Þjóðviljinn - 10.12.1967, Qupperneq 3

Sunnudagur 10. desember 1967 — ÞJÓÐVILJINN — SlÐA J
Skúli Guðjónsson á Ljótunnarstöðum skrifar um útvarpsdagskrána:
Myndarlega af stað farið
Margt gott hefur veriö í út-
v-arpinu það sem af er þessum
vetri. Man ég naumast ef-tir
að nokkur vetrardagskrá hafi
farið svo myndarlega af stað
sem þesisi.
Þetta mættu þeir hafa í huga,
sem muna ekki eftir að opna
viðtæki sín sökum sjónvarps-
ins. Ef til vill finnst þeim hin-
um sömu sjónvarpið enn betra.
Er það ekki á mínu færi að
dæma þar um og því ábyrgð-
arminnst, að hafa sem fæst
orð um sjónvarpið.
Þó finnst mér það ein-hvern
veginn liggja í taftinu, að á
milli þessara tveggja stofnana,
í sömu stofnuninni, sé einhvers-
konar samkeppni. En sjón-
varpið er n-ýtt og útvarpið
gamalt. Fólkið vill ávallt held-
ur hið nýja og finnst sem það
hljóti að vera betra en hið
gamla. Sé hér um einhverskon-
ar samkeppni að ræða og að
útvarpið hafi tekið sig á fyrir
hæpnar sakir, njótum við, sem
aðeins erum gamaldags útvarps-
hlustendur óbeinlínis góðs af
sjónvarpinu.
Hvað sem um það er, hefur
útvarpið verið gott.
Næstum á hverju kvöldi er
eitthvað það í dagskránni, sem
m-aður hlakkar til að hlusta á,
upplestrar, erindi, leikrit, og
sitthvað fleira, þó þeir Hala-
bræður, Steinþór og Þórbergur,
beri þar raunar af.
öll þjóðin mun að sjálfsögðu
gleðjast með Þórbergi og óska
honum til hamingju með þá
kínversku lífselixíra, sem eru á
svo góðum vegi með að láta
hann g-anga í endumýjungu líf-
daganna.
Það væri ekki ónýtt fyrir
efnahagssérfræðingana okkar að
fá slík lyf sér til andlegrar og
líkamlegrar endumýjunar á
þessum erfiðu tímum. En okkur
s-kildist raunar á Þórbergi, að
menn þyrftu að taka lyfin með
réttu hugarfari, svo þau kæmu
að notum-
En það má þó alténd sjá,
hvort ands-kotans merinni versn-
ar, sagði karlinn, þegar merar-
eigandinn efaðist um að ráðið
sem hann gaf við hrossasótt-
inni, kæmi að haldi.
Upplestur úr
tveimur bókum
I kvölddagskrá man ég eftir
tvei-m upplestrum úr nýjum
bókum.
Þorsteinn Ö. Stephenisen las
kafla úr bók, sem mig minnir
að hafi heitið Ástir samlyndra
hjóna.
Nafn höfundarins m-an ég
ekki, en ég held að hann sé
einn af hinum svonefndu fram-
úrstefnumönnum. Þetta var
mjög leiðinlegur lestur, svo
leiðinlegur að það varð Þor-
steini um megn að lyfta hon-
um upp úr lágkúrunni.
Þarna var karl að raka sig,
með furðulegum tilburðum,
kerling með kveisu, böm og
barnabörn, allt mjög ónáttúr-
legt fólk og óviðkunnanlegt.
Hafi þetta verið bezti kafli
bókarinnar, hvað þá um hitt?
En það er bezt að haf-a vað-
ið fyrir neðan sig. Ef til vill
er aðeins mínum vanþroska og
mínu skilningsleysi um að
kenna, að ég fæ ekki neinn
botn í þetta.
Hinsvegar hafði ég mikla á-
nægju af kaflanum úr íslands-
vísu Ingimars Erlends. Ræða
ráðherrans minnti á ósvikna
ráðherraræðu. Ráðherrar flytja
nefnilega alltaf sömu ræðuna,
þegar þeir flytja þjóð sinni ein-
hver ótíðindi. Þessa ræðu, úr
ísl-andsvísu, fengum við að
heyra að breyttu breytanda,
begar ráðherrarnir okkar, þeir
Bjarni og Gyttfi, voru að til-
kynna okkur gengisfellinguna.
Þetta er fjanstæða, segja
menn. Vitanlega kemur aldrei
að því, að þjóðin verði látin
rýma landið.
Vitanlega er það fjarstæða,
en þó ekki meiri fjarstæða en
svo, að það er dálítið ýkt mynd
af þvi sem hefur gerzt og af
því sem vitað er að muni ger-
ast á næstu árum. Við þurfum
ekki annað en minnast herstöðv-
anna, komandi stóriðju byggðri
upp af erlendu fjármagni og
gælurnar við efnahagsbanda-
lögin.
Hin umrædda ræð-a er þó
ekki eftirminnileg fyrir þær
sakir einar, að flytjandinn boð-
ar brottflutning þjóðarinnar úr
landi.- Miklu fremur stendur
hún . okkur fyrir hugskotssjón-
um sökum þess, að hún er
talandi tákn um málflutning
svonefndra ábyrgra aðila, sem
hafa gjarna þann hátt á, að
segja. sannleikann sjaldan 'meir
en til hálfs, og hafa endaskipti
á staðreyndum, þannig að or-
sökin er talin afleiðing og öf-
ugt-
Það væri hægt að umbera
erlent hernám, misheppnaða
viðreisn og margendurtekna
kjaraskerðingu, aðeins ef við
gætum treyst því, að okkur
væri sagt satt. En við erum
orðnir svo marghvekktir, að við
tökum orð stjórnarherranna á-
v-allt með nokkrum afslætti, Og
höfum þá þarafleiðandi fyrir
rangri sök, ef svo hittist á að
þeir segja okkur sannleikann
allan.
Víkjum þá aftur tíl dagskrár-
innar.
Kvöldsögur og
spurningakeppni
Guðmundur Hagalín hefur
verið að lesa kvöldsögur und-
anfarið og eru tvær komnar,
þegar þetta er ritað og veit ég
ekki hvort von er á fleirum.
Fyrri sagan, Undarleg er mann-
es-kjan, var sniðug og höfundur
í essinu sínu. Hin síðari, Forn-
ar dyggðir, miklu síðri, og eink-
um og sér í lagi vegna þess,
að höfundur gerði sér oft það
ómak að leggja lykkju á leið
s-ína til þess að gera kommún-
istana í verkalýðsfélaginu
hlægilega. Vitanlega hef ég
ekkert á móti því, að kommún-
istar séu gerðir hlægilegir. En
það má ekki verða á kostnað
höfundarins.
Þar áður las Kristín Anna
Þórarinsdóttir kvöldsögu. Það
var Blinda konan eftir Tagore.
í þýðingu Jóns úr Vör.
Þetta er falleg saga og eftir-
minnileg, s-krifuð af fullu raun-
sæi. Blinda konan lifir sig i
sátt við myrkrið, en hún sættir
sig ekki við þá meinloku eigin-
mannsins, að hún sé ekki kona
eftir að sjónin hvarf, aðeins
gyðja. Hún berst fyrir því, að
bóndinn láti sér skiljast, að hún
sé venjuleg kona, brátt fyrir
sjónleysið, og sigrar.
Sú ágæta leikkona er söguna
flutti lék hlutverkið nokkuð á
annan veg en ég myndi kosið
hafa-
Lestur hennar einkenndist af
allt of mikilli tilfinningasemi,
iafnvel meðaumkvun og væ-mni.
Fyrir þær sakir naut sagan sín
miklu síður en efni stóðu til.
Jafnvel í sinni mestu niður-
lægingu var blinda konan frá
höfundarins hendi sá sterki og
hlaut því að sigra að lokum.
Hún verðskuldar því aðdáun
okkar, en ekki meðaumkvun.
Eitt af þvi, sem stuðlað hef-
ur að þokka dagskrárinnar á
þassum vetri er að það hafa
ekki verið neinir skemmtí-
þættir það sem af er og er þó
einn boðaður eftir áramót.
Reyns-Ia mín af skemmtibátt-
um liðinna vetra hefur verið
nok-kuð misjöfn. Oft og einatt
hafa mér leið-st þeir-
Spumingakeppni skólanem-
enda getur tæplega talizt til
slíkra, enda er oft gaman og
stundum jafnvel fróðlegt að
fylgjast með og bera sína eig-
in kunnáttu eða kunnáttuleysi
saman við þekkingu hinna upp-
rennandi menntamanna.
íslenzk fræði
og rússnesk
Tvennt hefur sett svip á dag-
skrá vetrarins öðra fremur. Það
era íslenzk fræði og rússnesk.
Þeir komu í haust, eins og
önnur h-aust, orðabókarmenn-
imir. Mikið myndi ég sakna
beirra, ef þeir kæmu ekki, þess-
ir farfuglar vetrarins.
Milli þeirra og okkar hlust-
enda af eldri kynslóðinni hafa
tekizt viðskipti sem era að því
leyti ólí-k öðrum viðskiptum,
að allir sem hlut eiga að máli
telja sig hafa grætt á-
A kvöldvökunum les Jóhann-
es úr Kötlum Laxdælu og fer
sér að engu óðslega. Mér
fannst í fyrstu sem að hann
læsi helzt til of hægt, en ég
er farinn að venjast því og ég
myndi ekki vilja ráðleggja hon-
um að auka hraðann. Nógur er
nú hraðinn i veröldinni, og gott
til þess að vita, að einhver get-
ur þó enn gefið sér tíma til
að draga andann.
Margt góðra erinda hefur
verið flutt á vökunum, eins og
t.d. erindi Amórs Sigurjóns-
sonar um Grím Thomsen og þá
nafna Arnljót Gellini og Arn-
ljót Ölafsson.
Þá má minna á erindi Lúð-
víks Kristjánssonar um ís-
lenzka söguskoðun. Þetta er
stórfróðlegt spjal-1, víða komið
við og oft komið að hlustand-
anu-m óvörum, svo að hann veit
eiginlega aldrei, hvaðan vind-
urinn muni blása í næstu
andrá-
Svo er það Rússarnir.
Það er fimmtíu ára afmæli
októbei-byltingarinnar, sem hef-
ur verið kveikjan í þessu
Rússaspjalli. Yfirleitt má segja,
að gerð hafi verið heiðarleg til-
raun til þess að kynna þennan
heimssögulega atburð fyrir fs-
lenzkum útvarpshlustendum og
Ingimar Erlendur
annar tónn og öllu mennilegri,
en við höfum átt að venjast i
daglegum fréttum þaðan að
austan.
Byltingarinnar hefur verið
minnzt í fréttaaukum, í Víð-
sjárþætti, flutt hefur verið leik-
rit, sem gerist á tímum bylt-
ingarinnar og það hefur að þvf
er ég held, borið venju frem-
ur mikið á rússneskri tónlist.
Auk þessa flutti Sigurveig
Guðmundsdóttir ferðaþætti frá
Sovétríkjunum, en þá heyrði ég
að vísu ekki.
En veigamesta atriðið f þess-
ari byltingarminningu eru þó
þættir þeir, er Hjörtur Páls-
son hefur þýtt og endursagt
úr bók Isaacs Deutschers, er
hann nefndi í þýðingu sinni
Öfullnuð bylting.
Ekki felli ég mig við þetta
heiti ófullnaðar, þó skilja megi
við hvað er átt. Öfullnaður er
hálf bögubósalegt lýsingarorð,
og neyðarúrræði að nota það.
Og hver er Isaac Deutscher’
Fáfróðir hlustendur hefðu þegið
með þökkum einhverja vit-
neskju um þann ágæta mann.
En hvað um það. Þetta er skil-
merkileg frásögn. Höfundur
virðist að vfsu oft vera óvæg-
inn í gagnrýni sinni. En yfir-
leitt finnst okkur að gagnrýni
hans sé jákvæð og eiga meira
skylt við heiðarlega sagnaritun
en áróður.
Hann viðurkennir afdráttar-
laust, að kerfið sé gott. Mis-
tökin era ekki þess sök, held-
ur misviturra manna, er hafa
ekki valdið hlutverki sínu.
Skilur þar milli hans og
Morgunblaðsins, sem ber það
jafnan blákalt fram, að kerfið
sé vont og þetta vonda kerfi
hafi gert mennina vonda.
25.—29- nóvember 1967
Skúli Guðjónsson.
Kiapparstíg 26
Sími 19800
BUÐIN
Condor
Vatteraðir nylonjakkar
hettuúlpur, peysur og terylenebuxur —
Athugið okkar lága verð. — Póstsendum.
O. L. Laugavegi 71
Sími 20141.
NÝKOMID
Peysur, drengjaskyrtur, úlpur og terylene-
buxur. Ath. okkar lága verð. Póstsendum.
O. L. Laugavegi 71
Sími 20141.
FIFA auglýsir
| Þar sem verzlunin hættir verða allar vör-
| ur seldar með 10% — 50% afslætti.
| Verzlunin FÍFA
Laugavegi 99.
(inngangur frá Snorrabraut).
Fimmtíu ára afmæli októberbyltingarinnar hefur verið kveikjan í Itússaspjalli útvarpsins.