Þjóðviljinn - 12.11.1969, Page 1
verS á SuSurlandssíldinni?
Stórhækkar
1 dag miun verðlagsráð sjáv-
arútvegsins konia sarnan til
þess að taka ákvörðun um nýtt
fersksfldarverð og má búast
við því að verð á Suðurlands-
síid stórhækki- Er þetta af-
leiðing af því, að nú era er-
lenöir síldarkaupendur að
missa alla von um það, að
nokkuð veiðist af Norður-
landssíld fyrir austan land eins
og verið hefur undanfarin
haust, en það leiðir ti.1 auk-
innar eftirspurnar og hækkaðs
verðs á Suðurlandssdldinni.
í frétt á baksíðu er sagt frá
mikilli verðhækkun á síld í
Danmörku að úndanfömu og
afbragðssölum íslenzkra sfld-
arbáta þar síðustu daga-
Stjórn AlþýSuhandalaasins
i Reykjavik:
Myndin er frá einum mótmælafundinum gegn stríðinu í Vietnam sem haldnir hafa verið í Bandarikjunum að undanförnu,
Þessi var haldinn í Manhattan Bryant Park í New York og só ttu hann um 40 þúsund maims.
■ Stjóm Alþýðubandalagsins í Reykjavík barst í fyrra
dag bréf frá félagi vinstri sinnaðra stúdenta við Há-
skóla Islands, Verðandi, þar sem greint er frá fyrir-
huguðum kröfudegi um frið í Vietnam, sem félagið
mtm gangast fyrir 15. nóvember. Stjórn Alþýðubanda-
lagsins svaraði bréfi Verðandi þegar og samþykkti jafn-
frarnt svofellda ályktun usn Vietnam.
Maut í refsingarskyni sprengju-
regn, sem átti að koma land-
inu á steinaldarstig. Sú ,eld-
raun eyðdlagði að visu mikil
efnisverðmæti, en efldd hins
vagar sdðgæðisivitund fól'ksins
og styrkiti það í fúilvissu
sdnni um, að sósíalismdnn vís-
aði því einu flæru brautina 1il
hamdngju og fireiLsis. Hetju
skapur Víetnaima er heims-
söguiteg fýrirmynd öllum sós-
íalistum.
Víetnam er íyrinmynd þeiim
fátæku þjóðum, sem eru að
berjast fyrir stjórnartfarsiegu
og efnaihagslegu sjáifstæði
sínu, og það er fyrirmynd
öllum þeim þjóðum, sem
stynja undir arðráni edlendra
auðhringa. Porsivarsmöinnum
bandardska auðvaldsins finnst
Víetnam ógna kúgunarvaildi
imiperíalismans, og þessvegna
legigja þeir metraað sdran í það
Alþýðutoandaiagið í Reykja-
vík fagnar þvi framtaki hjá
stúdentaíélaginu Verðandi við
Háskóila Islands að liafa for-
göngu um friðaraðgerðir hér
á landi þaran 15. nóvember
næst komandi.
Alþýðubamdalagið tekur
hedls huigiar undir kröfuma
um algeran tafar- og sfcil-
yrðislaiusan brofcttflutning
bandarískra hersveita frá Ví-
heim. Það edtrar andrúms-
loft alþjóðastjómiméla og
ógnar' frjálsiyndi í austri
sem vestri. Víetnamstríðið er
farið að valda mákilli ólgu
innan Bandaríkjanraa sjálfra,
og fól'k sættir sdg ekki teng-
u.r við striðið. Æ fleiri bera
fram kröfúna um, að Banda-
ríkjamenn hverfi á bx’ott frá
Víetttam. Sú kraafa hefur
lengi átt hljómgrunn utan
Bandaríkjararaa, en nú kemur
hún til akkar frá Bandaríkj-
uraum sjálfum. Þetta ætti öll-
um að vera fagnaðarefni, og
það veltur á mi'klu að umdir
kröfuna sé tekið hvarvetna í
veröldinni. öflug mó'tmæli 15.
nóvamfoer, daginn sem banda-
íáskir friðarsdnraar hafa valið
sem aliþjóðtegan toaráttudag,
stytta stríðiö í Víetnam og
geta jafnvel buradið enda á
það, ef vel tekst til.
að brjóta Víetraam á baik aft-
ur. En hinar mdklu og vel
búrau hersveitár Bandaríkj-
anna hafa beðið ósdgur. Þær
hafa enga tiltrú hjá þjóðinni,
ekfci einu sinni íhaldssömuin
þjóðfélagsöfilum. Aðeins fá-
einir leppar fylgj a þeim. —
Þjóðfrelsisfyikingiin hefur
uradirtökin í öllu Suður-Víet-
nam utan víggirðin.ga Banda-
ríkjanna. Nú eiga Banda-
ríkjamenn ékki nema einn
kost, og hanra er sé aðdraga
henafla sfnri burt úr Víet-
nam. Baradarísku hersveitirn-
ar geta að vísu haldið óign-
arstjórn sinni og tortimingar-
herferðuim áfram uim stund,
en sigurinn verður þeim jafn
fjarari og fyrr.
Framferði Báraídarikja-
manna í Víetnam er orðið
þeim og stjórnarfari þedrra
til áfellisdóms úti um affitan
Auðugasta rfki veraffidar-
iranar herjar - á einhverja
snauðustu bændalþjóð Asíu.
'Beitt er nálega öllum fuli-
fcocnnustu múgmorðs- og ger-
eyðingartækjuim nútímans
gegn vamarlausu alþýðuflóMa.
Slíkri villimenmsku er slkyit
að mótmæla í nafni siðmenm-
ingariranar.
Víetnamiar voru undirokuð
nýlenduþjóð, en þeim tóíkst
að berjast til sjáltfstæðis. Að-
eins helmingi landsxns vair þó
leyfit að njóta þess, himraihlut-
inra slkiipti um húsbændur:
Bamidaríkjameran kornu í sitað-
inn fyrir Pralkka. Nýlendu-
stetfnara er enn í algteymingj,
þótt í nýjum klœðum sé.
Hennd ber að hnelkikja, því
réttur til. sjálfsforræðis er
jaffinsjálfsagður í Víetnam
sem á íslamdi.
Alþýðubandalagið heitir á
félaga sína og allt stuðnings-
fóffik að veita Verðandi það
fulltingi er þeir mega til
þessa málefnis.
Alþiýðubandalagid í Reykja-
vik skoraar á alla Reykvík-
inga að taika þétt í baráttu
dagsims þann 15. nóvember,
svo að rödd íslands hljómi
sterakt þennan alþjóðlega frið-
aradag: — Prið í Víetnaen!
Norðurihluti Víetnams kaus
að fiorðast auðvaldssteflnu við
uppbyggingu atvinnuvega
sinna og félaigsfortma. Hann
Alþingismenn að vestan, norðan og austan lýsa hörmulegu ástandi
Þarf hugarfarsbreytingu svo
læknar fáist í dreifbýlið?
■ Allmiklar umræður hafa orðið á Alþingi um frumvörp
fjögurra þmgmanma, Braga Sigurjónssonar, Matthíasar
Bjamasonar. Halldórs E. Sigurðssonar og Helga Seljan,
um breytingu á læknalögunum í það horf, að.sett verði
sem skilyrði fyrir ótakmörkuðu lækningaleyfi að um-
sækjendur hafi gegnt læknishéraði eða aðstoðarlæknis-
störfum hjá héraðslækni allt að sex mánuði að loknu námi.
Alþingismenn að vestan, norðan og austan risu upp og
lýstu hörmulegu ástandi læknaþjónustunnar á stórum
landssvæðum. Allir þingmmnirnir setn töluðu við 1. um-
ræðu málsins, lýstu sig fylgjandi frumvarpinu.
Awk 1. filútningsmanns Bragra
Signrjónssonar, töluðu Jónas
Árnason, Kristján Ingólfsson og
Jón Kjartansson. í ræðu siin-ni
saigiði Jónas Ámason m. a.:
Sjálfsögð hollusta
Ég vil ebki láta hjá líða að
segja fáein orð í sambandi við
frurawairp það, sem hér eir lil
uimraæðú, og það mikla vanda-
mél sem því er ætlað að ráða
nokikra bót á.
Bg átti núna ekki aflls fýrir
löngu tal við hénaðsflæknd nokk-
urn og spuirði hann álits á meg-
inákvæði þessa frumvarps. Hann
taildi það ótvírætt spor í rétta átt;
að sínum dómi væri reyndar emigin
goðgá þótt gerður væri helm-
ingi lengri skyldutími lækna úti
í héröðunum, heldur en hér er
lagt til, þ.e.ai.s. það yröox ekki
aðeins 8 mán., hefldur 12, eða
heilt ár. Með þessu væri eikiki
ætlazt til • annairs en að hinir
ungu læiknara sýni .. þjóð sinni
sjálfsagða hohustu, veittu henni
eða þeim hluta hennar, sem úti
i dreiiflbýlinu býr, hjálp í mikl-
um ertiðleiíkúim. Maður, sem
væri að upplaigi sannur læknir,
gæti elkki brugðizt illa við slíku.
Setur að þeim hroll?
Þessd læiknir, sem ég ræddi
við á að baki sér langa reynslu
sem héraðslækmir; haran taldi að
það væri mjög hættulegt fyrir
þjóð eins og olckur, sem búum í
tiltölúilega stóru og erfiðu landi
að affia lækna oíkkar, eins og
haran saigði, eingöngu upp á
sjúkrahúsoim hérraia í Reykjaivík,
eins og nú hefiur viðgengizt um
langt slœið. Þetta veldiur því, o.ð
þegar þessir ungu menn komaíil
starfá út í dredfibýlið, ef þeir þá
koma til sifcarfa út í dreifbýlið,
hrökkva þeir við; það litglgur við
að þedra féi hroll, seigir þessi
reyndi læiknir, og þeir snúa við
fyrsta tækifæri í það skjól í þótt-
býlirau, sem einhverra hluta
vegna hefúr víst orðið svo
mörgum íslendingium eftirsókn-
aiverðast í lífimiu. Þama era að
finna* eina hélztu ástæðuna' fal
þess hve erifitt’ er að fá'lækna
til þéss að setjast áð ú^i á lands-
bysgödnni.
Ef þjálfun við sitöraf í dredf-
býlirau- væri hinsvegar ófrávilkj-
anleigur þáttur í undirabúningi
hinraa ungu lækna unddr lífs-
starfið væri mikil von ti'l þess
að þeir fengjust frelkar til . þess
að setjast að úti á landsíbyggð-
inni.
Dýrmæt kynni
Þau nánu kynni, ' sem þeir
fengju þar atf mannlafirau sjálfu
i öllum sínum margbraeytiteik,
kýnni, sem hættir til að verða
harla lítil á hirium 'stórau! sjúkra-
húsiuim höfuðboi’garinnar, þar
sem sjúklingar graednast oft á
tíðum í auigum læiknanna frekar
kanraski efltdr heiti þess sjúl;-
déms, sem að þedm gengur,
heldur en af þedm persónum,
Framhald á 7. sáðu.
Jónas Arnason
á kr. 60 kg.
Á mánudagsmorgun seldi Gísli
Árni 16 tonn af síld fyrir 740
þúsund krónur í Hirtshals á vest-
urströnd Jótlands- Það er um
45 krónur fyrir hvert kg,. sagði
Regína Ólafsdóttir, kona Eggerts
Gíslasonar skipstjóra í viðtali við
Þjóðviljann í gæri.
Gísili Árni héfiur sfcundað sdld-
veiðar í Norðursjó síðan í októ-
ber'. og er nýlega farinn ' út eftir
3ja vikna landlegu. Reigína sagði
að Eggert hefði sagt sér í símtali
á mánudagsmargun að þetta
væri rusl síld.
Þá hafði síldarbáturainra Þor-
steinn . selt í " Hirtshals svipað
mágn á svipuðu verði á saraia
tíma-
Vélskipið Súlan fré Akureyri
seldi ennfremur á máraudag í
Skagen 26 tonn atf síld fyrira
113.200 danskara krónura. Það ger-
ir 1 miljón og 325 þúsurad íslenzk-
ar krónur .eða um 51 krónu fyrir
hvert kg.
Þá var sagt írá því í fréttum
útvarpsins í gærkvöld sainkv-
fréttaskeyti frá Danmörku í
gær, að 5 íslenzkir bátar hefðu
selt 4 þúsund kassa af síld
í Ilirtshals i gærmorgmi og
fengið 5 kr- danskar fyrir hvert
kíló eða um 60 kr. íslenzkar
og er þetta einsdæmi.
Ennfremur var í sömu fr'étt
frá því skýrt, að á laugardag
hefðu síldarkaupendur greitt kr.
4 82 danskar fyrir kdlóið af stórri
filokkaðri sild á uppboði í Skagera.
Hefur verð á síld farið síhækk-
aradi að undanförnu og erau menn
uggandi um það að þetta leiði til
þess að síldarkaupendum fækki
og eftir verði fáir stórir kaup-
endur sem raái eiraokunai'aðstöðu
á maraikaðnum.