Þjóðviljinn - 09.08.1967, Page 4
4 SÍÐA — ÞJÖÐVIUINN — Mi5vikudagur 9. júlí 1963.
Togaraafíinn
Otgefanji: Sameiningarflokkur alþýðu — SóslalistaElokk-
urinn.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb). Magnús Kjartansson,
Sigurður Cuðmundsson.
Fréttaritstjóri: Siguröur V. Friðþjófsson.
Auglýsingastj.: Sigurður Y. Sigurðsson.
Framkvstj.: Eiður Bergmann.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar. prentsmiðja Skólavörðust 19.
Sími 17500 (5 linur) — Askriftarverð kr. 105.00 á mánuðl. —
Lausasöluverð kr. 7.00.
^fli togaranna hefur verið óvenju mikill í suimar
og víða verið að honum veruleg atvinnubót.
Þajð er áminning til íslendinga hversu afdrifarík't
það er að eiga vel búinn flota þessara stórvirku
veiðiskipa, sem jafnt geta veitt á heimamiðum og
fjarlægum miðum, og skapa ótrúlega mikla at-
vinnu kringum sig í landi. Af skammsýni og for-
ystuleysi í sjávarútvegsmálum hefur togarafloti
íslendinga verið látinn ganga saman, svo í hon-
um hefur fækkað um þrjátíu skip frá því núver-
andi stjórnarflokkar 'tóku við, og nú eru ekki
nema innan við tuttugu skip í rekstri. Áhrifin
hafa ekki einungis komið fram á frystihúsunum,
sem oft hefur vantað sárlega hráefni að vinna úr,
heldur einnig á ýmiskonar atvinnurekstri öðrum.
jy|enn hafa almennt fagnað fréttunum um afla-
magn togaranna á þessu ári og fundið vel til
þess hvernig lifnað hefur yfir frysti'húsum og
fleiri vinnustöðum vegna bolfiskaflans sem þeir
hafa borið að landi. Því munu flestir hafa furðað
sig á fréttinni sem nýlega var birt í. Þjóðvj-Ijanum
og síðar í fleiri blöðum, að taka ætti .á. næstunni
gitt farsælasta aflaskip togaraflotans, togarann
Víking, úr umferð og breyta honum þannig að fært
yrtði að nota hann sem síldveiðiskip. Það er ekki
lítið aflamagn sem Víkingur hefur flutt að landi
um átta ára skeið, þar hefur ágætur aflamaður,
Hans Sigurjónsson frá Vestmannaeyjum, stjórnað
samhentri skipshöfn og góðu skipi og árangurinn
orðið eftir því. Nú finnst mörgum það lítið vit að
láta þetta skip, þennan skipstjóra og þessa skips-
höfn fara í land og hætta að afla þorsks og karfa,
hráefnis sem frystihúsin vanhagar mest um, kosta
einum 11 miljónum til að breyta skipinu í síld-
veiiðiskip og senda hann í síldveiðamar eins og
þær hafa verið á vertíðinni undanfarið. Þe'tta er
gert samtímis því að sífellt er verið að tala uim
nauðsyn þess að auka bolfisksaflann með öllum 'til-
tækum ráðum.
^lþýðubandalagið hefur á mörgum undanfömum
þingum lagt áherzlu á ráðstafanir til eflingar
togaraflotanum og flutt fram skýr rök fyrir gildi
þess fyrir þjóðarbúskapinn að íslendingar ættu
stóran, vel búinn togaraflota. Stjómarflokkarnir
hafa haft öðru að sinna en samþykkja tillögur og
frumvörp sem að þessu marki hafa miðað. Þeirra
viðmiðun er, að íslenzkir atvinnuvegir í eigu ís-
lenzkra manna séu ekki færir uim að standa undir
framfömm og velmegun íslendinga, en í stað þess
verði að leggja áherzlu á að fá hingað erlenda auð-
hringi til að arðnýta auðlindir íslands, 'fá útlend-
inga til að setja hér upp risafyrirtæki. Blað Sjálf-
stæðisflokksins, Morgunblaðið, boðaði nýlega þá
stefnu sem fagnaðarerindi, og hótaði því að ríkis-
stjórnin myndi halda áfram á þeirri braut sem hin-
ir alræmdu alúmínsamningar hófu. Hér er megin-
stefnumunur í atvinnumálum þjóðarínnar, Al-
þýðubandalagið boðar aleflingu íslenzkra atvinnu-
vega í eigu íslendinga, svo sem stóraukningu tog-
araflotans og fiskiðnaðarins, en stjómarflokkarr
ir vantreysta íslenzkum atvinnuvegum. — s.
Matartími.
JLJtUUMUVUUtU dlVUUUUb Jlia xxvwuijuuum.
Yfir Vatnaiökul þveran
Það þótti mörgum einkenni-
legt tiltæki, þegar við félag-
arnir sögðumst ætla að eyða
sumarleyfi okkar á Vatnajökli.
Til dæmis var einn okkar
spurður að því, hversvegna
hann ferðaðist ekki með ein-
hyerju öðru glæsilegra skipi!
Hélt sá sem spurði, að ætlun-
in væri að fara með skipi því,
er ber nafn Vatnajökuls.
Jöklaferðir hafa lengi verið
taldar. til hinna mestu svað-
ilfara á íslandi. Fyrr á öidum
datt engum sú vitleySa í hug
að hætta lífi sínu að óþörfu
..-með því að . f erðast um- -þessi
hættulegu svæði, en hin síðari
ár, með aukinni vélvæðingu,
hafa jöklaferðir aukizt til
muna.
leitað hælis við vötn þau, er
heita eftir honum, og lifað af
veiðum þar. Ótrúlegt er það nú
í dag að nokkurn tíma hafi
leynzt líf þarna uppi á há-
jökli, en um það getur eng-
inn dæmt með fullri vissu.
Þekkt er sagan um Bárð
þann, sem bjó að Gnúpum i
Fljótshverfi og kom að norð-
an, að sagt var yfir jökul, en
það er sennilega rangt, því
hann kom vestan jökuls um
Vonarskarð, er skrifað stendur.
Á miðöldum fóru vermenn
af Norðurlandi suður yfir jök-
ul til Hornafjarðar, austast á
Vatnajökli, um 20 km leið að
haldið er.
Fyrsta ferð sem vitað er um,
með fullrf vissu, áð farin var.
þeir hið versta veður og tók
ferðin þá 22 daga.
Vorið 1912 fór Daninn J. P.
Koch við fimmta mann á hest-
um Upp Brúarjökul við Kverk-
fjöll, suður i Esjufjöll og aft-
ur sömu leið til baka. Þeir voru
fjóra daga í ferðinni, er var
reynsluför með hesta áður en
farið var á Grænlandsjökul.
Sumarið 1926 fóru þrír fs-
lendingar frá Homafirði, þeir
Helgi Guðmundsson, Unnar
Benediktsson og Sigurbergur
Árnason, upp Hoffellsjökul og
niður Dyngjujökul við Kverk-
fjöll. Héldu þeir síðan sömu
leið th baka.
Upp úr 1930 jukust siðan
ferðir um Vatnajökul, sérstak-
lega eftir gosið í Grímsvötn-
Frá Kverkfjöllum. — Fremst á myndinni sést sjóðandi leirhver, en fjær er sigdæld í jöklinum.
Vatnajökull er eins og allir
vita langstærstur íslenzkra
jökla, um hann leikur mesti
ævintýraljóminn og um hann
hugsa allir fyrst, ef á jökla
er minnzt. Jöklafræðingar okk-
ar sjá hann einan, og snjóbílum
þeirra hefur verið ekið um
hann þveran og endilangan hin
síðustu ár. Gönguferðir yfir
Vatnajökul hafa hins vegar á-
vallt verið fátíðar og eru enn.
Gamlar sagnir
og . . .
f þjóðsögum Jóns Ámasonar
er getið um Vestfjarða-Grím.
*>r var sakamaður og flúði t>l
fjalla. Hann er sagður hafa
er ferð W. L\ Watts, er var
enskur, í júnílok árið 1875.
Hann fór upp Skaftárjökul frá
Kálfafellsfjalli, fór vestan við
Grímsvötn sem hann leitaði að,
en fann ekki, og kom af jökli
hjá Kistufelli við Dyngjujökul
eftir tólf daga ferð. Með hon-
um voru fimm íslendingar,
þeirra á meðal Páll „jökull“.
er Bálsfjall er kennt við, en
það hafði Watts fundið árið
áður, en þá varð hann að snúa
við vegna veðurs.
Árið 1904 fóru tveir Skotar,
Wigner og Muir, yfir jökul-
inn. Þeir gengu á Brúarjökul
hjá Þjófahnúkum, fóru í Esju-
fiöll og komu af jökli við
Grænafjall. Þeir gengu á skíð-
um og drógu sleða; hrepptu
um 1934. í Grímsvötn komust
fyrstir manna, svo vitað sé,
tveir Svíar, þeir Wadell og Yg-
berg árið 1919. Fóru þeir upp
Skaftárjökul og síðan niður
Hein abergs j ökul.
Ekki er ástæða til að rekja
hér frekar ferðir um Vatna-
jökul síðar, en þó farið sé
árlegp um jökulinn hefur
gönguferðum um hann farið
fækkandi. Mun vera nær ára-
tugur síðan gengið var síðast
þvert yfir Vatnajökul.
Skemmti- og
æfingaferð
Þetta ferðalag, sem nú verð-
ur lauslega sagt frá, var bæði
skemmti- og æfingaferð okkar
sjö félaga úr Flugbjörgunar-
sveitinni í Reykjavík. Vorum
við með talstöð og ýmsan nýj-
an útbúnað, er við reyndum.
Lagt var af stað að kvöldi
19. júlí sl. og flogið til Akur-
eyrar. Þar tóku á móti okkur
félagar okkar þar nyrðra og
gistum við í áhaldageymslu
FBS á Akureyri. Morguninn
eftir var svo lagt af stað með
bílum FBS nyrðra og ekið
greitt til Mývatns með stuttri
viðkomu hjá Goðafossi. Á Hótel
Reynihlíð var étinn góður
málsverður, enda tók nú við
margra daga skrínukostur.
Meðan við biðum eftir matn-
um, ókum við að kísilgúrverk-
smiðjunni og sýndist sltt iwerj-
um um réttmæti byggingar
hennar. Um eitt vorum við all-
ir sammála, en það er bygging
oliugeymisins á vatnsbakkan-
um. Skildum við ómögulega þá
furðulegu þröngsýni að bjóða
hættunni þannig heim. Sú
þröngsýni og skemmdarfíkn
virðist einnig eiga að fá að
ráða við lagningu hins nýja
vegar þar nyrðra sem nú er
deilt um.
Og svo var haldið af stað að
nýju og næst stanzað í Herðu-
breiðarlindum. Rigning hafði
verið um morguninn, en nú var
veður ágætt, þó skýjað væri.
Þarna mættum við ferðalöng-
um sem komu sunnan úr Veiði-
vötnum um Urðarháls og voru
þeir fyrstir til að fara þessa
leið í ár. Voru þeir einbíla
og þótti okkur það nokkuð
glæfralegt, þó talstöð væri í
bílnum. Eftir að hafa heim-
sótt bólstað Fjalla-Eyvindar
héldum við enn af stað og ók-
um nú rakleitt áfram. Er kom-
ið var suður fyrir Ðyngju-
fjöll, var komið glaðasólSkin
og var okkur létt í Skapi.
Komumst við að Dyngjujökli
austan Urðarháls, nálægt Holu-
hrauni. Klukkan var þá um
tíu að kvöldi.
Haldið á jökulinn
í fyrstu höfðum við ákveðið
að hafa þarna tjaldstað, en
vegna þess hve veðrið vár á-
kjósanlegt lögðum við af stað
upp á jökul þá þegar. Bílstjór-
arnir að norðan aðstoðuðu okk-
ur með farangurinn upp fyrir
sandruðningana, en þar kvöddu
þeir okkur. Þar settum við far-
angurinn á sleða og drógum
síðan. Sandhólar voru þéttir á
skriðjöklinum. en hvergi var
sprungu að sjá. Sóttist okkur
ferðin seint, enda margá króka
að fara fyrir sandhólwa.
Klukkan þrjú um nóttina
komumst við loks í hreinan
snjó og þar tjölduðum við.
Eldsnemma næsia morgun héld-
um við af að nýju og