Þjóðviljinn - 19.09.1970, Qupperneq 4

4 SlÐA — ÞJ ÓÐVIUINN — LÆMgardagiur 19. september 1970.
— Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis —
Útgefandl; Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkv.stjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórar: tvar H. lónsson (áb.), Magnús Kjartansson
Sigurður Guðmundsson
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson
Ritstj.fulltrúi: Svavar Gestsson.
Auglýsingastj.: Olafur iónsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19. Siml 17500
(5 linur). — Askriftarverð kr. 165.00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 10.00.
Nýtt góðæri
jyaumast he’fur heyrzt magnaðri harmagrátur á
íslandi en sá seim stjómarflokkarnir kyrjuðu
þegar aflamagn minnkaði og útflutningsverð
lækkaði árið 1967. Þeir héldu því ekki aðeins fram
að það efnahagsáfall væri hið mesta í sögu þjóð-
arinnar, heldur jafnvel hið átakanlegasta í gerv-
allri sögu mannkynsins. Þetta áfall var síðan not-
að sem meginröksemd fyrir tveimur gengisfell-
ingum, mjög tilfinnanlegri kjaraskerðingu og at-
vinnuleysi sem s'tóð um langt skeið. Samt var ár-
ið 1967 raunar meðalár ef litið er yfir nokkurt
tímabil, þótt sjálfsagt sé að viðurkenna að erfit't
getur verið að þola meðalár eftir einstök góðæri.
Jgf stjómarflokkamir beittu enn hliðstæðri áróð-
urstækni og þeir notuðu 1967, ættu þeir um
þessar mundir að syngja hósíanna af hömlulausri
gleði. Utanríkisviðskiptin leika svo við okkur um
þessar mundir að hliðstæður em vandfundnar.
Við höfum mikið magn af útflutningsvörum, og
verðlag á þeim öllum hefur að undanfömu hækk-
að bæði ört og mjög stórlega. Enda þótt ýmsar þær
vörur sem við flytjum inn hafi hækkað í verði eru
hækkanir á útflutningi okkar margfalt oneiri og
viðskiptakjörin út á við einhver hin hagkvæmustu
sem u’m ge'tur. Af þeim sökum einum munum við
hagnast um miljarða króna á þessu ári. Afkoma
útflutningsatvinnuveganna er því mjög góð, og út-
reikningar hagfræðinga um að þeir stæðu ekki
undir þeim kauphækkunum seim um var samið
í vor em úreltir með öllu.
^llar þessar staðreyndir ættu stjórnarvöld að
rekja fyrir þjóðinni, en í staðinn er enn reynt
að halda við fomum harmagráti. Enn talar Morg-
unblaðið um mikla erfiðleika í efnahagsmálum
af því að atvinnuvegirnir rísi ekki undir kaup-
gjaldinu, og í viðræðum þeim við Alþýðusamband
og Vinnuveitendasamband sem ríkisstjómin hef-
ur efnt til er enn verið að tala utan að því að
skerða verðtryggingu launa. En samkvæmt ytri
aðstæðum ættu allt önnur mál að vera á dagskrá.
Það er .ekki aðeins auðvelt að tryggja þau lífskjör
sem um var samið í vor, heldur ber að nota hina
nýju og s'tórfelldu fjármuni til enn frekari kjara-
bóta. Þá miljarða króna sem þjóðarbúinu áskotn-
ast aukalega á þessu ári á að vera unnt að nota
til þess að fullkomna tryggingarkerfið, til þess
að lækka svo að um munar skatta af lágtekjum
og til þess að lækka vöruverð og stöðva verðbólgu.
gin góða afkoma þjóðarbúsins í viðskiptum við
umheiminn stafar af ytri aðstæðum sem íslend-
ingar ráða ekki yfir. Hún verður hvorki þökkuð
ríkisstjórn né stjórnarandstöðu. Það eru hins veg-
ar innlend stjórnmál hvernig þessi hagstæðu ytri
skilyrði nýtast íslendingum, hvort fjármunimir
fara til þess að bæta afkomu manna og ’tryggja
atvinnuqryggi þeirra, eða hvort viðreisnarstefn-
an lætur ábatann fuðra upp á skömmum 'tíma í
eldi óðaverðbólgu og stjórnleysis. — m.
Bergur Eysteinn Pétursson
flugvélastjóri
Fæddur 8. desember 1926, dáinn 13. september 1970.
Við, stoaarumBýnar mannverijT,
eiguim otft erfitt með að átta
okkur á rötam tilvemunnar, eða
saetta oktar við þá atburði, sesn
okkur em ógeðíþeiklkir. Og þótt
við séum bess dklki megnuig að
koma í veg fyrir þá atburði.
sem hafia gerzt, finnst okkur
samt erfitt að viðurkenna bá
sem augljósa staðreynd. Kannsiki
er þetta vegna þess að vonir
oklkar, óskdr og þrár hafa mót-
azt í ósamraemi við hina raun-
verulegu tilveru okkar.
Það er kannslki vegna þessa
sem við að öllum jafnaði erum
ekki undir það búnir að ó-
hamdngjan og songin saeki okk-
ur heim. En þó er það svo, að
hinir óraunsönnu draumar oklc-
ar, vonir og brár etftir betra og
fegurra lífi, getfla tilveru okkar
m.a, bað gifldi að lífinu sé lif-
að.
Þegar „maðurinn með ljáinn"
heggur skarð í hóp ástvina okk-
ar, kemur bað oktar oft að <5-
vömm og er í ósamræmi við
okkar eágin vDja. Svo miklu
ósamræmi að við eigum bágt
með að trúa eigin augum og
sætta okkur við orðinn hlut.
Þess vegna setur mann hljóð-
an og finnst næstum óviðun-®,
andi að hatfa orð um slíka at-
burði, bví í fylgsnum hugans
verða til þœr tilfinningar, sem
engin orð megna að lýsa.
Þannig held ég að flréttin um
hið sviplega fráfali Eysteins
Péturssonar hafi orkað á otokur
öli sem bekktum hann.
Allt sem honum var ósjálf-
rátt, vit, karlmennska og ó-
venjuileg glæsimennska var hon-
um vél getfið. Em viö sem bekkt-
um hann vissum lfka að hann
var rítafega búinn þeim toost-
um, sem náttúran ein úthlutar
Raonsókn hafin á
meintn landhelgis-
hroti á Eskifirði
Rannsókn á máli skipstjórainsá
enska togaranum Ben Gulvain
hófst á Eskifirði síðdegis í gær.
Er dómsformiaöur Gísii Einars-
son, fulJtrúi sýslumanns og með-
dómendur Steinn Jónsson og
Vöggur Jónsson.
Varðskipið Öðinn stóð togarann
að meintum ólöglegum vedðum í
landhelgi suðaustar af Hvalbak
milli klukkan 7 og 8 í fyrra-
kvöld. Kom varðskipið mieð tog-
arann til EskiíEjarðar í fyrrinótt.
Sendinefnd ís-
lands á þingi
S.Þ. skipuð
I gær barst Þjóðviljanum eftir-
farandí fréttatilkynning frá utan-
ríkisráðuneytinu:
Utanríkisráðherra, Emil Jóns-
son, mun fara til New York á
Allsherjarþdng Saaneinuðu bjóð-
anna í byrjun næsta viku og
taka þátt i hinum almennu um-
ræðum í upphatfi þings.
Sendinefnd Islands á 25. Alls-
herjarþinginu verður skipuð eft-
irtöldum mönnum: Jón Sigurðs-
son, formaður Sjómannasam-
bands Islands, Jónas G Rafnar,
alþingismaður, Bjöm Fr. Bjöms-
son, alþingismaður, Gils Guð-
mundsson, alþingismaður, Sverrir
Hautar Gunnlaugsson, fulltrúi,
Hannes Jónsson, sendiráðunautar,
Tómas Á. Tómasson, skrifstofu-
stjóri og Hannes Kjartansson,
ambassador, og er hann vara-
formaður sendinefndarinnar.
ekki. Við vissum að hann bjó
yfir flleiri og stærri áunnum
eiginleikum og hæíileikum en
flestir aðrir menn.
Honum hafði tekizt að ternja
svo vel stóra sfcapgerð, að hann
var hjálpfúsari, ljúfari í um-
gengni, lítillátari, sanngjamari
og hjartahlýrri en aörir menn.
Að móta svo hræsnisllaust geð
sitt og framkomu er aðeins á
þeirra færi sem gmæfa rfir
fjöldann í mannkostalegu tilliti.
Það barf líka mdkila persónu-
lega hæfileika til að hefja harða
lífsbaráttu með góðum árangri,
en vera þó jafnframt ávallt
hinn heiðaiflegi drengsfcapar-
maður, sem öllum vin gott gera
og neytir aldrei yfirburða sinna
á kostnað annarra í, á standum.
tvísýnum leik. En silíkur var
Eysteinn.
Við lifum í dag í heimi þar
sem fyrsta „boðorðið" er að
„hver sé sjálfúm sér næstur“ i
eiginlegri og óeiginlegri merk-
ingu. Ég þekki fáa menn sem
rækilegar og oftar hafa brotið
þettá ómannúðlega „boðorð“
með lífí sínu og umgengni við
meðbræðuma. Hjartaríleg gleði
hans yfir ,að geta rétt þeim
hjálparhönd, sem hann vissi að
þurfta á því að halda, var
fölskVailaus og hrein og sá aldr-
ei til launa. Hún var sprottin
af þeirri frjóu h'fsnautn að láta
gott af sér leáða, og sjá aðra
gleðjast. Nærgætni hans við
aldraða móður, eigmkonu og
bömin var einstæð og samnar-
lega eftirbreytnisverð. Alúðfleg
framkoma hans við alla sem
hann umgekkst vakti virðdngu
og traust.
Um leið og við minnumst
þessa látna vinar, ledtar hugurinn
til litlu barnanna hans fimm, sem
nú liggja öll stórslösuð á Borg-
arsjúkrahúsinu. Við hugsum tfi
aldraðrar móður hans, sem með
einstæðum hetjuskap hefur
staðið af sér marga og sára
harma og mótlæti. Við hugsum
til konunnar hans ljúfu og góðu,
sem áveillt var hin ástríki föru-
nautar og félajgi, en verður nú
að axla ofurmannlega byrði. Og
hugurinn leitar í samúð til
systkinanna 6, sem sjá á bak
sínum góða bróður.
Þegar ástvinir og aðrir sem
þekkta Eystein heitin minnast
hans, er eðlilegt að sorgin og
sötauðurinn fylfli hugi þeirra.
En otfar allri sorg og harmi er
bjarmd hamingjunnar og gleð-
innar yfir því að hatfa notið
samvistar við góðan dreng.
Þess vegna eru þessar fátæk-
legu línur ekki kveðjuorð til
hins látna vinar. Minningin um
,hann gerir hann að kærum
förunauti á leiðarenda.
A meðan haustið svæfði
sérhvert blóm,
og sumargestir þöglir hurfu
á braut,
þú Ijúfi vinur lokað hefur brá,
og leitað hvíldar fjarri
dagsins þraut.
Og þú, sem hefur átt þér
ósk og þrá,
unir vært í firrð hins mikla
glaums.
Sofðu vinur sælt í djúpri ró,
sofðu og njóttu híns fagra,
Ijúfa draums.
Magnús J. Jóhannsson.
Ósamrýmanlegir hagsmunir
Grein etftir fréttaskýranda
bandaríska blaðsins Washing-
ton Daily News, Taylor að
nafni, full af árásum og skömm-
um í garð Sovétríkjamna og
Vestur-Þýzka/lands, ber vott um
að ekki eru ailiir allls kostar á-
nægðir með friðarsáttimólann
milli þessara tveggja ríkja.
í upphafi greinarinnar er því
haldið fram, að sáttmélinn
„hleypi Rússum inn í Evrópu".
Það er ekki gott að segja hvort
vegur hér þynigra á metunum
fáfræði í landafræði eða blinda
í stjómmálum. Það er auðséð
að enn eru þedr til í Banda-
ríkjunum, sem efast um, að
Sovétrfkin séu evrópskt ríki.
Okfcur finnst jafnfáránlegt að
spyrja að því hvort rétt sé að
„hleypa Rússuim inn í Evr-‘®>
ópu“ eins og það hvort refca
skuli Bandaríkjamienn út úr
Ameríta eða efcki.
En það er auðséð á því,
hvemig mélið er lagt fyrir, að
höfiundur greinarinnar hefiur á-
kveðna afstöðu: Hann hneigist
til þess að líta á Evrópu sem
skotspón , .sovézk - amerískr a r
samkeppni". í rauninni er þetta
gert til þess að varðvedta yfir-
ráð Bandaríkjanna í Vestur-
Evrópu. Mosfcvusáttmálinn fteJl-
ur efcfci í kramið hjá banda-
rísfcum ráðamönnum,, vegnaþess
að þeir sjá í honum hættu á
því, að Vestar-Þýzlíaland, og
þar með öll Vestur-Evrópa, losi
sig undan áhrifamætti Banda-
ríkjanna. Taylor virðist þedrr-
ar skoðunar, að hverskonar
samkomulag millli Vestur-Þýzka-
lands og Sovétrikjanna sé
„hættulegt einingu vestrænna
ríkja.“
Hræðslan, sem kemur í ljós
í Washington, er fyrst og
frernst hræðsla við að missa
þamn mikila ágóða, sem banda-
rfskir einotanarhringar sópa að
sér. Það er því viss tilhneig-
ing til þess að viðhalda kJofn-
ingi Evrópu, þar sem banda-
rísku efnahagslífi er hagur í
því.
Washington Daily News segir
enn fremur berum orðum, að
Wi"ly Brandt kanzlari hafi gef-
ið samjþykki sitt fyrir því að
Vestur-Þýzkaland veiti Sovét-
ríkjunum tækniloga og fjár-
bagslega aðstoð. Sendiráð pkkar
hér, sem hefur áhyggjur af
þess-u miáli, kaJlar þetta „þróun-
araðstoð, sem send hefur verið
á rangt heimáJásfang," bætir
Taylor við.
Þessi blaðagrein ber mjög
keim af þriðja áratugnum, þeg-
ar vestarveldin gerðu aUt sem
þau gáta til þess að einangra
Sövétríkin efnahagsflega.
1 þeirri von, að takast megi
að telja Vestur-Þjóðverja af
því að koma á efnaihaigsleguim
og pólitískum tengslum við
Sovétríkdn, (þótt sJík tengsl séu
auðsjáanlega Vestar-Þýzkalandi
og aUri Vestar-Evrópu í hag),
grfpur Taylor í lck greinairinn-
ar til hins síigilda ráðs — að
hræða Vestar-Bvrópu á „Rússa-
grýlunni.“
En af hverju stalfla viðbrögð
af þessu tagi? Fyrst og fremst
af því, að hagsmunir Vestur-
Evrópu og Banóaríkj anna eru
með öllu ósamirýmanlegir.
Bandarískur „tilfllutningur“ í
Vestar-Evrópu minnir á tilflutn-
ing framandi líffæris — fyrr
eöa síðar mun etfnahagslegur
og pólitískur organismi Vestur-
Evrópu hafna honum. Ursögn
Frakklamds úr hemaðarbanda-
iaginu Nato, vaxandi tilhneig-
ing vestarevrópskra landa til að
gera gagnkvæma saimninga við
sósíalísk ríki um samstarf á
ýmsurn sviðum, og nú síðast
sáttmélinn mdlli Sovétríkjanna
og Vestur-Þýzkalands, — allt
ber þetta vott um þróun í þessa
sömu átt.
Júrí Níkolaéf,
APN
Án orða