Þjóðviljinn - 15.07.1970, Blaðsíða 5

Miðvikudagux 15. júlí 1970 — ÞJÓÐVILJINN — Sl£>A j

" ::
GJÚSEL APANAÉVA
listdansari
Dans Gjúsel Apanaévu er ó-
venjuléga fínigerdur og vin-
gjamlegir gagnrýnendur segja
að hún hafi heillað húsundir
hjartna um aldur og ævi —
svona var skrifað í blöð í
Ástraiiíu, þegar þessi unga
stólíka kom fíraim með sovéaka
listdansiflokiknium ,,Ungur ball-
erfct“ undir stjóm Igors Mojseéfs
í Ástralíu í fynrasumiar.
Gjúsel er dóttir verkaimanns
í Mostovu og frá því að hún
lauk náimi í listdansskóla
Mosikvu hefur hún dansað i
fjö'gur ér, fyrst í þjóðdansa-
hópi Sovétríkjanna undir stjóm
Igors Mojseófs og síðan í hin-
um nýja baffletfllokki • „Unigur
ballett“, og hefur hún sýnt að
hún býr yfir óvenjulega skap-
andi hæfdleitoum.
Hún er mjög smávaxin, hlé-
dræg og lítur út fyrir að vera
mitolu yngri en hún er (iþó
Gjúsel sé réyndar orðin tutfcugu
og eins árs) — en í dansinum
gjörbreytist hún, gefst list sinni
fullkomilega á vald, og gedsdar
út frá sér hedllandd látleysi og
einlægri trú á veruledka þess
sem er að gerast.
Þcssi ungi listdansari æfir
sig mikið, fufflkomnar stöðugt
hverja hreyfinigu og hvert smá-
atriðd í dansd sínuim. Hún tiil-
Gjúsel Apanaéva, Tiit Hjarm og Nina Sjlemova dansa „Flökt“ við tónlist Prokoféfs, dansar eftir
Goleizovskí.
Þýzkálánds og Þýzká alþýðu-
lýðvéldisiins.
Frá 1967 hefur Gjúsel vérið
éinii helzti sólódansárinn í nýj-
um dansfiokki tolassísks listdkns
„Ungum ' báillétt“, seim t Igór
Mojseéf setti einnig á stofn.
I dansiflokknum „Ungum ball-
ett“ dansa nemendur frá list-
dainsskólum í rússnestoa lýð-
veldinu. Miðasíu, Kákasus og
Eystrasaltsílönduim. I hópi hinna
fjörutíu dánsara í dansfloklkn-
um nýja eru fullltrúar ýrhtssa
þjóða: Aj-Gul Gæsína frá Basj-
kiríu, Gjúsel Apanaéva Taitari,
öðrum greinum íslenzikra fræða
skv. eldira stoipulagi. Þetta taeki-
færd hefur því orðdð lítíls virðd
í reynd.
2. Próifessoraimir benda sér-
staklega á það í opnu bréfi
sínu, að stjórnskipaður próf-
dómari hafii samiþykkt prótf-
verkefni þau, sem lögið varu
fyrir nemendur í storifilega
málfiræðiiipráfinu. í vor, en talið
hefur verið atf velflestuim þeiim,
sem um mél þedta hafa fjall-
að, að þessd vertoefni halfi ver-
ið sérilega þrmig og edtt þeirra
af þremur geti raunar ekki
með hægu móti talizt vera úr
hinu raunhæfa og tiltetona les-
efni undir práfið, þ.e. síðasta
verkefnið, um samsetningu
nafnorða, enda hötfðu nemendur
orð Hreins Benedáktssonar tfyrir
því, að sérstakt sfcriflegt verk-
etfni úr orðmyndunanfræði
kæmi ektoi til prótfs.
Eitt atriði, sem tekdð er fram
í bréfi próflessorai, gseti maelt
á móti því, að verkefnin hafi
verið óvenju þung, þ.e. að öll
verketfnin þrjú hafi áður komið
á skriflegu prófli. Það er hins
vegar reynsla oktoar, sem geng-
izt hötfum undir skrifHegt kand-
ídatsprótf í málfræði, að oft er
það svo, að enda þótt tvö eða
fleiri verkefni séu gefin, er að-
eins eitt verkefni árennilegt,
hin eru þá oánast útilokunar-
verketfni, sem gefdn eru aðeins
formsins vegna. Það er ;i]
Framhald á 7. síðu.
Maks Tatvcsjan frá Ármemu,
Tit Htojarm, ESstlendihgur, Al-
eksander Godúnóv, Rússi o.fL.
Dansárarhir í „Ungum ballett“
eru enn mjög ungir. Aillir eru
þéir á alldrinum 18 tE 25 áma,
og eru fléstir nýkomnir á svið.
Ednkenni á þessum nýja dans-
flok'ki er leit að nýjuan form-
um, nýjum viðfangsefnum og
nýjum möguHédkum á konsert-
smámyndum hins klassfsltoa list-
dans.
A tveim ánum haifa hinir
ungu ldstamenn siýnt fcuigi af
nýjum smémyndum og va-xandi
hasfnd sólódansararma er aug-
Irjós, en ledðbednenidur þédrra
eru hinir þekfctu sovéztou toóro-
grafar Irina Tilhkomirnova Chún
er ldka forstjóri dansfildkksdns)
og Sulamif Messerer.
Gjúsel er líka vaxandd lista-
maður. Hún dansar skemmti-
leg hlutverk alf mdtoiHIli snilld.
Hún dansar aðalhlutverkið í
svifcunnd „Skáldstoaipur tiilifinn-
inganna“, sem Igor Mojseéf
hefur sett á svdð við tónlist
effcir F. Mendelssohn. Þétfca er
eitt aif uppálhaldsihlutverkum
hennar. Fyrir augum áhorfenda
gerist undrið mdkla: þegar
fyrstu gagnkvæmar tilfinningar
vatona og gjörbreyta söguhetj-
um, sem eru rétt aðeins komn-
ar af bamsaldri. 1 dansi Gjúsel
breytist hin bamsile'ga kæti
smiám saman í kvenlegan
þototoa, hreyflinigamar verða
hægari, af likama og sál dregst
hún að unnustanum. Hún fér
létt og Idstilega með þetta til-
finningarítoa hlutverk.
Gjúsel stendur sig einníg vél
í hinum gamansama sveitailífs-
þaetti: „Kindin og úlfurinn"
(I. Mojseéf hefur samdð ballett-
inn við tónlist eftir Katsa-
turijan) og fjöldamörgum öðr-
um.
Hinn lífeiglaðá dans Gjúselu,
innblásinn af æskufjöri, er á-
horfendum alltaf að skapi. Það
er alltatf tetoið eftir þessari smé-
vöxnu, glæsile'gu dansmey á
sýningum dansfloktosins „Ung-
ur ballett“.
(Frá APN).
Prófessorum svarað
Kandídatspróí í málfræði
Dagana 23. og 24. júní s.I.
birtist í nokkrum dagblaðanna
(Mbl., Alþbl., Þjv.) opið bréf
frá prófessorunum Halldóri
Halldórssyni og Hrcini Bcne-
diktssyni til ritstjóra Alþýðu-
blaðsins vegna frcttaklausu í
því blaði 13. júní. Fréttaklaus-
an og hið opna bréf fjalla um
mál það, sem risið liefur vegna
þess, að tveir stúdcntar í ís-
lenzkum fræðum hlutu í vor
einkunnina 1 á skriflegu loka-
prófl (kandídatsprófi) í mál-
fræði og töldu því þýðingar-
Iaust að þrcyta munnlogt próf
(lágmarkseinkunn cr 7, mcðal-
tal skriflegs og munnlegs prófs).
I opnu bréfi prófcssoranna
kcma fram ýmis villandi um-
mæli, auk ]>css sem þeir minn-
ast ekki á veigamikil atriði máls-
ins. Af þessum sökum viljum
við undirritaðir, sem ýmist cr-
um við nám í íslejjskum fræö-
um eða höfum lokið því nýlega,
gera eftirfarandi athugasemdir:
1. Prófessorarnir hailda því
frarn, að hjá þeim nemenduim,
aesn bér uim ræðdr, hatfi liðið
óvenju stuttur tími frá því, að
þeir luiku fyrm hluta prótfi, unz
þeir genigiu undir lokapnóif í
méitfræði. Jafntframt fullyrða
þeir, að tímasókn nemenda
þessara í mélfiræðigreinum hafi
verið mijög óregHiulog.
Hér er því íyrstf til að svara,
að auðvelt er að benda á dænii
um stúdenta, sem gengið hafa
undir lokapróf í miáillfræði jafn
fljótt eða fljófcar eftir íyrra
hlluta próf. Ha.fi sikemmri tími
liðið miffli prófa þessaira stúd-
enta en venja er til, er ástfæð-
an fyrst og fremistf hin þi-önigu
tímatakmö'iik, som sett hafa
verið alf hdllfiu doildarinnar.
Vorið 1971 er áifortmað að próía
síðasta sinni til kandídatsprófs
í íslcnzikuim fræðum skv. eldri
regfluigorð. Tímafresfcur þeirra
manna, sem þar eru enn við
nám, er því á þrotuim, enda er
enginn þeirra með mélfræði
sem kjörsrviðsigrein, en afflra
síðasfca prófáfaniga verður að
taka í kijörsviðsgrein.
Um tímasókn er það að
segja, að aldred hefur vea*ið
algenigt, að menn sœikfcu mfjög
tíma í náimsefmi til lokaprófs
í máfllfræði, áður en þeir hafa
lokið fyrra hlufca próifi. Við
drögum mjög í efa, að tílma-
sókn þessara manna hafi verið
iafcari en annatrra, enda er
tímasókn frjálls. Prófessoraimir
láta þess ekki getið í opnu
bréfi siínu, sem þó veeri ástæða
til, að á nóimstiíma umræddra
stúdenta hefur kennslla til loka-
prótfs í mólfræði dregizt mjög
samian. Stúdentamnir luiku fyrra
hluta prófi í jamúar og maí
1967. Halldór Haílldórsson hætfti
með öllu kennslu til toandiídats-
prófs eiftir efldra skipuilagi þeg-
ar að loknu vormisseri 1963,
og kenndii enginn annar í hans
sfcað. Kennsfla til loikapróife á
kcnn.sluRviði Hreins Benediikts-
sonar hetfur dregizt saman úr
4—5 vikustundum að jatfnaði á
nálmsárunum 1963/4—1965/6 í
1—2 vitousfcumdir á ámunu.m
1966/7—1968/9. (Hér eru ekki
talin með nóimskeið í vestur-
germönskum mólum, enda
koma þau ekiki til prófs). Mól-
fræðikennsla fcil kandídateprófe
stoóllaárið 1969/70 miðaðist ein-
göngu við þá stúdenta, sem lok-
ið hafa BA próffl stov. nýni
regflugerð. Kennsluárið 1968/9
halfði Hrednn Benediktsson leyfi
frá störtfuim, og sfcundum heflur
hann hœtt kennslu, áður en
vonmisseri lauk, tifl dæmis var
síðasta kennslusfcund hans á
vormisseri 1968 19. marz.
Umskiptin í kennslu verða
einmitt um það leyti eða stuttu
síðar en uimræddir prófmenn
fljúka fýrra hlluta prófi. Það
er sfciljanlegt frá sjónairmiði
deildarinnar, að kennsfla flærist
meira yfir á hið nýja skipuflag
um þetta leyti, en þá var ekki
réttur tími til að þyngja kröfur
í garð stúdenta á efldra skipu-
laigi. Skylt er að geta þeiss, að
nemendur höifðu nokkurt tæki-
færi til að sælkja kennsflu á
öðrum námsstigum. En bæði er,
að sl£k kennsla er fyrst og
fremst sniðin við hæfi annairra
námsistiga, og eins er hætt við,
að þær kennslusfcundir lendi ó
sarna tima og kennslustundir i
eimkaði sér þessa mdkilvægu á-
venju listdansara að æfa sdg
af mitoilli álvöru á hverjum
degi í listdanshópi Mojseéfs og
hefur gert hana að mælikvarða
á líf sitt. Og þess vegna hefur
hún náð miklum árangri, þó
hún hatfi ek'ki verið lengi á
sviði. Þeigar hún var rétt að
byrja að dansa, kom, hún fram
í mito'u hlutverki í kvitomynd-
inni „Eilíf hreyfing“, sem gerð
var um skapandi stairf í dans-
floklri Mojseéfs, og tók þétt í
sýninigartferðum flokksins til
Ungverjalands, Júgló'slavm, V-
Til vinstri: Gjúsel Apangéva og Max Ratevosjan að æfa „Flökt“ við tónlist Prokoféfs
Goleizovskí stjómar.
— Hasjan