Þjóðviljinn - 19.11.1965, Page 6

g SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 19. nóvember 1965.
Norður-Víetnam
sprenqjureqni
Hér fara á eftir nokkur at-
riði úr viðtali sem franskur
blaðamaður átti við hinn
heimskunna hollenzka kvik-
myndara Joris Ivens, eftjr að
hann kom aftur til Evrópu
eftir fimm vikna ferö um N-
Víetnam nú í sumar.
Ivens var oft á feróinni þeg-
ar sprengjuárásir Bandaríkja-
manna voru í algleymingi. Var
hann spurður hvemig fólkið
brygðist við þessum árásum.
„Loftárásirnar hafa vissu-
lega breytt daglegu lífi. Á
daginn eru íbúamir við varnir
sínar og geta tæplega notað
allan tíma sinn til framleiðslu-
starfa.
En um leið og kvöldar kvikn-
ar iðnandi og ákaft líf í þorp-
um og borgum. T.d. er það
svo í þorpinu kringum Than-
hoa. að búðir em ekki opnað-
ar fyrr en milli 7 og 8 á kvöld-
in. Hins vegar er aldrei alveg
hætt aö vinna, jafnvel ekki um
hábjartan dag . . .
Tvennar víg-
stöðvar
Ibúarnir segja að vígstöðv-
arnar séu tvennar: stríðsbar-
áttan og efnahagslífið, fram-
leiðslan. Þegar ég var í land-
inu var uppskemvinna í al-
greymíngi . . .
Það er fimamikið verk, því
allt er unnið með hinum fmm-
stæðustu aðferðum. Vélvæðing
er enn algjörlega á frumstigi.
Ég v-. staddur úti á ökmnum
begar vinnan var trafluð af
loftvarnarmerki, það var
málmstykki sepn var notað
eins og bjalla.
Fullkomlega I röð og reglu
og með undraverðri nákvæmni
og flýti hurfu bændurnir af
ökmnum og hver á sinn varn-
arstað. Af þeim 20 bændum
sem vom að vinna, sá ég fimm
eða sex taka upo rifla sína
---------------------------®,
„Hugsað
upphótt"
Hugsað upphátt'* nefnist ný
bók sem Skuggsjá hefur gef-
íð út eftir Ólaf Tryggvason,
þriðja bók höfundar.
I formála bókarinnar, sem
er tæpar 200 blaðsíður, segir
höfundurinn. meðal annars:
„Ég er einn af þeim hvers-
dagsmönnum, sem staðið hafa
undrandi frammi fyrir sumum
þeim kenningum og kreddum,
sem fléttaðar hafa verið inn
í kristni.
Ég hefi valið mér það við-
fangsefni að sýna fram á, og
færa að því rök, að kristinn
boðskapur og kristin trú var
upphaflega einfalt líf, satt. og
fagurt. Að kenningin um hið al-
gerlega óverðskuldaðahjálpræði
Guðs kemur hvergi fram nema
í guðspjöllunum. Það var Jesús
frá Nazaret sem leitaðist við
að hefja mannkynið allt upp
á það svið siðgæðis, frelsis og
hamingju, að maðurinn ætti
kost á og rétt á verðskulduðu
hjálpræði Guðs. Hann er höfr
undur þess kærleika og sann-
leika, sem leiðir manninn til
fundar við Guð sinn á þann
hátt, að hann einmitt verð-
skuldaði hjálpræði hans“.
Sem fyrr var sagt er þetta
þriðja bók Ólafs Tryggvason-
ar. Áður em út komnar bæk-
umar „Huglækningar“ og
sem lágu á skurðbökkunum í
kringv í akrana og taka sér
stöðu í skurðunum.
Hir • fóra heim í þorp, þar
sem þeir aðstoðuðu gamal-
menni og böm við að komast
í skjól og settu upp sJysavarð-
stofu.“
Stundum sagði Ivens, að
þeir héldu áfram að vinna þó
loftvarnarmerki hljómaði, ef
skurðir voru nógu nærri til
þess að þeir gætu kastað sér
í þá þegar hljóðið í flugvélun-
Um stundarfjórðungi eftir
miðnætti var okkur sagt að við
gætum haldið áfram.
Ef nauðsyn krefur munu
hundruð manna vfnna alla
nóttina til að tryggja það að
vegir og aðrar samgönguleiðir
séu færar.
Rifflar gegn
þotum
Ivens segir frá því, að hann
Á miðri leið upp hæðina
tóku verkamennimir sér stöðu
og miðuðu byssum sínum upp
í loftið.
Flugvélarnar köstuðu þó
engum sprengjum í þetta sinn.
Ég spurði hvað eruð þið að
gera með þessa rifla, þessar
vélbyssur? Hvaða gagn gefcur
verið að þeim, þegar við vitum
að gegn nýtízku sprengjuþot-
um er vonlaust að berjast
nema með nýtízku loftvarnar-
byssum.
„Þeir svömðu: Sprengjuárás-
imar eru venjulega fram-
kvæmdar þannig, að flugvél-
arnar stinga sér. Skotmörkin
í Norður-Víetnam em venju-
lega svo smá, að vélamar verða
að koma næstum því alveg
niður að jörðu. Þess vegna er
það að gamaldags skrúfuvélar
eins og „Skyraider“ em oft
nytsamari og auöveldari til á-
rása þessara, en nýtízku
sprenpiulþotur.
Ef bú stendur. á blettinum,
sem vélin styngur sér að, hef-
urðu möguleika til að skjóta
hana niður með riffli eins og
fuglar em skotnir.
Þegar tuttugu til þrjátiu
rifflum er beint í sömu átt og
loftvarnavélbyssur em einnig
notaðar er flugvélin bókstaf-
lega vafin í þéttriðið net úr
látlausri skothríð, sem er mjög
erfitt aó sleppa óskaddaður úr.
Að vísu verðum við að ganga
að því gefnu, að skyttur okk-
ar hiki hvergi við skothríð og
sprengjur úr flugvélunum, að
þeir séu færir um að standa
svo að segja auglits til auglits
við flugmanninn. Þú skalt
biðja um að fá að sjá flak
af flugvél sem hefur verið
skotin niður og þá muntu sjá
að fjöldi af alls konar skotum
hefur ,hitt hana.
Æfingar
Verkakona í Norður-Victnam æfir sig í skotfimi, cn, íbúunum hefur tekizt að skjóta nýéízku banda-
rískar sprengjuþotur niður með einföldum rifflum.
ura benti til þess, að þær væru
í þann veginn að láta sprengj-
urnar falla . . „Þegar bráð-
ur háski færðist fjær taka þeir
þegar í stað aftur til starfa.
Það er engin ofsahræðsla —
ekki til.“
Tjón
Spurður hvort þessar loft-
árásir yllu vemlegu tjóni í
landinu, svaraði Ivens: „Skað-
inn er vissulega verulegur og
þýðingarmikill í landi sem
hefur reist atvinnulíf sitt úr A
rústum af litlum efnum eftir ^
margra ára stríð.
En það, sem er skemmt er "
þegar í stað bætt aftur, sér- k
staklega samgönguleiðir, sem x
em lífæðar efnahagslífsins í H
landínu.
Dæmi: Kvöld nokkurt var y
ég á ferð eftir þjóðvegi 1, sem W
liggur milli Hanoi og Saigon. |
Um hálf ellefu vomm við k
sboppaðir.
„Þið komizt ekki lengra, við ■
urðum fyrir sprengjuárás um J
6 leytið í kvöld og það eru ■
þrjár stórar holur í veginn- ^
um . . .
Við fómm útúr bílunum til
að líta á verksummerki. Hol-
urnar vom geýsimiklar, um 12
metra djúpar og 23 metrar að H
þvermáli. Nóttin var bleksvört, J
ekki einn tunglskinsgeisli.
Ég kom nær og sá mikinn k
fjölda, líklega um tvö hundmð ^
manns að störfum við olíu- k
luktir. Ungir og gamlir vora
þama að fylla þessar holur k
með bemm höndum. það týndi "
til allt sem hönd á festi: grjót, \
leir, trjágreinar — allt mögu- J
legt.
Þetta vora bændur úr hér- J
aðinu í kring og verkinu ■
stjómuðu tveir gamlir bænd- J
ur. Flestir voru bráðungir og I
félagar í héraðsdeild samtak- k
anna „Ungir verkamenn" í ^
Norður-Víetnam. ■
hafi verið í málmvinnsluverk-
smiðju í Thai Nguyen, þegar
loftvarnarmerki hljómaði.
Það vom þrjár bandarískar
flugvélar yfir okkur fijúgandi
í mikilli hæð. Sumir verka-
menn héldu áfram vinnú sinni,
aðrir gripu rifla sína og vél-
byssur og hröðuðu sér eftir
skotgröfum og ég fylgdi þeim.
Skotgrafirnar vom hluti af
samgönguneti og lágu að stað,
þar sem herdeild hafði aðset-
ur sitt á hæð nokkurri skammt
þarna frá.
Þeir hlógu og sögðu að það
tæki því að reyna, því flug-
vélar hefðu verið skotnar niður
með rifflum eins og dæmin
sönnuðu. Og bentu mér á ifín-
gerða unga stúlku, sem hafði
skotið niður „Thunderchief“-
flugvél með riffli sínúm.
Ivens skýrir frá því, að hann
hafi fundið tvær aðrar ástæður
fyrir þeim árangri, sem næst
með svo frumstæðum loftvörn-
um,
1 fyrsta lagi eru bandarísku
vélarnar nýtízkulegar og vand-
aðar — en það táknar að út-
búnaður og rafmagnstæki sem
þær em búnar er sérstaklega
fíngerður og þá um leið við-
kvæmur.
Skot, sem lendir í flugvél-
inni framarlega getur valdið ó-
trúlegum skaða.
í öðm lagi — og það hef
ég sjálfur séð — er markvísi
skyttnanna sjálfra.
Hvar sem ég kom sá ég
bændur, stúdenta, verkamenn
að skotæfingum.
Jafnvel í kvikmyndaveri í
Hanoi, sá ég í miklum sail uppi
á fimmtu hæð þotulíkan, sem
hékk í þræði og var dregið
með ógnarhraða upp og látið
falla aftur. Starfsmennimir
voru að æfa sig í skotfimi.
Viðtal við hinn
heimsþekkta
hollenzka kvik-
myndara, Joris
Ivens, en hann
dvaldi fimm
vikur í sumar í
Norður-Vietnam.
Skyttur
Ein þjóð
Ivens skýrir frá undmn
sinni og segir að hann hafi
spurt hvernig þetta sé fram-
kvæmanlegt.
Þegar Ivens var að því
spurður fivemig íbúar Norður-
Víetnams hugsuðu til Suður-
Víetnams, svaraði hann:
„Suðurhluti landsins er alls
staðar nálægur í hug og hjarta
alþýðunnar . . .
Fólkið í norður- og suður-
hluta landsins er ein og ó-
skipt þjóð.“
Kaþólikkar
í vanda
RÓM 16/11 — Tilraunir aft-
urhaldsamra þátttakenda á
kirkjuþinginu í Róm, að fá fram
orðalagsbreytingu i yfirlýsing-
unni um kirkjuna og verald-
leg mál nú á tímum, þannig að
skýrt verði kveðið á um það. að
kaþólska kirkjan taki afstöðu
gegn kommúnisma virfcust í kvöld
ekki mundu takast.
1 yfirlýsingunni einsog hún er
nú er neðanmálsathugasemd, þar
sem segir, að það sé með ráð-
um gert að vísa ekki til komm-
únisma, til að komast hjá þvi
að dragazt inn í stjómmála-
deilur.
Kirkjuþingið ákvað i dag, að
kaþólsk hjón hefðu rétt til að
ákveða hve mörg böm þau
vildu eignast, en Það er enn
þá óljóst hver afstaða kirkj-
unnar er til getnaðarvama.
Nýtt andófskvæði Evtúsjenko
Áreiðanlegar heimildir eru sagðar fyrir útbreiðslu óprentaðs kvæðis
eftir sovézka ungskáldið heimsþekkta Evgenij Evtúsjenko
Sovéka ungskáldið Évgenij
Évtúsjenko, sem hefur oft á
tíðum lent í erfiðleikum vegna
kveðskapar síns hefur nú
ráðizt gegn sovézkum æsku-
lýðsleiðtogum í nýju kvæði.
Góðar heimildir em fyrir
því, segir norska fréttastofan
NTB, að þetta nýja kvæði
gangi nú manna á miili í
vélrituðum handritum bæði í
Moskvu, Leningrad og fleiri
stórborgum.
Æskulýðsleiðtogamir hafa
reynt að koma í veg
fyrir svipaða neðanjarðar-
bókmenntastarfsemi og Évtú-
sjenko ávarpar þá í kvæð-
inu: j.Tilraunir ykkar til að
hafa eftirlit með okkur ung-
um skáldum, hræða okkur
ekki . . .“
Sagt er að Évtúsjenko hafi
flutt kvæðið í minningar-
veizlu daginn, sem rússneska
skáldið Bssenin hefði orðið
70 ára. En hann framdi sjálfs-
morð 1925.
Kvæði Évtúsjenkos heitir
„Bréf tll Ésseníns" og þar
segir m.a.:
Kæri Bssenín, Rússland
hefur breytzt, en það er ekki
til neins að gráta. Ég vil
ekki segja að það hafi breytzt
til hins betra, en það erekki
satt að breytingin hafi orðið
til hins verra. Líttu bara á
allt sem er í smíðum, og á
spútnikana, en á grýttri veg-
ferð misstum við tuttugu
miljónir manns í styrjöldinni
og eina miljón í stríðinugegn
þjóðinni.“
Síðasta setningin vísar til
upphafs samyrkjubúskapar á
dögum Stalíns.
Évtúsjenko vísar einnig til
þeirra erfiðleika sem hann
Evgcnij Evtúsjenko.
hefur átt við að stríða í skipt-
um við stjómvöldin-
En eins og kunnugt er var
hann rekinn úr Komsomol,
sovézku Æskulýðsfylkingunni,
þegar mest gekk á.
í kvæðinu segir: „Hvenær
sem er, að Komsomol höfð-
inginn með rauðar kinnar
lemur í borðið gegn okkur
skáldunum og vildi helzt
-nóta hjörtu okkar eins og
*vax í sfna eigin mynd, þá
vekja orð hans okkur engan
ótta, Éssenín, en það er þungt
að vera hamingjusamur.“
Évtúsjenko hefur sjálfur
unnið í byggingarvinnu í Si-
beríu og dvölin þar varð til
þess að hann skrifaði kvæðið
um raforkuverið í Bratsk.
Þetta kvæði var birt í mál-
gagni Komsomol og hann
hlaut lof og prís.
I nýja kvæðinu segist Év-
túsjenko taka þá Komsomol
félaga, sem -vinna við stíflu-
gerð fram yfir hiná, sem hagi
sér eins og skólastjórar við
ungskáldin.
I
I
I