Þjóðviljinn - 16.07.1970, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVTLJINN —• Fiimimtudagair 16. júflí 1070.
Þorkelsson, klæðskeri
Fáein minningarorð
Útgefandi:
Framkv.stjóri:
Ritstjórar:
Fréttaritstjóri:
Ritstj.fuiltrúi:
Auglýsingastj.:
Útgáfufélag Þjóðviljans.
Eiður Bergmann.
Ivar H. Jónsson (áb.), Magnús Kjartansson
Sigurður Guðmundsson
Sigurður V. Friðþjófsson
Svavar Gestsson.
Olafur Jónsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavórðust. 19. Siml 17500
(5 línur). — Askriftarverð kr. 165.00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 10.00.
Úr minningarorðum
J^Jagnús Kjair'tansson ritstjóri Þjóðviljans segir í
minningarorðum um Bjama Benediktisson í
Þjóðviljanum í diag, en þessi minningarorð reit
Magnús fjarverandi í sumarleyfi sínu: „Stunduim
er sagt að við íslendingar séum eins og ein fjöl-
skylda, og þegar voveiflegir atburðir gerast gefur
sú samlíking rétta mynd af viðbrögðum lands-
manna. Slíkir atburðir eru annað og meira en
fréttir; þeir verða nærgöngulir við hvern mann,
snerta tilfinningar hans. Við erum svo fáir, Is-
lendingar, að gagnkvæm 'tengsl okkar verða miklu
nánari en gerist hjá stærri þjóðum; vandamálin
ekki fjarlæg heldur persónubundin. Þegar forsæt-
isráðherra íslands ferst með sviplegum hætti,
ásamt ástvinuim sínum, gerist þess ekki þörf að
fyrirskipa þjóðarsorg á íslandi; þau viðbrögð eru
sjálfgefin.“
Krafa um mannréttindi
jyú í vikunni tilkynnti menntamálaráðherra
nokkrar breytingar á fyrirkomulagi námslána
til íslenzkra námsmanna heima og erlendis. Ymis-
legt í þeim ákvörðunum ráðuneytisins er sannar-
lega til úrbóta, en mikið vantar á að þetta náms-
lánakerfi sé hafið yfir gagnrýni. Samkvæmt hin-
um nýju tillögujm eru nú lánaðiar hærri upphæð-
ir til námsmannanna en áður. Þannig fá náims-
menn á fyrsta ári að jafnaði um 90 þúsundir
króna í lán en fengu áður 55 þúsund krónur í
lán. Námslánakerfið sem nú er í gildi er þannig
að námsmenn geta á sjö árum fengið í lán 730
þúsund krónur, en þá þurfa þeir á sama tíma að
fá til láns annars staðar rúm 300 þúsund og er gert
ráð fyrir að sjálfsaflafé námsmanns í sumarleyf-
um á námstímanum sé 280.000 krónur. Dæmið
lítur því þannig út að þegar námsmaðurinn hef-
ur lokið 7 ára námi skuldar hann eina miljón
króna miðað við það námslaunakerfi sem nú er í
gildi og miðað við það að námsmanninum takist
á námstímanum að afla sér 300 þúsunda eftir öðr-
um leiðum til dæmis með víxlum í bönkum eða
aðstoð ættingja. Þannig er ljóst, að enn um sinn
verður nám forréttindi hinna efnuðu og það er
staðreynd sem verður að hafa mjög alvarlega í
huga.
gósíalistar hafa í ár og áraíugi haimrað á nauð-
syn þess að hér verði komið á námslaunakerfi
sem launi menn við nám og námið þannig viður-
kennt á sama hátt og hver önnur þjóðfélag»leg
vinna. Nám verður ekki jafnaðgengilegt öllum
fyrr en slíkt kerfi hefur verið tekið npp. Það eru
aðeins sjálfsögð mannréttindi að hver og einn
geti stundað það nám sem hugur hans stendur til,
krafan um námslaun er krafa um mannréttindi
og þá mannréttindakröfu verður að hefja hátt á
loft og bera hana fram til sigurs. ■— sv.
í dag er borinn til moldar
einn af braiutrydjendiuim ís-
lenzkrar verkailýðshreyfingar,
Helgi Þorkelsson fyrrvenandi
fomiaður Skjaldtiorgar. Aílllt frá
árinu 1916, er hann gerðist
einn aðalhvataanaður að stofn-
un Klæðskerafélagsins Skjald-
borgar. er stofnað var í júlí-
mánuði bað ór, heflur hann á-
vallt staðáð i fremstu víglínu
verkalýð&hreyfingairinnar.
Þegar Helgi, ásamt noikkrum
öðrum, gekkst fyrir stofnun
Skjaldborgar var vinnutími
klæðskera 66 stundir á vi'ku og
launakjörin í öfugu hlutfalli
við vinnustundafjöldann. Hann
varð ritari í fyrstu stjóm fé-
lagsins og gegndi bví starfi bar
til hann tók við fbnrnennsku í
félaginu árið 1923 og var for-
maður bess óslitið bangað til
1967, en bá vom stairfskraftar
hans mijög flamir að bila, enda
vinnudagurinn orðinn nokfcuð
langur. Ári eftir að hann lét
af formennsku í Skjaldiborg,
var hún svo sameinuð Hju, fé-
lagi verksimiðjufólks, og má bví
segja að Helgi hafi verið einn
aðalstj'óirnandi félagsins allan
starfstíma bess.
Það er víst ekki ofmælt bó
sagt sé að forystumenn verka-
lýðshreyfingarinnar hafi ekki
verið í afhaildi hjá atvinnu-
rekendum á fyrstu árurn henn-
ar, og má bví nokkuð marka
hvilíkur starfsmaður Hélgi hef-
ur verið í sinni starfsgrein, að
hann vann hjá sama atvinnu-
rekandanum ósllitið frá 1920
og til ársloka 1967, að fyrirtæk-
ið var Jagt niður.
Ég held að ég rýri ekki hlut
neins af féiögum Skjaldborgar
bó að ég fullyrði að meginhluti
félagsstarfsins hafi hvílt á herð-
um Heiga Þorkelssoinar aPllt frá
stofnum félagsins. enda var
hann ávallt kosdnn ednróma,
jafnvel á beim árum er pólit-
ískar deilur vom hvað mestar
innain verkailýðsihreyfingarinnar
og fóm menn bó ekki í neinar
grafgötur um skoðanir hans á
bjóðmálum. Br bað óraekur
vitnisburður um bað mSkla
traust er félaigsmenn bám tffl
hans.
Þes&i fáu orð eiga ekiki að
vera nedn eftirmæli, en með
beim vil ég aðedns tjá gömllum
brautryðjanda og baráttumianni
bakklæti mitt og viröingu fyrir
langt og óeigingjamt stairf í
bágu íslenzkrar verkalýðshreyf-
ingar.
Bjöm Bjarnason.
I dag verður gerð frá Foss-
vogsikapellu útför Helga Þor-
kelssonar kfæðsikera, en hann
lézt bann 8. b-m. á 84. aldurs-
ári. Hamn hafði bví náð hóum
aldri, enda aftast búið við góða
heilsu. Athyglisvert var hve
bessd háalldraði heiðursmaður
hélt reisn sinni fram til hins
síðasta. Á níunda tugnum gefck
hann bráðbednn og léttstígur
um götur borgarinnar og hefði
margur sem yngiri er talizt full-
sæmidur af fasi hans og út-
liti.
Hef'gi var fæddur 16. des.
1886 f Sauðagerði í Reykjavík.
Var hamn somur hjónamna Odd-
nýjar Sigurðardótfcur og Þorkels
Sigurðssonar sjómianns. Hann ól
allan aldur sdnn hér í borg.
Nám í kdæðskeraiðn hóf hann
hjá Guðmundi Sigurðssyni
klæðsikerameistaira 1902 og út-
skrifaðist 1906. Hann vamn að
iðn sinni hjá Vöruihúsinu til
1920 er harnn hóf störf hjá
Áma & Bjama. Hjá bví firrna
starfaði Helgi úrtakalaust allt
til ársdns 1967 er hann hætti
störfum 81 árs gamafl.
Helgi Þorkelsson kvæntist
Guðríðd Sigurbjörnsdóttur, ætt- ^
aðri frá Isafirði, 28. maí 192’.'
Eignuðust bau fjögur börn:
Kjartan forstjóra í Reykjavík,
Sigrúnu iðnverkakonu, er jafn-
an dvaldist hjá foreldruim sín-
um, en lézt 2. maí s.l. etftir
langa vanheilsu. Eánar lækni á
Akranesi og Baildur verkamann
í Reykjawík. Guðriður lifir
mann sinn og höfðu bau Helgi
verið nær háBfa öld í hjóna-
bandi, er hann fóll frá.
Á ynigri árum starfaði Helgi
mikið í íbróttaihreyfingunni og
tók bæði bátt í glímu og firjáls-
um flbrótfcum. Var hann m.a.
bátttakandd í medstaraimóti í
frjálsum flbróttum 1911 og var
j>á í úrvailsflokki ÍR. Helgi
starfaði í Fríkirkjusöfnuðdnum
meðan séra Haraldur Níelsson
gegmdi bar prédikunairstörfum og
var með beim gott samstarf.
Síðar gekk Helgd í Guöspeki-
félagið og var bar lengi virk-
ur bátttakandi.
Þegar stéttarféHag klæðskera,
Félagið Skjaldiborg, var stofn-
að árið 1916 var Helgi strax
kjörinn í stjóm bess. Formaður
félagsins varð hann 1923 og
gegndi bví starfi óslitið til 1967,
er félaigið sameinaðist Iðju, fé-
lagi verksmiðjufólks. Félagið
Skjaldborg hafði kjörið hamn
heiðursfélaiga sinn fyrir lángt
og farsælt starf að móflefnuim
bess. Veit ég að Helga bótti
mjög vænt um bá viðurkenn-
ingu. félaga sinna, enda haifði
hann vel til hennar unnið.
Hefligi Þorkelsson var mikill á-
hugamiaður um verkalýðstmiál og
gegndi eins og fýrr segir lengi
trúnaðarstörfum fyrir stétt sína
og saimtök hemnar. Munu fáir
eða engir menn hérlendis hafa
staðið í fararbroddi stéttarsam-
laka verkafólks jafn lengi og
hann. Þessu olfli hvorttveggja í
senn, brennandi áhugi hams
sjálfs fyrir hagsmunamálum
stéttarsystkina sinna og velferð
félagsskaparins, og svo óbrigð-
ult traust félagsimamna, sem
afldrei höfðu reynt hann að
öðru en einstakri trúmiennsku
og fórnfýsi og töldu bví með
réttu að máiflefni félagsins og
forysita hagsmunabaráttu bess
væri í öruggustum höndunri, bar
sem hann var.
Ég átti bess kost að kynnast
Heflga Þorkelssyni afllnáið bau
ár sem ég starfaði á vegum
verkaflýðshreyfingarinnar. Hélzt
kunningsskapur olckar æ síðan.
Hann var áhugasaimur, traustur
og sívakamdi forystumaður fé-
lags síns. Heflga bótti mjög
vænt um Félagið Skjaldiborg,
enda hafði hann byggt bað upp
og unnið að broska bess og
viðgangi ölflum mönnum flrern-
ur. Hann vifldd veg félagsins
sem rnestan og laut ekflci að
neinum smámunuim fyrir t>ess
hönd væri annairs kosfcur. Hann
var sfcofltur fyrir hönd starfs-
greinar sdnnar og stéttar og
forysta hans var farsæl og slcifl-
aði giftudirjúgum árangri.
Á efri áruim gat Helgi Þor-
kélsson flitið yfir langan og ár-
angursríkam starfsferil. Hamn
hafði stýrt stéttarfélagi lengur
en flestir eða afllir aðrir sam-
tíðai-menn. Hann hafði séð
verlcal ý ðsh reyfinguna rísa og
stækka og verða að volduigu
afli sem færði vinnandi fólki
marga sigra, stórbætt lífekjör
og aukin mannréttindi. Þetta
voru mdkil umskipti frá 'beirri
fátækt og bví réttindafleysi sem
verlcaflýðurinn og samtök hans
risu upp gegn og sefctu sér að
marki að vinna l>ug á. Hellgi
haifði sjáflfur tekið fljeinan og
virkan bátt í bví starfi og fljeirri
baráttu sem leiddi til umskipt-
anna og hafði lagt fljar fram
skerf sem sednt verður metinn
eins og vert væri.
Enda bótt Hefligi Þorkelsson
heflgaði störfunum að máfl-
efnum stéttar sinnar og hinni
fiaigflegu hreyfingu albýðunnar
að mestu bser frístundir og bá
starfskrafta sem afllögu voru frá
daglegum störfuim og brauð-
striti átti hann víðtækri áhuga-
mófl. Hoaum voru mjög fljós flxau
sannindi að áramgur hagsmuna-
fljaráttu albýðunnar varð að
vernda og auka með eflingu
hennar eigin stjómmálasamitaka.
Hann varð snemrna róttækur
í skoðunum og Skildi vel nauð-
syn fl>ess að stefnt yrða að
beirri breytingu á bjóðfélaginu.
sem leysti hinn vinnandi mann
undan arðráni og misrétti og
færði houm sjáflfum húsbónda-
réttinn í' bjóðfélaginu. Heflgi
aðhylltist bvi eindregið bjóðfé-
lagsfliu.gsjónir sósdaiisma og fé-
lagshyggju. Haran lagði ;fl>éim
mélstað öflugt liðsinni,. hver
nær sem á fliurfti að halda.
Var hann m. a. oft á fra-m-
boöslistuim Sósíaiistaffloldksins
við kosningar í Reykjavik og
bótti sæti hans ávalflt vel skip-
að.
Þeir hverfa nú sífellt . fleirí
af sjónarsviðinu brautryðjend-
urnir og fiorustumennipnir séaVl
ruddu verlcallýðslireyfingunni
braut og öf'uðu henni viður-
lcennmgar, oft við lítinn sflcil'rt-
ing og erfiðar aðstæður. Kyn-
sflóðin sem tekur við arfi beirra
og árangri stendur við fl>á -í
mfflcilli bakfcarskuld og á henni
hvílir sú skylda að standa á
verði um allt sem áunnizt hef-
ur og leggja grundvöflfl að nýrri
sókn og sigrum. Með béim
hætti einum verður sfcarfi béirra
og mdnningu haldið á lofti svo
sem verðugt er. ....
Við fráfáll Helga Þoikelsson-
ar minnist ég samsfcarfs og
kynningar við hann með fl>ákk-
flæti og virðimgu. Elftirlifartdi
konu hans, sonum fljeirra og
öðrum vandamönnum votta ég
einlæga samúð.
Guðmundur össursson.
<3>-
Hér með úrskurðast lögtök fyrir ógreiddum trygg-
ingargjöldum til Tryggingarstofnunar ríkisins, sem
greiðast áttu í janúar og júlí s.l., svo og öllum
gjaldföillium, ógreiddum þinggjöldum og trygg-
ingargjöldum ársins 1970, tek'juskatti, eignarskattj,^
námsbókagjaldi, aknánnatryggmgagjaldi, slysa-
tryggingagjaldi, lífeyrissjóðsgjaldi, atvinnuleysis-
tryggingasjóðsgjaldi, launaskatti, kirkjugjaldi og
kirkjugarðsgjaldi, iðnlánasjóðsgjaldi og iðnaðar-
gjaldi, se'm gjaldfallin eru í Kópaivogskaupstað.
Ennfremur skipasikoðunargjaldi, lestagjaldi og vita-
gjaldi, bifreiðaskatti, skoðunargjaldi bifreiða og
slysatryggingargjaldi ökumanna 1970, vélaeftirlits-
gjaldi, svo og ógreiddum iðgjöldum og skráningar-
gjöldum vegna lögskráðra sjómanna, áföllnum og
ógreiddum skemmtanaskatti og miðagjaldi, sölu-
skatti af skemmtunum, g'jöldum af innlendu'm toll-
vörutegundum, matvaelaeftirlitsgjaldi og gjaldi til
styrktarsjóðs fatlaðra, skipulagsgjaldi af nýbygg-
ingum, söluskatti 1. og 2. ársfjórðunigs 1970, svo og
álögðum viðbótum við söluskatt auk dráttarvaxta
og lögtakskostnaðar.
Fer lögtak fram að liðnum 8 dögum frá birtingu
úrskurðar þessa, án frekari fyrirvara, ef ekki vérða
gerð skil fyrir þann tíma.
Bæjarfógetinn j Kópavogi,
14. júlí 1970.
Kaupgreiðendar
sem hafa í þjónustu sinni starfsfólk búsett í Kópa-
vogi, eru hér með minntir á lagaskyldu til að
tilkynna skrifstofu minni um alla þá Kópavogs-
búa, sem hjá þeim starfa og skyldu til að taka
skatta af launum og skila innan 6 daga frá töku.
Vanræksla á tilkynningu um starfsmann getur
valdið ábyrgð á s'kattgreiðslu starfs'mannsins og
vanræksla á skilum innheimtufjár refsiábyrgð.
Bæjarfógetinn j Kópavogi.
V B CR frejzt
m KHftfCf