Þjóðviljinn - 26.11.1965, Blaðsíða 8

g SlBA — ÞJÖÐVmJÍNW — Föstwdagnr 28. nóvember »963;
• Beðið um orð
• 1 einu dagblaðanna mátti á
miðvikudag lesa eftirfarandi
fyrirsögn: ,,Púsluspil með ls-
landskorti.“ Það þarf tæpast
að eyða orðum að því hvílíkt
orðskrípi dönskuslettan „púslu-
spil“ er. Nú eru það vinsam-
leg tilmæli til lesenda síð-
unnar, að þeir skýri frá því,
hvort þeir þekki íslenzkt orð
yfir þessa skemmtilegu dægra-
dvöl. — Og sé svo ekki, þá
væru tillögur - um þýðingu
einkar vel þegnar.
• Bæjarfógetinn
í Hafnarfirði
Einar minn er orðinn stór
eins og dæmin sanna.
Hann er alveg innst i flór
okkar stærstu manna.
Ekki leið ’ann neina nauð,
nóg var til að borða
Ólmur vill hann annars brauð
ofan á nægan forða.
Ketill.
• Styrkir
• Svissnesk stjómarvöld bjóða
fram styrk handa Islendingi
til háskólanáms i Sviss há-
skólaárið 1966—1967. Ætlazt er
til þess, að umsækjendur hafi
lokið kandídatsprófi eða séu
komnir langt áleiðis í há-
skólanámi. Styrkfjárhæðin
nemur 550—600 frönkum á
mánuði fyrir stúdenta, en allt
að 700 frönkum fyrir kandi-
data. Auk þess hlýtur styrk-
þegi nokkra fjárhæð til bóka-
kaupa og er undanþeginn
kennslugjöldum. — Þar sem
kennsla í svissneskum háskól-
um fer annað hvort fram á
• Fáar sýningar eftir á Syndafallinu
• N.k. laugardag verður leikrit Arthur Millers, Eftir syndafallið,
sýnt í 18. sinn í Þjóöleikhúsinu. Aðsókn að leiknum hefur verið
góð. Ákveðið er að hætta sýningum á leiknum fyrir jól og eru
því að eins eftir fjórar sýningar á þessum leik. Aðalhlutverk eru
sem kunnugt er leikin af Rúrik Haraldssyni og Herdísi Þor-
valdsdóttur og hlutu þau góða dóma fyrir túlkun sína á. þessum
hlutverkum. Myndin er af Herdísi í hlutverki sínu og Rúrik.
frönsku eða þýzku, er nauð-
synlegt, að umsækjendur hafi
nægilega þekkingu á öðru
hvoru þessara tungumála.
Umsóknum um styrk þenn-
an skal komið til menntamála-
ráðuneytirtiWj Stjómarráðshús-
inu við lækjartorg, eigi síðar
en 1-5. janúar n.k. Sérstök
umsöknareyðublöð fást í
menntamálaráðuneytinu.
Menntamálaráðuneytið,
19. nóvember 1965.
HLUSTAÐ Á
HEMINGWAY
og venjulega settist hann hjá
bílstjóranum. Þetta hefði hann
támið sér í Evrópu í heims-
styrjöldinni fyrri. Ég spurði
hváð þau ætluðu að gera í
Evrópu. Þau sögðust ætla að
vera svo sem eina viku í Par-
Is en aka síðan til Feneyja.
— Mér þykir vænt um að
koma aftur til Parísar, sagði
Hemingway, og leit ekki af
veginum. Það er eins og ég
komi þar inn um neyðardyr
og enginn veit af mér. Og
eins og á þeim góðu gömlu
tímum, þá klippi ég mig aldrei.
Þáð er gott að koma á kaffihús
þár sem þú þekkir aðeins
þjóninn og svo þann sem leys-
ir hann af. Það er gott að
horfa á nýjar myndir, og
gamlar líka. fara á hjólreiðar
og hnefaleika og kynnast nýj-
um hjólreiðamönnum og box-
urum. Ég finn góða og ódýra
veitineastaði þar sem servíett-
an bíður eftir þér. Mér þykir
vænt um að ganga um allan
bæ og horfa á: hér gerðum við
einhverja vitleysu, en þarna
fæddust stundum með okkur
bjartar hugsanir. Og kynna sér
í rökkurmistrinu næstu veð-
hlaup og reyna að gizka é
hver muni vinna . . .
— Pabbi er heppinn á skeið-
vellinum, sagði frú Heming-
way.
— Þegar ég hef kynnt mér
dagskrána vel, sagði hann.
Við fórum yfir Queens-
bourghbrúna og sáum skýja-
kljúfana á Manhattan. Þeir
voru upplýstir. Hemingway
veitti þeim ekki eftirtekt.
— Þetta er ekk: mín borg,
sagði hann. Þetta er borg sem
aðeins er hægt að koma við í
skamma stund. Hún drepur
mann. En París var mitt ann-
að heimkýnni . . . Ég var ein-
mana en um leið ótrúlega
hamingjusamur í þeirri borg,
þar sem við lifðum, unnum,
lærðum, uxum úr grasi, og síð-
an langar okkur þangað aftur.
Annað heimili átti hann sár
í Feneyjum. Síðast þegar þau
hjón voru á ftalíu, bjuggu þau
fjóra mánuði i Feneyjum og
í Cortinadalnum, og hann fór
á veiðar, og í nýju bókinni
lýsir nann þeim stöðum og
nokkrum mönnum þar.
— ftalía er svo andskoti fal-
leg, sagði hann. Það er eins
og þú værir dauður og kom-
inn rakleiðis til himna. Það
getur enginn ímyndað sér.
sem ekki hefur reynt.
Mary Hemingway sagðist
hafa brotið í sér hægra við-
beinið þegar hún var þar á
skíðum, en engu að síður ætl-
uðu þau aftur á skíði. í Padua
lá Hemingway á sjúkrahúsi
með bólgin augu, en samt ætl-
uðu þau aftur til ítalíu og
hitta þar marga góða vini.
Hann langaði mikið til að sjá
gondólaræðarana á hvassviðris-
degi og gamla gistihúsið í Tor-
cello, eyju í lóni norðaustur uf
Feneyjum, þar sem u.pphafleg-
ir Feneyjarbúar bjuggu áður
en þeir reistu þá borg, sem
nú stendur. Nú eru aðeins sjö-
tíu manns á Torcello, og allir
karlmenn vinna fyrir sér með
andaveiðum. Þar skaut Hem-
ingway margar endur ásamt
með garðyrkjumanninum í
þessu gamla vertshúsi.
— Við sigldum eftir skurð-
unum og skutum endumar á
flugi, en á fjöru gekk ég um
sefið og veiddi snípur. Um
þessa staði liggur leið þeirra
anda, sem fljúga til Prípet-
fenja. Ég var góð skytta og
því virtur maður í plássinu.
Þarna eru einhverjar fugla-
píslir sem fljúga suður þegar
þær hafa kroppað vínber fyrir
norðan. Ileimamenn skjóta þær
á jörðu niðri, en mér tókst
stundum að ná þeim á flugi.
Einhverju sinni skaut ég úr
báðum hlaupunum á heilan
hóp, og garðyrkjumaðurinr
æpti upp yfir sig af ánægju
Á leiðinni heim skaut ég ön'’
sem ílaug hátt og bar vi’
tunglið, sem var að koma unr
Hún datt beint í síkið. Féla ’
minn varð steinhissa, og han-
ætlaði aldrei að geta jafn-’'
sig. Jafnvel flaska af Chian'
gat ekki hjálpað honum. Hv?
hafði tekið mcð sér flösk”
Mína hafði ég drukkið á le!ð
inni til að halda á mér hita
En hann drakk sína þegar
13.15 Lesin dagskrá næstu
viku.
13.30 Við vinnuna.
14.40 Þóra Borg les framhalds-
söguna Fylgikona Hinriks
VIII.
15.00 Miðdegisútvarp. Svala
Nielsen syngur. Fílharmon-
íusveitin í Hamborg leikur
Fiðlukonsert eftir Hinde-
mith; W. Sawallish stjómar.
Einleikari er H. Heller.
Sinfóníusveit Ivundúna leik-
ur ,,Le Cid“, balletttónlist
eftir Massenet; R. Irving
stjómar.
16.00 Síðdegisútvarp. Boston
Promenade-hljómsveitin leik-
ur lög úr Galté Parisienna,
eftir Offenbach. Caribes trí-
óið syngur suður-amerísk
lög. Hljómsveit F. Yancovic
leikur. N. Brocksted syngur
tvö lög, C. Cheekers syngur,
The Fentons o.fl. syngja og
leika.
17.05 Jón Örn Marinósson
kynnir sígilda tónlist fyrir
ungt fólk..
18.00 Sannar sögur frá liðnum
öldum. Svemir Hólmarsson
les sögu frá Israel: Smala-
drengurinn, sem varð kon-
ungur.
18.30 TÓTÖeíkar.
20.00 Kvöldvaka; a) Lestur
fomrita: Jómsvikinga saga.
Ólafur Halldórsson cand.
mag. les (5) b) Á ferð í
Skaftafellssýslu. Jón R.
Hjálmarsson skólastjóri ræð-
ir við Þórarin Helgason
bónda í Þykkvabæ í Land-
broti. c) Lausavísan lifir enn.
Sigurbjöm Stefánsson flytur
visnaþátt. d) Tökum lagið!
Jón Ásgeirsson og félagar
hans örfa fólk til heimilis-
söngs. e) Jarðskjálftamir á
Dalvik 1934. Sigurjón Kristj-
ánsson flytur frásöguþátt.
21.35 Útvarpssagan: Paradís-
arheimt.
22.10 Islenzkt mál. Ásgeir Bl.
Magnússon cand. mag. flyt-
ur þáttinn.
22.30. Sinfóníuhljómsveit Isl.
leikur. Stjómandi: Wodiszco
Einleikari á fiðlu: Ion Voicu
frá Rúmeníu. Síðari hluti
efnisskrárinnar frá kvöldinu
áður í Háskólabíói. Fiðlukon-
sert í D-dúr eftir Tjaikovský.
23.10 Dagskrárlok.
# Heilsuvernd
• Heilsuvemd, tímarit Nátt-
úrulækningafélags Islands, 5.
hefti 1965, er nýkomið út og
flytuf m.a. þetta efni: Nær-
ingarsyndir eftir Jónas Kristj-
ánsson lækni, Grétar Fells rit-
höfundur ritar um tvo forvíg-
ismenn náttúrulækningastefn-
unnar á Islandi, ritstjórinn,
Bjöm L. Jónsson læknir ritar
sögu Heilsúhælis NLFI í til-
efni af 10 ára afmæli hælisins,
og í heftinu er .afmæliskvæði
eftir Gísla V. Vagnsson, auk
smágreina um áfengisneyzl'u í
Frakklandi og í Þýzkalandi,
kransæðasjúkdóma, og sykur
og bjór handa bílstjórum oúl.
• Orðuveiting
• Forseti Islands hefur í dag
sæmt frú Önnu Johnsen ridd-
arakrossi hinnar ís'lenzku fálka-
orðu fyrir félagsmálastörf.
Reykjavík, 19. nóvember 1965.
Orðuritari.
• Fjársöfnun Hcrferðar gegn
hungri hefur nýlega farið fram
á eftirtöldum stöðum; söfnun-
arfé talið í þúsundum:
Grundarfjörður kr. 31.000,
Reyðarfjörður kr. 83.000, Pat-
reksfjörður kr. 37.000, Blöndu-
ós kr. 6.000, Ólafsfjörður kr.
30.000, Sauðárkrókur kr. 85.000,
Sandgerði kr. 35.000, Borgar-
nes og nærsveitir kr. 71.000,
Fjársöfnun á þessum stöð-
um er yfirleitt ekki að fullu
lokið.
hann gat ekki lengur ráðið
við geðshræringu sína. —
Við þögðum stundarkorn og
síðan sagði Hemingway: Fen-
eyjar eru dásamlegar.
Hemingway leitaði sér nátt-
staðar í gisti'húsinu „Sherry-
Netherland. Hann útfyllti
eyðublað og s.agði við dyra-
vöröinn að hann vildi ekki að
menn vissu, að hann væri kom-
inn. Hann vildi engan sjá og
ekki tala við neinn í síma nema
Marlene Dietrich. Síðan Jiturn
við á vistarverur þeirra hjóna,
tvö lítil herbergi og lítið eld-
hús. Hemingway nam staðar
við dyrnar og virti fyrir sér
gestastofuna. Þetta var stórt
herbergi og veggfóðrað í ákaf-
lega sterkum litum og hús-
gögnin voru átjándualdar eftir-
líkingar. Gerfikol lágu á fölsk-
um ami.
— Þetta er nú kytra í lagi,
sagði hann. Ætli þeir kalli
þetta kínverska gotík?
Hann gekk inn fyrir og það
var eins og strax yrði þröngt
í stofunni. Frú Hemingway
gekk að bókaskápnum og at-
hugaði hvað hann hefði að
geymá.
— Líttu nú á, pabbi, sagði
hún. Þær eru falskar. Þetta
eru ekki alvörubækur, pabbi,
heldur aðeins bókatitlar.
Hemingway lagði tösku sína
eldrauðan dívan og gekk að
kápnum. Síðan las hann hægt
’g skýrt af bókakjölunum: „A-
r,v'P af hagfræði". „Ríkisstjórn
’iandaríkjanna“, „Svíþjóð —
'nd og þjóð“.
— Allt bendir til þess að vk"
'étim á góðri leið með að vésl
’st upp, sagði hann og dró "
”r hálsbindið.
Hann fór einnig úr jakkan
um, og konan hans tók hann
og fór inn í svefnherbergi til
að taka upp farangurinn.
Hemingway gekk að símanum
og sagðist ætla að hringja í
Marlene Dietrich. Hún var
ekki við, en hann lét taka
skilaboð um að hann byggist
við henni til kvöldverðar. Síð-
an hringdi hanní veitingasal-
inn og pantaði kavíar og tvær
flöskur af kampavíni.
Hann gekk aftur að
skápnum og stóð þar hugsi
eins og hann vissi ekki hvaö
segja skyldi um þessi ósköp,
leit síðan á pappakilina og
mælti:
— Falskir, eins og þessi borg.
Ég sagði að það væri mikið
um hann talað meðal bók-
menntamanna þessa dagana.
Gagnrýnendur skeggræddu
ekki aðeins um bækur, sem
hann hefði þegar skrifað, held-
ur einnig um það, sem hann
ætti óskrifað. Hemingway svar-
aði því til að af öllum þeim
sem hann vildi ekki hitta í
New York væru gagnrýnendur
efstir á blaði.
— Þeir líkjast mönnum, sem
koma að horfa á baseball og
geta ekki nefnt leikmenn nema
að líta i prógrammið, sagði
hann. Ég pípi á það sem þeir
menn gera sem eru mér ekki
að skapi. Ef þeir eru færir >um
að gera eitthvað illt af sér —
bá þeir um það. Þetta er al-
veg eins og að taka þátt í
bas.eball og fyrtast ef þú færð
nf hraðan bolta, sem þú getur
”kki náð. Auðvitað er það leið-
’nlegt, en leikur er leikur.
Hemingway sagði að næst á
nftir - gagnrýnendum, sem hann
vildi sízt af öllu tala við, kæmn
■'ithöfundar sem skrifuðu um'
-'vriöldina áo þess að haf?
nokkru sinni þefað af púðri.
Þjónn kom með kavíar o”
kampavín og Hei. ingway bai
3
hann að opna eína flösku.
Kona hans kom út úr svefn-
herberginu og kvaðst hvergi
geta fundið tannburstann hans.
Hann vissi ekkert um það og
lagði til að nýr yrði keyptur
og þar með fór konan inn
aftur. Hemingway hellti í tvö
glös og lét mig fá annað.
Þjónninn fylgdist með honum
af opinskáum áhuga. Heming-
way skaut höfðinu niður á milli
herða sér og sagði eitthvað á
spænsku við þjóninn. Báðir
hlógu og þjónninn fór.
— Ég man að heimsstyrjöldin
fyrri vakti hjá mér slíkan við-
bjóð að ég gat ekki skrífað
um hana í tíu ár, sagði hann*
og var allt í einu orðinn illur.
Stríð særir rithöfund þeim sár-
um sem gróa seint. Eitihverju
sinni endur fyrir löngu skríf-
aði ég um þetta efni þrjár
smásögur, „í anna.rra landi'”
„Þannig verðið þið ekki“ og
„Nú hef ég svikið sjálfan mig“.
Hann nefndi nafn rithöf-
undar sem skrifaði um styrj-
aldir og áleit sig arftaka Tol-
stojs en átti ekki annað sam-
éiginlegt með Tolstoj en það,
að báðir hlupu berfættir á
grasi.
— Hann hefur aldrei heyrt
skoti hleypt af. en vill keppa
við Tolstoj. liðsforingja úr
stórskotaliðinu, ,.sem barðist í
Sevatopool og þekktl vel til
all: ' hluta, var sannkalláð
Varlmenn’ hvort sem var f
"'imí. við skál eða einfaldlega
"'iðu herbergi þar sem hann
mt vi" borð skrifandi. Ég
bvrjaði mjög hófsamlega og