Þjóðviljinn - 17.10.1968, Blaðsíða 3

FimtmtudagU'r 17. dktober 1968 — ÞJÓÐVILJINTST — SÍÐA J
Þrír Bandaríkjamenn fengu
Nóbelsverðl. í læknisfræii
STOKKHÓLMI 16/10 — Þrír bandarískir vísindamenn,
Miarshall Nirenberg, Gobind Khorana og Robert W. Holley,
hlutu nóbelsverðlaun í læknisfræði í ár fyrir að ráða gátur
erfðakjamans og skýra hlutverk hans við myndun eggja-
hvítuefna. Verðlaunin nema 350 þús. sænskum krónum.
Þessir þrír vísiudatmenin bafa
starfað óháð hiver öðrum en ramn-
sófcnir þeirra miða að lausn sömu
vand'amíálá.
Það var Nirenbeng, sém með
einni en bráðsmjallri tilraun opn-
aði mönnum það rannsókna.rsvið,
sem hér er um að ræða. Hann
fylgdi uppgöfvun sinni rækilega
eftir og hefur í aðaldráttum get-
að útskýrt byggingu erfðalykils-
ins svonefnda, að því er segir í
forsendum Karolínsku stofnuniar-
innar fyrir veitingunni. Sá ár-
angur, sem þeir Khorana og Hall-
ey hafa náð, byggir á margra ára
kerfisbundnum rannsðfcnum, sem
mótast af háþróaðri tækni. Þedr
færa sönnur á bygginigu erfðalyk-
ilsins í smáatriðum og gefa mönn-
um vitneskju um það hverndg
erfðalykillinn í frumu notast við
nýmyndun eggjahvítuefna.
Sænski prófessorinn Hugo
Theorell segir, að þær rannsókn-
ir sem nú bafd verid verðlaunað'ar
feli í sér, að menn . hafi fyrir
þeirra sakir allt í einu skilið
„stafróf lífsdns“ að því er varð-
ar ýmsa erfðasjúkdóma. Verð-
launiahafamir í ár hafa ekki bent
á nein meðul sem dugi gegn þeim,
en framlag þeirra er í því falið,
að sýna hvað gera þurfi til að
ráða niðurlöigum slíkra sjúk-
dóma, sagði prófessorinn.
Nirenberg er 41 árs og yfirmiað-
ur deildar lífefnafræðilegrar
erfðafræði við Hj artarannsókna-
stofnu Bandaríkjannia í Bethesda.
Herstöðvar USA verða flutt-
ar frá Spáni til Grikklands?
Holley er 46 ára að aldrí og er
prófessor í lifefnafræði við Com-
eUaháskóla í Ithaa. Khorana er
fæddiur á Indlandi árið 1922,
lærði í Punjab, Indlandi og tók
d'ofctorspróf í Livetrpool — hiann
er nú prófessor við Wisconsinhá-
skóla.
Það hefur verið mjög algengt
að tveir eða þrír bandiarískir vís-
indamenn skipti með sér nóbels-
verðlaunum á sviðj læfcnisfræði.
Nýtt páfabréf
RÓM 16/10 — Páll páfi gaf til
kynna í dag, að hann muni inn-
an tíðar gefa út þýðingarmifcla
yfirlýsingu um hlýðni gaginivart
páfavaldi, sem svar til þeirra ka-
þólskra manna sem eru andvígir
hinu uimdeilda hirðisþréfi hans
um bann við getnaðarvömum,
Kom þetta fram í ræðu um
hflýðni sem hann flutti fyrirpíla-
gríma í Péturskirkjurani. Sérfróð-
ir menn um mélefni páfastólsdns
hafa beðið eftir nýju hirðisbréfi
eða annarsfconar yfirlýsingu um
hlýðindsvandamálið. En bæði páfi
og samstarfsmenn hans í Vatí-
kanimum hafa haldiið twí fram,
að kaþólskir menn verði aö sýna
fúMa hlýðni ákvörðunum hans,
án tillits til persónuskoðana.
Sjóvátryggingafélagið
Samningar undirrit-
aðir í Prag í dag
PRAG 16/10 — Alexei Kosygin, forsætisráðherra Sovétríkj-
anna, kom til Prag 1 dag til að undirrita samning um dvöl
sovézkra hersveita í Tékkóslóvakíu.
STOKKIHÓLMI 16/10. — Einm af
helztu foringjum útdæigria Griklfcja,
Andreas Papandreou, heldiuir þvi
fram í yfirlýsdngu, sem birt var
í Stofckihóilmá í dag, að bandarísfc-
air hörstöðvar á Spáni verði fflutt-
ar ttl G-rikMands á nsesta ári.
Papandreou hélt í dag blaða-
manmafúnd í aðalbækistöðivum
grisbu andsipyrnuhreyfinigarinnar
í Stöfcfchótaná. Hann sagðd að
þessi nýbreytni væri affledðing af
því að eikkd geiklk saman með
fullILtrúum spænsku stjórmarinnar
og þeirrar amerísku í viðræðum
í Washimigton nýlega. Papamdreou
bætti þvi við, að þau Nato-riki,
sem samþykiktu og tækju þátt í
að framtfylgja þessari áætlun
gerðust samsek í áframhaldandi
fcúgiun grísku þjóðarinnar.
Leiksmiðjan sýnir úti á landi
Sovétríkin og Tékkósióvakía
undirrituðu í dag samkomulag
um dvöl sovézks herliðs, í Tékkó-
slóvakiu um óákveðiinn tíma.
Ílndirritun samkomulagsins fór
fram í Czominhöll þar sem
téfcknesika utanríkisráðuneytið
hefur aðsetur.
Sovczka fréttastofan Tass, seg-
iir, að samningurinn verði birtur
eftir að hann hefur verið stað-
festur. Við undirskrift sagði Kos-
ygin forsætisráðherra, að til-
gangur samkomuIagsins væri í
því fólginn að skapa öryg-gi fyr-
ir Tékkóslóvakíu og sósialíska
landvinninga þess ríkis og
tryggja hagsmuni hins sósíalíska
samfélags gegn öflum heims-
valdasinnia og afturhalds.
Samkvæmt samkomul/a'ginu
verður mestur hluti sovézka her-
námsliðsins svo og sveitir frá
Austur-Þýzkal'andi, Búlgaríu,
Póllandi og Unigverjalandi dregn-
ar á brott frá tékkóslóvafcísku
landsvæði á næstu mánuðum.
f fyrsta sinn síðan 1945 verða
sovézkar hersveitir staðsettar í
Tékkóslóvakíu með opinberu
samþykki stjómarinnar í Prag,
ef fréttastofuskeyti sem nú ber-
ast reynast sannleijcanum sam-
kvæm. Kosygin forsæ'tisráðherra
kom til Prag til að undirrita sam-
komulagið ásamt með Grétsjko
landvamaráðherra og Vasilikof
varautanríkisráðherra.
Framhald af 12. síðu.
vinnuifconu í Galdra-Lofti. Ey-
Vindur Erlendsson er medstari og
leikstjóri Smiðjunnar. Leikur
ráðsmanninn í Galdra-Lofti. Karl
Guðmundsscn er ritari smdðjunn-
. ar. Leifcur hann blinda ölmusu-
miamninn í Galdra-Lofti og kon-
Bruni á Laxamýri
Framhald af 1. síðu.
mýri til Húsavffcur. Sagði sýslu-
maður, að verið væri að rann-
safca ferðir hans bama um nótt-
ina nánar, en efckert hefðd kom-
ið fram er bendllaði hann við f-
bveikjumálið. >
Þá sagðd sýslumaöur, að í
fyrra hefðu orðið aflllmargir brun-
ar á Húsavík, einkum í skúrum
og gömlum húsuim er notuð væru
til geymslu, svo og útihúsum, og
þaatti full'vfst að um íkvedkju
hefðd verið að ræða í suimum
þessara tiMella, og girunur lófci á
um það í öðrum. Setja menn að
s.iáflfsögðu brunann á Laxamýri
i samband við þessa bruna og
er hald margra, að einn ogsami
maður hafi verið að verki í öfll-
um þessum tilfellum, en engar
sannianir ligigja enn fyrir.
Alþýðubandalag
Framhald af 1. síðu.
son gullsmiður, Kristmundur
Halltlórsson hagræðingarráðunaut-
ur, Þormóður Pálsson aðalbók-
ari og Lovísa Hannesdóttir. I
varastjóm voru kosnir Fjölnir
Stefánsson skólast jóri og Bcnedikt
Davíðsson húsasmiður.
Um sextíu manns voru á fuind-
inuim, þar sem auk stjórnar vom
kjömdr fulltrúar félaigsdms á
lendsfund Aliþýðuibandalagsins,
en þeirri kosningu var ekiki lok-
ið er blaðið fór í prentun. Þeir
Ragnar Armialds og Hjalti Krist-
gieirssom skýrðu' fundarmömnum
firá dröigum að nýjum lögium og
stefnuisfcrá fyrir Aflþýðufoamda-
lagið. Einnig kom á flumdinn Gils
Guðmundsson þingmiaður Al-
þýðutoamdallaigsinS'.
Ung, dryfckjumann og landfræö-
inig í Litla prinsinum. Margrét
Heflga Jóhammsdóttir leifcur Stedn-
unni í GaflÖra-Lofti og ö'lmusu-
konu.
Níels Óskarsson er framkvstj.,
smiðjunnar og leiktjaildasmiiður.
Leikur hann ölmusumann og
vinnuimiann í Gafldra-Lofti. Sig-
mundur örm Amgrímsson l'eikur
sögumann í Litla primsinum og
bisfcupinn í Gafldra-Lofti. Sólveig
Hauksdóttir leifcur Dísu í Galdra-
Lofti og ölmusufconu. Þórhildur
Þorleifsdóttir er gjaldikeri smiði-
unnar og sér um líkamltega bjálf-
un hópsins. Leikur hún bisfcups-
frúna í Gald.ra-Lofti. Atli Heilmir
Sveinsson hefur samið tónlistina
við Litla primsinm og Magnús
Blöndal Jóhannsson við G-aildira-
Loft. Magnús Jónsson var yfir-
maður við samningu leifcritsins
um Litla prinisinn og leifcstjóri
við það. Magnús Pálsson hefur
séð um útlitste'ikmiingu auiglýsinga
og leiksfcrár og .tefcið þátt ísamn-
ingu fleifcmyndar við Gafltíra-Loft.
Una Collims er aðal-leikmynda- og
búningateifcnairi, yfirsmiður,
saumakoma og verkstjóri við
bæði verlkeflnin. Og er þá lofcið
upptalmiingu á verkasfciptingu
imnan Leiksmiðjunnar.
Þess miá að endingu geta að
uniglingum und.ir 16 ára aldri er
veittur 25 prósent afsfláttur af
aðgöngumiiðaverði og 25 prós'emt
afsláttur fæst sé keypt á báðar
sýningiairmiar í eimu.
Framhald af 12. siðu
stjóri félagsims frá því nokkru
eftir að hann kom heim frá náani
árið 1927.
BrymijólfUr Steflánsson lét af
störfum 1. desemiber 1957 sökum
vaniheilsu og tók núverandi fram-
kvæmdastjóri, Stefán G. Bjöms-
son við framkvæmdastjórastörf-
um af hónum. Hann hafðd þá
verið aðalgjaldkeri félagsins frá
1926 og jaflnframt skrifstofustjón
frá 1938.
Eins og nafn félagsins bendir
til var fyrsta markmið þess að
refca sjóvátryggingar, bæði skipa-
tryggingar og farmtryggimgar.
Smátt og smátt hefur það fært út
kvíamar eftir því sem ástæður
hafa verið til og rekur nú orðdð
allar greinar innflendrar trygg-
ingastarfsemi svo og eriendar og
innlendar endurtryggingar. Eru
skipa- og vörutrygginigar enn
stærstu þættir í starfsemi félags-
ins ásamt bifreiðatrygginigum.
Fólagið stofnaði sérstaika bruna-
trygginigardedld árið 1925. Árið
1934 stofnaði félagið líftryggimga-
deild en í viðtali við fréttamenn
í gœr sögðu florráðamenr} félags-
ins, að líftryggingar hefðu raunar
aldrei orðið almennar hér á
landi. Keimur þar margt tifl, bæði
ör verðbóflguþróun er gerir slikar
tryggingar lítils virði, nema þær
séu jafnframt verðtryiggð'ar, en á
því byrjaðd félagið á sfl. ári. Auk
þess dregur það rnjög úr að menn
kaupi sér líftryggingu, hvemarg-
ir hér á landi eru orðnir aðilar
að lífeyrissjóðum. Hafði Sjóvá
forgömigu um stofmun ýmássa líf-
eyrissj'óða, m.a. fyrir S'tarfsmemn
sína árið 1935.'
Bifreiðatryggingadeild tók til
starfa hjá félaiginu í ársbyrjun
1937 og er það önnur stærsta
deild félagsins nú. Hefur hún
um alflflangt sflceið verið^ ti'l húsa
i eigin húsnæði að Laugávegi 176.
Frá ársbyrjun 1953 hefur félag-
ið tekið að sér frjálsar ábyrgðar-
tryggingiar og er sú deild eimnig
til húsa að Laugavegi 176.
Frá ársbyrjun 1953 hefur félag-
ic tekið að sér frjálsar ábyrgðar-
tryggimgar og er sú deild einnig
til húsa að Laugavegi 176.
Ýmsar tryggingar:
Auk þeirra tryggimgagreina
sem þegar hafa verið nefndar
tekur fólagdð að sér ailar eða al.l-
flestar tegunddr tryggimga, svo
sem fluigvélatryggin'gar, jarð-
skjáflftatryggingar, ferða- og
siysatryggingar, rekstur-stöðivum-
artryggimgar vegna bruna- og
vélastöðvunar, byg^ingatrygging-
ar, o.fll. o.fl., svo sem stríðstrygg-
ingar bæði á firiðar og stríðs-
tímum.
í upphafi var skriflsitofa félags-
ims tdl húsa í húsi Natham & Ol-
sen, nú Reykjavifcur Apotek. Eft-
ir byggingu húss Eimskipaféflags
Islands voru skrifstofur þess þar
óslitið til ársins 1957. Fluittá að-
alskrifstofam þá í edgið húsnæði í
Ingólfsstræti nr. 5, en bifreiða-
tryggingar voru áður fluttar í
Borgartún 7. Er öll starfsemi fé-
lagsdns því nú í eigin húsnæði
í Ingóflfssitræti 5 og að Lauga-
vegi 176.
Iðgjaldatekjur félagsins á þess-
um 50 árum munu samanlagt
ekki verða undir 1540 miljónum
króna og nema tekjur sjódeildar
um helmingi þeirrar upphæðar
og tekjur bifreiðadeildar um
fjórðungd. Þriðja í röðdnni ersvo
brumadeildim. Iðgjöld sl. 10 ár
nema samtals um 1050 miljónum
kr. og á verðbólgan að sjálf-
sögðu stærstan þátt í svo áfoer-
andi vexti.
í tjónabætur höfðu verið út-
borgaðar tifl síðustu áramóta um
923 miljómir króna og gneitt
vegna dáinarbóta og útborgaðra
líftrygginga i lifenda lífi um S7
miljónir króna,
Launagreiðslux hafa frá upp-
hafi numið um 12 miljónum kr.
og opinber gjöld um 20 miljón-
um.
Iðgjalda- og tjónavarasjóðir
félagsins, svo og vara- og við-
l&'gasjóður nema nú um 115 mil-
jónum og iðgjaldasjóður Líftrygg-
inigardeildar um 56 miljómum fcr.
1 ársllök 1967 nam samanlöigð
skuldabréfaeigm félaigsins ogeign
í fasteignum um 105 miljónum
króna.
Félagið hefur á öllum tirnum
haft ágætu stairfsfólki á að skipa
og hefir fjöldi starfsmamma starf-
að þar milli 30 og 40 ár. en fast-
ir starfsmenm eru nú 73.
Heimsmet var
sett í Mexíkó
MEXIKO 16/10 — Enn eifct
heimsmet féli á Olympíuleikunum
í dag, er Italinn Giuseppe Gemit-
ile vann það afrek í undamkeppnd
í þrístökki að stökkva 17,10 m.
Fyrra heimsmetið átti Josef
Schmidt, Pólflandi N 17,03 m„ og
var það met seitt árið 1960.
Frostklefahurðir
KælikSefahurðir
. fyrirliggjandi.
TRÉSMIÐJA
Þ. SKÚLASONAR
Nýbýlavegi 6 — Kópa-
vogi. — Sími 40175.
Stjórnarfrumvörp
Framhald af 12. síðu.
Ábvæði eru um að Fjáiflaga-og
hagsiýsflustofnun og Ríkisendur-
skoðun, er lúta fjármálaráð'herra,
verði sgálfisfæðar dedldiir innan
Fjá'rmálaráðuneytisins.
1 15. gnein laganna er það ný-
mæli, að ráðherra sé heimilt að
ráða mann utan róðuneytis sér til
aðstoðjir meðan hann geginir em-
bætti, og starii hann siem dfiild-
arstjóri. Állmörg fleiri áfcvæði
til breytinigar á gifldandi löigum
eru í fruimvarpinu varðandi sfciþu
fliagmiingu og starfshætti ráðu-
neytanna.
Það eru fleiri árásir gerðar á Vietnam en úr lofti. Um skeið hefur
verið að störfum við landamæri Suður- og Norður-Vietnams eitt
mesta herskip í lieimi, New Jersey. Hér er um að ræða 57 þús. smá-
lesta bandarískt skip sem er búið fallbyssum er draga 23 milur.
Skipið er 26 ára gamalt og kostaði 41,5 miljónir dollara að gera
það aftur bardagahæft: er það nú eina orustuskipið í heimi sem
er að „störfum", og kemur í staðinn fyrir flugvélasveitir.
Sprengjubann ekki
á dagskrá hjá USA
WASHINGTON 16/10 — Hvíta húsið hefur borið til baka
fréttir um að Bandaríkjamenn hafi í hyggju að stöðva méð
öllu loftárósir á Noður-Vietnam. í tilkynningu frá blaða-
fulltrúa forsetans segir að ekki hafi orðið neinar grundvall-
arbreytingar á stefnu Bandaríkjanna í Vietnam.
Saigt cr að Averefll Harrimamn,
aðalfuiltrúi, hafli reynt að fá
stjóm sína til að hætta loftárás-
um án þess að viðmælandinn
gæfi fyrirfram alfla þá tryggingu
sem Bandaríkjamenn hafa farið
fram á. 1 flólknuim söiguburði um
aflstöðu einistalkna aðila tifl. þessa
máls er það þó ljóst að Banda-
ríkjamenn eru mjöij tregir til
sl'fkrar lausnar, og vilja einhvers-
fconar tryigigingu fyrir þvi að þjóð-
frelsishreyfinigin í Suður-Viet-
nam hafi eiklki haig af siífcrd stöðv-
un loftárása.
Hins vegar kymiti það mjög
undir vonum um einhverja mála-
miðlun, að sendihenra Bandarifcj-
anna í Saigon, Bunfcer, átti ídag
tvo fumdi með Thieu, florseta
Suður-Vietnams, og var tailið að
rætt hefði verið um huigsanlega
stöðvun loftárása.
Sumdr flréttaskýrendur refcja
þennan orðróm alllian til tilrauna
tiil að nota Vietnam í Itoosninigum.
Se/ oku- og
vatnslitamyndir
Snorrabraut 22, III. hæð V, kl. 8 til 9.
Kristinn Reyr
BERNINA
saumavélin er heimsfræg fyrir gæði, öryggi og hve
auðveld hún er í notkun, enda hefur hún fengið
verðlaun víða um heim fyrir það.
Með BERNINA fást
vönduð saumavélar-
borð.
GREIÐSLU-
SKILMÁLAR
VIÐ ALLRA
HÆFI.
ÁSBJÖRN ÓLAFSSON, Borgartúni 33
Sími 24440.