Þjóðviljinn - 20.09.1970, Blaðsíða 5

Sunniidagur 20. siepteimibier 1970 — ÞJÓÐVILJINN — StÐA P
SS'l
kvikmynciip
FRANSKUR KUNNÁTTUMAÐUR
§plI|ÍflSÍllll
Stephane Audran eiginkona
Ohabrols er eíkiki aðeins falleg,
Claudic Chabrol.
Hásikólabíó sýnir á morgun á
öllum sýningum flrönsku mynd-
ina Ótrú eiginkona, gerða af
Claude Chabrol 1969. Þetta er
ein hinna svonefndu mánudags-
mynda, en svo segir mér hugur
að óhaett væri að sýna hana
aðra daga vikunnar. Hér er á
ferðinni aflbragðsmynd, sem er
svo kunnáttusamlega gerð á all-
an hátf að maður er hélf orð-
laus af hrifningu
Elfnið er ekki margbrotið eða
frumlegt: Roskinn maður kemst
að því að unga fallega ei'gin-
kona hans er honum ótrú.
Hann setur einkanjósnara í
rnálið og fær að vita hver elsk-
huginn er. Hann fer á fund
hans...
Eiginlega er ekki unnt að
fjalla um myndina að nednu
gagni nema rekja söguþráðinn
allt til enda, en það væri ekki
vel gert við væntanlega áhorf-
endur. Með frábærri taskni
tekst Chabrol að festa áhorf-
andann upp á þráð. Samt sem
áður líður myndin áfram ró-
lega, mjúklega og algerlega
áreynslulaust
„Ég er alltaf að gera kvi'k-
myndir um burgeisana, því það
er sú stétt sem ég þekki bezt“,
sagði Ohabrol eftir frumsýningu
myndarinnar. Hvers vegna?
„Vegna þess að ég er sjállfur
einn þeirra, en mér geðjast ekfci
að þeim“. Myndin er ótrúlega
falleg; hús hjónanna og um-
hvenfi þess, eiginkonan og son-
urinn, o.s.frv Á öllum ferli
sínum hefur Ohabrol aðeins
haft tvo myndatökumenn,
Fyrstu fjórar myndimar film-
aði Henri Decae en síðan hefur
Jean Raibiier tekið allar myndir
qbajbinoila,
heldur einnig prýðisgóð leik-
kona; hún lei'kur nú aðalhlut-
verkið í hvenri nýrri mynd
Ohabrols. Eiginmanninn lei'kur
Michel Bouquet, en Maurice
Ronet elskhugann. Samtal
þeirra er einn snilldarlegasti
kafli myndarinnar, spreng-
hlægilegt og hroðalegt í senn.
Eniginn kvikmyndaunnandi
má missa af þessari mynd og
óhætt er að benda hinum fjöl-
mörgu Hitchock-aðdáendum á
að láta hana ekki framhjá
sér fara. Á köflum slær hún allt
út sem maður hefur séð frá
gamla manninum.
„E£ þér fengjuð að vita að
þér ættuð aðeins tvo mánuði
eftir ólifaða hvernig munduð
þór verja tímanum?" Chabrol
svaraði: „Ég mundi gera kvik-
mynd.“ Oig það efast enginn
um. Claude Ohabrol fæddist ár-
ið 1930 í þorpinu Sardent í
Mið-Frakfclandi. Hann fékfc
ungur áihuga á kvikmyndum,
keypti sýningarvél fyrir spari-
peningana 'og sýndi kunriingj-
unum gamlar kvikmýndir úti
í hlöðu. Áð áeggjan föður síris
hélt hann til Parísar og hóf
nám í lyfjáfræði, en kvikrriynd-
irnar áttu hug háris allarn H-ann
hætti námi, réðst fyrst sem
blaðafulltrúi Twcntieth Century
Fox í París, en síðar tók hann
að sfcrifa gagnrýni fyrir Cah-
iers du Cinéma. Á þessum
árum ritaði hann m.a. bók um
Alfred Hitchcock ásamt Éric
Rohmer. Þrátt fyrir þetta hefur
Chabrol aldrei litið á sig sem
gagnrýnanda, það var fyrst og
fremst kvikmyndagerð sem fyr-
ir honum vakti og ferill hans
ber vott um ákafa þörf fyrir
að halda sífel'lt áfram að gera
kvikmyndir í einhverri mynd.
Að iþessu leyti líldst hann frem-
ur eldri filmurum en fédögum
sínum í Cahiers-hópnum, sem
hafa yfirleitt látið það vera
að gera fcvikmyndir ef ekfci var
um að ræða önnur verkefini en
venjulega verzlunarframleiðslu.
Og hann gerði eklki tilraunir
með stuttræmur fyrst, eins og
t.d. Truflfaut og Godard. Fyrsta
mynd hans „Vinimir“ (Le Beau
Serge) er af öllum kivikmynda-
fræðingum talin fyrirrennari
nýju bylgjunnar svonefndu.
Þegar „Vinimir" er gerð árið
1958 var kviikmyndagerð aðeins
draumar einir hjá Godard,
Truififaut og Resnais, en hinar
prýðisgóðu viðtökur sem mynd-
in hlaut urðu beinlínis til
þess að hrinda skriðunni af
stað. Ohabrol haföi brotið mjög
staðnaða og ófrjóa franska
kvikmyndahefð og sýnt fram
á að unnt var að gera góða
kvikmynd á emlfaldan og ódýr-
an hátt. Hann átti og beinan
þátt í því að margir unigir
menn, sem nú eru meðal þekkt-
ustu lei’kstjóra heirns, fengu
sín fyrstu tækifæri. Á næstu
þrem árum gerir Ohabrol sjö
myndir, en þrátt fyrir prýðis-
dóma gagnrýnenda og verðlaun
á kvikmyndahátíðum vom
myndir þessar efcki vel sóttar.
Það varð sífellt erfiðara fyrir
Ghabröl áð fá verkefni.
Árið 1962 kvikmyndar hann
Landm (Bláskegg) eftir hand-
riti Francoise Sagan. Myndin
hlaut mjqg góðar viðtökur og
feykilega aðsókn enda efnið
þekkt: sagan ■ af kvennamorð-
ingjanum oig fyri>rmyndar fjöl-
skylduföðurnuim sem Chaplin
lýsti svo éftirminnilega í Mons-
ieur Verdoux. Þótt vel tækist
til með Landrn fékk Ohabro)
engin veikefni nasstu tvö árin
nema stuttnæmuna um
„Manninn sem seldi Eiffeltum-
inn“ Árið 1964 demibir hann
sér út í skemmtanaiðnaðinn ög
gerir einar fimm leynilögregHu-
og njósnamyndir, ílestar um
„Tígrisdýrið“. Myndir þessar
voru allar gerðar eftir foivnúl-
um framleiðenda og gáfu Cha-
bml fá tækifæri til eigin huig-
leiðinga. En samt sem áður
telur Chabrol sig hafa lært
heil ósköp á þessum árum. Það
varð ekki ljóst fyrr en 1968, að
Chabrol myndi endurheimta þá
stöðu sem hann hafði í firönsk-
um fcvikmyndum tiu árum áð-
ur. 1 fyrsta skipti um langt
skeið hafði hann. algjörlega
frjálsar hendur við gerð kvik-
myndar og noitfærði sér það til
hins ýtrasta. Les Biches („Hind-
imar“) fiékk frábæra dóma
jafnt gagnrýnenda sem áhorf-
enda. Myndin segir frá tveim
lesbískum stúlkum (Stephane
Audran og Jacqueline Sassard)
og ungum manni (Jean-Louis
Trintignant) sem verður hlut-
takandi í lífi þeirra með hroða-
legum afleiðingum! 1 Les Bich-
es komu skýrt í ljós öll helztu
einkenni Ohabrols frá beztu
eldri myndum hans; ríkulegt,
fallogt umihverfi, yfirdrifnar og
skopkenndar aukapersónur,
flókin sambönd tflólks og kaildur
fjarrænn tónn, alveg laus við
siðferðispredikanir.
En það sem vakti mesta at-
hygli var hin agaða tækni og
fágun, sem tengdi þessi atriði
saman og algjört vald Chabrols
á viðfangsefninu. Með fjórum
siðustu myndum sínum „(Hind-
unum“, „Ötrúrri eiginkonu",
„Öfreskjan skal deyja" og
„Slátraranum“ er Ohabrol orð-
inn bezti fagmaður franskra
kvikmynda, og er þá enginn
undanskilinn.
Flestar mynda Chabrols gerð-
ar fyrir 1966 hafa verið sýndar
hérlendis. Fyrstu myndirnar
komu allar í Hafnarfjarðarbió-
unum meðan bau voru upp á
sitt bezta. Einnig sýndi sjón-
varpið „Vinina“ sl. vetur.
1 tilefni af tíu ára „a)fmæ3i“
> nýju-bylgjunnar firönsfou átti
sænski ritstjórinn og kvik-
myndahöfundurinn Stig Björk-
mannviðtal viðChabrol. Björk-
mann bað hann m.a. um að
líta yfir farinn veg t>g hinar
sautján fcvifcmyndir sem hann
hafði gert á áratugnum, svo og
að bera saman ei'gin afrek og
félaganna, sem byrjuðu um
svipað leyti.
Ohabrol: „Etf við skoðum
Stéphane Audran eiginkona
Chabrols í hlutverki sínu.
Godard, Truffaut og miig, þá
hafa marfcmiðin og vandamálin
í starfii okfcar verið gerólík.
Við Godard erum að þvi leyti
líkir að okkur finnst sivo gaman
að gera kmkmynddr, að við vilj-
um gera sem flestar. Við höif-
um því báðir beitt öiilum til-
tækum riáðum til þess að geta
alltaf verið virkir. 1 þessu efni
hefur Godard fiundið sterkari
og áhrifameiri lausn en ég.
Hann hefiur með aðeáns tveim
undantekningum gert litlar ó-
dýrar myndir, óháðar fraimleið-
endum, feem aiRtiaf ná inn
fcostnaðarverði en sfcila iþó ekki
hagnaði. Að vísu hefiur þeifcta
ekki gengið eins vel hjá hon-
um upp á síðfcastið, hann hieifiur
Framhald á 7. síðu.
í
I
1