Þjóðviljinn - 19.10.1969, Blaðsíða 1

Sunnudagur 19. október 1969 — 34. árgangur— 229. tölublað.
Útvarpsumræða annað kvöld
'□ Annað kvöld fér fram á Alþingi fyrsta umræða
um fjárlögin og verður henni útvarpað samkvæmt áj
kvæðum þingskapa. Fjármálaráðherra hefur ótakmark-
aðan ræðutíma til framsögu og stundarfjórðung til and-
svara í lokin. Fulltrúar annarra flokka hafa hálftíma
til umráða hver. Ræðumenn verða auk fjármálaráð-
herra: fyrir Alþýðubandalagið Magnús Kjartansson;
fyrir Alþýðuflokkinn Sigurður Ingimundarson og fyrir
Framsóknarflokkinn Halldór Sigurðsson.
Magnús Kjart-ansson
Sojus 8
lenfur
Fréttir frá Moskvu í gær
herma að Sojús 8. hafi nú
lent i Kasakstan. Hali til-
tækar björgunarsveitir fund-
ið geimfarið þegar í stað
og hafi lendingin tekizt
samkvæmt áætlun.
Flytur fyrir-
lestrá í H.Í.
Prófessor Anders Vinding
Kruse frá Kaupmannahöfn er
staddur hér í boði Háskiólla Is-
lands og mun flytja hér tvo fyr-
irlestra. Fyrn fyrirlesturinn verö-
ur mánudaginn 20. október og
nefnist hann Erstatning og be-
skyttelse af- privatlivets fred. Sá
síðari veröur miövikuidagdnn 22.
október og nefnist Erstatning for
invaliditet og tap af forsorger-
Báöir fyrirlestramir hefjast kl.
20.30 í I. kennslustofu háskólans.
(Frá Háskóla Islands).
BLAÐIÐ
j DAG
Kvikmyndir 3. síða
Skák 4. síða
Súdan 5- síða
Ekki tilefni .mikilla lofsöngva
— 6. og 7. síða
Landshornasyrpa — baksíða.
Hverju lofaði Bjarni Benediktsson 1966?
Tillaga d Alþingi um eignakönnun
Q Fjórir þingmenn Alþýðubandalagsins, Magnús
Kjartansson, Jónas Árnason, Karl Guðjónsson
og Steingrímur Pálsson flytja á Alþingi til-
lögu til þingsályktunar um eignakönnun. —
Tillagan er þannig:
□ Alþingi ályktar áð fela ríkisstjórninni að láta
semja og leggja fyrir Alþingi eins fljótt og
auðið er frumvarp til laga um eignakönnun.
Skal tilgangur frumvarpsins vera sá að afla
sem gleggstrar vitneskju um eignaskiptingu
hér á landi og sérstaklega um eignasöfriun af
völdum verðbólgu og gengislækkana, svo að
síðar sé unnt að nota þá vitneskju til þess að
afla fjár til aukins atvinnuöryggis og tekju-
jöfnunar.
Þessi greinargerð fylgir tillög-
unni:
Á þeim árafug, sem nú etr að
líða, hafa ' meiri fjármunir
streymt um þjóðfélagið en
nokkiru sinni _fyrr. Aukið afla-
magn og stórbætt viðskiptakjör
færðu íslendingum miljarðafúlg-
ur aukalega ár eftir ár, auk þess
sem miljarðar króna haifa ver-
ið teknir að láni erlendis á sama
tíma og fluttir til landsins. Þeg-
Sæmileg atvinna hefur verið
á Eskifírði síðustu vikurnar
Eskifirði, 18/10 — Sæmilegur
afli á botnvöl'pu að undanförnu
heíur haidið nokkurn veginn við
vinnu í frystihúsinu, en togibát-
arnir sem gerðir eru út eru
Hólmanes og Jón Kjartansson.
Hjá smábátum og línubá'tuim. hef-
ur afli verið lítill. Talsvert hef-
Sprengingar í
miðri Aþenu
Átta sprengjur sprungu í mið-
biki Aþenu í gærmorgun. Urðu
slys á miönnum og tjón á eign-
um og umferðartruflanir. Talið
var að andstæðingar herforingja-
stjórnarinnar væru hér aö vertiti,
en þeir hafa látið í auknum
mæli til sin takia undianfardð.
ur borizt hingað af sjósaltaðri
síld, landaði Eldborg úr Hafnar-
firði t.d- nú i vi'kiunni 1400 tunn-
um af síld, veiddri á miðunum
suður af Surtsey. Er þó nokikur
vinna kringum síldina, því uim
boi'ð er hún söltuð óhauisuð í
tunnuirnai’, en tekin upp og end-
urverkuð í landd. Að viðbættiri
smávegis slátrun fyrir hedmia-
byg'gð og Helgustaðahrepp hef-
ur atvinna því vérið mjög
sæmileg, eirina rýrust hjá bifreiö-
arstjóruim.
Hjá Hraðfrystíhúsii Eskifjarðar
standa nú yfir endurbætur á
frystikerfiinu, er reiknaö með að
afköst frystitaakja vaxi uim 40"/n.
Þá verður sikriifstofa hússins flutt
í annað hús og vinnslusalurinn
stækkaður sem því nemur- Hjá
síldarvenksmiðjunni, sem er eign
Hraðfrysti'hússins, hefur í sumar
verið gerð loðnuþró. — J.K.
Ný útsýn komin út
Ný útsýn, sjöunda tölublað,
er nýlega komin út og flytur
einkum frásagnir og ályktanir
frá flokksráðsfundi Alþýðu-
bandalagsins sem haldinn var á
Akurey.ri.
Meðál annars efnis í þessu
tölublaði Nýmar útsýnar er
grein eftir Helga Guðmundsson:
Va/rnarsigur, sem er önnur grein
í greinaflokki hans um verka-
lýðsmál. Þá er í blaðinu nýtt
Ijóð eftir Þorstein frá Hamri:
Sk«ggiar — brot, grein efitár
Lúðvík Jósepsson: Þannig vinn-
ur ríkisstjórnin að lausn at-
vinnumála, og þar er greinin
Skipulag verkalýðssamitakanna.
Baksiðugrein Nýrrar útsýnar er
að þessn sinni ef.tir Guðrúnu
Friðgeirsdóttur: Börn og sjúkra-
hús.
Þá er í blaðinu ræðukafli eít-
ir Ragnar Arnalds, formann Al-
þýðubandialagsins, undir fyrir-
sö'gninni Þar skilur á milli.
í blaðinu eru fjölmargar
myndir frá flokksráðsfundinum
á Akureyri.
ar eirfiðleikar steðja að eftir
slíkt vehnegunartímabil, er niauð-
synle'gt að afla sem gleggstrar
vitneskju um það, hvar þessir
miklu fjármunir hafia stöðvazt
í þjóðfélaginu, hvernig eigna-
skiptingu er háttað, svo að unnt
sé að jafna óhj ákvæmilegum
byrðum réttlátlega niður. Sér-
staklega er mikilvægt að afla
vitneskju um- þá aðila. sem hagn-
azt haía á verðbólgu og opin-
berum aðgerðum, svo sem siend-
urteknum gengislækkunium, án
þess að leggja af mörkum
nokkra gagnlega félagslega þjón-
ust'U. Undanbragðalaus könnun
á þessum aðstæðum og réttlát
sfcattheimta í samræmi við nið-
ursitöður hennar eru forsendur
þess, að samkomulag geti tekizt
meðal landsmanna um ráðstaf-
anir í efnahagsmálum.
Bj arni. Benediktsson forsætis-
ráðherra gaf á sínum t'ima fyr-
irheit um, að þannig skyldi að
málum staðið, ef til nýrra geng-
islækkana kæmi hér á landi. 12.
desembeir 1966 komst hann svo
að orði í þingræðu:
„Loks vil ég gefa þá afdrátt-
arlausu ..yfirlýsingu, að núver-
andi ríkisstjórn kemur ekki til
hugar að fella gengið. Það að
vísu rétt, að þannig getur staðið
á í þjóðiélagi,- að það sé nauð-
synlegt að fella gengi, eins og
dæmin sýna bæði hér og ann-
ars staðar. Og það væiri auðvit-
að alveg fásinna, ef ég ætlaði að
segja, að aldrei kæmi til mála
að fella gengi á Islandi. Slíkt
mundi ég aldrei segja, einfald-
lega af því, að ég ræð því ekki,
og það mundi enginn maður
trúa mér. Hitt segi ég, og við
það skal ég standa, að ég skal
aldrei verða með gengislækkun
framar, nema því aðeins að ráð-
stafanir verði gerðar til þess,
að þeir, sem ætla sér að knýja
fram gengislækkun til þess að
græða á' henni, fái að borga sinn
brúsa fyllilega“.
Tillaga oktoar um eignakönn-
un er flutt í trausti þess, að rík-
isstjórnin hafi hug á að standa
við þau fyrirheit, sem fólust í
þessari yfdrlýsingu forsætisráð-
herra. Hliðstæð tillaga var flutt
á síðasta þingi, komst til nefnd-
ar, en sofnaði þar svefninum
langa.
Harður árekstur í fyrrinótt
I fyrrinótt varð harður árekst-
ur á Glerárbrúnni. Þar keyrðu
saman Mereedesbenz og Toyota-
fólksbíll. Sá fyrmefndi var röngu
megin á veginum og á talsverði'i
ferð-
5 rnanns voru í hvorum bil og
slasaðist ökuimaður í öðrum bíln-
um og stúlka í 'hinum. Var stúlk-
an enn á sjúkrahúsi er blaöið
hafði tal af lögreglunni á Akúr-
eyri í gærdag.
-<S>
Stökkbraut með
steyptu aðrennsli
á Ólafsfirði
Ólafsfirði, 17/10 — Á vegum I-
þróttabandalags Ölafsfjarðar hef-
ur nú verid lokið við byggingu
skáðastökkbrautar á Ólafsfirði,
þeirrar, fyrstu hér á landi imeð
steyptu aðrennsli. Er brautin gerð
fyrir 15 metra stökk-
Mikill áhugi hefur verið með-
al Ólafsfirðinga fyrir að korna
upp stökkba'autinni og hefur
megnið af vinnu við hana verið
unnið í sjálfboðavinnu af með-
lirnum margra starfandi félaga
hér. Fæst nú aðstaða til fjöl-
breyttari sldðaiðkana og vænta
menn sér mikils af brautinni í
vetur. — M.M.
Fulltrúar á þingi ASA
Ófrávíkjanleg krafa til hverrar ríkisstjórnar:
Svo sé unnii ai uppbyggingu atvinnu
ai sérhver hafi vinnu vii sitt hæfi
□ „Þing Al'þýðusambands Ausiturlands, haldið á Reyð-
arfirði dagana 11.-12. október 1969, leggur á það höfuð-
áherzlu,, að það hljóti að vena óf’rávíkjanleg krafa til sér-
hverar ríkisstjórnar' að hún vinni þannig að uppbyggingu
atvinnulífsins, að hver þjóðfélagsþegn hafi atvinnu ,við
sitt hæfi.“
□ Þannig hefst ályiktun þings ASA um atvinnu'málin
og er þarna borin fram meginknafa sambandsins, sem
gildir jafnt fyrir alla landshluta. — Síðar segir svo náhar
um atvinnumál Austurlands sé'rstaklega í ályktuninni:
Þingið leglgur áihei’zlu á, og
gerir um það slkiilyrðislaiusa kröfu
til stjórnvailda, að fyrirbygEt
verði að það ófremdarástand, sem
var í atvinnumálum á Austur-
landi á sQ. vetri, endurtakisig,
og bendir á að í þessni efni hefur
ekki verið haldið á málum sem
vcra ber með hagsmuni hvers
vinnandi manns og konu í huga-
Þessu til •iréttingar eru til mörg
sláandt do • > i um ýrn ; 'i við
sjávarsíöuiui, sum haita .«j}t a'.ú
» 1
sitt traust á vinnslu sjávarafurða,
og nú eru þannig settir að
vinnslustöðvar ei'u óíulinægjandi
og jafnvel óstairfhæfar, en fjár-
hagsafkoma þannig að ekkert bol-
magn er fyrir hendd til þess að
kom þeim í það horf að viðun-
andi megi teljast, og er ailgjör-
loga nedtað um fyrirgreiðslu þar
sem ekiki er hægt að leggja fram
viðhlítandi veð. Slík sjónarmið
tc-lur. þir>'* ' Ii'h,’gslega stór-
h" .,gur. áherzlu á að
hver vinnandi þegn á þessum til-
teknu stöðum, sem öðrum, eigi
kröfu á því að það opinbera grípi
í taumana og sjái svo um að
þessu ástandi linni.
Þá má benda á að hafnarskil-
yrði eru víða algerlega ófuil-
nægjandi og há eðlilegri sjósókn.
Verður að gera kröfu um tafar-
lausar úrbætur í þeim málum.
Þingið leggur áhérzlu á þá knýj-
andi nauðsyn að korna upp ýms-
um iðnaöi á Austuriaindi. Liggur
því beinast við að benda á fúll-
vinnslu sjávarafurða, skipasmið-
ar, veiðarfæraiðnað s>vo og ýmis-
konar smáiðnað. Verður að gera
þá kröfu til ríkisvaldsins að það
styðji við þá viðleitni sem þegar
er fyrir hendi og að það hafi
frumfcvæði á þessu sviði.
Þing ASA bendi á þá þýðingu,
sem maikviss fiskileit hefur fyrir
undirstöðuatvinnuvegina og gerir
kröfu til að þeim þætti verði
sinnt sem skyldi.
Þá vill þingið leggja áherzlu á
nauðsyn þess að leysa vandamal
byggingariðnaðarins, en ískyggi-
legar horfur eru í atvinnumálum
þeirrar stéttar.
Á það má benda að eins og
lónaimálum húsbyggjenda er
komið í vaxandi dýrtíð, dragast
framkvæmdir mjög saman og má
því ljóst vera að úrbætur fást
ekki nema til komi aígerandi
Irumkvæði ríkisvaldsins.
Þingið leiggur þunga áherzlu á
að hafizt verði þegar lianda um
nauðsynlegar framkvæmdir í raf-
orkuimálum, og er í þ,vi sambandi
nærtækast að benda á Lagarfoss-
virkjun, sem þegar hafa verið
gerðar áætlanir uni. Á það skal
bent hve óhagstætt það er að
framleiða meginhluta raforkunn-
ar með díselrafstöðvum, en sú er
raunin á hér á Austurlandi, og
hver baggi hátt raímagns.verð er
atvinnuvegunum og sérhverju
heimili.