir með meira en 3 milj-
ónir íbúa eru: Tókíó, New
York, Sjanghai, Moskva, Chica-
go, Lundúnir, Bombay, Peking,
Kaíró, Rio de Janeiro, Tíentsin,
Sao Paulo, Osaka, Mexíkóborg
og Kalkútta.
Kaíró er nú stærsta borg í
Afríku með 3,5 miljónir íbúa.
Tókíó er enn stærsta borg
heims með 8,7 miijónir íbúa.
París hefur enn ekki náð
þriggja miljóna markinu, en
þar búa nú 2,7 miljónir manna.
Barnadauði minnstur
í Svíþjóð
Á síðustu árum hefur tala
fæðinga aukizt í 15 Evrópu-
löndum, m.a. í Danmörku, Nor-
egi og Svíþjcð. Barnadauði.
hefur minnkað i 113 af 180
löndum cg landssvæðum. Þó
deyja enn um 200 af hverjum
1000 nýfæddum börnum í lönd-
um eins og Malí, Miðafriku-
lýðveldinu, Kongó (Brazzaville)
og Níger.
1 Svíþjóð er dánartala barna
lægst, 15 á hver 1000 nýTædd
börn.
Konan lifir lengur ÍI?‘
í öllum löndum nema fjór- f
um — Geylon, Kambodju, Ind-
landi og Efri-Volta — getur
konan vænzt lengri lifdaga en
karlmaðurinn. 1 Bandarikjun-
um á nýfætt stúlkubam að
jafnaði 73 æviár fyrir höndum,
en sveinbarn 67 æviár.
1 Indlandi getur nýfætt
stúlkubarn hins vegar vænzt
þess að lifa aðeins um 41 ár,
en sveinbarn 42 ár. Hins ber
þó að geta, að hinn mikli
barnadauði lækkar meðalaldur-
inn ti'l muna. Þannig er t.d.
meðalaldur karlmanna í El
Salvador 45 ár, en sé reiknað
með þeim sem lifa fyrsta ævi-
árið hækkar meðalaldurinn upp
i 52 ár.
Færri brúðkaup
Hæsta tala brúðkaupa ú
Frá Sjanghai í Kina, einni af 15 borgum heims með yfir 3 miljónir íbúa. — Teikning eftir Bidstrup.
hverja 1000 fbúa er i Evrópu
og Sovétríkjunum. I um 75
löndum : hefur hlutfallstala
brúðkaupa iækkað síðan 1960,
t.d. i nálega öHum löndum
Mið- og Suður-Ameríku. I
Bandarikjunum og Kanada
hefur talan aftur á móti hækk-
að. Taila hjónaskilnaða í Evr-
ópu sveiflast milli 2 og 10 á
hverja 5000 íbúa. I Bandaríkj-
unum koma 11 hjónaskilriaðir
á hverja 5000 fbúa, en í Mið-
og Suður-Ameríku aðeíris 1—2
skilnaðir. (Frá S.Þ.).
I V