Þjóðviljinn - 24.07.1970, Qupperneq 1

Föstudagur 24. júlí 1970 — 35. árgangur — 164. tölublað.
Prentarar segja upp gildandi
kjarasanwingum frá 1. sept
Félagsfundur samþykkti tillögur stjórnar um uppkast að
nýjum kjarasamningi en hafnaði tilboði atvinnurekenda
gerðir nýir samningar óbreyttir
að öllu öðru leyti en því að kaup
hækiki 15-16-17%. á 1. 2. og 3.
árs sveina. Hafa prentarar því
ákveðið að fara aðra leið en önn-
ur félög bókagerðarmanna, sem
gengu að bessu tilboði atvinnu-
rekenda uim þá lágimarkskaup-
hækkun, sem önnur félög gerðu
fyrr í sumar, og féllu um leið
frá öllum kröfum um aðrar
breytingar á samningum.
Eftir því sem Þjóðviljinn héf-
ur fregnað munu aðalatriðin í
kröfum prentara, önnur en kraf-
an um kauphækkun, vera þau að'
í hinum nýju samningum verði
tekið tillit til breyttra aðstæðna
vegna nýrrar tækni, og að í því
sambandi verði iðnréttindi prent-
ara tryggð og forgangsréttur
þeirra til vinnu í iðninni. Einnig
leggja þeir mikla áherzlu á kröf-
una um lífeyrissjóðsréttindi fyr-
ir prentnema, og ýmsar aðrar
breytingar á kjarasamningum fel-
asfc í þeim tililögum sem sam-
þykktar voru svo til einróma á
hinum fjölmenna fundi í gær.
^'k Á félagsfundi í Hinu ís-
lenzka prentarafélagi í gær
var samþykkt tillaga frá
stjórn félagsins um að segja
upp núgildandi kjarasamn-
ingum sem renna út 1. sept.
nk.
★ Einnig voru samþykktar
tillögur stjórnarinnar um
uppkast að nýjum kjara-
samningi. Nokkrar tillögur
sem bornar voru upp á fund-
inum til viðbótar u’m breyt-
ingar á samningunum voru
einnig samþykktar.
Mikið fjölmenni var á þessum
fundi, sem haidinn var í Alþýðu-
húsinu, og voru fyrrgreindar
samiþykktir gerðar einróma gegn
aoeins fjóirum atkvæðum.
Með þessum samþykiktuim hafa
prenitarar haifnað tilboði atvinnu-
rekenda. sem félaginu barst fyr-
ir skömmu, um að strax verði
14 hús í byggingu í Ölfus-
borgum, opnuð næstu sumar
Byggf í
í Breiðholti
■
■
■ Aðalvaxtarbrotldur borgar-
; innar í ár er í Breiðholti en
j þar eru nú miklar bygginga-
S framkvæmdir í gangi á veg-
[ um ýmissa aðila. Myndirnar
■ hér að ofan eru teknar í gær.
j Sú efri er tekin ofan af sjálfri ;
j Breiðholtshæðinni og sést i
■ cin þeirra stóru blokka sem
; þarna eru í smíðum fremst á
i myndinni. Hin myndin er tek- i
S in uppj á Vatnsendahæð og
■ næst á þeirri mynd sjást |
■ byggingaframkvæmdir þær ;
■ sem Breiðholt h.f. vinnur nú i
: að á vegum Framkvæmda- í
: ncfndar byggingaáætlunar en j
■ nánar er sagt frá þeim á bak- j
: síðu. i
Fjórtán hús eru í byggingu í
Ölfursborgum, en þau verða lík-
lega ekki tekin í notkun fyrr en
næsta sumar. Áður höfðu verið
reist 22 hús í Ölfursborgum.
Blaðið hafði tal af Erlendi
Guðmundssyni, umsjónarmanni í
gær. Þá var veður ljómandi gott
og dvalið í. öllum húsunum.
Sagði Erlendur að yfirleitt væri
130—160 manns í ölfursborgum
Á ennþá að lí&a aö ekki séu gerðar
varú&arrá&stafanir í Straumsvík ?
Bandaríski ísbrjóturinn
ekki kominn um miðnætti
að brakinu við suðurodda Grænlands
Margoft hefur verið minnt á það hér í Þjóðviljanum hver
hætta stafar frá alverks'miðjunni í Straumsvík. íslenzk yfir-
völd hafa enn ekki haft manndóm í sér til þess að krefj-
ast þess að gerðar verði viðeigandi varúðarráðstafanir og á
stillum heiðríkjudögum má sjá eiturgufuna stíga upp frá
álverksmiðjunni. Nú loks hafa verið tekin sýnishorn af
jarðvegi í nágrenni alverksmiðjunnar — raunar ailt upp í
Borgarfjörð — og eru þau í athugun hjá 'rannsóknarstofn-
un iðnaðarins hér á landi og sérstakri rannsóknarstofnun í
Sviss.
Q’ Eitrunin frá ál verks m iðj u n n i
er eins og kunnugt er Húoreitrun
Bandaríski ísbrjóturinn South-
wind var enn ekki kominn að
brakinu, 80 mílur austur af suð-
urodda Grænlands, scm talið cr
geta verið úr sovczku flugvélinni
sem leitað hefur verið undan-
farna daga. Kvað flugumferðar-
stjóri Arnór Hjálmarsson ekki
unnt að segja til um það hvers
kyns þetta brak væri fyrr en
skipið hefði athugað staðinn.
Það var í fyrradag, sem leitar-
flugvélar fundu brak á 150 míl-
um norður og 80 mílur austur
frá suðurodda Grænlands. Virt-
ist þama vera um að ræða líf-
bát úr gúmmí og nokkuð þar
frá sást fljóta þöggull, 3—4 fet
á lengd.
Blaðamaður innti flugumferð-
arstjóra eftir samstarfi við so-
vézka við þessa leit að flug-
vélinni. Kvað flugumferðarstjóri
að tungumálaerfiðleikar hefðu
verið nolökrir; íslenzku flugum-
ferðarmennirnir nota ensiku og
ísleTizku, sovézkir hvorugt þess-
ara tungumála. Ennfremur kvað
hann það valda nokkrum erfið-
leikum að flugmenn sovézku v il-
anna hefðu annað merkja- og
táknkerfi en hér er notað. Sagði
hann að þetta hefði valdið
nokterum misskilningi, en lagði
áherzlu á að sovézkum flug-
mönnum stæði öll þjónusta op-
in frá íslenzkum flugyfirvöidum
og sagði loks að flugumiferðar-
stjómin hér kysi auðvitað heldur
að sovézku vélamar hefðu sam-
band við íslenzku flugumferðar-
stjórnina vegna öiyggisleysis sem
af því leiddi ef flugvélar væru
inn á loftferðasvæðinu án þess
að láta vita af sér.
og hefur verið viðurikennt af for-
ráðamönnum verksmiðjunnar að
eitrunin sé hættuleg skepnum
sem éta gras af nágrannasvæðum
verksmiðjunnar. Hins vegar hef-
ur förráðamönnum verksmiðj-
unnar enn ejvki þóknazt að gera
varúðarráðistafanir vegna meng-
unarinnar — en unnt
er að draiga að verulegu
leyti úr menguninni með sér-
stökum tækjum. Verksmiðju-
stjórnin hefur ekki sett þessi
tæki upp enn á þeim forsendum
að þau væru svo dýr! Verða
slíkar röksemdir auðvitað hjóm
eitt í miljarðafyrirtæki, en sýnir
um leið glöggt eðli hinnar
ómaninlegu gróðahyggju.
Ragnar Halldórsson foi-stjóri
álverksmiðjunnar tjáði frétta-
manni Þjóðviljans i gær, að um
síðustu mánaðarmót hefðu verið
tekin sýnishorn af jarðvegi Dg
gróðri með tilliti til mengunar-
innar. Voru tekin sýnislhom í
nágrenni álverksmiðjunnar og
alli upp í Borgarfjörð og út á
Suðurnes Kvað Ragnar sýni
þessi nú vera í athugun hjá
Rannsóknarstafnun iðnaðairins og
hjá sérstákri rannsðknarstofnun
úti í Sviss.
Ef mengunin vegna 'álverk-
smiðjunnar nær vissu marki ber
að setja upp sérstök tæki til
vamar. Hins vegar er það í
verkaihring séi-stakrar nefndar að
ákvarða hvort mengunin nær
þessu marki eöa ekki. í nefnd-
inni eiga sæti fulltrúar álfélags-
ins og' íslenzku ríkisstjórnarinn-
ar. Er athyglisvert að fulltrúi
ríkisstjómarinnar í nefndinni er
forstjóri Rannsóknai'stofnunar
iðnaðairins sem um leið er fa.lið
að fella hlutlausan strangvísinda-
legan dóm um mengunina. Auð-
vitað verður að gera ráð fyrir
því að forstjórinn standi í stöðu
sinni — en það er auðvitað frá-
leitt að skipa mönnum þannig
til verka.
Ahrif á umhverfið
Frá því að álverksmiðjan hóf
starfsemi sína hefur þegar orðið
vart áihrifia umhverfis verksmiðj-
unnar. Þ. á. m. hefur héraðs-
læknirinn í Hafnarfirði lagzt
gegn því að starfrækt væri
barnaheimili skammt sunnan
Straums, í Glaumbæ, af ótta við
eitrunina. Þá telja ýmsir Hafn-
Framhald á 7. síðu.
urr. þetta leyti árs og væri
stundum helmingurinn böm.
Flestir vilja fara þangað yfir
hásumarið, af skiljanlegum
ástæðum, en reynt er að skipta
dvalargestum niður á vor-, sum-
ar- og haustmánuðina. Sem
kunnugt er eiga verkalýðsfélög
húsin og leigja þau út fyrir
félagsfólk og getur hver fjöl-
skylda verið þar vikutíma. í
húsunum eru 3 herbergi og éld-
húskrókur í stofunni. Skjólvegg-
ir eru útan dyra og naut fólk
óspart sólar i gærdag.
Nokkra þjónustu fær' fölldð, t.
d. kemur kjörbíll með matvæli
frá verzlun á Selfossi tvisvar í
viku og fólki er séð fyrir ním-
fatnaði. í framtíðinni er ætlunin
að reist verði í ÖDfursborgutn
þjónustumiðstöð, allstór bygging.
Þar verða m a. veitinga- og
fundasalir, svt> og einstaklings-
herbergi. Einnig er ráðgert að
byggð verðj sundlaug, en enn
sem komið er fer fólk frá ölfus-
borgum í útilaugina í Hveragerði.
I blöðunum í dag er augljóst
ef'tir tilboðum í framkvæmdir
vegna húss la'gadeildar Háskóla
íslands. Er um að ræða eftirtald-
ar framkvæmdir:
1. Að steypa upp húsið.' múr-
húða og að ganga frá tréverki
að hluta.
2. Að ganga frá pípulögnum.
3. Að ganga frá loftræstikerfi.
Tilboð verða opnuð 12. ágúst.
Verðhækkanaskriðan heidur
áfram að vaxa dag frá degi
Verðhækkanaskriðan held-
ur áfram. Fyrir nokkru hækk-
aðj verð á þjónustu, bæði í
þvottahúsum og hjá hársker-
um. Þá varð einnig verð-
liækkun á unnum kjötvörum
og smjörlíki.
Verðlagsstjóri taldi verð-
hækkanir þessair að mestu
léyti sfafa af kauphækkunum
— og má bæta því við að ef
svóna heldur áfnam verður
kiauphækkunin ekki lenigi að
„étast upp“.
í þvottahúsum og hj á hár-
skerum hækkaði þjónustu-
gjald um 15%, að sögn verð-
lagsst^óra. Tvenns konar verð
er nú á herraklippingu. Kost-
ar venjuleg herraklipping (og
er þá klippt með vélum) kr.
115. en kostaði áður 97 kr.
Hárskurður (þegar klippt er
með skærum) . kostar nú 145
kr. en kostað; áðu-r 124 kr.
Barnaklipping kostar nú: fyr-
ir drengi kr. 100, áður kir. 86.
fyrir telpur kr. 125 áður kr.
108.
Verð á unnum kjötvörum þ.
e. pylsum, bjúgum, kjötfarsi.
hækkaði um 3—4%, er hækk-
unin sem sé nokkuð misjöfn.
Er þessi hækkun sumpart
vegna verðhækkunar á kjöti.
sumpart vegna hækkunar
vinnulauna, samkvæmt upp-
lýsingum verðlagsstjóra. Verð
á venjulegu smjörlíki hækk-
að; um 15 eða 16%, Sagðist
verðlagsstjóri ekki muna eftir
að aðrar verðhækkanir hefðu
orðið undanfama daga. á
þeim vörum sem ákveðið há-
marksverð gildir um.