Þjóðviljinn - 19.10.1969, Blaðsíða 3

.mdjiíMttga ^ k ,u* ? •
j*
SUBWtóagur Í9. ofitöber 1969 — KTÓBVTIiJTNN — SfÐA 3
Bcvikmyndir
PIERROT LE FOU
Godard er á ferð í Reykjavík
í annað sinn á skdmiftwm tíma-
Stjömubíó sýndi fyrir nokkru
Une Pamime Mariée (1964), og
nú sýnir Nýja bíó Piernot le
Fou (1965).
Bf unnt ér að tala um sögu-
þráð í Pierrot le Fou þá er hann
í mjög grófum dráttum eitthvað
á þessa leið: Ferdinant (Jean
Paul Belmondb) og Marienne
fiýja frá París til S-Frakklands-
Hann skilur við venjubundið og
leiðinlegt líferni með ríkri konu
- ■ sinni-;Marianne flýr undan póli- ,
tískum glaepaflokki og vopna-
sölum, sem hún hefur átt eitt-
hvað siamain við að sælda. Þau
hvertfa um stund til náttúmnn-
ar og li'fa einangrað eins konar
Róbinson Krúsó lífi, en Mari- .
anne leiðist brátt og þau snúa
aftur til siðmenningarinnar. Hún
hittir af ti'lviljun fyrri félaga
sína og flækist ásamt Ferdimant
í stríð mil'li tveggja bótfaflokka-
Hún svíkur'Ferdinant og stingur
af með ránsfenginn ásamt
„bróður“ sínum. En Ferdinant
fer á eftir þeirn • . .
Godard er einlægur aðdáandi
bandaríska kvikmyndaleikstjór-
ans Samuels Fullers. 1 Pierrot
le Fou setur Fuller í eigin per-
sónu fram skilgreiningu sína á
kvikmynd: „Kviíkmyndin er sém
vígvöl'lur. Ást. Hatur. Kraftur.
Ofbeldi- Dauði 1 einu ‘orði sagt,
tilfinningar“.
Mynd Godards er allt þetta í
einu.
í upphalfsatriðinu situr Ferd-
inant í baði og les um má'l-
arknn Velasquez, og þar með er
stéf myndarinnar komið: „Á
eldri árum fékkst Velasquez
ekki lengur við ákveðnar útlín-
ur hlutanna, heldur rúmið og
þögnina umhverfis þá“.
Ferdinant elskar Marianne og
Marianne elskar Ferdinant, sem
hún kallar Pierrot. En þau em
gjörólík; hún elskar hið áþreií-
arnlega, blóm, haf-ið blátt, dýr;
en hann vonina, hreyfingu hlut-
anna, ímyndun. Hún segir það
ekki undarlegt þótt þau hafi
aldrei skilið hvort annað, alltaf
muni rúmið sem skilji á milli
þeirra skilja - þau sundur. Sá
raunveruleiki sem við viljum
ekki kannast við, tómið, gjáin
er við fyllum af draumum, goð-
’sögnum og örvæntingu, þessa
gætir allsstaðar í myndum God-
ards.
Pierrot er Picásso-trúður ög
Marianne er Renoir-stúlka, en
kemur-þeim eins vel samam í
lífinu sem á veggjum málverka-
safns?
í áttunda kafla, Ferð í helvíti,
stela þau bíl, setja á svið slys,
vaða á, stela öðmm bíl og aka
honum í sjóinn. „Lifið er
kannski dapurlegt, en það er
alltaf dásamlegt; þú ert brj'ál-
aður að géra þetta- — Nei ég
er ástfanginn; þetta var fyrsti
og eini draumur. okkar. Hvers
vegna ertu döpur? Þú talar til
mín í orðum, en ég 'horfi á þig“.
Samtal þeirra lýsir tóminu sem
skilur þau að-
öll listform, skáldsagan og þó
sérstaiklega kvikmyndin breyta
stöðugt skilningi manns á raun-
veruleikanum. Pierrot le Fou
fjallar- um hvernig þessar tvær
manneskjur fylla upp í eyðurn-
ar þar sém raunveruleikinn er
ekki áþreifanlegur, hvernig þær
sökkVá s'ér í drauma í frrvænt-
inigunni.
„Næsti kafli. örvænting".
Sæiuríki þeirra verður að engu
þegar Marianne tekur að leiðast
aðgerðarleysið-‘ Hún getur ekki
látið tímann líða eins og Ferd-
inant, við hugsun og skriftir.
En lykill myndarinnar er leit-
in að liðnum tíma. Ferdinant/
Pierrot 'hefur óljósa hugmynd
um honfna rómantísika tíma,
hamingju sakleysis, eins og lýsir
af málverkum Renoir. Andstæða
þessa eru hinar ómennsku borg-
ir, þjóðvegir með bílslysum og
blóði, röskunin á jafnvægi nátt-
úrunnar.
Pierrot le Fou er undurfurðu-
legur samsettjingur- FaMeg, ljót,
brosleg og ömurleg, allt í senn.
Fegurð skóganna og ólýsanleg,
söngvar Marianne eru frábærir
í einfaldleik sínum. Morðin
hroðaleg. Persónurnar fjölskrúð-
ugar; dvergurinn með stóra
tfocá’&ola i'lösku í annarri hendi
en hríðskotariffil í hinni, gömul
útlagaprinsessa frá Líbanon
(leilkur sjálfa sig), maðurinn é
hafnarbakkanum o.fl- o.fl. Með
Pierrot le Fou strengdi Godard
þess heit að minnast á Vietnam
stríðið í sérhverri mynd er hann
ætti eftir að gera með á stríð-
inu stæði og það hefur hann
staðið við. Sviðsetning Belmond-
os og Karinu á stríðinu tframmd
fyrir bandarísku ferðamönnun-
um er eitt snjallasta atriði
myndarinnar.
Til grundvallar Pierrot le Fou
notaði Godard skáldsöguna Ob-
session eftir Lionel White. En
myndin á fátt eitt skylt við sög-
una, sem fjallar um ást ros'kins
manns á sautján ára stú'lku,
glæpaverkum þeirra og flótta
um endilöng Bandaríkin- Mað-
urinn kemst áð lokum að því
hvernig stúlkan fer á bak við
hann og kyrkir hana og þringir
á lögregluna. Sagan endar á
orðum hans: „Ég gat ekikert ann-
að gert til þess að lækna mig
af þessari ástríðu sem ég get
ekki útskýrt. Ég óttast ekki og
syrgi ekki neitt. 1 fyrsta sinn
í langan tíma er ég sáttur við
sjálfan mig“. Godard ætlaði
upphaflega að nota komunga
stúl'ku í þetta „Lolitu" hlutverk.
Siðari hugmynd um hlutverka-
skipan var Anna Karina og
Richard Burton. En Kubrick
var búinn að kvikmynda Lolitu
og Godard vildi ekki gera það
aftur. „Ég ætla að gera kvik-
mynd um síðasta eftirlifandi
rómantíska kærustuparið", sagði
hann. Sú varð þó ekki raunin.
Því Godard semur ekki kvik-
myndahandrit fyriiifram. „Pierr-
ot le Fou er í rauninni ekki
kvikmynd, heldur tflraun til
kvikmyndagerðar. Vi ðfangsefnið
er lífið, sýnt með alls konar
tækná'brögðum í litum og cin-
emascope. Síðari hluti myndar-
innar var búinn til á staðnum
jafnóðum, en fyrri hlutinn á-
kveðinn fyrirfram. Myndin er
eins konar „Happening". Ýmsir
kvikmyndahölfundar líta á kvik-
myndina og veröldina sem móf
til að steypa í- 1 Pierrot le Fou
er hvorki mót né steypuefni“-
„Ég hef fundið efni í skáld-
sögu“ segir Ferdinant/Pierrot,
og hermir eftir rödd leikarane
Miohels Simons (með þ'essu
bragði vitnar Godard fíl gam-
allar Renoir-myndar). „Ég ætla
ekki að sikrifa ævisögu manns,
heldur aðeins um lffið>-siálft,
h'tfið sjálft. Það sem er á milli
fólks, rúm, hljóð pg litir. Það
hlýtur að finnast leið til að lýsa
þvi; Joyce reyndi, en maður
hlýtur að geta gert betur".
Sumir telja að það hafi God-
ard þegar gert með Pierrot le
Fou, aðrir að það hafi ekki
gerzt fyrr en í seinni myndum
han,9.
Frá föstudegi til mánudags
Seinni hluta sumars og í haust
hatfa kvikmyndahúsin í Reykja-
vík sýnt margar athyglisverðar
myndir, en þó held ég að sjald-
an eða aldrei hafi mönnum gef-
izt kostur á að sjá jafn mörg
verk ýmissa þekktra höfunda
sem um síðustu helgi, eða nánar
tiltekið frá föstudegi til mánu-
dágs. ■ Á þessurn f jórum* dögum
sýndu kvikmyndahúsin m.a-
rnyndir eftir Antonioni, Frakk-
ana Godard, Agnés Varda og
Robert Dbéry, og Bandaríkja-
mennina Sidney Lumet. Robert
Alldrich og King Vidor. Klúbb-
arnir tveir sýndu verk Kuro-
sawa og Jan Neinecs.
Því miður hetfur silík fjöl-
breytni verið fátíð hér í borg og
er þetta sennilega algjört eins-
dæmi. Þótt flest bendi til þess
að hér sé um tilviljum að ræða
er samt ástæða til bjartsýni; ég
held að myndavalið sé að batna,
sýningarnar í sumar og haust
benda í þá átt og kvi'kimynda-
húsin eiga einnig von á ýms-
urn forvitnilegum myndum- Eims
og áður hefur verið tekið fram
hér í blaðinu eru þessir ltvik-
myndaþættir Þjóðviljans fyrst
og fremst til þesis að vekja at-
hygli á því helzta sem bíóin
bjóða upp á hverju simmi- En þar
sem myndavalið er yfirleitt Ifá-
skrúðugt hafa þættir þessir jafn-
tframt byggzt upp á erlendum
fréttum af nýjum kvikmyndaaf-
rekurn og ungum höfúndum.
Sýningar kvikmyndahúsamna
hatfa þó að undamförnu gefið æ'
fleiri tflefni til s'krifa, eins og
lesendur hafa tekið eftir. Hér er
ek'ki ástunduð kvikmyndafræði-
leg gagnrýni, heldur kynning.
Því miður kemur það ailt of otft
fyrir bæði hér og í öðrum blöð-
um að greinar um ákveðnar
kvikmyndir birtast ekki fyrr en
eftir að hætt er að sýna þær,
en orsökin er oftast óeðlilega
skammur sýningartími- Það er
staðreynd að sumar kvikmynd-
ir þurfa meiri kymningu en aðr-
ar t»g þær sömu myndir þurfa
einnig smátíma til að ná upp
aðsókn, t.d. þegar ekki eru stór-
stjömur til þess að draga að
strax f byrjun. Þetta hljóta kvik-
myndahúsaeigendur að hafa gert
sér ljóst fyrir lönr .i en þeir
gera ekkert til þess að kynna
myndirnar ef tfi-á eru taldar
hinar mjög svo gagnorðu aug-
lýsingar í dagblöðunum.
★ ■ v
Ekkert er'auðveldara en hafa
samband við blöðin með svo-
litlum fyrirvara, en það er fyrst
og fremst þetta tómlæti sem ger-
ir það að verkum að myndir
ganga ekki. Síðasta dæmið er
mynd Agnés Varda, Hamingjan
(Lc Bonhcur), er Háskólabíó
sýndi aðeins í fjóra daga, frá
föstudegi til mánudags. Á þess-
um tíma er það varla mögu-'
legt fyrir blaðamann að sjá
myndina og skrifa umsögn, því
eins og flestum er kumnugt eru
helgarblöðin tilbúín að mestu
leyti á föstudögum og lítið um
blöð á mánudegi. Hinn almenni
blaðalesandi fékk þvi engar
fregnir af myndinni meðan hún
var sýnd, og áður en varði var
sýningum hætt. Kvikmyndaihús-
ið skaöar þannig sjá'lft sig svo
og fjölmarga sem missa atf
myndimni. Margir hafa komfð að
máli við blaðið með óskir um
að Háskólabíó taki aftur upp
sýningar á Le Bonheur og er
þeim eindrcgmi tilinælum hér
mcð komið á framfæri.
Hamingjan (Le Bonheur). Marie-France Boyer og Jcan-Claude Drouot.
ur legði stund á kvikmynda-
stjórn en nú gerist það æ oftar-
Sjónvarpið sýndi mynd hennar
Cleo frá 5 til 7.
Með aukinni kynningarstari-
semi og samstarfi við blöðin
gætu kvikmymdahúsaei'gendur
aukið aðsóknina og bætt átfkomu
sína. Þess í stað hafa nú þrír
þeirra, eigendur Gamla biós,
Nýja bíós og Austurbæjarbiós
hætt að auglýsa nema í Mogga
og Tíma, og telja að þannig verðí
reksturinn bezt tryggðurí
Þ.S.
Le Bonheur er gullfalleg
mynd um karlmann er elskar
tvær konur samtímis án þess að
hugsa hið minnsta um afleiðing-
arnar. — Höf-undurinn Agnés
Varda er einn a,f hélztu fagur-
kerum ^ranskra kvikmynda. Það
var fremur fátitt, að kvenmað-