Þjóðviljinn - 19.11.1965, Page 2

2 SÍÐA — ÞJÖÐVILJItNN — Föstudagur 19. nóvember 1965.
Einor Bragi
Góði kunningi,
Þqrgeir Þorgeirsson.
Ég var að fesa bréf þitt
langt og skilmerkilegt. Ég legg
engan dóm á það að svo
komnu máli og leiði hjá mér
hnýfilyrði og ýmiss konar við-
skot, sem mér þóttu koma úr
ólíklegustu átt. En ég á erf-
itt með að átta mig á tengsl-
um bréfs þíns við grein mína
í Birtingi og býst við að
þeim, sem hafa ekki lesið
hana. reynist það enn örðugra.
Þess vegna hlýt ég að biðja
Þjóðviljann að birta þann
kafla allan sem um kanasjón-
varpið fjaliar, svo að lesendur
vit; um hvað er verið að
ræða og geti lagt orð í belg,
ef þá langar til
Einar Bragi.
,,Dátasjónvarpið á Keflavík-
urvelli hefur á fjórum árum
sópað að sér fleiri kjósendum
á suðvesturhorn; landsins en
Alþýðuflokknum hefur auðnazt
að vinna til fylgis við sig á
meira en fjórum áratugum.
Mætti það verða menntamála-
ráðherra og hinum sjónvarps-
glaða formanni útvarpsráðs
nokk'Urt umhugsunarefni.
Mannj verður ómótt af oð
hugsa til þess, að dag hvern
sitji hart nær þrjátíu þúsund
íslenzkar manneskjur framan
við ácermi soldátasjónvarps og
hámi í sig „vélstrokkað tilbera-
smjör“ sem amerískir fésýslu-
menn hafa iátið gera til við-
bitist með auglýsingum um
kæliskápa eða kláðaduft og
fleygt í herbúðalýð sinn. þegar
.neytendur heima fyrir höfðu
fengið sig fullsadda. Menn
hugsa kannski sem svo, að við-
námsminnsti o-g menningar-
snauðasti hluti þjóðarinnar sé
nú ekki merkilegri en þetta O'g
við því sé ekkert að gera. eng-
an hafi getað grunað. að hann
værj svona fjölmennur — eða
eins og haft er eftir mennta-
málaráðherra í blaðinu Ingólfi:
Þan-
þol samvizkunnar
Það eru gömul sannindi að
erfitt er að þjóna tveimur
herrum og samt eru alltaf til
menn sém reyna að iðka þá
list. Einkanlega fser fólk að
sjá þessa kynlegu íþrótt ef
harður ágreiningur kemur
upp um eitthvert vandamál
og samvizkan togar í eina
áttina, flokkshollustan í aðra
og vinskapur einhverra valda-
mikilla einstaklinga í þá
þriðju. Á sunnudaginn var
birti Morgunblaðið fagnandi
frétt um það að hreppstjór-
ar í Kjósarsýslu hefðu neit-
að að undirrita mótmæli
starfsbræðra sinna í Gull-
bringusýslu gegn embættis-
veitingunni í Hafnarfirði. Á
þriðjudaginn var birtu hrepp-
stjórarnir í Kjósarsýslu aðra
yfirlýsingu um það að Þeir
hefðu öldungis ekki verið
beðnir um að taka þátt í
mótmælum þessum, en af-
staða þeirra væri engu að
síður ljós; ,,af kynnum okk-
ar af Birni Sveinbjömssyni
hefðum við engan fremur
„Ráðherra lagði á það ríka
áherzlu. að ef hann hefði vitað
fyrir eða séð fram á það, þeg-
ar stækkun sjónvarpsstöðvar-
innar kom til ákvörðunar 1961,
að innan fjögurra ára næði
bandaríska sjónvarpið til 6000
íslenzkra heimila. hefði hann
tekið aðra afstöðu til stækk-
unarinnar en hann gerði.
Kvaðst hann vilja fullyrða. að
hvorki ríkisstjórnina né aðra
hefði órað fyrir því hvernig
fara mundi“.
Þetta eru einhver kynleg-
ustu stjómartíðindi, sem um
getur, og hafa þó íslendingum
borizt margar furðufréttir á
seinustu árum úr Múrnum. Al-
þjóð veit. að bæð; forsætis- og
utanríkisráðherra viðreisnar-
stjórnarinnar voru meðal
fyrstu þufamanna soldátasjón-
varpsins, En samráðherra
þeirra fullyrðir. að þá hafi
ekkj órað fyrir hvernig fara
mundi! Aldrei þessu vant eiga
þeir að hafa vænzt þess. að
fáir færu að dæmi þeirra.
Ákaflega er það ótrúleg saga.
En látum sem við trúum henni.
Bendir hún þá ekk; einmitt til,
að undir niðrj hafi ráðherrarn-
ir vitað. að þeir væru ekk; að
vinna menningu þjóðarinnar
þurftarverk með því að hleypa
erlendu herliði væddu sterk-
asta áróðurspilv.erki nútímans,
inn á þúsundir íslenzkra heim-
ila? Spyrja mættj enn fremur,
hvernig koma eigj heim og
saman hinni makalausu þjóð-
hátíðarræðu forsætisráðherra
fyrir tveimur árum og fullyrð-
ingu menntamálaráðherra nú?
Eða hvað um blygðunarlausan
áróður Morgunblaðsins fyrir
soldátasjónvarpinu? Sér ekki
hver maður gegnum svartan
leppinn. að hér er um að ræða
aumlegt yfirklór?
í prýðilegum bæklingi ís-
lenzkri menningarhelgi, rifjar
prófessor Þórhallur Vilmundar-
son upp hina átakanlegu auð-
mýkingu, er íslenzkir fiski-
menn og sjóarbændur sóttu á
ko.sið í embættið". í gær
kemur svo þriðja yfirlýsing-
in Þar sem hreppstjóramir
taka það fram .,að við höf-
um eigi mótmælt embættis-
veitingunni og berum fyllsta
traust til dómsmálaráðherr-
ans Jóhanns Hafsjeins svo
og til hins nýskipaða sýslu-
manns, Einars Ingimundar-
sonar“. Vafalaust kemur
fjórða yfirlýsingín á morgun
þarsem hreppstjórarnir skýra
frá þvj til að forða misskiln.
Ingj að þeir hefðu umfram
allt viljað fá Björn Svein-
bjömsson sem yfirboðara
sinn, ef ráðherranum hefði
aðeins þóknazt að skipa hann.
Og þannig getur plöggunum
lengj haldið áfram að rigna
yfir undrandi almenning.
Af mannúðarsökum er á-
stæða til að biðja deiluaðila
að látr hreppstjórana í Kjós-
arsýslu í friði. En sú spum-
ing hlýlur að vakna hvort
menn sem þannig geta teygt
samvi.ku sína í allar áttir
dag eftir dag af takmarka-
lausu þanþoli séu ekkj til
annars betur fallnir en að
stjóma hreppum. — Aíjstri.
kænum sínum smáum út í
enska togara og þágu að gíof
frá veiðiþjófum brot af þeim
hluta þýfisins, sem ella hefði
verið mokað í sjóinn aftur. af
því að landhelgisbrjótunum
þótti ekki ómaksins vert að
flytja nema verðmætasta afl-
ann heim til sín. En hversu
himinbjart er ekkj yfir þess-
um löngu liðna harmleik í ís-
lenzkri landhelgj þorið saman
við það niðamyrkur vanvirð-
unnar, sem grúfir yfir sjón-
varpssníkjunum i íslenzkri
menningarhelgi. Hinir ógæfu-
sömu forfeður okkar voru að-
þrengdir menn, sem óttu ekki
viðhlítandi farkost og veiði-
tækj til að sækja afla í djúp-
ið, en heima biðu konur þeirra
og böm í bjargarleysi; þeir
töldu sig ekki vera að hirða
annað en réttmæta eign sína;
þeir fundu þó sáran til niður-
lægingar sinnar. og hún varð
þeim hvöt að brjótast til mann-
sæmari bjargræðishátta; oft
sýndu þeir líka ósvikinn mann-
dóm í skiptum við er-
lenda veiðiþjófa. já svo ein-
beittan vHja á að reka þá af
höndum sér, að þeir létu lífið
í viðureigninni. Sjónvarpsbetl-
aramir eru engir örbjarga-
menn; þeir verja 20—30 þús-
undum króna af umframtekj-
um sínum í tæki til þess að
geta hirt úrkast frá innrásar-
liði. sem læðzt hefur inn í ís-
lenzk menningarvé. Slíku hátt-
erni er við það líkjandi. að út-
vegsbændur á fyrri tíð hefðu
látið smíða sér lystisnekkj-ur
til þess að geta stundað fiski-^
sníkjur sem sport í tómstund-
um. Sjónvarpsbetlarar hafa sér
ekki þá afsökun, að þeir séu
að'Veita því viðtöku, sem rang-
lega hafi verið frá þeim tek-
ið: við eigum enga kröfu á
hendur hinu erlenda hemáms-
liði aðra en þá, að það hypji
sig á brott með allt sitt haf-
urtask umsvifalaust. Fyrsti
ráðherra íslands. Hannes Haf-
stein, lagði sig í lífshættu við
að v e r j a íslenzka landhelgi
ágengum útlendingum; ráð-
herrar viðreisnarríkisins o p n a
íslenzka menningarhelgi fyrir
erlendum yfirgangsseggjum og
þoka sér í þokkabót ótilneydd-
ít inn í raðir betlaranna. Þeir
finna ekki til niðurlægingar
sinnar, heldur festa angurgapa
á hús sín til að auglýsa smán-
ina. Hvílík reisn. Hvilík við-
reisn manndóms °2 ménningar.
Uppreisnar er þörf.
Ég tek undir fullyrðingu Sig-
urðar A. Magnússonar, að
greindarvísitala íslenzkra þing-
manna sé í lægsta lagi. Ofan
á hlýt ég að bæta grunsemd,
sem jaðrar við óbifandj vissu:
að þeir séu einnig með óráð-
þægnustu Oa ábyrgðarlausustu
hrokagikkjum undir sólinni.
Að minnsta kosti er segin saga,
að þegar ágreiningur kemur
upp meðal kjósenda þeirra um
veigamikil mál, Lunza stjóm-
málamennirnir varnaðarorð
sinna vitrustu og beztu manna
— ^þeirra sem til sterkastrar
ábyrgðar finna gagnvart sjálf-
stæði þjóðarinnar og menningu
og af haldbeztri þekkingu ráða
þeim heilt.
Það sannaðist enn sem fyrr
í sjónvarpsmálinu. Eins og
nærrj má geta er hver sæmi-
legur maður í stjórnarherbúð-
unum ekk; síður en utan
þeirra undrun og skelfingu
lostinn yfir þvi glæfraspili
stjómarvalda að fela útlenzk-
um soldátum að verulegu leyti
uppeldi þúsunda íslenzkra
bama og unglinga á næmasta
skeiði. Auðvitað °r hverri hugs-
andi manneskju með óbrengl-
aða dómgreind °g sómatilfinn-
ingu ljóst, að smáþjóð getur
ekkj án þess að bíða tjón á
sálu sinnj veitt erlendu her-
veldi einkaleyíi til sjónvarps-
sýninga allt að 14 stundir ó
sólarhring j heimahúsum sí-
vaxandi fjölda landsmanna —
sjötta hvers íbúa landsins í
dag fimmta hvers á morgun.
Málið er hálfu viðsjárverðara
vegna þess, að sjónvarpsnot-
endur eru nær eingöngu fólk,
sem ginið hefur við þeirrj á-
róðursflugu, að bandarisku dát-
amir séu vinir okkar og vernd-
arar. Þeir menn hérlendir sem
helzt gætu staðið í áróðurs-
og afmenningarflaumi kana-
sjónvarpsins miðjum án þess
að færast í kaf. eru hernáms-
andstæðingar, svo hlálegt sem
það er — en þeir lúta vitan-
lega ekki að slíku apaspili.
Þetta skildu sextíumenning-
amir, sem stóðu að áskorun-
inni til alþingis 13. marz 1964.
Hún er bænaróp þeirra til
smáguðanna í þingstólunum
um að vernda íslenzku þjóðina
fyrir vemdurum hennar. Og
náttúrlega var ákall þeirra að
engu haft.
Hvemig getur á því staðið,
að þeir sem tvímælalaust berj-
ast fyrir réttum málstað °S
styð j a hann óhrekjanlegum
rökum skuli ævinlega lúta
lægra haldi fyrir stjómmála-
mönnum og ómerkilegustu
fylgifiskum þeirra? í blaðinu
Ingólfi. sem 60-menningarnir
gáfu út 17. júní, er þess m. a.
til getið, að ótt; um að missa
atkvæði dátasjónvarpsdýrk-
enda ráði afstöðu pólitíkus-
anna. E'kki getur sá geigur
hafa rekið þá til að veita her-
námsliðinu leyfi til að stækka
sjónvarpsstöðina 1961. því að
þá voru sjónvarpsbetlarar fá-
ir. Hann getur ekki heldur ráð-
ið úrslitum nú. því að engin
líkindi eru til, að sjónvarps-
sníkjuliðið fari að kjósa Fram-
sókn, Alþýðubandalagið eða
Þjóðvörn. Hver er þá skýring-
in a glapræði stjórnarvald-
anna? Önnur aðalskýringin
er laukrétt orðuð í grein eft-
ir Hannes Pétursson í Ingólfi:
,.sú ákveðna afstaða stjómar-
flokkanna að ýfa aldrei skap
verndaranna, heldur láta und-
an síga fyrir kurteislegum á-
gangi þeirra.“ En hver er h i n?
Mér er dálítið sárt að svara
því, vegna þess hve mikils ég
met góða baráttu margra
stjórnarsinna gegn forsmán-
inni, en hér stoðar ekki annað
en fullkomin hreinskilni; þeim
sem með völdin fara stendur
enginn verulegur stuggur af
andstæðingum dátasjónvarps-
ins í eigin flokksröðum. Stjórn-
málamennirnir vita 'hug þess-
ara liðsmanna sinna, þeir vita
einnig að 60-menningarnir og
skoðanabræður þeirra hafa lög
að mæla, þeir vita enn fremur
að andstæðingar soldátasjón-
varpsins em margfalt fleiri og
langtum merkilegri menn en
þurfalingamir — samt eru
þeir alveg ósmeykir við að
virða kröfur þeirra að vett-
ugi. Þeir eru sannfærðir um,
að við næstu kosningar skili
þessi dýru atkvæði sér í rétt
hólf — hvert eitt og einasta.
Það er nú verkurinn. og því
fer sem fer.
Þegar 'fáliðuð menningarþjóð
hefur ratað í þá ógæfu að vera
um aldarfjórðungsskeið hneppt
í rósafjötra ,,vinsamlegs“ her-
náms, þegar kaldrifjuðu her-
veldi hefur um langt árabil
haldizt uppi að reka í þétt-
býlasta hluta landsins útvarps-
stöð sem vefur 24 stundir sölar-
sringsins silkimjúka þræði um
mannssálirnar og þéttast um
þær óþroskuðustu. þegar stór-
veldinu er þar á ofan veittur
einkaréttur til sjónvarpssend-
inga sem náð g«ta til meiri-
hluta landsmanna, þegar her-
námssiðgæðið er búið að gegn-
sýkja hverja ærlega manns-
taug í miklum 1 fjölda landsins
barna frá sjómanni á hafinu
til dómara í hæstarétti, . þ á
dugitr ekkert m ; n n. a
en u p p r « i s n gegn of-
ríki þeirr.a lítilsigldu stjórn-
málamanna sem þannig stýra,
ef þjóðin á e'kkj að farast.
Uppreisnin verður að hafa
að miði brottfö'r alls herafla úr
landinu og úrsögn úr NATO,
þv} að hversu aðkallandi og
vÍTðingarverð sem barátta gegn
einum og einum fylgikvilla
kann að vera, verður hún
jafnan gagnslítil til langframa,
ef meinið sjálft er látið ó-
snert“.
Tilkynning frá Sements-
verksmiðju ríkisins
Frá og með laugardeginum 20. þ.m. flyzt
söludeild Sementsverksmiðju ríkisins úr
Hafnarhvoli í nýja afgreiðslu, sem tengd
er birgðaskemmu verksmiðjunnar á at-
hafnasvæði Kol & Salt h.f. við höfnina í
Reykjavík.
■ - ■’ í v). m r