Þjóðviljinn - 03.09.1970, Blaðsíða 5

Firnimitiudagur 3. septemiber 1970 — ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA g
Spjallað v/ð fvo unga fulltrúa I Æðsfa ráð/nu sovézka
Þótt þetta sé erilsamt
er gott að
kynnast mörgu fólki...
Sendiinefnd frá Æðsta róði
Sovétríkjanna ferðaðist um Is-
land í tæpa vikiu;: kom að Búr-
feilli og í Straumsvík, i Getfjun
á Akureyri og fiskiðjuivier í
Hafnarfirði. til Þingvaila og
Mývaitns. Þetta var í annað
skipti að slík sendinetfnd kemur
hingað í boði Ailþingis og var
hér um að raeða endurgjald á
heimsókn ísllenzkra bingmanna
tii Sovétríkiianna í fyrra.
Þessi heiimsókn fór áigsefflegá
fram. Auk almennra atriða,
sem varða saimlbúð viðkomandi
þjóða, sýndu gestimir miestan
áhuga á huigmiyndum og fram-
kvaemdum, sem stafna að því
að auka fjölbreytni fslenzks at-
vinnuiífs.
Fyrir nefndinni var Vitalí
Rubenis, forseti Lettlands og
einn atf vairaiforsetum Æðsia
ráðsins. Ruibenis er búfræðingur
að mennt, starfaði um hríð við
búsikaip, gerðist síðan kennari
og blaðamaður, en á stfðari ára-
tugum hefur hann giegint mörg-
um ábyrgðairstöðum heima fyrir,
m. a... verið fbrsætisráðherra
Lettlands. Mikihaíl Kobiltsjak
frá TJkraínu er einnig búfræð-
im^ur eð mennt og stanfar á
hinhi auðúgu móld Okraínu.
Fjárhirðir frá
Kazakhstan
Þeir tveir fullltrúar sem enn
em ónefndir em mifclu yngri
að ámm, enda nýfcosnir til
Æðsta ráðsins, sem kom fýrst
saman fyrir nokifcmm vikum.
Hér er átt við Bekzjan Ternii-
baétf, sem er 32 ára gámall
smaili frá Kazakstan og Tamöru
Korobovu, sem er 33 ára gömul
verkakona við fiskiðjuver í
þorp' einu á Kyrraihafsströnd-
inni, nánar tiíltekið 200 k)m frá
Vladívostok. Þegar Temtfrhaéf
er kominn frá Islandi til Mosfc-
vu á hann annað eins eftir heim
til sín í slléttuihérað í suðurhluta
Kazaikstans, elkfci langt flrá
landamœmm Ktfna. Og Tamara
Korobova á þá meira en tvisvar
sinnum lengri leið ótfarna áður
-$>
Bændur reiðir
mióikur-
fræSingum
Ekki hatfa baandur. enn fyrir-
gefið mjólkurfræðingum verk-
fallið og samþykkti nýatfstaðinn
aðálfundur stéttarsamlbands
heirra „óviðunandi er að svo fá-
mennur hópur sem mjólkur-
fræðingar skuli geta valdið
bændastéttinni tuigmiljóna króna
tjóni með stöðvun á vinnslu
og sölu mtjó'fcuir eins og raun
varð á á síðastliðnu vori og
'stundum áður, saimtímis að hægt
var að ná samkomulagi við
önnur stéttarfélög um að leyfa
flutninga, vinnslu og sölu á
miól'k, brðtt fyrir að bau væru
éinnig í vinnudeilu".
Fól fiundurinn stjóm Stéttar-
sambandsdns að vinna að lausn
þessara mála þannig, að slíkir
atburðiir endurtaki sig ekki.
en hún kemst til fiskilþorpsins
í Prílmorsklhéraði.
Það er óneitanlegia skrýtið að
vera svona lamigt að heiman,
viðurkienmdu þau, en þau höfðu
hvorugt komið út fyrir Sovét-
ríkin áður.
Það fyrsta siem Temíribaéf
veitti athygli á ísflandi var að
sjáflfsögðu það að fé gengur hér
sjálfafla. Það þýddi ekki mikið
heirna, sagði ha,nn, kindumar
yrðu fljótar að hverfla. Últfar t.
d. eru slæimiir með það, að ef
þeir komiast í hjörð, þá direpa
þeir eklfci aðeins sér til nnatar,
heldur bíta eins og djötfulóöir
kindur svo tugum skiptir. Þeir
eru mikilll vágestur. Ot, það eiru
líka margir heima hjá okikur
sem gfleyma sér alveg, ef þeir
komast á úlfssipor. Sjáfllfur reið
ég uppi tvo úfltfa í fyrra og kál-
aði þeim með lurki. Það er
eklki aflltatf hægt að dragnast
með byssu, en góðuir lurkur
getur giert sitt gagn.
Ég á heima í um 5000 manna
þorpi. Þar er edtt samyrkjubú
sem heitir Karakol (Svarta
höndin). Við höfum 65 þúsund
fjár, um 5000 nautgiripi, 1000
hross og ca. 15 þús. hektara
af ökrum og görðum. Aður fyrr
3'ifðu Kazalklhar mest á hvers-
kyns mjólkuratfurðuim., þekiktu t.
d. efcki brauð, en nú er matarr
æðið mifclu fjölbreyttara. Ka-
zalfchar hatfa fengizt við fcvik-
fjárrækt fyrst og fremst, en á
síðari árum hafa mikifl hóruð
á ltftt eða ekki byggðuim svæð-
urn í norðurhfluta landsins verið
tekiin undir akurrækt og hetfur
flutzt þa-ngað margt fðlk frá
Bvróouihluta Sovétríkjanna.
Við vorum sex böm í fjöl-
skyldunni og ég byrjaði snemma
að vinna. Ég var á diráttarvól
um tímia, en er nú fjárhirðir
aiftur, eins og faðir miinn. Ég
hugsaði uim eitthvað 645 kind-
ur í fyrra og skiflaði rúimflega
905 lömbum og um 5 kig af
ull olf hverri kind. Þetta er
ullavkyn sem getfur af sér fin-
lega uflfl. Fyrir flrammistöðu
mína í fjárgæzlu hetfi óg verið
særndur Lenínorðunni sem er
æðsta heiðurslmerki flandsdns og
hlotið ýmsa viðurkenninigu aðra.
Hagarnir eru víðlendir og við
stækkum þá mieð því að gratfa
nýja brunna, en heima er m jög
þurrt og otftast 15—20 metrar
niður á vatn. Féð er heiirna
við frá því í nóvemlber og fraim
í miðjan aipril, en á suimrin
þurfum við otft að fylgja því
langar leiðir. Fer þá öll fiöl-
skyldap — ég á þrjú böm og
við búum í tjöfldum sem heita
júrtur. öðru hvoru koma bíflar
mieð vistir og kvikmyndir til
að sýna ofcfcur: stundum korna
listamenn. Auk þess sem ég
vinn iæri ég utanskóla við bú-
fræðisikóla.
Þetta hetfur verið gott ferða-
lag, saigði Temírbaéf að lokum.
Og eitt eiigum við Kazakstar og
Islendingar sameiginlegt fyrir
utan friðarvilja — en það eru
svið.
vu fyrr en í sumar, þegar ég
var kosin í Æðsta ráðið. Faðir
minn, sem nú er látinn, var
skipstjóri á fdskibát og góður
aflamaður. Bræður mín;r fjórir
hafa líka flestir verið á sjó.
Við sem búum í austustu
héruðunum fáum staðaruppbót
sem nemur um 30% á venju-
legt kaup. Það er algengast að
mem hatfi svona 120—160 rúbl-
ur á surnrin og 200—400 rúbl-
ur á mánuði á vetrarvertíð,
þegar mest er að gera. Fflestir
vinna við fiskiðjuverið sem var
stofnað árið 1937. Við tökum á
móti Kyrrahaifsstffld, sem er all-
stór, 30—35 cm og navögu, sem
er ættingi þorsksins, og smásíld
sem heitir særa og Kyrrahafs-
laxi. Við söltum og heilfrystum
í kassa, sem síðan eru sendir
inn í land og þar fullunndð úr
þessari vöru. Við hötfum sjálf
ekki mannskap til þess. Svo að
frystihúsið í Hafnarfirði, sem
ég skoðaði, er nokkuð ólíkt þvi
sem ég á að venjast. Mér leizt
vel á mig þar, það var þrifalegt.
Ég á þrjú böm, en ég vinn
Sovézka þingmannanefndin Við Goðafoss — frá vinstri: Kommisarov túlkur nefndarinnar, Friðjón
Sigurðsson skrifstofustjóri Alþingis, Rylnikov séndifulltrúi, Árni Bergmann túlkur Alþingis, Tsjír-
kof aðstoðarmaður nefndarinnar, Zakharof fréttastofustjóri, Mikaíl Kobiltsjak frá Úkraínu, V.
Rubenis, varaforsetí Æðsta ráðsins, nefndarformaður, Temirbaév frá Kazakstan, Ófeigur Eiríks-
son bæjarfógeti á Akureyri og Tamara Korobova frá Kyrrahafsströnd
úti eins og fllestar konur og
hefi gert það síðan ég var 17
ára. Áður fyrr þegar erfiðara
var með ýmis konar matvæli,
gat það verið vafamál, hvort
eiginkonan ættd ekki að vera
heima og hugsa um kálgarð
fjölskyldunnar, en nú er bæði
miklu meira af grænmeti á
boðstólum og á mikflu betra
verði, svo að það borgar sig
varla. Og maður er einhvem
veginn hressari og rösflcari við
hlutina, þegar maður vinnur
úti, það er ég viss um. Ég var
áður í pöfckun, en er núna í
því að flokfca fisikinn.
Ég er nýkjörin í Æðsta ráðið,
en hef áður verið í héraðsráð-
iniu, aufc þess sem ég er í
kvennaráði skólans okkar. Þeitta
þýðir samt ekki að ég verði
langdvöluim í Moskvu, það gera
þeir sem vinna í fastanefndum
Æðsta ráðsins. En heima hefi
ég móttöku fyrir kjósendur
einu sinni í vifcu, einu sinni í
mánuði í höfuðborg sýslunnar
og einu sinni á þriggja mánaða
fresti í höfuðborg héraðsins.
Fólkið fcemur með fyrirspurnir
og óskir, t. d. um aðstoð við
að fá húsnæði, eða tfinna skóla
sem passar fyrir aflbrigðilegt
bam, eða finna starf í sam-
ræmi við menntun og svo fram-
vegis. Og ekki eru það alildr sem
taka tillit til móttökutímans,
Framhald á 7. síðu.

Samvinna um tilraunir í þágu
landbánaðar öllum til gagns
— telja norrænir framámenn í búvísindum
□ Verða íslenzkar túngrasategundir notaðar við græn-
fóðurrækt á hinum Norðurlöndunum? Miðla Finnar ís-
lendingum af reynslu sinni í mórækt? Eiga Norðurlönd-
in að skiþtast á stórgripasæði til kynbóta? Á að skipta
sérfræðigreinum búvísindanna niður á landbúnaðarhá-
sikóla landanna?
Fiskikona
— Ibúamir í mínu þorpi em
hátt á annað þúsund, segir Ta-
mará Korobova Þama er ég
fædd og uppalin og ég get varla
sagt að ég hafi komið til Mosk-
Slík dæm; huigsanlegrar sam-
vinnu Norðurlandanna á sviði
búvfsdnda bar á góma á fundi
nofckiurra fulltrúa, sem í síðustu
viku sátu samnorræna bú-
vísindaráðstefnu að Hvanneyri,
með blaðamönnum. Vom full-
trúar Hvanneyrarráðstefnunnar
um 30 talsins, en hún var í eðli
sínu fjórþætt, þótt sömu full-
trúa tækju þátt í fleiri en ein-
um þætti hennar.
Haldinn var miðstjómarfund-
ur NJF, Norræna búvísindaflé-
lagsins, elztu búvísindasamtaka
á Norðurlöndum, sem stofnuð
vom 1918 með því markmiði að
stuðla að hagkvæmri samvinnu
norrænna búvísindamanna,
aukinni þekkingu og persónu-
legum tengslum. Standa sam-
tökin fyrir námskeiðum,
fræðslufundum og ráðstefnum
auk fjölmennra móta norrænna
búvísindamanna fjórða hvert
ár, sagði Sveinn Hallgrímsson
búnaðarráðunautur blaðamönn-
um.
Þá komu sarnan á Hvanneyri
fulltrúar NKJ, Nordisk Kontaikt-
organ for Jordbrugsforekning,
þ.e. norrænnar samvinnustofn-
unar um rannsóknir í þágu
landbúnaðar, en hún var stofn-
uð 1963 fyrir tilstilli Norður-
landaráðs og eiga í henni sæti
tveir fulltrúar rannsóknastofn-
ana landbúnaðarins frá hverju
landi, sem hittast annað hvert
ár i löndunum til sikiptis. Er
á vegum þessara samtaka unn-
ið að samræmdum rannsóknum,
þannig að sömu rannsóknir eru
gerðar af öllum aðilum á sama
hátt og á sama tíma og er
þetta fyri rkomulag talið flýta
mjög fyrir öruiggum niðurstöð-
um tilraunanna. Af fjárhags-
ástæðum hefur íslenzku rann-
sóknaretofnuninni þó elcki verið
kleift að taka þátt í sameigin-
legum rannsóknum NKJ, að því
er Pétur Gunnareson forstöðu-
maður Rannsóknarstofnunar
landbúnaðarins í Keldnaholti
sagði.
Þriðji hópurinn sem hittist á
ráðstefnunni á Hvanneyri voru
skólastjórar allra landbúnaðar-
háskólannna á Norðurlöndum
auik Guðmundar Jónssonar
skólastjóra Hvanneyrarekólans
sem fuflltrúa framhaldsdeildar-
innar þar. Þá báru í fjórða lagi
saman bækur sínar á ráðstetfn-
unni þeir sem vinna að bú-
tæknitilraunum og mætti atf Is-
lendinga hálfu á þeim fundi
Ólafur Guðmundsson tilrauna-
stjóri á Hvanneyri.
Milli fúndarhalda ferðuðust
fulltrúar á ráðstefnunni um
Borgarfjörð og Snæfellsnes og
að funduim loknum héldu þeir
suður um Uxahryggi, skoðuðu
Þingvelli, Gullfoss og Geysi,
heimsóttu Rannsóknastofnun
landbúnaðarins í Keldnaholti og
þágu boð Grænmetisverzlunar
ríkisins og landbúnaðarráðherra,
en héldu utan sl. lauigardaig.
Auk áðumefndra Islendinga
mættu á fiimdi með blaðamönn-
um þau Andta Pietila flulltrúi,
J. E. H&idh garðyrkjuprófessor
og J. Paatela 'prólfessor frá
Finnlandi, Harald Ason Mo-
berg verfcfæraprófessor, Erik
Akerberg kynbótafræðiprófessor
og Lennart Hjelm rektor frá
Svíþjóð, H. G. Aalyng refctor
búnaðarháskóla Danmerkur, Jul
Lág retotor og Ottar Jamt for-
stjóri, aðalritari NJF, frá Nor-
egi, sem öll voru sammála því,
að þótt margt væri ólíkt í land-
búnaði þjóðanna, væri þó það
margt sameiginlegt, að þau
efuðust ekki um ágæti sam-
vinnu á sviði búvísindanna.
Meðal dæma um árangureríka
samvinnu voru nefnd dæmi um
tilraunir með vélanotkun, slysa-
vamir og heilsuvemd í sam-
bandi við vélvæðinguna, þar
væru vandamálin hin sömu.
Þá var nonræn eining talin
ir.ikilvæg í alþjóðasamstarfi,
eins og t.d. á vegum OECD,
ennfremur var minnzt á skipti
nemenda í dýralæknanánni, bú-
vísindum og næringarfræði og
kvað rektor Aalyng t.d bún-
aðariháskóla Danmerkur standa
opinn Islendingum í þessum
fögum.
Allkyns tilraunir í jarðrækt,
með tilbúinn áburð, tegundir og
fflieira voru taldar koma öllum
aðilum að gagni, þrátt tfyrir ólík
skilyrði, en fulltrúamir viður-
kenndu þó, að ekki væri ein-
bMtt að treysta reynslu frá
landd til lands, ætíð yrði jafn-
framt að gera staðbundnar
tilraunir. Sem dæmd um huigs-
anlega beina samvinnu nefndu
finnsfcu fulltrúamir, að Islend-
ingar gaatu kannski lært af
reynslu þeirra af móræfct, sem
mjög hefur auikizt að undan-
fömu á mýrlendissvæðum Finn-
lands. Prótf. Akerberg mælti
rneð því að íslenzkar túngrasa-
tegundir yrðu reyndar í hinum
löndunum ísambandi við græn-
fóðurrækt, sem þar er mikil, og
benti hann á að ísienzfou teg-
undimar héldust mun lengur
grænar en flestar tegundir þar.
Og O. Jamt aðairitari NFJ áieit
mikið gagn mega hafa aif því
að skiptast á stórgripasæði.
Erlendu fulltrúamir rómuðu
mjög allar móttökur hér og
þann skemmtilega anda, sem
ríkt hefði á ráðstefnunni. Þeir
hrósuðu íslenzikium landbúnaðar-
afurðum sem þeir hefðu sjálfir
smiaikkað, eins Og lambakjöti og
skyri. Að svo mifclu leyti sem
þeir þefcktu til sögðust þeir
álíta, að Islendingar ættu að
leggja miklu meiri áherzlu á
nýtingu jarðhitans til ylræktar,
þvi að þar asttum við mögu-
leika umfram aðra, þótt sumar-
ið væri stutt ætti að vera hægt
að fá hér ódýrt iðnaðarraflmagn
til að lýsa gróðurhúsin upp með
þegar skyggja tekur og lengja
þannig gróðrartímann. Þá töldu
þeir bæði fiskirækt og loðdýra-
eldi eiga hér mikla fratntíðar-
möguleika.
Þeir sem áður höfðu komið
töluðu um aukningu ræktaðra
svæða og mikla nýrækt, en
höfðu einnig veitt því athygli
hve uppblástur væri hér mikið
vandamál. Er þeim var bent á,
að ýmsir teldu landbúnað ■■'aria
borga sig á Islandi, var svarið:
Landbúnaður ber sig hvergi í
heiminum, en það borgar sig
samt ekki að legigja hann niður.
i
I
4