Þjóðviljinn - 16.06.1970, Page 2

2 SlÐA — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 16. júra' 1970.
Aðalritari Evrópuráðs á Íslandi:
Sameining Evrápu — péiitískar
og efnahagslegar hindranir
Nýkjörinn aðalritari Evrópu-
ráðsins, dr. Toncic-Sorinj, til
skamms tíma utanrikisráðherra
Austurrikis, er í heimsókn á
íslandi og ræðir m.a. við ráða-
menn um staðfestingu íslands
á ýmsum samþykktum Evrópu-
ráðsins.
Dr. Toncic-Sorinj ræddi við
blaðamenn í gær. Hann fór
vinsamlegum orðum um að að-
ild Islands að störfum Evrópu-
ráðs, með „lifandi lýðræði"
sínu og ýmislegri sérsitöðu gæti
það unnið gegn því, að meigin-
landshugsunarháttur yrði of
sterkur á málþingum evrópskra
stjómmálamanna í Strassbourg,
sem aðalritarinn taldi um
margt betur virkan vettvang
til afgreiðslu ýmissa mála en
Sameinuðu þjóðiænar, enda um
samstæðari hóp ríkja að ræða.
Hann kvaðst fagna því að ís-
land hefði stigið djarft spor til
þátttöku í sameiningarþróun
Evrópu með aðild að EFTA“.
Dr. Toncic-Sorinj heimsækir
nú aðildarríki Evrópuráðs hvert
af öðru; hérlendis mun hann,
sem fyrr segir -ræða um aðild
íslendinga að ýmsum sam-
þykktum ráðsins, einkum á
sviði félagsmála. Hann lagði á-
herzlu á þýðingu ráðstefnu um
mengun og náttúruvemd sem
Evrópuráðið mun efna til á
næsta ári og um rétt til eftir-
lits með reglum sem settar
verða í þeim málum — muni
þetta verða þýðingarmikill lið-
ur í undirbúningi að heimsráð-
stefnu á vegum Sameinuðu
þjóðanna um sömu mál 1972.
Hann mintisf og á nýlega ráð-
stefnu sem baldin var í Haag,
m.a. um eiturlyfjamál, en á-
standið væri mjög óviðunandi
í þeim efnum oig þörf harka-
legra aðgerða á Evrópumæli-
kvarða.
Dr. Toncic Sorinj taldi það
brýnast verkefna Evrópuráðs-
ins í .framtíðinni að samræma
tvo úndirstöðuþætti i tilveru
þess: það vær; annarsvegar ból-
virki ákveðinnar hugmynda-
fræði — vestræns lýðræðis með
tilheyrandi mannréttindum —
hinsvegar vild; það stefna að
sameiningu allrar Evrópu. I
Evrópu væru hinsvegar all-
mörg ríki sem ekki fullnægja
fyrrnefndum pólitískum kröfum
til aðildar að Evrópuráði. Aðal-
ritarinn taldi hugsanlegt, að
stjóimarf ar og löggjöf í ýmsum
ríkjum breyttust í þeim mæli,
að aðild þeirra að Evrópuráði
kæmi á dagskrá — og nefndi
þá Spán annarsvegar og Júgó-
slavíu hinsvegar.
Aðalritarinn taldi þær buig-
myndir, sem lægju að baki sam-
starfinu innan Efnahagsbanda-
lagsins og EFTA jákvæðar, en
í reynd ekki fullægjandi til
sameiningar Evrópu — t.d.
væri sá samruni sem EBE. gerði
ráð fyrir óaðgengilegur fyrir
hlutlaus ríki eins og Austur-
ríki, Sviss og Finnland. Hann
taldi að sameiningarþróun Evr-
ópu yrði að byggjast á frjáls-
um vilja ríkjanna — en þegar
lengra liðj mundi samstairi
þeirra verða orðið svo víð-
tækt að ekki mundi mögulegt
fyrir einstök ríki að snúa við
blaðinu, nema að stefna efna-
hag sínum í mikinn háska.
Aðalritarinn sagði að sam-
skipti Evrópuráðsins og G-rikk-
lands væru nú við frostmark,
og væru þau eingöngu háð því
hvort framtíðarþróun yrðið sú
í Grikklandi að það ætti aft-
urkvæmt að störfum ráðsins.
Hat-
ur á Svíum
Að undantfömu hefur oröið
næsta fróðleg breyting á af-
stöðu Morgunblaðsins til ail-
þjóðamála. Áratugum saman
hefur það blað talað um
Rússaveldi sem kvalastað fór-
dæmdra og víti til vamaðar
ölllum frjálsum mönmum; hef-
ur sú trúfræðilega skilgrein-
ing haildizt óhögguð til
skamms tímia. En síðustu mán-
uðina hafa Sovétn'kin greini-
lega þokað um set í Morgun-
blaðiniu og annað land öðl-
azt sess sem versta og háska-
legasta ríkið á yfirborði hnatt-
arins, einskonar fmynd hans
í neðra. Þetta land er Sví-
þjóð. Nú væri að vísu ekkert
við það að athuga þótt Morg-
unblaðið gaignrýndi ýmsa
þætti í fari Svía og sæmskra
stjómmálaledðtoga, engu frek-
ar en ástæða er táíl þess að
hneykslast á því þótt Svfum
j fínnist sitthvað kynlegt í okk-
ar háttum. En viðbrögð Morg-
unblaðsins hafa farið langt út
fyrir þessi mörk. Blaðið hefur
unnið marfkvisst að því að
reyna að ala á almennri ó-
vild í garð Svía og aills sem
sænskt er, magna einskonar
þjóðarhatur af svipuðu tagi og
kynþáttafiordóma. Hefur þetta
viðhortf komið einkar ljósiega
fram hjá snjöllustu hug-
myndafræðingum Morgun-
bflaðsins, Matthíasi Johann-
essen og Jóhanni Hjálmars-
syni. Alvarlegast er þó að
upptökdn eru greinilega hjá
Bjama Benediktssyni, sjálfum
forsætisráðherra Islands.
Hann hetfur sem kunnugt er
þann hátt á að losa sig viku-
lega við ýrnsan óhroða sélar-
lífsins í ritsmíð þá sem netfn-
ist Reykjavíkurbréf, og að
undanfömu hetfur þessi miður
geðslaga framleiðsla ékki sa'zt
bitnað á sænslku þjóðinni. !
tyrradag taiar hann till að
mynda um „sálklotfning Svía“:
hann segir að þeár hafi á
stríðsárunum verið „Kandlang-
arar Hitlers" og það hafi ver-
ið meira „en sænsk sam-
vizka þoldi. Þess vegna er á
hehni opið, ógróið sár ’eða
þjóðin síðan haldin sálklctfn-.
ingi, hvernig sem sérfræðing-
ar komiast að orði. 1 þessu
hafa fróðir menn viljað leita
skýringanna á þvi, að Svíar
komia otft fram sem einskonar
aillsherjar tengdamóðir heims-
byggðarinnar.“
1 gervi
bónbjargarmannsins
Þetta dómadags þvaður er
að því leyti fróðflegt að Bjami
Benediktsson talar um Svía
sem eina heild og notar hug-
tök eins og þjóðarsól og þjóð-
arsamvizka. öllum dómbærum
mönnum kemur saman um að
fyrirbæri af því tagi séu
hvergi til; hins vegar hafa
þær gervihugmyndir oft ver-
ið notaðar einmitt til þess að
innræta mönnum andúð á
heilum þjóðum. (Það hlýtur
hins vegar að vera einkaimál
fiorsætisráðherrans hvers
vegna hann telur það ámælis-
vert að hegða sér eins og
tengdaimóðir.) Á hinn bóginn
er fiulll ástæða til að huga
að sál einstaklingsins í sam-
bandi við þessi skrif Bjama
Benediktssonar. Síðustu árin
hefur hann cftar en einu sinni
brugðið á það ráð að lfelta á
náðir sænskra valdlhafa í
gervi bónbjargarmannsins.
Þegar hann sótti síðast Norð-
urlandaráðsfund f Stokkhóflmi,
sátu íslenzkir námsmenn fyrir
honum og gerðu honum grein
fyrir miklum efnahagsivanda-
málum sínum. Viðbrögð
Bjama Benediktssonar urðu
þau að hann bað sænsk
stjómarvöld og raunar stjlóim-
ir annarra Norðurlanda að
veita íslenzkuim námsmönnum
bá fjárhaigsaðstoð sem alþingi
Islendinga hafði neitað utn.
Þessi máláleitan vakti al-
rnenna furðu og fékk ekki
samrýmzt flöggjöf annairra
Norðuriandaiþjóða, en samt
hafa Svíar á ýmsan hátt greitt
götu íslenzkra námsmanna
sérstakflega. Enn leitaði Bjarni
Benediktsson á náðir Svía og
annarra Norðuriandaþjóða í
samlbandi við inngöngu í
EFTA, og að þessu sinni bað
hann um bein fjánframllöig til
þess að effla iðriþróun hérlend-
is. Stofnaður var sérstalkur
iðnþróunarsjóður að upphæð
1.232 milj. kr. mestmegnismeð
framlö'gum frá Svíum, Finnum,
Dönurn og Norðmönnum, og
leggja Sviar firam 475 mdljón-
ir króna. Hér er um að ræða
lán sam eiga að vera vaxta-
laus í 10-25 ár, en það ákvæði
jafngilldir því að Islenddngar
fái að gjöf hundruð miljóna
króna, en silfk vildarkjör tíðk-
ast vart í milliríkjaviðskipt-
um, jafnvel ekiki þeigar í hlut
eiga snauðustu þjóðféflög á
jarðríki. Vissulega birtist mik-
il vinsemd í þessum fjárfram-
lögum, enda njóta íslending-
ar næsta einstæðrar velvilld-
ar á Norðurlöndum þar á
rneðal í Svíþjóð, en mörguim
hérlendium mönnum finnst
forsætisráðherrann hafa mis-
notað þá góðvild og lotið furðu
lágt í nauðleitum sínum.
Bakbliðin
á vanmetakenndinni
Ekki er vitað að Bjami
Benediktsson hafi haft önnur
kynni af Svíum seinustu árin
en einmitt þessi. Þaima hlýt-
ur því að vera að finna ástæð-
umar fyrir því að Rússar hafa
nú orðið að þoka um set sem
verstu fúlmenni mannkynsins
en Svíum í staðinn áskotnazt
sá -fcitill. Það er einnig næsta
alþekkt sálltfræðile'gt fyrirbæri
að mienn geta upptendrazt af
sérstöku hatri í garð velgerð-
armanna sinna; þar birtist
bafchliðin á vanmetakennd-
inni. En jafnvél þótt þannig
megi skýra viðibrögð Bjama
Benediktssonar frá mannlegu
sjónarmiði, ber honum að
minnast þess að hann á því
aðeins opinber saimskipti við
aðrar þjóðir að hann er for-
sætisráðherra Islands; það
sem hann seigir og skrifiar er
ekkert svartagallsraus í ein-
staklingi. Og hefur honum
ekki komið í hug að það
kunni að verða dálítið óþægi-
legt að horfa fraiman í kol-
lega sína sænsfca næst þegar
hann þarf að hitta þá — og
biðja þá um viðvik. — Austri.
Staða sveitarstjóra
í Grindavík
er laus til umsóknar. Umsóknarfrestur er
til 1. september 1970. — Ráðning miðast
við 1. janúar 1971.
Umsóknir skal senda til oddvita Grinda-
víkurhrepps.
Sölufólk
Sölufólk óskast til að selja merki Þjóðhátíðar-
dagsins 17. júní. Há sölulaun eru greidd.
Merkin eru afgreidd að Fríkirkjuvegi
kaupastofnun Reykjavikurborgar).
3 (Inn-
í»jóðhátíðarnefnd.
SAMBAND ISLENZKRA SYEITARFELAGA
Ritgerðasamkeppni
Samband ísl. sveitarfélaga hefur ákveðið að halda
ritgerðasamkeppni um efnið: „Réttindi og skyld-
ur sveitarstjómarmanna“ þ.e. bæjarfulltrúa og ;
hreppsnefndarmanna.
Veitt verða ein verðlaun, kr. 50.000,00, fyrir þá rit-
gerð, sem bezt verður talin að dómi sétfstakrar
nefndar, sem er svo skipuð, að í henni eiga sæti:
Hjálmar Vilhjálmsson ráðuneytisstjóri, Ólafur Jó-
hannesson prófessor og Páll Líndal formaður Sa’m-
bands ísl. sveitarfélaga.
ÖHium er heimil þátttaka í samkeppninni.
Ritgerðir, sem ætlazt er til, að verði ÍJ-jSir-arkw.ifí mi
Skírnisbroti, skulu vélritaðar og afhentar í skrif-
stofu sambandsins eigi síðar en 15. janúar n.k., auð-
kenndar með dulnefni, en. nafn höfundar skalu
fylgja í lokuðu umsilagi.
Með veitingu verðlauna áskilur sambandið sér rétt
til birtingar á ritgerðinni án sérstaks endurgjalds.
SAMBAND ÍSLENZKRA SVEITARFÉLAGA
Auglýsing
Samkvæmt 'tillögu Fisksjúkdómanefndar
og með skírskotun til laga nr. 38 11. maí
1970 um breytingu á lögum nr. 53 5. júní
1957 um lax- og silungsveiði, er hér með
skorað á veiðieigendur, leigutaka veiði-
vatna og veiðimenn að þeir hlutist til um
sótthreinsun veiðitækja og veiðibúnaðar,: «
áður en veiði er hafin í ám eða vötnum
hér á landi, leiki grunur á því að búnaður
þessi hafi áður verið notaður við veiðiskap
í Stóra-Bretlandi eða írlandi. Sótthreins-
un skal framkvæmd með 2% formalín-
blöndu í vatni í 10 mínútur.
Landbúnaðarráðuneytið,
15. júní 1970.
Auglýsingasíminn er 17 500
ÞJÓÐVILJINN