Þjóðviljinn - 14.06.1970, Blaðsíða 7

Sunnudiaigwr 14. júní 1970 — ÞJÓÐVTUTNN — SlÐA 'jj
□ Á undanförnum vik-
um og mánuðum hafa
blöð og tímarit víðsveg-
ar um heim birt fleiri
greinar um Lenín en
nokkurn mann annan. Og
þó að aldarafmælisdagur-
inn sé liðinn, eru enn víða
að birtast greinar um
hann og mikilla skrifa
reyndar að vænta áður
en árið er iiðið, þetta
minningarár um hinn
mikla rússneska bylting-
arforingja og forystu-
mann Sovétrikjanna fyrstu
árin eftir valdatöku bols-
jevika.
□ Þjóðviljinn birtir í
dag grein eftir einn af
samtímamönnum og sam-
starfsmönnum Leníns,
Nikolaj Semashko, en í
henni bregður greinar-
höfundur upp svipmynd
af byltingarforingjanum.
Semashko þessi var uppi
á árunum 1874 til 1949.
Hann var læknir og fór
í útlegð til Parísar eftir
byltinguna 1905. — Þar
starfaði hann í Parísar-
deild rússneska sósíal-
demókratíska verka-
mannaflokksins. Á árun-
um 1918 til 1930 var
Nikolaj Semashko heil-
brigðismálaráðherra í sov-
étstjórninni.
Það viar uppslkerubrestur og
slkortur á vörum í öllu landinu.
Ros.kinn bóndi, sem hafði
brugðið sér til Moslkivu, vildi
endileiga hitta „Lenín sjálfan“
Lenín tók honum vel og þeir
ræddiust við lengi, en bóndi
sagði honuim m..a. að sér gongi
illla að ná í ailmennilleg gllerauigu
í höfuðborginni. Strax oig hann
vair faonn sendi Lenu'n mér orð
(en ég var þá heilibrigðismála-
ráðherra).
„Tsjeihúnof týndi gleraugun-
um siínuim og varð að borga
15000 rúblur fyrir gleraugna-
beyglur. Er ekiki hægt að útvega
honum góð glerauigu?"
o
Annað atvik er mér einnig
mijöig minnisstætt:
Árið 1922 var ákveðið að gera
á Lenín mikiinn uppskurð. Hann
hafði orðið fyrir sikoti tveim-
ur árum áður og kúlan sat i
hálsi hans. Áður en uppskuirður-
inn var gerður var hann send-
ur í nákvæma rannsökn, m,a.
röntgenmyndatöku. Forstöðu-
miaöur stofnunarinnar var Las-
aréf, og var hann bá mjög upp-
tekinn af rannsióknum sínum á
segulslkekkiu sem kom fram við
Kúirsk og benti til, að þar væri
mikið jám í jörðu. Lasaréf
sárlangaði til að beira þetta
undiir Lenín. Þar sem Lem'n
va.r m,iög máttfarinn átti Las-
a.réf að fá. 20 miínútur skamimt-
aöar tid þess að Lenín þreyttist
okki um of. En Laisaréf gileymdi
sér oig hélt áfram að tala. Ég
reyndi hvað eftir annað að silá
botn í fyrirlesturinn, en Lenín
lét spuimingunuim rigna á Las-
aréf og vildii ekki legigja sig
þótt hann væri sýnilega þreytt-
ur. Ha.nn laigði ríkt á við Lasar-
éf að láta sig vita hvað málinu
liði. Bftir þetta komst skriður
á rannsóknir Laisa.réfs.
Lenin var alltaf mjöig góðuir
við börn. Hann átti frumkvæð-
ið að mörgum regluigerðum sem
vemduðu hagsmuni bama.
Þetta var auðvitað sérstaiklega
Nikolaj Semashko:
OGLEYMANLEGUR MAÐUR
Með okkur Lenín tókst náin
vinátta árið 1908, þegar við vor-
um báðir í útlegð í Genf.
Þaö sem mér er einna miinn-
isstæðast í fari hans er sú ó-
vanalega tillitssemi sem hann
sýndii féiöigum sinum f starfi og
baráttu. Þeitta kom þió1 gleggst
í ljós, þegar honum var failin
stjóm á sjötta hluta hnattarins.
Á áruim innrásar, hungurs-
neyðar og eyðileggingar gaf
Lenín sér tíma til að gera sér
grein fyrir þörfum fóCks og
komia því til hjálpar.
Mörg simiáatvik þessu til sönn-
unar hafa greipzt í huiga minn.
Til dæmiis . . .
aðkalllaindi, þegar hungursneyð-
in ríkti.
Allt fram á síðustu stund
sóttist hann efftir að hafa börn
í kringum siig, Rétt áður en
hann dó var haldin jólatrés-
skemimitun heima hjá honum að
GorM fyrir börn bændanna í
nágrenmnu. Jólatrésskiemimitan-
ir vom í þá tíð sjaildgaefur við-
burðúr. Þarna ríkti mikil glaö-
v.ærö, enda höfðu fæst þessara
barna séð jólatré og jóila.gjafir
áður- Lenín lét aka sér í hjóla-
sitól inn í sialinn bann var þá
orðinn laimaður). Krakkamir
skriðu upp í flangið á honum
og vildu öll láta siitja með sig.
Kona hans og systir reyndu að
bægja þoirn frá, en Lenín var
hinn lukkuilegasti og vildi ekki
sdeppa þeim.
Lenín var afskiaplegia hnaustur
og steikibyggður. Bf svo hefdi
ekki verið, hefði hann sjálfsagt
ekki lifað af morðtilræðið 1918,
en þá særðist ha.nn mjög
hættulega. Hann særðist bæði
á brjósti og á hálsi, og það
munaði ekki nema hársibreidd
að skotin riðu honum að fuillu.
En þrátt fyrir þetta fór honum
að batna nokkrum dögum
seinna.
Seint á árinu 1922 fékik Lenín
heila.talæðingu, og eftir það varð
hiamn aildrei heilll heilsu, þótt
ha-nn liifði í rúmt ár.
Þetta byrjaði ósköp sakleysis-
lega á svimakö-stum. En í marz
1923 lamaðist hann alveg hægra
megin, og mátti heita að harnn
misti málið.
í maí fluttisit hann til Gorkí.
þar sem hanm var svo til
dauðadaigs- 1 júlí var hann far-
inn að hressast og styrktist svo
að hann gat gengið við staf.
málið fékk hamn líka smám
saimam og gat farið að lesa fyr-
ir greinar. Hann fylgdist með
blaðaigreinum með því að láta
lesa fyrir sig það sem honuim
sýndist athyglisvert. Seinna fk>r
hann meira að segja að skrifa
með vinstrí hendii — hægt og
með erfiðismunum.
En skyndilega að kvöldi hins
21. janúar 1924 dundi ógasfan
yfir: Heiilaiblæðing, sem stóð yf-
ir i tæpa klukkustumd. Lenín
dó án þess að komast til meö-
vitunidar.
I>egar liik hans var krufið
kom í Ijós, að hann þjóðist af
svæsinni æðakölkun í heila.
Hvergi vottaði fyrir kölikun
annars staðar í ædakerfinu, og
laaknar álitu, að sjúkdómurinn
stafaði a£ otf mikilli áreynslu.
Hluti heilans va.r svo kaikaður,
að hann var eins og stednn við-
komu og æðamar voru hætt.ar
að bera þangað nýtt blóð.
Það virtist kraftavcrki IMkast,
að Lenín skyldi hailda andieg-
um kröftum f.ram til hins síð-
asta, sfcrifia greinar og stunda
andleg sfcörf, þrátt fyrir svo al-
varlegan sjúkdóm.
Démsmáiarádherrar ræddu
misnotkun á fíkni-Iyfjum
Haldinn var í Haag dagana
26. til 28. maí 6. fundur dóms-
málaráðherra Evrópuríkjanna.
Fundinn sóttu fulltrúar 17 ríkja
Evrópuráðsins og tveggja ríkja
sem áheyrnarfulltrúa eiga á
fundum ráðsins, Finnlands og
Spánar. Fundinn sátu 14 dóms-
málaráðherrar. Jóhann Hafstein
dómsmálaráðherra, sótti fund-
inn ásamt Baldri Möller, ráðu-
neytisstjóra.
Meðal mála þeiirra, sem rædd
voru á fundinum, má nefna:
Lagavernd neytenda, friðhelgi
einkalífs og viðbrögð við mis-
notkun ávana- og fíknilyfja.
Danski dómsmála.ráðherrann,
Knud Thestrup, hafði iramsögn
um ‘síðast talda málefnið, og
meðal þeirra, sem ræddu þetta
efni, var Jóhann Ilafstein
sem lagði áherzlu á, að önnur
viðbröigð en refsiviðurlög gætu
gefið vonir um betri árangur
í baráttu gegn þessum vanda,
og vakti sérstaklega athygli á
jákvæðum viðbrögðum, xneð
upplýsinga og fræðslustari-
semi, og ekki sízt með því að
leita samstarfs við æskufólk
um þátttöku um baráttu gegn
neyzlu eiturlyfja, en eins og
kunnugt er, starfar nú sam-
vinnunefnd ráðuneyta og sér-
fræðinga á íslandi að samstarfi
við æskufólk um viðbrögð til
varnair í þessum málum. Jafn-
framt gerði hann grein fyrir
breyttri löggjöf frá Alþingi
varðandi þessi mál, ásamt nýj-
um reglugerðarákvæðum þax af
leiðandi á íslandi, sem virt-
ust vera mjög í samræmi við
ný viðbrögð annarra Evrópu-
landa, som gerð hafði verið
grein fyrir.
Norðurlandafulltrúiarnir héldu
fund sín á milli, þar sem rætt
var um bætta vinnutilhögun
ráðherrafundanna. Lögðu þeir
sameiginlega fram álitsgerg þar
að lútandi, er hlaut góðar und-
irtektir, en samkvæmt henni
skyld; að því stefnt, að ráð-
herrafundirnir gætu orðið
styttri og að jafnaði einskorð-
aðir við tiltekin vandamól. sem
við væri að glíma hverju rinni,
bæði lagalega og pólitískt.
Ennfremur voru rædd ýmis
lögfræðileg málefni á starfs-
sviði dómsmálaróðherranna.
(Frá Dóms- og kirkj u-
málaráðuney tinu).
Ösóttir vinningar
• Gestahappdrætti var í gangi
meðan sýningin Heimiiið —
„Veröld innian veiggja“ stóð yf-
ir. Ökeypis happdrættismiði
íylgdii hverjum seildum að-
göngiumiiða og var dregið um
vinninga á 3 daiga fresti.
Eftirfca/ldir vinningar hafa enn
dkki verið sóttir: Mallorkaferð
frá Sunnu nr. 22049. Hvítur
hvíldarstóll frá Vörumarkaðn-
um nr. 25187. Kristaivasi frá
Kristal s.f. nr. 39733. Ronson-
borðkveikjari nr- 34544. Stór
Lego-kiufabakassi flrá Reykja-
lundii nr. 29968. Vísnabækur frá
Æskunni nr. 39223, 29939. 36021,
32701, 33557, 31663, 37320, 39302.
Bemínia saumavél frá Ásbirni
Ölafssyni nr. 41468. Philips-
segulbandstæki og útvarpstækí
nr. 59592.
í
I