Þjóðviljinn - 03.01.1970, Page 5

r
*

Ljausairdagur 3. jianúar 1970 — ÞJÓÐVTLJINN — SlÐA J
Jón Snorri Þorleifsson, borgarfulltrúi:
Skapa verður aðstöðu tíl íélags-
starfsemi í úthverfum borgarínnar
A fundi borgarstjórnar
Reykjavíkur fyrir áramótin
flutti Jón Snorri Þorleifs-
son tillögu um byggingu fé-
lagsbeimila í úthverfunum
í borginni. Jón Snorri mælti
fyrir tillögunni í athyglis-
verðri ræðu og birtir I»jó<5-
viljinn hluta ræðu Jóns
Snorra hér á eftir:
ESf horft er á skipulaig og upp-
byggimgu Reykj avíiku rbiorgar, þá
bliasir sú steöreynd við að
minu viti, að hún er úthvorfa-
borg. Ef við lítum noíklkuð aft-
ur í tíimiann oig fyilgijum upp-
byggingu borgarinnar sésit, að
við hafa teikið hivert úthverfið
a£ ööru í másiriíkiuni miæili, þó
siitin úr tengslum við að'al-
kjama borgarinnar, og þá um
ledð að mieira og mdnna leyti
slitin frá sjálfu borgarlífinu.
Nýjustu dæmin í þessairi bró-
un eru Árbæjar- og Breiðholts-
hverfin, sem um Siangia fram-
tíð korna tái með að veirða að
rnörgu leyti sjáilfstæðar eining-
ar borgarinnar. Hvers vegna
Reykjawikurborg hefur byggzt
uipp og þróazt á þennan hátt,
er að sjáifisögðu kaipdituili út af
fyrir sig, sem sjáifsaigt ýmsar
orsakir liiggja tffl, bœöi pólitísk-
ar, landfræðilegar, sikipulaigs-
fræðdlegar o.s.frv. En af hvaða
rót sem sú steíina er runnin,
sem hefur ráðið þeirri borgar-
uppby ggingu, siem við höiEum
fyrir augunum í diag og hvort
sém við erum sammiáíla um á-
gæti þeinrar stefhu eða ekfki, þá
eru aflleáðingiar hemmar staö-
reyndir, sem varða hif borgar-
búa í rfkuim miæli og um hluta
þess manmHílfe fjaHar sú tillaga,
sem er hér á dagskrá og óg er
hér aö ræða um. I tillögunni
segir m.a. svo:
„Telur borgarstjórnin, að slík
hvorfi, þ.e.a.s. þau sem reist
eru í verulegri fjarlægð frl
aðalkjajma borgarinnar, eigí
ekki að vera einungis dvalar-
og svefnstaður fólksins, sem
þar býr, heldur beri að stefna
að því, að þau getl orðið sam-
félagslcgar einingar, sem séu
sjálfum sér nógar að vissu
marki-
í þessium hluita tillögunnar
félsit tvennt: í fyrsta laigi fuill-
yrðing an, að þesisi hvertfii séu
ekkd í dag samfélagslegar eining-
ar heldur fýrst og fremst svefn-
staður þess fiófllks, sem þar býr
eða m.ö.o. geymsflustaðir fyrir
sofandi vinnuatfil, eins og eim-
hvem tílmai hefur verið komizt
að orði.
í öðru la'gi felst í þessum
Hlutu viður-
kenningu á
árinu 1969
Fegrumarnefnd Rvíkur heifiur
veitt efitirtöldum fyrirtækjum
viðurkenningarskjal fyrir snyrti-
iegan frágang á lóð'um sínium
hér í borg: Opall h.f., Skiphotti
29, Verkismiðjunni Vífilfeili h.f.,
Haga við Hofsvallagötu, Osta- og
smjörsöflunni við Snorrabrauit og
Gefjun við Snorrabraut. Þá veitti
nefndiin viðurkenningu fyrir
glugigaslkreytinigar hjá verzlunair-
fyrirtæk'jum hór í borginni.
Hliutu þessar verzlanir viður-
kienningu: Parísairbízkan við
Haflniarstræti 8, Sililli & Valdi,
Ausiturstræti 17, Rímia, Austur-
stræti 6, Skartgripiaverzlum Guð-
Jaugs A. Maignússonar, Laugavegi
22 A og Oflympía, Haugavegs 26-

- ella verSa þau aSeins geymslusfaðir sofandi
vinnuafls án fengsla Wð k]arna borgarlifsins
hluita tillögunnar yfirllýsdng uim,
að frá þessu sikuli horfið og
stefht að því aö giera hverfin
sjálfum sér nóg að vissu marki.
Nú eir mór ljóst, að einmitt í
þessu eru uppi tvær andstæðar
skoðamir og stefnur um slkipu-
lag borgar. önmiur er sú, að ;-
búðahverfi slkufli vera fyrst og
fremst sivefnstaöár mieð aðedns
aflflra nauðsynleigustu lógmairks-
þjónustustarfsemi. Hin er sú að
tengja atvinnu- og menmingar-
líf því Mfi, sem lifað er á
heimilunum og hefur sú stefna
rutt sér meira til rúims nú hin
síðari ár- Hún byiggir að sjálf-
sö'gðu á því, að maðurinn sé
í raiun félagsvera og ledtast því
við að finma lausm á að full-
nægja félagsflegum þörfum: hans
utan heimilanna, en þó í sem
nónustum tengisllum við þau.
Ekki breyti-
í einni andrá
Nú er það vist, að þó að við
bargarfulltrúairnár yrðum sam-
mála um þessa félagslegu
stafnu, sem í daig rnótar í æ
ríkara • raæli sitörf skipuflags-
fræðinga og samstarfsmianina
þeirra, þá breytum við því ekki
í snarheitum að stór og fjöi-
memn borgarhverfi í Reykjaivik
hafa verið og eru byggð fjarri
a ðaí Iborgarkj arnanum og edns
og ég hef áður saigt að nokkru
leyti sflitin úr temigslum við
atvinnu- oig menningiarlíf borg-
arinnar. Þann vaflikiost eigum
við því ekfci, að breyta því,
sem gert hefiur veirið í þessum
efniumi. En hvað gietum við þá
gieirt? Vafalaust kemur þar
miargt til graina og á því giæti
verið fleiri en ein lausn.
Síðastur afllra skiall ég halda
því fram, að í þessu efni sé
sannleikurinn aðedns ednn og
hann sé að finna í minnd til-
lögu. En hinu held éig fram,
að í henni sé að finna ábend-
imgiar um nokkra lausn í þess-
uum eírruim. En í tillöigunni sagir
m.a- á þessa leið:
„Borgarstjórnin telur á því
brýna nauðsyn, að þeim tveim
stóru úthverfum, sem nú eru
í uppbyggingu, Árbæjar- og
Brciðholtshverfi, verði sem
fyrst séð fyrir menningar- og
félagsmiðstöðvum með bygg-
ingu félagsheímila í liverfun-
um. Viil borgarstjórnin stuðla
með forystu sinni og f jár-
framlögum að byggingu slíkra
menningar- og félagsmið-
stöðva í báðuim þcssum all-
fjölmennu íbúðarhverfum svo
fljótt, sem auðið er og telur,
að þar ætti m.a- að koma
fyrir bókasafni og lestrar-
sal, kvikmyndasal, hæfilegum
fundasal og skriístofuher-
bergjum fyrir þau fólagssam-
tök, sem starfa í viðkomamdi
hverfi og tómstundaaðstöðu
fyrir unglinga og aldrað fólk
og aðstöðu til veitingastarf-
Nú kunna (menin að seigtja seim
svo, að þaið sá eikki þörf fyrir
shkar meniningar- og félags-
miðstöðvar úti í hinium ýmsu
íbúðarhverfum. Borgin hafi
þegar upp á að bjóða fjölmargt
í þessu efni, svo sem leiikhús,
kvikmyndahús, bóitoasölfn. lista-
sötfin, svo að dœmi sén tekin.
Víst er það rétt, að þeitta og
ýmisliagt annað er tifl. staðar í
borginini. En það leysdr hins
veigar eikflti þamn vanda, sem
tilflaiga mán fjailar um. Við
hötfium raunar fyrir oklkiur í
dag glö'gg dagmi þess, hver þessá
vamidi er, og þörfin á laiusmihams
er fyrir hendi.
Hór í borgarstjóm hefur oft
verið tefltizt á milli manna og
floiklka um svokölliluð bóikasafns-
mái og aru uppi mdsmiunandi
skoðandr á hversiu miikla á-
hierzlu beri ad leggja á effl.-
irngu þeirrar sitanfeeimá á vegum
borgairinnar.
Jón Snorri vék nú að bóika-
sötfrauim í borgiinni og saigðd sið-
an: ,
Fyrir skömmiu hóf svonefnd-
ur bólkaibíli aitositur um bœdnn
og verður að líta svo á, að þar
sé um aligera bráðaíbirgðailausn
að ræða, þó að vissultega sé hún
sem siiik góðra gjaida verð. Ég
hygg, að reynslan í samlfcandi
við bókalbílinn hafi einmitt
sýnt, að þörfin sé það mifldl,
að hanm anni henni hverigi
naarri og sóu því að fæðast
hugmyndir um frelkari bnáða-
birgðalausn í þessium efinum.
Félagsstarfsemi
í Árbæjar- og
Seláshverfi
í Árlbæjar- og Selóslhiverfi
hafa þegar starfað um nokflcurt
skeið kiven'féiag og feamfara-
flélaigi. Hafa þau staðdð fyrár
ýmdss Ikonar samteoonu- og
tfumidalhailidi hvenfiaibúa. Þó er
ednnáig starfandi þar nýsitofhað
fþróttafélag, sem ednltoum hinir
yngri íbúar hverfisins eru virk-
ir þóltttakendiur í.
Starfcieimá þessara samtaka er
þó miiklum annmörtkum hóð.
Aðstöðuleysd er nær aigert til
staifeiemánnar, hvort hieldur er
til fundar- eða samkiomuihalds
og þó enn frekar til ails konar
annarrar starfeemi, sem fuil
þörf er á og þau mundu lóita til
sín tafca, ef aðsitæður væru fýr-
ir hendi.
í því samlbamdi má minna á,
hivað kiemur fram í tiliögunni;
taiið er upp sem dæmi um
lesitrarsal, kvikmyindasal o-íi.
og þá má eimmág minna á ýmiss
konar tómstundastarf unglinga,
sem geati verið eánn liður í því
að reyma aö leysa liið marg-
umnædda umglingajvaindamiá! að
fá unglingunum úti í hverfun-
um aðstöðu til þess að stunda
þar fjölbreytta tómstundasitarf-
serni edns og t.d. í kivilktrnyinda-
kiúbbum, ljósimynda-, taffl- og
spilalkiúbbum, leshrimgijum eða
við llieikflisitarstai'íseimi, svo sð
dæmi séu tekin. En. starfsemi
þessara samtalka sýnir okkur,
að félaigsþörfiin er fýrir hendi
og að margir einsitalkllingar eru
reiðúbúnir að leggja nokikuð af
mörfcuim til að starfa að féiags-
og metnndngarimólum, jaftnvei
þótt aðstæður séu hinar frum-
stasðusitu. Að minu viti er því
spumimgfn sú fyrst og fremst,
hvemdg og hver edgi að hafa
forgöngu um að skaipa þé að-
stööu, sem til þarf að fcoma.
Slkoðun okítoar borganfúlitrúa
Afllþýðubandaflagisins er, að
Jón Snorri Þorleifsson.
borgarfélaigið sjáift eigi að hafa
hér fiorgöngu, því sé það raum-
ar skylt oð amnasit hana. Borg-
arfélagið hefur giert borgurun-
um að búa í úthverfunum og
margir þeir annmarkar, sem
slíkri búsetu fylgja, eru því
afleiðing af ákvörðunum borg-
aryfirvalda. Að sjálfsögðu eru
mörg önnur rök ednnig tiitæk,
sem styðja þessa skioðum okk-
ar, en ég skal ekflti eyða tfim-
areum með því að rekja þau um
of.
Önnur hverfi
Þótt ég hafi hér tekið dæimi
úr Árbœjar- og Seiáshverfi, þá
má engiren sfltiija orð min svo,
aö ég telji aö það hverfi edtt
hafí. aigera sérstöðu og vand-
inn væri aflJur leysitur með
þyggingu menningar- og fiélags-
miðstöðvar í því hvenfi. Auð-
vitað er svo ekílti, enda felst
amnað og meira í sjáilfitó tillllög-
unni.
Ég vil svo aðeins að Joikum
segja þetta:
Ég las einhvers staðar í blaði
núna nýlega, að Reykjavik
væri rauinar sannlköflluð félaigs-
imiálaborg. Ég treysti mór að
vtfsu efcki tiíi að undirsktófia 'pá
fufliyrðdngu, tei þvert á mióti, að
æði víða sé pottur brotinn í
þeám etfnum hjá oiklkur og við
höfiurn æði marigar vanrækisiu-
syndir á oklkar herðum í því
efni- En ef váð bargainfiuiltnl-
ar gæitum sameánazt um sam-
þyfckt þessarar tdllögu tei óg,
að það væri spor í þá átt, að
Reyflrjavtfk verði félagsmálaborg
í framtíðinni og vorea ég, að
við getum orðið sammólla um
nauðsyn þess að svo varöi.
Gurenar Heigaision borigairfuil-
trúi íhaidsins Jagði til að tij-
laga Alþýðubandaiagsmainna
yrði vísað tii bongairráðs. í
svarræðu sinni bvaðst Jón
Snorri ekflti talja það úrsflita-
síkiiyrði að móiið yrði asfigneitt
á fundi borgarstjórnar straoc
trausitd þeiss að tillaigam náirnál-
efinaiegri meðferð og mun ég
þá væntaniega eða aðtór borg-
•arfulltrúar Aiiþýðubandaiaigsins
reyna að fyttgjast með því að
svo verði gart“
■S-
Níu voru sæmdir
fálkaorðunni
Á nýársdag sœmdi fiorseti ís-
iands 9 íslenddnga hedðursmerki
lidnnar íslenzku fiálttoaorðu. Þeiir
voru: Steindór Stedndórssoni,
slkóllameistari, stárriddaralkrossi
fyrir embættisstörf, Brynjólfur
Sveinssan, fyrrv. yfirtoennató,
riddaralkiroissi, fyrir störf &ð
skólamáJum. Einar Jónsson, að-
alverikstjóri, riddaraifcrossi fyrir
störf í Ríitaisprentsmiðjunnd. Jón
Sigurðsson, hafnsöguimjaður, Vesit-
niannaeyjum, riddaraltarossi fynr
hatfnsögumannsstörf. Kjartan J.
J'óhaninsson, héraðsiœknir, ridd-
araifcriossi, fyrir emlbættissitörf.
Magnús Már Lárusson, hásifcóla-
rektor, riddarakrossi, fyrir em-
bættisstörf. Marsellíus Bem-
harðsson, sfltipasimiíðaimeistari,
ísaifirði, riddarakrossi, fyrir störf
að skipasmtfðum. Frú Regína
Þórðardóttir, leikkona, riddara-
krossi fyrir Jeiifcldstairstörf. Þórar-
inn Guðmundsson fiðiuleiikairi.,
ridaralcrossi fyrir störf að tón-
listarmiálum.
t
i
i