Þjóðviljinn - 19.10.1969, Page 2
2 SfÐA — ÞJÖ0VIÍLJINN — SunnudBigur 19- ofetóber 1969.
Skúla Guðmundss.
þingmunns minnzt
Á fiundi sínum hinn/ 9- þ.m-
minntisit bankaráð Landsbanka
lslands Skúla Guðmiundssonar
alþingismanns. Formaður, Bald-
vin Jónsson brl-, flutti minning-
arorð, og mælti m.a. á þessa leið:
Maðurinn með sigðina lætur
nú skammt stórra högga á milli.
Á þessu ári, seim nú er senn á
enda, höfum við átt á bak að
sjá einúm sviprí'kasta persónu-
leika úr okkar hópi, Péturs
Benediktssonar bankastjóra. Og
nú síðastliðinn sunnudagsmorg-
. un, hinn 5. þ.m-, banst okkur sú
sorgarfregn, að Skúli Guð-
mumdsson alþingismaður væri
látinn- Eins og svo oft áður kem-
ur dauðinn okkur á óvænt- Þeg-
ar við sáum Skúla Guðmundssion
síðast hér í okkar hópi, var hann
glaður og reifur og óraði okkur
þá ökki fyrir því, að þetta væri
okkar síðasti fundur. En enginn
má sköpum renna, og nú er
hann allur.
Skúli Guðmundsson varfædd-
ur hinn 10- október árið 1900 á
Svertingsstöðum í Miðfirði,
Vestur-Húnavatnssýsiu, og var
af traustu og góðu fóiki kominn
í báða ættliði. Voru foreldrar
hans þau hjónin Guðmundur
Sígurðsson bóndi að Svertings-
stöðum, síðar kaupfél a gsstjóri á
Hvammstanga og kona hans
Magðalena Guðrún Einarsdóttir
frá Tannstaðabakka. Ein® Dg títt
var um unglinga á fyrri hluta
aldarinnar hlaut Skúli fljótt að
vinna fyrir sér og hann var ekki
nema 15 ára garnall þegar hann
gerðist verzilunarmaður á
Hvammstanga. Vann hann þar
til ársins 1922 en stundaði þó
jafnframt nám við Verzlunar-
sikóla Islands og íauk þaðan
prófi árið 1918- Næstu árin var
hann jöfnum höndum við verzfl-
un og búskap, en gerðist síðan
skrifstoÆumaður hjá útgerðar-
félaginu Akurgerði í Hafnarfirði
árið 1927. Hjá þvi fyrírtæki
starfaði hann til ársins 1930 er
hann gekk í þjónustu Sambands
íslenzkra samvinnufélaga.
Reyndist hann þar sem annars-
staðar traustur og dugmikill
starfsmaður. Ávann hann sér
skjótt mikils álits meðal Sam-
bandsmanna- Var hann gerður
Skúli Guðmundsson
að kaupfélagsstj óra á Hvamms-
tanga árið 1934 og var þar sam-
fleytt ti.1 ársins 1947.
Þegar á unga aldri fékk Skúli^
Guðmundsson mikinn áhuga á
stjómmálum og félagsstarfsemi.
Gekk hann ungur í Framsókn-
arflokkinn og helgaði honum æ
síðan alla sína starfskrafta. Naut
hann mikillar virðingar meðal
flokksbræðra sinna, enda kusu
þeir hann til æðstu mannvirð-
inga- Varð hann atvinnumála-
ráðherra árið 1938 til 1939 og
fjármálaráðherra um skeið ár-
ið 1954, auk þess sem hann átti
sæti f mörgurn neifndum á veg-
utm flokks sín® og hins opin-
bera. Þótti hann alls stáðar
ötull í störfum og fastur fyrir.
Gerði hann sér far um að kryf ja
hvert mál til mergjar svo sem
kostur var á og lagði til þess
mikla vinnu. Myndaði hann sér
þannig jafnan skoðanir að ræki-
lega athuguðu máli og varð þá
vart haggað- Fannst mörgum
hann á stundum um of fastheld-
inn og óbifanlegur. Þannig átti
hann erfitt með að sætta sig
við og samlagast hinni öru þró-
un tækninnar á síðustu árum.
Þótti honum að þjóðin væri sem
klafabundin af vélvæðingu og
vildi ekki, að menn væruof háð-
ir henni.
Skúli Guðmundsson var kjör-
inn alþingismaður árið 1937 og
sat á þingi jafnan síðam. Bkki
er ég beinlínis kunnuigur störf-
um hans þar, en þykist vita, að
þau hafi auðkennzt af sömu
þáttum í skaphöfn hans og áð-
ur var lýet, harðfylgi, skapfestu
og sjálfstæði í skoðunum. Hann
var einn þeírra manna, sem
erfitt var að segja fyrir verkum.
Árið 1955 var Skúli Guð-
mundsson kjörinn varamaður
Steingríms heitins Steiraþórsson-
ar hér í bankaráð. Er Stein-
grímur andaðist seint á árinu
1966 tók Skúli við störfum hans
hér og átti sæti í bankaráðinu
æ síðan. Mér er bæði Ijúft og
skylt að minnast þess hér, að
samstarf mitt við Skúla ein-
kenndist af gagnkvæmu trauisti
og virðingu, og það því meir sem
lenigra leið- Ég þykist vita að nú
á skilnaðarstund mæli ég fyrir
munn okkar allra þegar ég
þakika honum gott samstarf og
Framhald á 9. síðu.
Útför Sknla Guð-
mundssoRzr í gær
Útför Skúla Guðmundssonar
alþingismanns og fyrrum ráð-
herra var gerð í gærmorgun frá
Dómkirkjunni í Reykjavík að
viðstöddu fjölmenni.
RIO DEJANEIRO
LONDON/PA
Hin nýja Chesterfield filter
fer sigurför um allan heim
Nýtt Chesterfield Filters
Ósvaldur Knudsen 70 ára
Sjötugur er í dag Ósvaldur
Knudsen málarameisitari. Hann
er fæddur á Fáskrúðsfirði 19-
okitóber 1899 og voru foreldrar
hans hjónin Moritz Vilhelm
Biering Knudsen kennari á Fá-
skrúðsfirði og saðar kaupmaöur
á Akureyri og í Reykjavlk og
kona hans Hólmfríður Margrét
Gísladóttir. Ósvaldur lærði mál-
araiðn og var við framhaldsnám
í sínu fagi nokfcur misseri í
Kaupmannahöfn og Múndhen.
Kunnastur er Ósvaldur Knudsen
fyrir kvikmyndir sínar, en kvik-
myndagerð hefur harm stundað
í hjáverkum um aldárfjórðungs
skeið og unnið þar einstætt verk,
gert fjölmargar kvikmyndir um
íslenzka náttúru og einstök hér-
uð, fest á filmu heimildir um
garnla þjóðhætti og tekið svip-
myndir af kunnum mönnum..
Kunnastur er Óstaldur þó fyrir
Surtseyjarmyndir sdnar og hef-
ur mynd hans „Surtur fer sunn-
an“ hlotið viðurkenmingu víða
um lönd, m.a. gullverðlaun á
kvikmyndahátíð í Trento á Ital-
íu 1965 og viðurkenningu á kvik-
myrndahátíð í Leiþziig í Austur-
Þýzkalandi.
Seldu áfengt öl í Góðtemplarahúsinu í Þörshöfn
STANDA ÍSLENDINGAR AÐ
LÖGBROTUM í FÆREYJUM?
Það fflá ráða af færeyskum
blöðum, að íslendingar hafi vald-
ið hneykslun í Þórshöfn — tf
ekki framið lögbrct þar í landi
á heldur ósmekklcgán hátt að
dómi sumra þar-
1 ofanverðum septemlber var
haldin sýning á íslenzkum iðn-
aðarvamingi og þar á meöal ann-
ars sýnt Thule-export öl frá Sana
verksmiiðjunni á Akureyri. Var
sýningin jafnframt sölusýning í
Færeyjum.
Nú hefur kcmið í Ijós að þessi
sýnirag var haldin í Góðtemplara-
húsinu í Þórshöfn og nefnisithún
Losjan á þariendu máli.
Lauga.rdaginn 27. septemlber
birti 14. september frétt með
svofelldri fyrirsögn: „Seldu sterlit
öl í Losjuni" og í blaðdnu 4. okt.
ei' svo birt lesendabnéf frá Hjör-
leif Hentze, formanni bygging-
arnefndar hússins.
Þar segir meðal annars: „Teir
hava tikið móti bílegfiing ogsýnt
fram sterkt öl, er beinleiðis móti
boðum og er lógarbrot". Á öðr-
um stað> segir í lesendabréfinu:
„Hetta má heldur leggjast ís-
ltndingum enn okikur til lsst, og
mó annars sdgast ait vera heldur
1 jótur atburður av fremmándum-‘.
Þjóðviljinn hafði tal af Berki
Eiríkssyná hjá Sana á Akureyri.
Hann kveður fyrirtaakiðidiafa selt
168 kassa af Thule-exportöli
til einstaiklinga í Þóirsihöfn —
hefði þessd öJsending farið með
Kronprins Frederik um síðustu
mánaðamót.
En hvað um Egil sterka? Einn
Þórshafnarbúi keypti 8 kassa af
Agli sterka. Var það afigreitt mej
sömu tfterð.
Mishermi leiðrétt
Fimmtudaginn 16. október
birtist í Þjóðviljanum grein um
sýningu guiUsmiða og er þar
mieðal ■ annars smáklausa um
pipanbauk úr silfri er Björn
heitinn Björnsson smdðaði fyr-
ir mág árið 1926 og er saga
báúksins sögð og tildrög. Er
frásögnin öll mjög fjarri sanni
og býst ég við að ranghermdð
stafi af hvorttveggja í senn mis-
heym og mdsskilningi. Þar sem
hér er um að ræða dýriegt
listaverfc en höfundur þess lát-
inn langar mig til að biðja yð-
ur, hr- ritstjóri,. að birta hina
réttu sögu gripsins, tel mig iil
þess knúða því málið er mér
skylt og vel kunnugt.
Fyrir rúmri hálfri öld átt-
um við Ragnheiður Jónsdóttir
tal samian eins og raunar oft
bæði fyrr og sdðar. Rædduim við
þá mieðal annars uim framtdðar
horfur og fyrirætlanir en báð-
ar voru ákveðnar í því að
hætta ekki út á hina hálu braut
hjónabandsdns. Ragnheiður var
glæsileg stúlka er gekk mjög í
augu karla, sem hún „blikfcaði"
óspart, en á þeim árum var það
orð notað er piltur og stúlka
gáfu hvort öðru hýrt auga. Eg
var því aRvantrúuð á að fyrir-
ætlanir hennar um hjúskapinn
fengjust staðizt og fór svo að
lokum að við veðjuðum um
málið og skyldi ég gefa henni
góðan grip, ef hún ekki væri
gift um þrítugt.
Svo liðu árin og ekki gifítist
Ragnheiður og seinni hluta árs-
ins 1926 fór ég að hugsa um
gripinn góða og fannst eikki
annað geta komið til greina en
piparbaukur og snéri mér því
til listasmiðsins Bjöms Bjöms-
sonar og bað hann að búa til
piparbyssu í konulíki og hafa
stail undir fyrir áletrun. Hvort
Bjöm hafði frú Guðrúnu Jóns-
dóttur sem fyrirmynd veit ég
ekiki, þvi auðvitað lét ég lista-
manninn einráðan um verkið.
Er hér var komið sögu hefur
Guðrún áreiðanlega verið harð-
giifit áratuguim saman og líklega
komdn ú sjötugs aldur ef ekki
mieir. Hún rak mjólkur- ogf'
brauðbúð í Tjarnargötu og seldi
þar eitthvert saaigæti með-
Krakikar í nágrenninu köliuðu
hana Gúnku og fiór þvl vdðs
fjarri að nokkur Idtilsvirðing
fælist í þvd gædunafni. Frú Guð-
rún var skartkona er hún viidi
það viðhafia og klæddist þá
peysufatnaði og var ekki ýk.ia
frábrugðin öðrum peysufaita-
frúm bæjarins. Hún var all-
þeklkt og þóttust margir sjá svip
mieð henni og styttimni og það-
an mun mishenmið sprottið.
Hvað vísunni á stöpdinum við-
víkur þá leitaði óg á náðir
þeirra systra Ölínu og Herddsar
Andrésdætra og brugðu þær
fljótt og vei við. Mér fiannst
vísa Ólínu eiga betur við og
vaidi því hana. Því miiður er
hún ekki néitt letruð á styttuna
og á miín Ijóta slkrifit vafialaust
sök á því. Rétt er hún svo:
Áður var ég „blikkdós" þjört
bragnar af því vissu,
en mín hefur liðið æskian öri:
og endað í piparbyssu.
Svo sagan sé öll er rétt að
láta Herdísar vísu filjóta með.
Hún er svona:
Ekiki vildir auika þú
atvinnuna mína.
Samt ég þessa sendi firú
sem á að geyrna þdna.
Þökk fyrir birtinguna-
Katrín Thoroddsen.
Það skail tekið fram að skrif
Þjóðviljans um Gúnku brauð-
sölukonu voru bygígð á upplýs-
ingurn sem geÆnar voru á sýn-
ingu gullsmiða.
Málverkasýning
Bjarna Jónssonar
Síðdegis í gær opnaði Bjami
Jónsson málverkasýningu í sýn-
ingarsailnum í Bankastræti 6- Er
þetta fimmta málverkasýning
Bjarna, sem er kennari við Fdenz
borgarskólann í Hafnarfirði-
Hélt hann fyrstu sýningu sína
í Reykjavík 1957 og aðra 1962,
en auk þess hefur hann sýnt í
Hafnarfirði og í Vestmannaeyj-
um, var sú sýning nú í haust
Einnig höfur Bjarni tekið þátt
i samsýningum.
Á sýníngunni í Barakastrætt
6 eru 44 olíumálverk, öll máluð
á síðustu tveim árum. Sýningin
verður opin fram á nassta sunnu-
dagsfevöld kl. 14—22 dagdega-