Þjóðviljinn - 13.11.1965, Blaðsíða 3

Þjóðviljinn - 13.11.1965, Blaðsíða 3
ÍSaHgarðagujf S& Bfiswöá** 33965 — t5áOBSÍí ar — s&tfv 3 Enn einn lifandi kyndill A þriðjudag-skvöld vætti 22 ára gamall bandarískur friðarsinni. Roger La Porte, föt sín í benzíni á torginu fyrir framan aðal- stöðvar SÞ í New York, bar eld að og stóð brátt í Ijósum log- um. Hann heyrðist hrópa áður en hann hné til jarðar að hann væri á móti öllum striðum. Roger La Porte sem starfaði í sam- tökum kaþólskra. „Catholic Workers“, Iézt í fyrradag í sjúkra- húsi. — Myndin sýnjr Iögreglumann skoða sviðnar fatatætlur sem eftir urðu á sjálfsmorðsstaðnum. Vi&rævur Frakka <ig V-Þjóðverja PARÍS 12/11 — Heimsókn franska utanríkisráðherrans Co- uve de Murville til Moskvu á dögunum var helzta málið, sem raett var í dag á fundi utan- 'ríkisráðherra Frakka og Vestur- Þjóðverja. Gerhard Schröder utanríkis- ráðherra Vestur-Þýzkalands kom í dag til Parísar til hins venju- bundna fundar við starfsbróð- ur sinn, sem ákveðinn er i vin- áttusáttmála Vestur-Þjóðverja og Frakka frá 1963. Þýzki utanríkisráðherrann sagði eftir fund þeirra í dag LONDON 12/11 —• Brezki Verkamannaflokkurinn vann sigur í aukakosningum í Erith Crayford kjördæmi utan við Dondon í gær eins og búizt hafði verið við. Þar með jók ríkisstjórnin meirihluta sinn í neðri málstof' unni úr einu atkvæði í tvö. Liðsauki sendur til S-Vietnams AUSTIN, TEXAS 12/11 — Varnarmálaráðherra Bandaríkj- anna Robert McNamara skýrði frá þvi í gærkvöld, að Bandarík- in mundu senda liðsauka til S- Vietnam sem skjótast, en neitaði að upplýsa hve mikill þessi liðs- auki yrði. McNamara skýrði frá þessu á blaðamannafundi eftir að hann. Dean Rusk og fleiri helztu ráð- gjafar Johnson forseta höfðu rætt alþjóðamál á LBJ búgarðin- um í Texas. Núna hafa Bandaríkin 160.000 manns undir vopnum í Suður- Vietnam og búizt er við að þeir muni brátt fjölga í liðisínuuppi 225 þúsund manns. Hægt er að framkvæma þá fjölgun án þess að nauðsynlegt verði að grípa til sérstakrar frekari herkvaðningar nýliða. Vamarmálaráðuneyti Banda- rfkjanna skýrði frá því í gær- kvöld að frá því i desember ’61 að einnig hefði verið rætt um sambandið milli rikja í austri og vestri og ákveðin atriði í málefnum Þýzkalands. Við komuna til Parísar í dag sagði Schröder að Frakkland og Vestur-Þýzkaland ættu við mörg flókin vandamál að stríða, en bætti því...yið» að í. Eyrópu mætti finna einingu í hugmyndum um Evrópu. Stjórnmálamenn í Frakklandi segja að Schröder sé fyrst og fremst kominn til bess aðheyra hljóðið í frönsku stjórninni um óskir Þjóðverja um meiri völd sér til handa í kjamorkuvörn- um Nató. Einnig er talið að rætt verði um Efnahagsbandalagið, þó rík- in séu á öndverðum meiði um það ekki síður en Nató. Þó ríkin séu mjög ósammála leggur Ludwig Erhard forsætis- ráöherra Vestur-Þýzkalands mjög mikla áherzlu á þýðingu vináttusáttmálans og telur að reyna verði að nýta alla mögu- leika, sem í hon.um felast. Handtaka J ÓHANNES ARBORG 12/11 — Yfirmaður öryggislögreglu Suð- ur-Afríku hefur skýrt frá því að Abraham Fischer. sem lög- reglan hefur leitað síðan í janú- ar síðastliðnum. hafi verið handtekinn í fyrrakvöld skammt frá heimilj sínu í Jóhannesar- borg. Lögreglustjórinn skýrði frá því að Fischer verði leiddur fyr- ir rétt einhvern næstu daga, en honum er gefið að sök að hafa verið leiðtogi í neðanjarðar- starfsemi kommúnista í Suð-! ur-Afríku, hefðu yfir 1000 bandarískir her- menn fallið í S-Vietnam og á sama tíma hafa 5300 særzt í bar- dögum. Af þeim særðust 3800 á þessu ári. 1 fréttum frá Saigon er skýrt frá því að í morgun hafi Víet- kong gert harða hríð að banda- rískri herdeild sem verndar svo- nefndan ríkisveg númer 13 í u. þ. b. 65 kílómetra fjarlægð norð- vestur af Saigon. Orustan hefur staðið í allan dag og höfðu bandaríski og s- víetnamski flugherinn gert 43 sprengjuflugvélaárásir á þjóð- frelsisherinn á þessu svæði er hann hörfaði undan. Þessi árás staðfestir þá skoðun bandarískra herforingja að Víet- kongherinn hafi hætt við skæru- hemað í bili og tekið aftur upp hemaðaraðgerðir í stærri stíl. þróunarráð NEW YORK 12/11 — Efnahags- nefnd allsherjarþings Samein- uðu þjóðanna ákvað í gærkvöld að sameina tæknilega aðstoðar- áætlun SÞ og hinn svonefnda sérsjóð þeirra og mynda nýja deild þróunarráð Sameinuðu þjóðanna, sem sameini alla að- stoð samtakanna við þróunar- þjóðir. 37 fulltrúa ráð á að stjóma nýju deildinni og skipi það 19 fulltrúar vanþróaðra ríkja og 18 frá iðnaðarlöndum. Höfuðstöðvar deildarinnar verða til skiptis í ýmsum þeim löndum sem em þátttakendur I þróunarhjálpinni. Krafízt valdbeitíngar Breta Framhald af 1. síðu. esíu sæu ekki þann möguleika sem gæti komið upp. að Rauði herinn kæmi með bláa hjálma til landsins. (Gæzlusveitir SÞ hafa bláa hjálma.) Leiðtogi íhaldsmanna, Ed- vvard Heath lýsti opinberlcga stuðningi flokks sín.s við stefnu stjómarinnar í Ródesíu, en það er kunnugt að sterk öfl í I- haldsflokknum vilja ekki taka jafn ákveðna afstöðu og eru mótfallin efnahagslegum þvlng- unum. Heath lýsti því yfir í sjón- varpsviðtali í gærkvöldi, að hann væri í miklum vafa um réttmæti þess að banna innflutning á tó- baki frá Ródesíu, en það mundi hafa afdrifaríkar aflciðingar fyr- ir efnahagslíf í nýlendunni. TRYCGINCAFÓLK Vér viljum ráða nú þegar, eða sem allra fyrst, karlmenn eða kvenfólk til að annast tryggingastörf í Reykjavík. Um heilsdagsstörf er að ræða, hhita úr degi eða auka störf. — Eftir reynslu undanfarinna ára eru möguleikar á góðum tekjum. Upplýsingar og umsóknareyðuhlöð veitir Söludeild. — Upplýsingar ekki gefnar í síma. SAMVI Andspyrna Fjölmargar ríkisstjómir um víða veröld hafa þegar lýst því yfir, að þær viðurkenni ekki rík- isstjórnina í Salisbury og muni kalla sendimenn sína þaðan. Johnson Bandaríkjaforseti hef- ur fyrirskipað að utanríkisráðu- neytið skuli eiga nána samvinnu við brezku stjómina um efna- hagslegar ráðstafanir gegn Ród- esíu. Verwoerd forsætisráðherra S- Afríku lýsti því yfir í gærkvöld, að stjóm hans mundi halda eðli- legum tengslum við stjómina í Ródesíu. Hann kvað það mjög óheppi- legt að Ródesíumálið hefði ver- ið gert að alþjóðamáli, því raun- verulega kæmi þetta aðeins Ród- esíu og Bretlandi við. ✓ Ródesia Stjóm Ian Smith skálaði : kampavíni í dag og fór síðan að ræða hvaða gagnráðstafanir bæri að gera vegna efnahagsaðgerða Breta og annarra. Talað er um eftirlit með hrís- grjónasölu í landinu, en þau em aðalfæða blökkumanna, út flutningsreglur og nauðsyn þess að spara ýmsar vörur og skammta fyrst og fremst benzín og olíu. Allt var með kyrrum kjömm í Salisbury í dag. En hvork blöð né útvarp skýrðu frá við brögðum umheimsins Síðustu fréttir Öryggisráðið samþykkti íkvöld ályktun, þar sem því er lýst yfir að stjómin í Ródesíu sé ólögleg og skorað er á öll ríki að viður- kenna hana ekki né veita Ródes íu nokkurn stuðning. Ályktun yar samþykkt með 1 atV væðum. Enginn greiddi atkv gegn henni, en fulltrúi Frakk lands greiddi ekki atkvæði þeirri forsendu að málið væn ’nnanríkismál Stóra-Bretlands o því öryggisráðinu óviðkomandi. Stewart utanríicisráöherra Eng lands hefur lýst ánægju sinn með þessa ályktun. Þá er það orðið sevnf'Sengi hefur verið Ijóst að verða vildL Evrópsku landnemam- ir í Ródesíu hafa sagt sig úr lögum við stjóm Hennar Hátignar. Að svo færi var þegar víst eftir viðræður Smiths og Wilsons í Londom í síðasta mánuði. Þegar hann hélt heimleiðis til Salisbury sagði einn helzti stjómmálar- ritari brezkra blaða að hann færi með þann kyndil sem kveikt gæti bál um gervalla Afrfku“. Viðbrögðin við „ein- hliða sjálfstæðisyfirlýsingu“ Smiths og félaga hafa einnig orðið þau sem við mátti bú- ast. Brezka stjómin hefur lýst þá uppreisnarmenn, óal- andi og óferjandi, rekið þá af sterlingssvæðinu. fryst inni- eignir Ródesíustjómar í Eng- landsbanka, ógilt gerðirþeirra og gjöminga, sett hömlur á esÉu — eirns og neyndar fyrir öllum sem veitt hafa honum viðnám — hlýtur einnig að vékja grun nrm að stjóm hans sé ekki reiðubúin til að láta kné fyílgja kviði í viðskipt- um við hin „óttaslegrm smá- menni“ í Salisibury, eins og hann kallaði Smith og fé- laga í sjónvarpsræðu sinni í íyrradag. Það var stefna Verkamanna- flokksins að veita þjóð Ródesíu sjálfstæði á grund- velli jafnréttis og lýðræðis sem henni yrði tryggt í nýrri stjómarskrá. í viðræðunum við Smith hafði hann hins vegar slákað svo mikið til, að hann vildi fallast á að málið yrði leyst án þess að lausnin yrði lögð undir at- kvæði allra fbúa nýlendunn- ar. Það var líka yfirlýst stefna Þorskur og mannfóSk viðskipti við þá, bannað vopnasölu til þeirra og kaup á sumum helztu afurðum þeirra, tóbaki og sykri. Mörg ríki hafa þegar lýst yfir að þau muni ekki viðurkenna sjálfstæði Ródesíu, en ekk- ert enn orðið til að veita stjóm Smiths viðurkenningu sem umboðshafa fullvalda ríkis, þótt hún geti sjálfsagt eftir sem áður reitt sig á stuðning þeirra tveggja ríkja, sem ein hafa orðið til 'þess á vettvangi Sameinuðu þjóð- anna að veita henni fulltingi, Portúgals og Suður-Afríku. Það er yfirlýst stefna Wilsons að knýja uppreisnarmennina í Salisbury til undanhalds með þeim refsiaðgerðum sem áður vom nefndar og hann sagði leiðtogum Afríkuríkja sem hann. hitti á heimleið frá Salisbury um fyrri hélgi að Bretar myndu ekki beita hervaldi „til að ráða fram úr því ástandi sem koma myndi upp eftir ólöglega sjálfstæðis- yfirlýsingu“. Hvaða horfur em á því að refsiaðgerðir af því tagi sem brezka stjómin hefur bcðað geti komið Smith og félögum á kné? Ef þeim yrði framfylgt af festu myndu þau vafalaust valda Ródesíustjóm ýmsum erfiðleikum, en öllum sem til þekkja ber saman um að því fer mjög fjarri að þær myndu nægja til að buga hana. Bæði er það að reynsl- an af staðfestu vesturveld- anna í slíkum málum þegar viðskiptahagsmunir em ann- ars vegar er slík að eðlilegt er menn efist um að hugur fylgi máli nú fremur en endranær, og hitt að Ródes- íustjóm hauka í homi þar sem em Verwoerd og Salazar. Þess munu heldur engin dæmi að slíkar refsiaðgerðir hafi ráðið úrslitum mála. Svo vill til að einmitt þessa dagana era liðin 30 ár síðan Þjóðabandalagið gerði fræga sambykkt um viðskiptabann á ítalíu í refsiskyni fyrir stríð þeirra gegn Afríku- mönnum í Eþfópíu. Sú sam- þykkt varð banabiti Þjóða- bandalagsins og þótt margt breytist á þrem áratugum má vel hafa hana í huga. Það vekur líka gmn um að minna búi að baki orðum hins kot- roskna forsætisráðherra Breta en hann vildi vera láta f ræð- um sínum á þingi og f sjón- varpi í fyrradag, að hann boðaði ekki þá ráðstöfun sem ein myndi gera Smith og fé- lögum erfiðara fyrir en abar hinar saman: Hann minntist ekki einu orði á að bönnuð yrði sala olíu til Ródesíu. Olíulausir myndu Smith og félagar verða á skömmum tíma hjálparvana; flugvélar þeirra, skriðdrekar og önnur vopn ónýit járnamsl og Bret- um er það innan handar að kka fyrir olíustrauminn til Ródesíu; auðhringar þeirra og Bandaríkjamanna ráða yfir öllum þeim olíulindum sem um er að ræða. Stöðugt und- anhalr’ Wilsons íyrir evr- ópska minnihlutanum f Ród- að brezka stjómin myndi beita öllu sfnu valdi, og þá einnig hervaldi, til að tryggja íbúum Ródesíu þau sömu kjör og. Bretar hafa neyðzt til að veita nær öllum öðrum nýlenduþjóðum sínum. Hann afturkallaði þann ásetning, „að þarflausu“ („New States- man”), enda þótt vita mætti að ótti við valdbeitingu af því tagi væri það eina sem hald- ið gæti aftur af „smámenn- unum“ í Salisbury. ;,Herra Wilson hefur lotið of lágt með því að aftaka með öllu að herliði verði beitt hvað sem fyrir kemur", sagði„Ob- server“ í fOTystugrein á sunnudaginn. Það gætí. virzt vera vegna gagnrýni afþessu tagi að hann gerði þessa aft- urköllun sína skilorðsbundna í gær: Brezka stjómin myndi fús að senda herlið til Ród- esíu ef brezki landstjórinn þar bæði um það til að halda uppi lögum og reglu. En landstjórinn er sjálfur úr hópi hinna evrópsku land- nema og væri ólíklegur til að biðja um slfka aðstoð brezks herliðs nema her og lögregla iþeirra ættu fullt í fangi með að bæla niðurupp- reisn Afríkumanna sem fyrr eða síðar mun brjótast út, ef þeir fá ekki rétt sinn áann- an hátt. Það var í samræmi við þá ákvörðun Wilsons að beita uppreisnarmennina í Ródesíu ekki hervaldi hvað sem á gengi, að hann fór fram á að öryggisráðið yrði kvatt saman til að Stewart utanríkisráðherra gæti „skýrt“ fyrir þvi málin. Það varekki farið fram á að ráðið kæmi saman til að fjalla um „að- gerðir vegna ógnunar við friðinn“, eins og á er kveðið í 7. kafla stofnskrár SÞ, enda þótt sjaldan hafi verið meira tilefni til þess en nú, þegar yfir vofir að ófriðarbál kvikni í Afríku miðri. Það ernefni- lega augljóst að hinar ný- frjálsu þjóðir Afríku munu ekki horfa á það aðgerðar- lausar að fjórar miljónir af þeirra kyni séu hnepptar í þá sömu fjötra sem lagðir hafa verið á aðrar fimmtán miljónir í Suður-Afríku. Það kann að virðast virðingar- vert af stórveldi að beita ekki hernaðarmætti sínum. í þetta sinn bregður þó svo við að allar hinar Sameinuðu þjóðir utan Portúgals og S- Afríku hafa hvað eftir ann- að hvatt Breta til að beita hervaldi í Ródesíu til að tryggja jafnrétti allra þegna brezku krúnunnar þar. Bret- ar hafa hingað til ekki hik- að við að sýna „smámennum“ í tvo heimana — Guiana, Kýpur, Kenía, Malaja, Aden em nokkur nöfn frá nýliðn- um ámm. Og reyndar er Is- lendingum í fersku minni þegar þeir beittu flotaveldi sínu til verndar þeim ný- lendum hafsins sem þeir kváðust fyrstir hafa fundið og numið. En þá var auð- vitað me;ra í húfi en nú. Þn,-=v,,„ ™-,rmfóIk — þag

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.