Þjóðviljinn - 03.08.1967, Blaðsíða 2

2 SÍÐA ÞJÓBWmWN — FimiMtudagiiB: 3. ágúst 1967
Ritnefnd: Jón Sigurðsson og Sigurður Magnússon.
Upplestur í
Tjarnargötu 20
Gestur félagsheimilis Æ.F.
R. í kvöld (fimmtudag) verð- *
ur Dagur Sigurðarson. Dagur
mun lesa frumort og óbirt
ljóð.
Tilhögun flutningsins mun ,
verða hin sama og verið hef-
ur undanfarið, að eftir lestur
hvers ljóðs mun það koma til
umræðu og gagnrýni.
Ölium opið.
■
■
:
■
Jón Sigurðsson:
í
AUSTURVEG
Bftir nokkurra daga dvöl í
vesturskjá Garðarí'kis, Lenín-
grad, var flogið suður yfir þetta
mikla landflæmi allt til Öd-
essu á Swartahafsströnd. Það
voru ékki Ilítil viðbrigði að yf-
irgefa dumbungsveðrið í Kirj-
álabotnum og baða sig allt i
einu í brennheitum sólargeisl-
unum suður við Svartahaf,
sem reyndar er einhvemveginn
dökkbrúnt á að sjá. >ama var
fólk að spóka sig á baðströnd-
um, tína blóm og svamla f
hafinu. Ödessa er, að mér
fannst, falleg borg, björt og
viðkunnanleg. Hún hefur ásér,
segja menn, afþjóðlegan svip,
enda hefur þama mjög gætt
erlendra farmanna um langan
aldur. Hér áður fyrr var hún
llfka blómlegt þjófaibæli, knæp-
ur og portkonur á hverju
strái, og börgarstjórinn fransk-
vr. En það er af sem áðurvar.
Við Svartahaf
I Ódessu og nágrenni hennar
er rnikið um hressingar- og
hivíldarheimili. Við heimsóttum
nokkur þeirra. Þarna austur
II. hluti
frá er það mikið í tízku að
eiga sumarleyfi suður við
Svartahaf. Sé maður slappur,
t.d. í augunum, þá velur hann
hvíldarheimili með viðbyggðri
augnlækningastofnun; sé eitt-
hvað í ólagi með taugamar, þá
er'að taka sér Viðeigandi stað,
lappirnar, maginn ... Gjörið
svo vel; bara að tala við lækn-
inn og labba sig siðan niður >
verkiýðsfélag og fá pappírano
Og ekki er að því að spyrja.
að á þessum hælum er ver-
ið að glugga í bók. Á augn-
lækningastofnun einni heljar-
mikilli og heimsfrægri hittum
við rosikna konu, sem hafði þá
sögu að segja, að hingað hefði
hún komið steinblind á báðum
Síðan þá hafði hún varlla yfir-
gefið staðinn, og nú gekk hún
um og athugaði líðan sjúkl-
inganna, með prýðisgullspang-
argleraugu og var fyrir löngu
orðin doktor í augnlækningum.
Rétt fyrir utan Ödessu eru
nýrisnar Ungherjabúðir, en
Ungherjar nefnist barnahreyf-
ing ein allmikil sem fa^st við
að ala meðlimi sína upp fþeim
„guðsótta og góðum siðum“
sem þar eystra þykja gerast
beztir. Börnin iðka söng <vg
leik, íþróttir . og hreinlæti,
handavinnu og háttprýði, auk
þess sem þau stunda veniulegt
skólanám. Og ekki gleyma
menn að segja þeim sitt af
hverju um hina „glæsilegu
byltingu öreigalýðsins", um hið
fagra og nægtaríka land og
ekki er örgrannt um, að ein-
hverjir molar falli niður til
beirra af allsnægtaborði rit-,
verka sköllótta mannsins með
rauðleita skeggið. Sannleikur-
inn er sá, að austur þar leggja
Farkosturinn var bátur með nokkuð nýstárleg’j lagi; þeir kalla það Rakettu; hraðinn þetta 60
kílómetrar á klukkustund, báturinn frckar svífur á meiðum en siglir á vatninu . . .
menn mikla áherzlu á uppeld-
ismál. Þau böm, sem ég áá
á þessari ferð minni, voru
myndarleg og sælleg, afar vel
upp alin. En á þessu landi ger-
ast uppelldisviðhorf önnur en
hjá okkur. Raunar efa ég að
það tíðkist viða — ef nokkurs-
staðar — að ala böm uppmeð
iíkum hætti og við íslendingar
gerum. Og ekki vildi ég skipta,
rétt skroppinn upp úr þessu
sjálfur. Þó er það eitt víst að
margt megum við læra af öðrum
þjóðum í þessum efnum, og þá
ekki síður Ráðstjórnariþjóðun-
um en öðrum, enda þótt við
látum ekki af okkar viðhorfum
og hefðum. Það vakti meðal
annars athygli mína, að böm-
um er kennt að trúa á land
sitt og .þjóð, unna þjóðlegum
erfðum, og þeim er kennt, að
mér virtist, að búast undir að
horfast beint í augu við vanda-
mál sín og þjóðar sinnar, þeg-
ar þeirra tími kemur, bjart-
sýni og trú á framtíðina. Stund-
um þykir mér lífið dálítið æv-
intýri út af fyrir sig, og mér
virtist sem þessu ævintýriværi
ekki stolið fná þessum bömum,
og það eitt er mikið hól um
ui peldið austur þar.
Hjá Kósökkum
Frá Ódessu var ferðinni heit-
ið austur á bóginn, til lands
Kósakkanna, og áttum við
nokkra daga í höfuðvígi þeirra,
Rostov á bökkum Don. Rostov
er ákaflega hlýleg borg; þar
standa trén svo þétt, að stund-
upi fer maður að velta því fyr-
ir sér, hvort hann sé í skógar-
ferð eða bara að litast um í
borginni. Þessi borg varð fyr-
ir miklum skemmdum í seinni
heimsstyrjöld, og tóku herir
Hitlers hana tvívegis, rændu
mörgum hundruðum og fimm-
tíu þúsundum manna og
kvenna til nauðungarþrældóms
og brenndu og drápu allt hvað
af tók. Ekki er því að leyna,
hve aðkomumaður verðnr for-
viða að sjá, hversu dyggilega
hefur verið reist úr rústum
hvað eina, svo að vart má sjá,
að rignt hafí eldi og brenni-
steini yfir þetta land. En auð-
vitað hafa þessar hörmungar
sett mark sitt á viðhorf fólks-
ins og margt, sem okkur hér
er hálfgert flimtingamál, er
þeim alvaran heilög. Og vita-
skuld táknaði þetta óbærilegan
afburkipp lffskjara og allra
framfara.
Kósakkar eru myndarlegt fólk
og stolt af uppruna sín-
um. I landi þeirra er
mifcið um státin og falleg
böm, að ekki sé talað um
kvenfólkið. Kósakkar eru rífc-
ir að frelsis- og lýðræðiseríð-
um, enda eiga þeir uppruna
sinn að rekja 'til kúgaðra
bænda, er sóttu suður á við,
burt úr klóm aðallsmanna og
keisaravalds til siélfstæðis á
. strönd Asovshafs. Og ekki dylia
beir neinn mann þess, að nú
þykjast þeir mega lifa eftir
þessum fomu erfðum.
Einn daginn árla morguns
lá leiðin upp hina lygnu f>on.
Farkosturinn var bátur með
nokkuð nýstárlegu lagi; þeir
kalla það Rakettu; hraðinn
betta 60 km á klu'kkustund,
báturinn frekar svífur A meið-
um en siglir á vatninu, og
haggast ekki við öldumar.
Ferðinni var heitið að rílds-
búi einu í grenndinni.
Ég varð þess fliótlega var.
þar sem ég kom út um sveit-
ir þar eystra, að á þessulandi
eru sveitamenn sizt afskiptir
um skóla og féllagsmál, eins og
hérlendis tíðkast, í landi sveita-
menningarinnar. Á' hverju
samyrkju- eða ríkisbúi eru
skólar, samkomuhús fyrir leik-
^list og söng og því um líkt.
Á' þessu lanéU er menntunin
á allra færi; allir virðast vera
á einhverjum stoóla. Ef það er
ektoi reglulegur dagskóli, þá er
það kvöldskóli; hásitoólar veita
vinnandi fólki sérstöðu til
náms, og utanskóllanám er all-
títt, að mér fannst, og í há-
vegum haft. Þama austur frá
hamast. menn við að læra all-
an skrattann; þeir eru aðreyna
að þurrka út þennan fáránlega
mismun á „menntuðum“ og
,,ómenntuðum“. Menntunin ér
nefnilega ekki forréttindi, held-
ur töfnasoroti.
Um rithöfunda
Á þessu rfkisbúi býr gamall
rithöfundur. Ekki gerist ég nú
svo frægur að hafa lesið stakt
orð eftir hann, en átti þess í
stað kost á að kynnast honum
lítillega. Þetta er ákaflega
elskulegur maður; hreinskilinn
og blátt áfram. Hann talaði við
okkur um heima og geima, en
einkum þó, og ekki að ófyrir-
synju, um bókmenntir. Mér
er minnisstætt, að einu sinni f
samræðunum veifaði hann
höndunum og hrópaði: „Þið
megið slœra mig á hóls, hengia
mig í haasta gálga upip á bað,
að Kafka er mér illa við!" Uffl
rithöfunda sagði þessi maður,
sem minnti mig mest á bónda,
sem ég var í sveit hjá héma
um árið. þegar talið barst að
skyldum ritlhöfunda w hlut-
Framhald á 7. síðu.
Fylkingarferð 4. — Z úgúst
Olíu dælt úr jarðlögum undir yfirborði Kaspíahafs, skammt frá Bakú.
Æskulýðsfylkingin í Reykja-
vík. efnir til ferðar um verzl-
unarmannahelgina 4.-7. ágúst.
Lagt verður á stað frá Tjarn-
argötu 20 kl. 20,00 stundvís-
lega á föstudagskvöld og kom-
ið til Kirkjubæjarklausturs kl.
2 um nóttina.
LAUGARDAGÚR; Litazt um
hjá Kirkjubæjarklaustri, en
síðan haldið austur fyrir
Lómagnúp, ekið yfir Nú/ps-
vötn og inn f Núpsstaða-
skóg undir Skeiðarárjökli
og tjaldað f skóginum.
SUNNUDAGUR: A sunnudag
verður haldið úr Núpsstaða-
skógi og þokazt vestur um
Fljótshveríi og Siðu ogkom-
ið víða við. Þá verður ekið
um Skaftártungur og Fjalla-
baksleið nyrðri cg tjaldað
í Eldgjá.
MÁNUDAGUR: Farið í Land-
mannalaugar og að Ljóta-
polli. Ekið með Tungnaá um
Árskóga að Tröllkonuhlaupi
í Þjórsá og síðan sem leið
liggur til Reykjavfkur.
ÆFR Ieggur til tjöld, heitar
súpur og kakó. Þátttökugjald
er 725,00 kr. og öllum er heim-
il þátttaka, en skráningu í
ferðina lýkur í dag, fimmtuda?
— og er fólk hvatt til að skrá
sig sem fyrst í síma 17513.
*4
/