Þjóðviljinn - 22.07.1970, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 22. júlí 1970 — ÞJÖÐVILJINN — SlÐA 5
Fréttabréf frá Suðureyri í Súgandafirði
GÍSLI GUÐMUNDSSON:
VATN ÞURFUM VIÐ AÐ FÁ,
- HVAÐ SEM ÞAÐ KOSTAR
Barnaleikvöllurinn í dag. — Eftirfarandi vísa var ort í vor, l»eg-
ar vatnið fór að renna gegniun kranana; hún var sungin á sjó-
mannadaginn j von
Komið loksins vatnið í krana flesta er.
Kannski að það seitli nú fram í september.
Kominn er i athafnir kraftur splunkunýr,
kominn er um leikvöllinn fagur gaddavir.
Sýnishom af mnbúðum utan af erlenda vatninu, sem oft er flutt
ttl Súgandafjarðar. í tilefni þessa innflutnings hafa eftirfar-
andi visur orðið til:
Ég vildi að skipin kæmu á hverjum degi,
svo kjarnajöklavatni landa megi.
Bjórinn svo indæll er.
Ekkert er vatnið hér,
það flestir sjá hvað satt er.
Hér útí skipin afurðimar fara
og oft má ná í vætudropa þar.
Til hróss má segja bílstjórunum bara,
að bláedrú þeir keyra um göturaar.
Suðureyri, 15. júlí 1970.
Ég er nú nokltuð seint á ferð-
inni með fréttabréfið, bg liggja
til þess nokfcrar ástæður, t.d.
fréttaöfflun um skipakaup, haifn-
anframtovœmdir, ilþróttavallar-
gerð, svo að nokkuð sé nefnt.
1 fréttabréfi mínu, er út kom
11. júní s.l., kom pnentvillu-
púkinn niokkuð við sögu. Heim-
ilisfastir voni hér 1. des 1969
497 alls, en ekki 479, edns og
púkinn hafði það. Hitt, sem
aflagaðist, var, að í mötuneyti
staðarins borðuðu þá 20 manns,
en ekki 200. Fækkiun fólks á
einu ári úr 511 í 479 er ó-
skýranleg í velferðamki eins og
Súgandafjörður virðdst nú vera.
Og 200 manns í mötuneyffl í
ekki stærra kaupstað er fetór-
kostlega lygileglt. Þetta leiðrétt-
isit nú hér með, þótt seinit sé.
Betra seint, en aldrei. Nú eta
í þessu sama mötuneytd um 25
manns.
Utan til
skipakaupa
\ -Bf.n j
Ég gat þess í sáðasta bréfi,
að ekki mundi líða langiur tíimi,.
þgr tiíl að. farið yrði að huigsa
til hreyfings um fjölgun stærri
báta, og svo var það, að 24.
júnií s.l. hóf flugvél sig til fflugs
af íslenzkri grund sunnan lands
með tvo menn innan borðs héð-
an frá Súgandafirði áleiðis til
Noregs. Flogið var í 18-20 þús.
feta hæð yfir sjávanmáli. Menn
eru hér nefnilega stundum
mjög hétt tuppi. Ferðám. var í upp-
hafi farin till þess að skoða skip,
sem var og er þar einhvers
staðar til sýnis og sölu. Stærð
þess mun vera um 196 lestir,
samfcvæmt hinni nýju skipa-
mælingu. Skipið er með 700
hestaffla vél, og í því er 16
tonna spil. Skipið er tilbúið á
troll nú þegar. Það verður
tveggja ára gamalt í haust,
mjög fallegt og vel út búið. Það
er 33 rnetrar að lengd, og djúp-
rista um 11 fet, að sögn þeinra
manna er það skoðuðu.
Mennimir, sem fóm héðan,
voru þeir Óskar Kristjánsson,
fyrxv. forstjóri og núv. oddviti,
og Gestur Kristinsson, nú um
ellefiu ára skeið skipsitjóri á
m.b. Sif. Ferðin hefiur að öllllum
likindum verið farin á vegum
Fiskiðjunnar Freyju h.f. Og nú
er sennilega gjaldmiðillinn ifyrir
bátnum til reiðu, en innifflutn-
ingsleyfi eru enn ófenigin. Nán-
ari fregnir koma seinna, ef af
Aöalsteinn Hallsson
kaupum verður, sem búizt er
fastlega við að verði.
Mengað
neyzluvatn
Á opinberum hreppsfundi,
sem haldinn var hér í mai í
vor, vom vat nsvei tumól okkar
Súgfirðinga sérstaklega til um-
ræðu, með meiru. Um allmörg
undanfarin ár hefur vatnsskort-
ur verið hér tilfinnanleigur, sér-
stakilega þegar frost em á vetr-
um og þurrkar á sumrum.
Aðalvatnsból okkar em tvær
þrær eða geymar fyrir ofan
kauptúnið. í þær er veitt því
yfirborðsvatni, sem tfinnst og til
næst. Vatnið er mjög mengað
óþverra, rnold og skít. Stundum
eða alloíft kemur það fyrir, að
það er ódrekkandi. Það sést
varla í botn í venjulegu vatns-
glasi. Það kemur oft fyrir, að
þvottur, sem verið er að skola
í heimahúsum, verður kolmó-
rauður af mold og óþverra, sem
kemur með vatninu. Mest ber
á því í rigningum, þegar auð
er jörð og þíð. Áður fyxr var
það mengað kúamykju og
kindaskít, ásamt fleim, en þær
skepnur lögðu frá sér kringum
vatnsæðarnar. Þá vom þessar
skítaþrær hreinsaðar við og við,
að minnsta kosti einu sinni á
sumri. Nú er langt siðan belj-
umar dóu og ltíndurnar að
mestu leyti dauðar og ný eða
að mifclu leyti ný hreppsnefnd,
er setið hefur að völdum hin
síðustu fjögur ár, með ötulan
siveitarstjóra eða ráðsmann í
flararlbroddi sér til aðstoðar,
sem hefur réttindd til að kenna
körium og konum að aka bíl
eða bílum þeim, er iffluttir em
nú hér inn næstum því dag-
lega. Enginn af þessum sex
mönnum hefur læknisfræðilega
eða heilsufræðilega menntun,
og sjáandi sjá þeir ekki oig
heyrandi heyra þeir ekki, þótt
fólk kvarti undian þeim óþverra
og skít, sem fflýtur um vatns-
leiðslur þorpsins inn ti'l neyt-
endanna. Að minnsta kosti em
nú þrær aldrei hreinsaðar. Mest
ber þó á áðumefndri djöffla-
drullu í þeim húsum, sem lægst
standa.
Vatn, hvað sem
það kostar
hafi verið rætt um vatnsmálin
á opinberum hreppsfundum
undanfarin ár. En svo hefur
ekkert verið gert í þessu vel-
ferðar- og hreimlætismáli, ann-
að en stanzlaust krafs út í
loftið, ekkert raunhæft, engar
staðgóðar framkvæmdir.
Hreppsnefndin hefiur því, enn
sem komið er, fflotið sofandi að
feigðarósi. En nú innan
skamms verða fiskafurðir efcki
keyptar héðan, nema úr rætist
í hreinlætis- og þá fyrst óg
fremst vatnsmálunum.
En nú vandast málið. Heyrzt
hefur, og það mun satt vera,
að innan sfcamms verði hrað-
frystihúsunum yfirleitt þannað
að nota mengaðan sjó eða yfir-
borðsvatn til þess að þvo físk-
inn upp úr, sem frystur er til
útílutnings. Og á síðasta opin-
berum hreppsfundi voru þessi
vandamál rædd mjög ýtarlega.
Talið var eða haft eftir eán-
hverjum sérfræðingi að sunnan,
að sækja mætti vatn út í Staö-
ardal, og mundi sá fco&tnaður
verða um 10 miljónir króna, og
mun það vera varlega áætlað
nú. Það er erfið leið, og erfitt
yrði að verja það firosti. Xnni
í firði er líka möguleiki að ná
í vatn. Þar eru bæði ár og
lækir, og yrði það líka mjög
dýrt, og auðvitað er þar einnig
um yfirbörðsvatn að ræða.
Hvað verður svo gert í þessu
vandamáli, get ég ekki að svo
komnu sagt. En vatn þutrfium
við að fá, hvað sem það kostar,
ella dauðir liggja, hvað útffluitn-
ingi á fiskafurðum viðkemur.
Nokkuð hefur borið á því
undanfama tugi mánaða,
sennilega vegna vatnsskorts, að
einstakdr menn hafa tekið sig
til og farið að fflytja inn vatn
frá öðrum löndum í þar til
gerðum ílátum, eins og með-
fylgjandi mynd sýnir. Samskon-
ar umbúðir eru síðan að
flækjast 'hér í þorpinu, sérstak-
lega þó eiftir skdpakomur hing-
að.
Hafnarmál
til umræðu
Á hinum opinbera hrepps-
fundi, sem fyrr er nefhdur,
var ásamt vatnsskortsmálinu
rætt um dýpkun hafnarinnar
og innsiglinguna til hennar
m.m. Á undanfömum árum,
síðan bátahöfnin var gerð, hef-
ur innsiglingin grynnzt nokkuð
eða að minnsta kosi breytt sér
eitthvað að álíti þeirra, sem hér
byggja og vit og reynslu halfa
í þedm málum og vilja eitthvað
hugsa. Sennilega hefur breyttur
straumur, sem liggur fyrir
framan hafnarmynnið, valdið
því að einhverju leyti. Árið
1957 mun hafa verið gerð síð-
asta djúpmœling, sem vita-
málastjóm hefur látið gera hér
innan hafnar.wæðis Suðureyrar-
kauptúns. ' önnur kort finnast
hér ekki þar að lútandi.
Skipin eru nú hér í óða önn
að stækka, og þegar orðin
nokkuð stór eða um 200 tonn
það stærsta. Það má líka búast
við stærri skipum, sem verða
hér hedmilisföst á næstunni, ef
allt reynist rétt og satt, sem
mig grunar. Það skip, sem bú-
ast má nú við, að komi hingað
á næstunni, ristir um eða yfir
11 fet tómt. Þau skip, sem hafa
komið hingað með fisk til
vinnslu, t.d. síðastliðið sumar
og í sumar og ég hef oft og
vanalega sótt út að hafnar-
bryiggjunni og leiðbeint inn
eftir, hafa mörg tekið niðri á
leiðinni. Sérstaklega er það
fram af svo köllluðu Stekkjar-
nesi, sem er ysta húsið í þorp-
nesi, sem er yzta húsið í þorpinu.
Það kann að vera, að þiessi leið
sé einhvers staðar nógu djúpt,
en það er þá svo mjótt sund
og þyrfti að merkjast. Vega-
lengdin frá höflninni og þangað
út eftir er um 600 metrar.
Þetta er það svæði, sem nauð-
synlegt er að lagfæra ogmerkja
síðan með baujum. Enn fremur
virðist hafa grynnt í höfninni
sjálfri. Ég tek otft eftir því sem
hafnarvörður, að skip frá 200-
250 tonn að stærð eiga erfitt
með að komast hér að og frá
kantinum um fjörur vegna
grunnsævis, þvf að þau strjúka
þá botninn með kilinum. Skip-
unum er vanalega snúið í ská-
bandi (spring). Þama er líka
stórmikil hætta á, að alls kon-
ar drasl, sem sjómenn henda
í höfnina,'t.d. tóverk, netadrasl
D.fl., fari í skipsskirúfiuna og
vaildi erfiðleikum og róðrar-
tapi, og stórfelldum kostnaði,
ekki sízt ef taka þarf skipið
í dráttarbraut, eins og stundum
kemur þó fyrir. Hér hefur þó
verið komizt hjá slíku með þvi
að flá froskmann til að taka
draslið burt.
Við vonum fastlega, að þessi
hafnamál leysist, og að fjár-
málastjóm vitamála líti á okk-
ur Súgfirðinga sem dugandi
framfaramenn, sem afli gjald-
eyris fyrir þjóðdna og þjóðar-
búið fuilkomlega á við aðra
staði. Síðastliðið ár var það 100
miljóna króna gjaldeyrisöflun.
Mætti spyrja, hvort aðrir gera
það betur miðað við 497 manna
bæ?
Dýpkunarskipið Háfcur, ef
skip má kalla, hefiur verið hér
síðan 25. júní, Þá kom hann
hingað frá Bolungarvik. Fyrst
vann hann að gerð íþróttavall-
ar. Hann er nú að dýpka út firá
höfninni, sem teikning liggur
nú fyrir um, að eigi að dýpika.
En það er aðeins 60x200 metra
svæði. Eftir verða því um 400
metrar, sem yfir þyrfti að fara,
og höfinin r.ð auki. Enn fremur
eru tveir hættulegir tangar
beggja vegna innsiglingarinnar,
er skip hafa nokkrum sinnum
strandað á og skemmzt nokk-
uð. Síðastliðinn vetur í svarta
þaku lenti m.b. Friðbert Guð-
mundsson á innri Bölvaldinum,
þar eð hann óttaðist hinn. Imn-
straumur var þá Ifka miMl, og
bar skipið með 5-6 sjómílna
hraða til hliðar. Gfsaleki kom
að bátnum, en brunadasla hélt
honum þurrum, þar til varð-
skip kom af hafi utan og setti
um borð í hann dælu og
fylgdi honum síðan til Isafjarð-
ar, þar sem hann var settur
í slipp. Þetta læt ég svo nægja
um hafnarmálin að sinni, og ég
vona, að endirinn verði góður
og við fláum hérna hreina og
nægilega djúpa leið inn til
hafnarinnar.
íþrótta- og
barnaleikvellir
Hákur kom hingað 25. júní
frá Bolungarvik, svo sem áður
segir. Hann byrjaði á því að
dæla upp sandi í íþróttavöll
innan til við kauptúnið. Stærð
vallarins er sfcv. teikningu
60x100 metrar. í þessu vann
hann í sjö daga, þar af sex
daga að starö. Starfsdagurinn
er 16 klukkust,, sama sem tvaar
átta stumda vaktir. Afköst Háks
eru góð, svo fremi að efni sé
mjúkt og gott. Hann ræður
ekkert við harðan eða grjót-
mikinn botn. Nú geta þeir Súg-
firðingar, sem vilja, farið í
boltaleik, hvenær sem er. Þessi
völlur er sá fimmti í röðinni,
sem mótaður hefur verið hin
síðustu ár. „100 manns í bolta-
leik, en aðeins einn maður að
beita“, er haft eftir formanni
einum héðan, sem nú er látinn
fyrir löngu. En nú þarf að
ganga þannig frá þessum vélli,
Fnamlhaad á 7. síðu.
Þessi mynd frá barnaleikvellinum á Suðureyri er gömuL
Það vantar þó ekki, að mikið
Vigtarskúrinn á Suðureyri.