Þjóðviljinn - 04.09.1970, Blaðsíða 7

FEEfcttdagmr 4. weþtiennfoeir 1970 — I>JÖErvn»JINN — SlÐA J
Anna Vigdorova hefur kennt börnum efnafræði með frábærum árangri í mörg ár.
• _r r- D (•; ■ 2 ‘r >i
Nýskipan skóíakeríis-
ins í Sovétríkjunum
Minningaroi;ð
Bjarni Snæbjörnsson
læknir
Bjaxni Snæbjörnsfsan lézt 24.
Um sfAustu imiánaðaimót sett-
ust 49 milljónir baoia á skóla-
bekk í fyrsta sdrrn í Sovétrikj-
unum. 200 þúsund sikióllar eru í
landinu og sífellt er verið að
byggja nýja skólla. Næsitu fjögur
árin er fyrirhugað aö opnaðir
verði 18 þúsiund nýir skólar,
sem tekið geta á mótí 6.5 imillj-
ónuim nemienda.
Breytingar á bamaskóla-
stiginu
Róttækai' breytíngar enu í að-
sigi á fyrirkoimulaigi bama-
kennsilu í landinu. Breytingin
er fólgin í styttingu bamaskól-
ans um eitt.áir. Hingað til hetfur
bamaskóHinn tekið 4 ár (7-11
ára bektoir), en í fyrraihausit var
tekinn upp sá háttur að útsfcrifa
bömin 9 ára og láta þau flytj-
ast yfir á miðskólastig 10 ára
gömul. En þetta er aðedns ytri
hlið málsins. Þessari breytingu
fylgir tóttæk breytíng á inni-
haidi kennslunnar. Helztu ein-
toenni herunar em þau, að
kennslan er færð í nútímalegra
horf. Verulegar breytingar hafa
verið gerðar á kennslu í Itff-
fræði, efnaiflræði, landafrasði,
bótometnntum og sögu. Þar við
óviðunandi nýting
og umhirða ullar
nema verðið lækki
Gtilokað er að nýting og mcð-
ferð ullar verði eins og bczt er
á kosið meðan verð hennar
hækkar ekki, tclja bændur og
samþykktu á aðaifundi stéttar-
samtaka sinna eftirfarandi:
„Aðallfundur Stéttarsamibands
bænda 1970 telur það verð sem
nú er á ull með öllu óviðun
andi. Ffelur fundurinn sitjórn
sambandsins að vinna ötuillega
að hækkun ullarverð.i og leita
til þess stuðnings ríkisvaldsins.
e£ nauðsyn krefur. Bendir fund-
urinn t, að útiflokað er, að nýt-
ing og umhirða ullarinnar verði
viðunamdi mieðan verðdð er sivo
lágt sem raun ber vitni.“
bætist kennsla í unddrstöðuat-
riðum aJigefam og flatanmiáls-
firæði. Autoin verður til muna
nottoun fjöíMiðlunartæfcni við
kennslu,. sivo sem sjónvarps,
tovitomynda og útvarps.
„Myndastytta er I hvcrjum
steíni.“
Það er enfitt verlk og vanda-
samt að kenna nemendum sín-
uim að huigsa og vinna sjóilf-
stætt, en það er ekki ómögu-
iegt. „1 hverjum steini er
miyndastytta“, sagði Mikelangello
forðumn, „það er bara nauðsyn-
MOSKVA, APN, 2. septamibar.
— í diag birtíst gredn í Moskvu-
blaðinu „Praivdia“ um atburð-
ina vdð strendur Danmerkur
og Vestur-Þýzkalands, en þar
fannst nýlega stór „kinkju-
garður“ af eiturgassprengjum,
sem Þjóðverjar söktotu í strös-
loto.
... Skipalest tekur steifnuna
í austur án þesis að kvedkja á
ljósunum í myrtorinu. Um borð
er rammlega innpakkaður
íainmur. sem yfirmenn stoips-
ins kæra sig ektoi um að ræða
nema í lágium hljóðum: „Ef
einn af kössunum springur í
loft upp eyðisf allt líf á 15
km svæði“. Þedr sprungu ekiki
í loft upp, heldur var þeim
kastað í sjóinn.
Þetta er etoki, eins og sum-
ir kynnu að ætla, lýsing á
bandarískn skipalest með
taugagas innbyrðis, beldur
sigldu þessi stoip undir fána
Hitlers-Þýzkalands. En kald-
hæðni örlagann,a hagaÖi mál-
um svo, að bafið minnir okk-
ur á atburði sem gerðust fyr
ir aldairf jórðangi, einmitt i
þann mund er bandaríski her-
inn var að söfckva hættuleg-
um farmi í hafið.
legt að kunnai að draga hana
fram“. En hvemig á að fara að
því að draga fram þaö bezta
sem með barninu býr, móta sál-
ir þeirra?
Þess eru aiuðvitað mörg dæmi,
að góðir kennanar geti mótað
skapgerð og hatft áihrif á villja
nemenda sinna. Lýsandi dæmi
um það er kennslukona við
bamaskóla í Riga, Anna Vig-
dorova. Hún heflur kennt efna-
fræði við sikólann í mörg ár og
tekizt svo vel að glæða áhuga
nemenda sinna fyrir faiginu, að
mieira en 40 af nemendum
Danskur sjómaður með
grunsamlegar blöðrur
á höndum
Tvítugur danstour sjómaður,
Folke Tode að nafni, sneri
hedm að lokinnj veiöiferð með
sáran sviða í höndutn. Lækn-
irinn, sem skoðaði bann komst
að þeirri niðurstöðu, að bann
hefði komizt í snertingu við
gastegand, sem gengur undir
nafninu „sinnepsigas“. Tode
minntisf þess, að í síðasta sinn
sem bann dró netið, fann hiann
tvö tóm og ryðguð sprengju-
hylki.
Leitað var til sérfræðinga
vestur-þýzka flotans og á kort-
um voru verktir inn þei,r stað-
ir, þar sem Tode bafðí kastað
netum sínum. Það sem menr
bafði grunað reyndist rétt: á
hafsbotni var gríðarlega mik-
ið miagn af eiturgasssprengj
um, sem nazistar höflðu sökki
i bafið í lok stríðsdns.
Skipstjóri skipalestarinnai
sem flutti þennan banvæna
farm reynddst enn vera á lífi.
Maður þessi. Karl-Albert Ga-
dov að nafni, staðftesti þetta.
Hann sagði. að farminum hefði
verið söfckt í landheligi Dana,
vestur og austux af Borgund-
hennar hafa lokið háskólaprófi
í eifnaifræði og liflfræöi.
Aukin tengsl við atvinnuilifið
Eitt atf því íwm talid er nauð-
siynlegt að korna á þegar í
bamaskólum eru aukin tenigsi
náimisins við atvinniulíifið. Þetta
á e.t.v. eintoum við um skölana
í sveitunum. Þess vegna er nú
lögð sía.ukin áiherzla á að
kenna börnunum í efri deildum
skólanna meðferð nútíma land-
búnaðartækja. 1 u.þ.b. 3000
stoóJuim í landinu fer nú fraim
kennsla í mieðferð dráttairvéla
og annarra algengra landbúnað-
orvéla. Til þessa hafa skóilamir
fengið noktoum tækjakost til
umráða — 248 dráttarvélar og
173 bifreiðar eru nú í nottoun við
slíka kennslu, svo að eittlhvað
sé nefnt. Einnig fter fraim
kennsla í viðgerðum á bessum
véflum. Þessd kennslai beifur enn
sem koimið er reynzt mjög vel.
Og. víst er um bað, að ekkert
má til þess si>ara að komandi
kynslóðir fái góða og fjölbreytta
menntun.
I. Slobodjanjúk,
dofctor i saignfræði.
(APN).
arihótoni (u.þ.b. 200.000 tonn),
ennfremur 40 sjómílum suð-
austur af GotlandS (óvíst hve
mikið) og við syðra mynni
Liflatoeltis (u.þ.b. 5000 tonn).
Verðug áminning
ÞaÖ sem nú_ 25 árum sednna,
er að gerast við strendur Dan-
merkur og Vestuir-Þýzkalands
er mnnnkyninu verðuig áminn-
ing um það sem getíir gerzt
ef haldið verður áfram á sömu
braut. Pentagon hefur notað
heimshöfin sem sorphaug fyr-
ir hergagniaframleiðsiu sina og
kemdskan iðnað.
FuHyrðingar um, að hinn
banvæhi farmður sé falinn á
hafsbotni til eilífðaimóns virö-
ast i ljósi þessara atburða
•íelduir haldlitlar. Það er ekki
'engra síðan en 5 júlí s.1., að
-estJir-þýzka samigöngumiála-
áðuneytið tilkynnti, að engin
áætta stafaði af leifium eit-
•rgassins og ekki væri þörf á
að merkja svæðin inn á sjó
kort. Frá þessu skýrði vest.ur
býzka tímaritið „Stem“
En raunin varð önnur. Sér-
stakur leiÖangur var gerður út
til þess að rannsaka svaaðið,
þax sem eitungtasið Xá og tuk
ágúst sl. Hann var fæddur í
Reykjayilk 8. marz 1889 og voru
foreOdrar hans þau Máifriður
Júlía Bjaimaidóittir og Snæbjöm
Jafcobsson venkamaður. Stúd-
ent varð Bjami frá Mennta-
sMlanum í Reykjavík vorið
1909, settist þá um haiustið í
Læknaskólann og lauk kandid-
atsprófi frá læknadeild Há-
skóla Islands í júní 1914. Hann
var við störf ag fnaimlballdsnám
næstu misseri í Danmörfcu, og
síðar í Þýzfcalandi og Banda-
ríkjunum. Staðgöngumaður hér-
aðslælknisins í Patrefcsfjairðar-
héraði var hann 1914-1915, en
starfáindi Qætonir í Hafnanfirði
frá árinu 1915, þar af um langt
skedð yfirlæiknir við St. Jóseps-
systra spítala og héraðslækmir.
Bjarni Snæbjömsson var
kjörinn ttl miargvísílegra forystu-
starfa á sviði féliagsmála og
á opimberum vettvangi. Hann
sat á Alþingi sem þingimiaður
Hafnfirðinga 1931-1934 og aftiir
1937-42, var bæjarfulltrúi um
lanigt árabil, átti sæiti í lands-
bantoaneflnd um 15 ára stoeið
o.ffl.
Kvæntur var Bjaimi Snæ-
bjömsson Helgu Jónasdóttur frá
HnífSdal og litfir hún mann sinn
ásamrut 5 bömum þeirira hjóna.
★
Þegar einn af helzfcu forustu-
mönnurn Hafnarfjarðar toveður,
setur mann hljóðan. Samtferða-
mennimir toveðja ednn af öðr-
um og hvenfa inn fýrir for-
tjaldið miitola. Svo smáþrengist
sviðið fyrir þá, sem eftirstanda.
Fyrir fáum dögum kvaddi ég
þessd særmdiajrihjón. Bjama Snæ-
bjömsson og kmu hans, suður
á Hafnarfjairðarspítalla, etoki al-
varlega veik, virtíst mér. FYúin
hlafclkaði til að toamia hedm. „Þú
iheiimsækir okfciur þá“, sagði
hún. Þetta aitvik sýnir manni,
svo að ekfci veiður um vilUzt,
hve mennimir eru stoaimmsýnir.
Kymni mín af lækninum
Bjama Snæbjömssyni eru orðin
löng. í byrjun fyrra striðsdns,
1914 — 15, dvöddumst viðbæði
við nám við Rfkissipítalann í
Kaupmaninahöfn í fæðdngar-
dedldunum A og B. Náinn sam-
gangur var miUi dedidanna.
Þarna var nnargt um manninn.
Strfðið, sem gedsaði, var rneira
en nafnið tórnt. Frá spítalanum
föru bœði hjúkrunarkonur og
sýnishom af sjó og jarðvegi.
Áhöfnin skýrði írá því, að
á haffletinum kaemu öðru
hvora í ljós brúnleitír blettir.
Þýzkir sjómenn hafia ednnig
veikzt af völdium „siinneps-
giassdns". Stundum hefur orðið
að fleygja aflanum, vegna þess
að hann var eitraður.
Sérfiræðinigar. sem kvaddir
hafa veriö til að gera tiillögur
um bvemiig hægt sé að gera
farminn ósfaaðlegan, eru sivart-
sýnir. Sérfræðingur þýzka flot-
ans, Eckel, sagði í viðtali vdð
„Stem“, að nánasit virtísit ó-
mögulegt að ná farminum af
hafsfbotni. Vegna hœttunnar,
sem stafar af eitrinu yrðu kaf-
aramir að klæðasf búningum,
sem þeir gætii ekki unnið í.
Eekel útilokar ekki þann mögu-
leika að eiturefnin væru þeg-
ar komnin út úr kössunum og
flyttust nú með neöansj ávar-
straumum um öll höf.
Sænskir vísindamenn hafa
gizfcað á. að hylkið utan urn
síðasta belginn geti í mestf
lagi enzt i 2 ár til viðbótar op
eftir það sé alls ekkert hægl
að gera.
„Sitem“ segir ennfremur, að
Framhald á 9. siöu.
lœknar, þar ef einn íslenzkur,
og enginn kom aftur. Svo var
haldið heim til Isiands eftir
námid, þó erfitt væri um ferð-
ir og erugar miainnaferðir.
Fljótlega efltir hedimikomuna
settist Bjami hér að setm prafctí-
sérandi læknir í Hafnarfirði.
Héraðslæknir hafði þá verið
settiir í Hafnarfjörð fyrir fáum
árum. Síðan haifia Hafnfirðingar
notið starfskrafta Bjama Snæ-
bjömssomar ásiitið, fyrir utan
noklkra mánuðá er hann var við
nám erlendis, áður en hann
tók við Jósepssipítalla hér í Hafn-
arfirði. Það fór efcfci mifcið
fyrir unga læfcniniuim í upphafi.
Héraðslæfcmirinn réðd yfir allri
ílyfjasölu í sínu eigin húsd. Þar
fengu sjúfclin'gamir meðölin af-
greidd og varð stundum mis-
sfciiningur út a£ því. Kom það
sér þá vei, að ungi læknirinn
var sfcillningsríkur á viðihorf
beggja aðila og brátt rættist úr
vandræðunum. En svo kom
sipánsika vedfcin, sem sneri öllu
daglegu lífi við. Það voru dimm-
ir dagar hér og víða. Vedkin
geisaði í nofcfcrar vitour, en eft-
irköstin sátu lengi í mannfólk-
inu. Héraðsiæfcndrinn var með-
ai þeirra sem veifctust þegar í
upphafi. Nú getiir hver maður
lesið milto to'nanna, hvað ungi
læfcnirinn hefur lagt af mörfc-
um í heilbrigðisþjónustu þessar
vitour. Kom það fyrir, að hann
tók mig fraim á Álftanes eða
suður í Hraun. 1 Hraununum
voru noktour býH, og voru þau
mjög bammörg. Einnig tók
hamn mig með sér suður á
Vatnsieysuströnd og jatfnveiupp
í Mosfelissveit. Þá hjálpaði ég
toonunum á meðan hann flór á
býflin í kring til að hjálpaveiku
fólki. Það var eins og allirvissu
um férðir lætonisins. Or þessum
ferðuim toamum við bœði þreytt
og ánægð yfir unnu dagsverid
og farsaaHi hjálp. Þetta er í fá-
um dráttum mynd atf fyrstu
störfum hins vinsæla læfcnis.
Árin hatfá Hðið síðan eitt af
öðru, og miangir áratugir. Nótt
sem dag var læfcnirinn á ferð
á hjólinu sdnu með tösfcuna
sa'na. Stundum gangandi og
stundum hjölandi, etftir því
hvemig færðin var, vebur og
suimar. Það var eins og flðlfcið
stoíldi ekfci, að læknirinn væri
maður með mannlegar tilfinn-
ingar og heflðd þörf á svetfni
og hvfld. Þetta er nú breytt
sem betur fer. Augu þjóðarinn-
ar eru nú að opnast fyrir því
hve mdfcils virði þessir starfs-
kraftar eru.
Þegar ég læt þessar örfáu
linur frá mór. veit ég að ég
gæti slkrifað langt mél um
minningar frá þeim tíma. En
bar sem ég veit, að vinirþeárra
bjána eiga etftir að skritfa um
■'nnur samsfcipti beirra viðsam-
'->rgarana. læt ég bedm það
'ftir.
Svo fcveð ég lækninn Bjama
^næbjömsson með virðingu og
bakk. Frú Helgu óska ég góðs
bata í veikinduim hennar, sam-
Ftramlhiald á 9. síðu.
Hættulegur farmur á hafsbotni