Þjóðviljinn - 20.11.1969, Blaðsíða 4

4 StÐA — ÞJóBíVT!IiJ®NN — CTmíWtiaiaaigtir 20. JDÓWemtoer 1SÖ9,
— málgagn sósíalisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis —
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviijans.
Ritstjórar: fvar H. Jónsson (áb.), Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstj.fuiltrúi: Svavar Gestsson.
Auglýsingast].: Ólafur Jónsson.
Framkv.stjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19. Sími 17500
(5 línur). — Áskriftarverð kr. 165.00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 10.00.
Menntun forréttíndi
> r
Alþingi hefur hvað eftir annað í vetur verið
rse'tt um aðstöðu ungmenna í dreifbýlinu og
þéttbýlinu til fraimhaldsnáms, og eru allir sem þar
hafa komið við sögu á einu máli um nauðsyn þess
að úr verði bætt. í gær minnti Eðvarð Sigurðsson á
annan aðstöðumun sem einnig snerti ungmenni
þéttbýlisins, en það væri aðstöðumimur ung-
menna til framhaldsnáms eftir efnahag foreldra
þeiiT'a. Hér í Reykjavík, þar sem imglingar hefðu
allar tegundir skóla rétt hjá sér, væru margir sem
ekki hefðu minnstu tök á því að sækja framhalds-
skóla eða leggja út í langskólanám, hvað sem liði
hæfileikum þeirra og löngunum, vegna þess að
efnahagur heimila þeirra leyfði það ekki. Taldi
Eðvarð nauðsyn að athugað væri hversu mi'kill
hluti framhialdsskólamanna, t\d. stúdenta, væru
af heiimilum verkamanna og annarra láglauna-
manna. Lagði Eðvarð áherzlu á að þetta væri
mikið alvörumál; einmitt nú horfði svo að fram-
haldsmenntun og langskólanám yrði í sívaxandi
mæli forréttindi efnamanna þjóðfélagsins. Þá þró-
un yrði að stöðva; þjóðfélagið yrði að gera ráðstaf-
anir Ltil þess að ungmenni af efnaminni heimilum
ættu þess kost að notfæra sér sérskóla og lang-
skólamenntun á borð við aðra þjóðfélagsþegna.
Jjetta er þjóðfélagsvandamál, sem verkalýðshreýf-
ingin og alþýðuflokkar hljóta að láta til sín
[Baka. Sósíalistaflofckurinn og síðar Alþýðubanda-
Iiagið hafa lengi haldið fram 'kröfunni um náms-
laun framhaldsskólanemenda. Þeirri kröfu eykst
óðum fyl'gi, einnig í öðium flokkum. — s.
Vinnusvik
laugardaginn hélt stúdentafélagið Verðandi
fund í Háskólabíói og komu á fundinn á þriðja
þúsund manns til þess að sýna stuðning við kröf-
una um frið í Vietnam. Fundurinn tókst vel í alla
staði og var þátttakendum öllum til mikils sóma
og málstaðnum til eflingar og styrktar. Frétta-
stofnanir ríkisins sáu hins vegar ekki ástæðu til
þess að geta fundarins nema í hálfkveðnuim visum
og jafnvel dylgjum einum. Þegar Jónas Ámason,
alþingismaður, vítfi þessa framkomu fréttastofn-
ananna á Alþingi lýsti menntamálaráðherra því
yfir að hann hefði engin afskipti af þessum stofn-
unum óg mundi ekki hlutast til um málefni þeiira.
Með yfirlýsingu sinni er ráðherrann að gefa upp-
lýsingar um furðuleg vinnusvik. Að sjálfsögðu á
ráðherra að sjá um að þessar stofnanir greini satt
og rétt frá atburðum, í stað þess sem ítíðkazi
hefur — einkanlega í sjónvarpinu — að draga
taum stjómarvalda einna í innlendum fréttum og
hossa utanríkisstefnu Ðandaríkjanna í erlendum.
Ráðherra, sem úr ræðustóli á Alþingi gefur aðra
eins yfirlýsingu á að sjálfsögðu að fá maklega á-
minningu um vanræbslu í embætti sínu. — sv.
Ragnar í Smára og
páfugl burgeisanna
Sá fáheyirði atburður gerðist
á bókmeinnta!hátíðinni í Há-
skólaibíói 15. nóvemtoer, að pá-
fugl íslenzlou tötratourgeisanna,
Matthías Johanneasen, náði að
Meypa samkomunni upp- Bftir
ræðu prófessors Jóns Helgason-
ar hafði ung stúlka fært Hall-
dóri Laxness blóm og stig-
ið síðan í ræðustól með
leyfi fundarstjóra- Sú ræða
sem síðan var ifllutt, var til-
einkuð Halldóri Laxness einum,
þótt hún væri flutt í heyranda
hljóði. En engu síður fann
Morgunblaðsritstjórinn sig kall-
aðan til að spilla henni með óp-
um og framiköllum og æsa
flokksbræður sína og stuðnings-
menn til hins sama, en hessi
snóbtosikríll hafði mætt til að
þykjast hylia þann mann, sem
hann ofsótti og hataðiist við fyr-
ir ekki allmörgum árum-
Þeir lesendur Þjóðviljans er
ek'ki voru viðstaddir þessa sví-
virðingu, eru beðnir um að
kynna sér ræðu Bimu Þórðar-
dóttur, en hún er birt á þessari
síðu. Þossi ræða var flutt af
fullri hiýju og einlægni, með
sannri virðingu fyrir Halldóri
Laxness bæði sem rithöfundi og
manni. En sá fágaði sfcríil, sem
hleypti upp þessari samkomu,
ber hvorki virðingu fyrir Hall-
dóri Laxness sem rithöfundi eða
manni, það sýndu viðbrögð hans
á þessum fundi. Hann vill skoða
H.L. sem toamdingja sinn, skraut-
fjöður í þann hatt, sem hylur
hrúðrið 'og geitumar er urndir
byggja. Þetta fólk treystir því,
að sá neisti, er kveikti Vefarann
mikla frá Kasmír, Sölku Völku,
Sjálfstætt fólk, Heimsljós, ís-
landsklukfcuna og Atómstöðina,
sé slokknaður að fullu- Og þesisi
skartklæddi ruslaralýður fyllist
heilagri toræði, þegar hann
heyrði töluð orð, sem reyndu enn
að skírskota til Halldórs Laxness
sem sósídlístá og toyltirigaxsínna.
Hvað varðar þátt Ragnars
Jónsisonar í Smára á þessum
fundi, þá eru viðbrögð hans
skiljanleg í ljósi þess, að flökks-
bróðir hans á Morguntolaðinu var
þegar búinn að hleypa upp
fundinum. En hann hefði sýnt
það á ótvíræðari hátt, að hann
væri ekki aðeins útgefandi Hall-
dórs Laxness heldur einmig vin-
ur hans, elf hann hefði hastað á
sporgengla Morgunblaðsritstjór-
ans í stað þess að haga sér ein®
og ruddi gagnvart ræðukonu- Em
það e-t.v viðsikiptasjónarmiðin
sem ráða' valkostinum þrátt fyrir
allt?
Leifur Jóelsson
RÖTTÆKIR
PEN^H
I umsjá Æslculýðsfyllcingarinnar — sambands ungra sésíalista
I umsjá Æskulýðsfylkingarinnar - sambands ungra sósíalista
Ritnefnd: Ólafur Ormsson, Bergþóra Gísladóttir, Magnús
Sæmundsson, Leifur Jóelsson.
Birna Þórðardóttir í ræðustól, Róska með fána þjóðfrelsisfylkingar Suður-Víet Nam.
Kiukkan glymur á ný
Góðir fundarmenn.
Sú vair tíðin, að Halldór Lax-
nes® var ofsóttur fyrir að spilla
ungu fólki, slíta hugmyndaleg-
ar ræ'tur þess í bongaralegu
samfélagi, gera það að guð-
leysingjum og kommúnisbum.
Ég er komin á þennan fund til
að þakka Halldóri Laxness
þessi spellvirki í nafni þúsunda
ungs fólks á íslandi og í öðrum
löndum. Ég stend hér til að
þakka Halldóri Laxness bar-
áttu hans gegn falskri þjóðfé-
lagslegri meðvitund, gegn hug-
myndafræði valdstéttarinnar.
Og ég óska Halldóri Lax-
ness þess af heilum hug, að átt-
undi áratugur aldarinnar muni
fæða ný byltingaröfl, sem hann
Ræða flutt af Bimu
Þórðardóttur á bók-
menntahátíð til heið-
urs Halldóri Laxness
í Háskólabíói 15. nóv.
geti barizt með af jafn miklum
þrótti og hann barðist gegn
þróun gagnbyltingarinnar á
fjórða og fimmita áratugnum.
Þessi orð væru markleysa. ef
ég notaði ekki tækifærið til að
minna fundargesti á, að í diag
fara fram mótm æl aaðgerðir
um allan heim gegn hernaði

//
Bylting í eigin landi

Góðir samherjar!
Ég dreg ekki dul á að ég
skoða Víetn am-styrj öldi n a frá
sjónarhóli mínum sem bylting-
arsinnaður sósíalisti. Ég get
ekki litíð á Vietnam-stríðið
nema sem einn þátt í al-
mennri utanríkisstefnu Banda-
rikjanna. Og utanríkisstefna
Bandiaríkjanna er aðeins rök-
rétt afleiðing og tjáning á þjóð-
skipulagi þeiæra.' Það eru innri
hreyfiöfl þessa þjóðskipulags,
sem fá útrás í hieimsvalda-
stefnu Bandaríkj anna.
Ræða fluft af Rafni
Guðmundssyni á
Víét Nam fundi í
Háskólabíói 15. nóv.
Framleiðsluhættir, sem haf a
ekki það markmið að fullnægja
miannlegum þörfum, heldur
stjómast eingöngu af siðblindu.
vii'tstola kapphlaupi eftir há-
marksgiróða, finna sin éndian-
legu og rökréttu tj áningarform
í Auschwitz og Víetnam.
Með þessa sitaðreynd í huga
sagði Hó-Sí-Min að bezta að-
stoðin við Víetnam væri að
gera byltingu í eigin föður-
landi. Raunverulegar orsakir
styrjaldarinnar í Víetnam
verða ekki upprættar nema
heimskerfi auðvaldsskipulags-
ins verði torotið niður. Þetta
þarf enginn að taka þannig að
verið sé að prédika fordæmi
Sovétríkjanna og Kína. Það
Framhald á 9. síðu.
Bandaríkjastjómar í Víet Nam.
Upphiaf nýrra sósíalískra bylt-
ingarhreyfin®a í Bándaríkjun-
um, Vestur-Evrópu oig um aM-
an heim er einmitt,,ná'tepgt
styrjöldinni í Víet Nam; en
þessi styrjöld og allur hund-
ingj ahátturinn, sem y þenni , er
bundinn er líka raunhæfasti
mælikvarðinn á þroska vest-
rænnar siðmenningar. And-
spænis hryllilegu tilfinninga-
leysá, sem speglast í afstöðu
heimsins til þessarar styrjald-
ar, hverfur allur fágaður hlut-
laus kúltúr í andstæðu sína.
Hann tekur að gegna sama
hlutverki og trúartorögðin og
gleymiskulyfin, verður blutí af
hinni fölstou meðvitund, eitt af
þjónustutækjum valdstéttar-
innar, siem skapar hennd næði
til ástundunar hryðjuverkia
sinna og fjöldamorða.
Á árunum eftir síðari heims-
styrjöld hefur skotgrafa-
hernaður sósíaiískra hreyfinga
fundið hliðstæðu sína í fíla-
beinsturnabauki róttæfcra lista-
manna. En nú glymur kluifckan
á ný, afstöðu verður að taka.
Steinrunnar stofnanir sósíal-
ísfcrar hireyfingar verður að
brjóta upp, listin verður að
stíga ofan úr fílabeinstumi sán-
um. Tími heimssögulegra
stéttaátaka 'er genginn í garð.
bylting og gagnbylting takast
á. Stundin er komin t.il að berj-
ast og leggj-a allt að veði.
Félagar! Takið borgaralt
málverk niður af veggjum. N
plaköt eru til sölu á skrifstcf
Æ.F., sölu-fé rennur til star!
seminnar.
INNRAS I HERST0DINA
Hermannasjónvarpinu á Keflavíkurflugvelli lokað
af róttækum andstæðingum Vietnam stríðsins
Laust eftir kl. 7 á sunnudags-
kvöld birtíst skyndilega 25
roanna bópur fyrir uitan út-
varps. og sjónvarpssitöðina á
KeflavíkurflugveUi. Þaæna var.
komdnn hópur róttækra and-
stæðinga hernaðar Bandaríkja-
stjórnar í Víet Nam, og hélt
h-ann inn í húsið án frekari við-
stöðu, lagði undir sig útsend-
ingarsal sjónvarpsins og vís-
aði þulum á dyr. Að svo búnu
var dyrum salarins lokað 'og
víggirtar með ýmsum húsbún-
aði; var þá bafizt banda um að
skreyta salinn með vígorðum
máluðum á veggi og þil, og
ekki hirt um, hvort dýrindis
harðviðarplötur eða kvik-
myndatjöld kæmu við sögu. Að
lokum var salurinn allur hlý-
lega umvafinn vígorðum til
stuðnings Þjóðfrelsdsher ' Víet
Nam, byltingiarhreyfingum
band/arískra blökkumanna og
stúdenta, gegn NATO o.s.frv.,
bandairíski fáninn lá brunninn
á gólfinu, þegar herlögreglan
réðist inn í salinn.
Eftír að herlögreglan kom á
vettvang settust innrásairmenn
í keðjuhring umhverfis sjón-
varpsvélarnar og slógu upp
Framihald á 9- síðu