Þjóðviljinn - 06.05.1970, Blaðsíða 1

Þjóðviljinn - 06.05.1970, Blaðsíða 1
Miðvikudagur 6. maí !1970 — 35. árgangur — 100. tölublað. HEKLUGOS □ f g-ærkvöld um hálftíuleytið brauzt út eldgos í Heklu — mikill reykjarmökkur steig upp frá fjallinu — hraunrennsli streymdi niður á þrem eða fjórum stöðum —* aska og vikur bárust frá gosinu í norðurátt þvert yfir landið — neyðarástand var um tíma við Búrfell og öskulag þar allt að 10 sentiméfra þykkt — sjónarvottar segja að gosið virðist vera svipað og er Hekla gaus síðast fyrir 23 árum. — Frá öllu þessu segir á forsíðu Þjóðviljans í dag og myndir og ítarlegri frásagnir blaðamanna verða í Þjóðviljanum á morgun. < Eins og gullkista Laust fyrir kl. 2.30 í nótt hafði Þjóðviljinn tal af bóndanum i Hapra í Þjórsárdal og sagði hann að Hekla liti út eins og gullkista BIl hvítglóandi og stórfengleg. Sagði ha,nn, að hraunstraumur- inn virtist sizt minni en við upphaf gossins 1947, en vikur- fall hins vegar snöggtum minna. ....... ! Allt í óvissu ! um kettnslu 6 ! ára barnanna ■ Allt virðist enn í óvissu : um kennslu sex ára barna : í borginni í haust, hvort ■ hún verður, hvað á að • kenna, hverjir eiga að : kenna og hvaða kennslu- : tæki á að nota. Fyrir hendi er lagiahedm- ; iid frá 1946 tái kennslu ; sex ára barna og fór borg- : arstjórn Reykjavíkur fram • á það við menntafnálaráðu- ■ neytið sl. haust að fá að ■ nota heimildina frá og [ með haustinu 1970. : Hafa foreldrar barna ; fæddra 1964 síðan reikn- ■ að með að senda börnin í : skóla næsta haust, en þeg- : ar spurzt er fyrir um • málið hjá skólastjórunum • kemur í ljós, að þeir vita : ekk; enn, hvort af þessari i kennslu verður, þvú ■ fræðslustjórn borgarinnar ; hefuir enn ekki ákveðið i neitt. Er þetta að sjálfsögðu i mjög ba-gialegt fyrir skóla- ■ stjórana, að því er sá sem ; Þjóðviljinn talaði við : sagði, vita þeir hvorki, : hvort ráða þarf fleiri ■ kermara né hvort yfirleitt I verða notaðir kennarar : eða kannski fóstrur. Þá • er allt á huldu með hvaða : námsefn; fræðslustjórn i hefur hugsað börnunum, : og þá um leið hvaða : kennslutæki eða bækur. En ■ það fer hver að verða síð- ; astur að festa sér kennara 5 fyrir haustið. siagði skóla- : stjórinn, og óþolandi að • bíða svona. fyrir utan ó- ■ þægindin að geta ekki gef- : ið foreldrunum ákveðið : svar. : Á fræðslumála'skrifgtofu ; borgarinnar fengust um : málið aðeins þau svör. að : enn væri ekki fullákveðið, • hvort af kennslu 6 ára : bama vrði. Loftlínan milH Heklu og Haga er um 20 km. — Hraiunáð rennur frá þrem- ur stöðum sagði hiann, — og okkur hefur vdrzt sem það kæmi einnig íná þeim fjórða, í suð austurhJiuta HekJu, en það sijáum við ekki glöigigt. Eldiaimir eru uppi a£ Sauðafelli, tveir með stutitu miiillibdlld og sá jþiriðji nokikiuð íjær. H raun straumuri nn rennur í norður og norðvestur. Hann fer mjög hraitit í byrjun niður brattar hiiðamiar, en hægir síð- an á sér og breikkar. Þá er t-ais- vert grjótflug, en þó minna en vdð upphaf gossins 1947. — Er ekikd allt á kiafi í vikri hjá ykkur? — Nei, ekki vil ég nú segja það, en það hefur þó dreifzt þó nokkuð af fínum vikri hér um kring, loftþrýstingur er tals- verður og stundum heyrir mað- ur glamra í rúðum. Annars virðist viikurfallið mik.ið til hæitt, en það gætj komið aftur, eins og 1947, en þá kom það marg- sinnis meðan á gosinu stóð. — Hverniig er hugur í fólki? — Ég held, að fæstir óttist rnifcla hættu, en auðvitað veit maður aldrei hvað skeður, en þetta er stórfenglegt á að líta, og okkur verður áreiðanlega ekiki svefnsamit í nótt,, þvj að það er óviðjiafnanlegt að hoonfa á þessar hamfaric. Árið 1947 var síðasta Hektagos og hefar það verið trú manna að eldfjallið sýndi mátt sinn einn sinni á öld. líidgosið sem brauzt út í gærkvöld kom þvi flestum á óvart, en hér er mynd af Heklugosinu siðasta er mökknrion var sem mestur nfir fjailinu Grjótflug og öskufall við Búrfell—Fólk f lutt á brott Vindur stóð frá gosstöðv- uniuim á virkju'narsivæðið við Búrfell og var þar mikið öskufall og jarðhræringar talsverðar. Svo stórir stein- ar frá gosinu féllu þar að þílrúður þrotnuðu. Þetta gerðist allt mjög skyndilega, Mældist fyrst klukkan 8.58 Fyrsti kippurinn mælidiist kL 8.58 í gaarkivödid á jarðskjálfita- mæla veðurstofiunnair. Þetta var vægur kippur að sögn Ragnars Stefánisisonair jiarðskjáifttafræð- ings og hafa mœlzt hræringar stöðugt síðan, meat 4 stig á Richterskala. Upptök jiarðskjáilft- ans voru greinilega í 100 km fj-ariæigð í austur firá Reykja- Vikursteinarnir dundu á bæj- arþökunum á Asó/fsstöðum Ki. 1 í nótt nóði Þjóðvi'ljinn tali af Ásólfi Pálssyni, bónda á Ásollfsstöðum og kvað hann þá túnið hjó sér svart af vikri. Ég fór út rétt áðan og sökk þá eld- spýtnastokikur til hálfis niður i vikurlagdð — þykktin er orðin þetta mikil á vi'kurlaginu, Áðan frétti óg af Birni á Skriðufelli og er túniið hjá honum svart af vikri. Þetta veldur mér áhyggjum þegar vegna gróðurs- ins í sumar sagði Ásólfur bóndi. Við urðum fyrst vör við hrist- ing í hurðum tæplega hálf tíu í kvöld og taldi ég þetta stafa af miðstöðvakerfinu og fór að huga að miðstöðinni. Mér var skömmu síðar litið út um glugga og só þá þykkan og svartan mökk stíga upp frá suðvestur horni Heldu og lagði hann í áttina að Búr- felli. Kl. kortér yfir tíu í kvöld dundu á þökum hér vikursteinar um hríð á stærð við kindavölu Féll þetta gröfa vikur uim skeið og varð síðan smóm saman fín- ^erðará og er það að falla ennþá. Við sluppum vonum betur frá gosinu 1947 hér á Ásólfsstöðum og féll þó ekki svo mikið vikur á ræktað land hér. Ég er þegar orðinn svarísýnn vegna þess vlkurfalls, sem hér hefur orðið, sagði Ásólfur. jóskaplegur gos- jmökkur og eldur Þjóðviljinn fékk fyrstu frétttr af Heklugosiniu, er hringt var austan af Hvols- velli kl. 9.30 í gærkvöld, og bafði þá sýnin blasað við fóiki ; auistuirátt er það kom ú-t af sinfóníufónieik- um. Svo notuð séu orð fyrstu srjónarvotta sem Þjóðviljinn hafði tai af: Gosmökkuirinn er óstoap- legur og eld’Ur uppi, og sýnist mér hann alltaf auk- ast. Gamal'kunniugir menn hér eru vissdr um að þetta sé í Heklu austanverðri þar sem eru Krakatindar. Raunar sést ekki greinilega hvar upptök eldsúlunnar eru vegn-a þess hve mökk- urinn er mikill. vík og er það við Hekiiu. Kl. 9.40 tók að draga úr jarð- hrærdngiunum. Þær hiafa þó hialddð áfiram, en í minna mæld. Við Hekiuigosið 1947 hófust jarðsikjálftar um 7.43 um morg- uninn 29. miarz eða skömmu eftdr að sjálft gosið hófst. Kl. 7.51 mælddst óveniju sterk-ur jarðskjáifti mdiii 5-6 sitig, en hann orsakaðist af mikilli sprenginigu. Óskuhríð ó Norðurlandi Víða á Norðuirliandi var mikið öskiufiadd, ■ en sennileg® • mest á Blöndiuósi, þar sem beinlínis var öskuhrið, að því er heimildiar- maður Þjóðviljans skýrði frá um 1-leytið í nótt. Kvað hann menn addreí hafa orðið vana vdð því- l'íikit öskufall meðan á Hektu- gosinu stóð 1947. — Það er ekki verandd. úti, — sagði hiann, — því að ■ öll vit fyllast aí ösku, og talsvert öskulag er komið á jörð. Tel ég víst að bændur séu uggandi vegna þessa. Hvítur diskur sem var settur úti. og lát- inn vera þar skamma hríð varð kolsvartur á svipstundu. og voru gtrax gerðar ráðstaf- anir til að fllytja brott af staðnum konur og börn og alla aðra sem þar höfðu ekki naiuðsynlegustu störfum að gegna. Talin var hætta á þvi að vélar kynnu að stöðvast af völdum öskufallsins og allar varastöðvar hafðar til taks, í Straumsví'k, við Ell- iðaár og Sog. Um miðnætti var 10 em. þykkt lag af dökkri ösfcu og vikri yfir öllu við Búrfell, og búið var að flytia flesta íbúana þar á brott. Samkvæmit síðustu frétt- um fná starfsmönnum við Búrfetlsvirkjun í nótt var þar ekkert öskufall og allt með kyrrum kjörum. Vitum við lítið af eld-gosinu lengur. Flugn fyrst- iryfireld- stöðvarnar Flugvél F.í. á leið frá Akur- eyri til Reykjavikur beygði út af venjulegri ieið er fréttist um gosið og fór yfir Bláfell á Kili. Hafði blaðamaður Þjóðviljans tal af flugstjóranum Snorra Snorra- syni og Oddi Pálssyni vélstjóra er til Reykjavíkur kom og sögð- ust þeir hafa séð þykkan, svart- an mökk til suðurs frá Bláfelli. Suður af Langjökli á móts við Hvítárvatn var mökkurinn greinilegur til suðurs séð, sagði Snorri, — sótsvartur í miðju, cn ljós til hliðanna. Þedr böliuðu á leiðinni við fiugitjuirnirm á Keflavíkairflug- veiii, en úr radaimum þaðan virtist mökkurinn í 80 mílna fjarlægð, fjrrst í 35 þús. feta. síðan í 50 þús. feba hæð og rei'knaðist vera um 7 milna breiður. Þá höfðu þeir Snoiri og Oddur samband við litLa flug- vél á austurleið og skýrði flug- miaður hennair svo frá, er hann var í námunda við Hellu. að bann væri feirinn að sjá eld framundan. Síðustu fréttir Kl. 3.30 í nótt var mik- ið hraunrennsli niður hlíðar Heklu, sprenging- ar gífurlegar og . eld- strókar stóðu hátt til himins, en öskufall var lítið. Bjarmar af hraunrennsli og íloftupp segir bóndinn í Skarði Það er greinilegia ferið að bjairma af hraunrennsli, sem stefnir í suðvestur eða suður, austur fyrir Vatn.afjöll, sagði Guðni bónd; Kristinsson í Skarði í Landssveit er Þjóð- viijinn talaði við hann um miðnætiti. — Áreiðanlega eru uppi þama miiklir eldar, og sprengingar fara vaxandi. Við urðum fyrst vör við þetta. hér kl. 8.45 að kom snarpur kippur, en , enginn annar hefur komið síðan, og eni'gir ’jarðskjálf tar. Gosdð bj’rjaði í suðausturhorninu á Heklu og nú er farið að gjósa í kring um Litlu Heklu. Héð- an . er aðeins 14t km loftlína til Heklu og sýnist mér að axlargígurinn sem mest gaus úr 1947 sé allur opinn, og er að sj á að eldurinn sé uppi á þrem stöðum. Eldbjarminn sést. greinilega og rauðglóandi 'grjót þeytist lanigt í loft' úpþ. í' austri er allt biksvart og eihs og að sj á í ketilbotn. Mikið 'er hér 'um mannaferðir enda liggur leið- in héf um hlaðið. Við sofum að minnsta kosti íaust ,í nótt, segir. Guðni' er við spyrjúm hvort þeim sé ekki órótt heimamönnúm á Skarði. Við vorium að timbúr- húsdn þoli eitthvað en hrýnji ekk; eins og steinhiis gæti gert. Állavega tökum við öllu rólega , og treystum á fpr- sjónina. I /

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.