Þjóðviljinn - 22.09.1970, Blaðsíða 1

Þriðjudagur 22. september 1970 — 35. árgangur — 214. tölublað.
Hásmæiur í Keflavík hyggj-
ast mótmæla verihækkunum
Húsmæður i Keflavík undirbúa
stofnun félags, er liafi þann að'-
altilgang að mótmæla sífellduin
verðhækkunum á nauðsynjavör-
um. Er markmiðið að draga mjög
úr, eða hætta jafnvel alveg,
ncyzlu þeirra vörutegunda sem
hafa hækkað óhóflega mikið í
verði.
Ekki hafa keflvískar konur
haldið fund ennþá uan þetta mál>
en mdkikrar húsmæður höídu

Framsókn hafnaði formanni
BSRB í nrófkjörinu í Rvík
'.................... !
□ Framsóknarmenn í Reykjavík efndu til próf-
kjörs í Reykjavík um helgina og bar helzt til tíð-
inda í niðurstöðum þess að Kristján Thorlacíus
formaður BSRB — eini tengiliður flokksins við
samtök launafólks — hafnaði í fiimmta sæti, en
áður hafði hann skipað þriðja sæti B-listans í
Reykjavík við alþingiskosningar. Þá bar það til
tíðinda að Þórarinn Þórarinsson ritstjóri hafnaði
í öðru sæti, en hann hefur verið í fyrsta — hafði
þannig sætaskipti við Einar Ágústsson, sem hef-
ur verið í öðru sæfi framboðslistans.
f.iórða; Kristján T'hoiilacius haifn-
aði í fimimta. Baildur fékk 116
atkvæði í fjórða og því saimtals
í 1.-4. sæti 583 aiflkvæði, Kristján
hafði í þessi fjögur sæti samtals
361 atkvæði, þannig að það var
óralangt biil á miBd hans og
Baldurs, en fast á hæla Kristjéns
Thorllaciusar kom nafni hans
Priðrifcsson mieð 307 atkvæði í
fjö-gur efstu sætin.
Ðkiki sýndu Framsóknarmenn
konum mikdð traiust í þessu próf-
kjöri; HaMdóra Sveinbjömsdóttir
komst fyrst að marfei á blað í
3ja sætið með 50 atkvæði, en
hafði 146 í fjórða sætið.
Samkvæmt próffejörsreglum
Framsóknarflofeksins eru þessi
úrslit efeki bindandi. Uppstilling-
arnefnd mun fjalla um úrslitin og
síðan Isgigja tiMögur sínar fyiir
fullltrúaráðsfund. Þé getur Vs
hluti fulltrúaráðsins ferafizt þess
að enn fari fram prófkjör, sem
verði bindandi fyrir sikipan
framtooðsiistans. Er nú eftir að
sjá hvort Framsóknarjnenn. velja
þessa leið og hatlda annan op-
inberan sirkus — en líkilegasta
skipan efstu sæta listans virðist
Framsóknarmcnn trcysta ekki
forustumönnum Iaunafólks í
framboð: Höfnuðu Kristjáni
Thorlacíus í prófkjöri.
vera þannig, þrátt fyrir úrsilit
prófkjörsins: Þórarinn, Einar,
Tómas, Báidur, Kristján Frið-
riksson. Nema Framsóknarmenn
efni til prófkjörs á ný?
forgöngu um að senda lista uim.
bæinn — og ef nægileg þátttaka
fæst með undirsíferiftum verður
boðaður fundur og stofnað fé-
lag, segir í frétt í Suðumesja-
tíðindum. Þar er bent á að þessi
félagssfeapur sé alveg ópólitísfeur.
Hafði Þjóðviljinn tal a£ einni
af þeim konum sem virma að
unddrbúningi félaigsins. Saigði hún
að þær vörutegundir sem uim
væri að ræða væru t.d. mjólfe,
rjómi, skyr, kjöt, simijör og ýms-
ir ávextir. Er ætlunin, að ef úr
félagsstofinun vei-ður, fai félags-
konur upplýsingar um þær verð-
hækkanir sem verða og hversu
mikilar þær eru. Kamiur einnig 111
mála að kynna aðrar vörur sem
nota má í staðinn fyrir þaar sem
hæfefea mest í verði. Nefndi heim-
ildarmaður blaðsins sem daemi
að hægt væri að kaupa linsuðu-
baunir í verzlunum náttúru-
lækningafélaiga — en linsuð-u-
baunir hafa álika mifeið eggja-
hvítumagn- og fejöt.
I fréttíinni 'er sagt að þetta fé-
lag sem nú' eigi að stoffna sé að-
eins huigsað fyrir Keflaivík; en
konur á Suðumesjum eru hvatt-
ar til að stofna samtök með sér
á hverjum stað. Unddi'skrifftailist-
inn gengur enniþá á mffli fólks
í Keflávík þannig að efeki var
hægit að fá upplýsingar um þátt-
töku í þessum aðgerðum hús-
mæðranoa.
Kommúnistar í úrsiitaaöstöiu á þingi
Svíþjóðar eftir kosningar á sunnudag
Sósíaldemókratar hafa einum þingmanni færra en borgaraflokkarnir
en 17 þingmenn kommúnista tryggja verkalýðsflokknum meirihluta
*
STOKKHÓLMI 21/9 — Úi’slit þingkosnmganna í Svíþjóð
á sunnudaginn urðu talsvert áfall fyrir sósíaldemókrata en
hlutfallstiala þeirra af atkvæðum frá því í síðustu kosning-
um iækkaði um 3,7 prósent og hafa þeir nú einum þing-
manni færra en borgaraflokkamir saTntals. Upp á móti
þessu taipi vegur háns vegar að Vinstriflokkurinn — komm-
únistar hækkaði hlutfaMstölu sína um 1,9 og tryggði sér
með því 17 þingmenn svo að verkalýðsflokkarnir hafa sam-
tals talsverðan meirihluta á þingi. Það er ljóst að það verð-
ur undir kommúnistum komið hver fer með völd í Svíþjóð
næsta kjörtímabil, en leiðtogi þeirra C.-H. Hermansson
hefur þegar lýst yfir að flokkur hans muni á engan hátt
stuðla að myndun ríkisstjórnar borgaraflokkanna.
Prófkjörið stóð yifir hélgina og
gáfu 10 feosit á sér í prófkjörið
en kjósendum var gert að rwerkja
við nöfn sex miaima í töluröð.
Niðurstaða prófkjörsiins varð
þessi: 1. Einar Ágústsson (2), 2.
Þórarinn Þórarmson (1), 3. Tóm-
as Kairttsson (4), 4. Baldur Ösk-
arsson (efeki áður), 5. Kristján
Thorlacius (3), 6. Kristjém Frið-
riksson. — Innam sviga er sœti
viðkoimamdi á Mstanum í síðustu
kosningum. Kristján Thorlacius
hefur verið varaþingimaður
tveggja þingmanna Framsókmar á
þessiu fejörtilmiabdli og þvi oft
komiið á þing — en eftir slæma
útreið í prófkjöriniu eru taldar
verulegar líkur á því að hamn
fari algerlega út af listainuim.
síldarbátunum við Hjaltlamd í
síðustu vitou og lönduðu þeir
samtals 2.347,9 tonnum og séldiu
fyrir 08,799 mdlj króma en með-
alverð var 16,53 tor. á tog. Þa raf
var miaikríll 3 tonm.
I vikunni var saimtals 51 lönd-
un. Mesta magn sem landað var
Einar Ágústssiom hilaiut 496 at-
kvæði í 1. sætið, en Þórarimn
485, varð þannig 11 atkvæðum
undir. Næstur varð Baldur Ösk-
arsson með 96 aittovæði. Eiinar á
þvi tilkalll ti'l 1. sætis, en hann
hafðd einnig flest attovæði í 2.
sáeti, 558, en Þórarinn 352 at-
tovæði og ber homuim því 2. sætí.
Tómas Karlsson fétok flliest at-
kvæði samanlagt í 1., 2. og 3. sæti
eða 487 (21+76+390), en Baldiur
Östoarsson hafði 467 (96+-66 + 305).
Þar með á Tómias tilkali til
þriðja sætis, 20 aitkvæðucn yffir
Baldri, en edns og tounnugt er
börðust þeir hatramimiast um 3.
Bætd listams. Þar sem Baldur beið
lægri hílut í viðureigninni um 3.
sætið hlaiut hann hæsta tölu í
úr einni veiðiferð var hjá Jóni
Kjartanssyni á Haugardag 109,9
tonn og einniig fékk hann hæsta
sölu í vitounni fyrir þennan afla,
1.828,367 kr., en hæsta mieðalverð
í vikunni, 19.22 kr. á tog, fókk
örn RE þegar hann seldi á
mánudag 50.5 tonn fyrir 970.760
tor.
Oloff Palme, leiðtogi sósíial-
demóferata, hetfur einnig þver-
tekið fyrir að eiga nokkra sam-
vinrna vð borgaraflokka við
myndun ríkisstjómar en toveður
um leið sósáaldemóknatia ektoi
nmmiu afsala sér völdum, enda
eru þeir enn sem fyrr lang-
stærstí flototouir landsdns. (Nán-
ar er skýirt frá úrsliitum kosn-
ingamna í grein firá f'réttariitana
Þjóðviljanis í Stotokhólmi sem
þiirtist á 3. síðu).
Oddastaða feommúnista
Eftir þessum yfjxlýsingum að
dsema er etoki annað sýnna en
sósíaldemótoratar muni mynda
minnihlutastj óm með beinum
stuðningi kommúndsta sem
mjnu þá vaffalaust setja ákveðin
Skilyrði fyrir sMkum stuðningi.
í sumurn málum, svo sem aðild
Svía að Efnaihagsbandalaginu,
munu sósialdemó'kratar hins
vegar geta rei:t| síg á stuðning
bcangar aiflokkanna.
Gekk betur en talið var
Kommúnistar voru taldir
standa mjög illa að vígi fyrir
þessar toosninigar. í september
1968 fenigu þedr aðeims 3 pró-
sent greiddra atkvæða, en sam-
tovæmt þeim nýjú kosniingalög-
um sem nú vtar toosið efitár í
fyrsta simn veirður flofekur að fá
a.m.k. 4 prósemt allra greiddra
atkvæða ti'l að koma nokkrum
mianni á þdng og auk þess a.m.k.
12 prósent atkvæða í einu
kjördæmi. Það fór þó betur fyr-
ir þedm en á horfðist, þvj að
þeir fengu 4,9 prósent allira
greiddira atkvæða og í einu kjör-
dæmi. Norrbottem. hlutu þeir
tæp 14 prósent atkvæða.
„Sitjum sem fastast“
f yfirlýsingu sem Olof Palme
gaf út í gærkvöld talaði hann
annars digurbarkalega um að
sósíaldemóferatair kæirðu sig
Fraimíhald á 3. síðu.
Góð síldveiði við Hjaltland
Seldu fyrir nær 39 milj. kr.
Mjög góð veiði var hjá íslenzku
Mikii og óvænt eldgos vari á
laugardaginn á Ján Mayen

JAN MAYEN 21/9 — Sá óvænti atburður gerðist á laugar-
daginn að mikið gos varð úr gíguvn í fjallinu Beerenberg á
eynni Jan Mayen sem er eina 600 km norðaustur af íslandi,
en menn höfðu álitið að þetta gamla eldfjall væri löngu
útkulnað.
Á myndunum sést eldfjallið Beerenberg en þær voru teknar af íslenzkum sjómanni í fyrra-vetur.
Jani Maiyen heyrir undir Noreg
og eru þar að jafnaði nokkirir
menn við veðurathuganir og
aðrar rannsóknir. Þeir urðu
fyrst varir við gosið þegar þeir
sáu mikinn mofek stíga upp af
Beerenberg, en gosið magnaðist
ört.
Vairt hafði orðið vi'ð tvo jiairð-
skjálftaikippi, þó eifeki mikla á
föstudaginn og voru upptök
þeirra á hafsvæðinu umhverfis
e.yna, og þótt slíkir k-ippir geti
stur.dum verið fyrirboði annarra
og meiri tíðinda grunaði samt
engan að Beerenberg tæiki að
gjósa af’tar, en síðast var vditað
um minnitoáttar eldgos úr tveim
litlum gígum í fjiallinu árið
1818 og einnig höfðu hvalvei'ði-
menn á þessum slóðum orðið
varir við „eld og reyk“ við ræt-
uir fj'allsdns árið 1732. Menn hafia
þó ekki vertð á eiitt sáftir um
að þá hiafi verið um eldigos að
ræða.
Fimm gígar
Norsfear herflu'gvélar bafa
flO'gið yfir gosstöðvarnar oig er
haft eftir vísindamönnum sem
me'ð fluigvé'lunum vora að úr
fjiallittu gjósd á fimm stöðurn,
og eru þrjú gosanna talin i með-
alliagi en tvö eru mun minjú.
Fjiallið er um 2700 metrar á
hæð en gosmökkurinn fór upp
í 5 fem hæð. Hraunstreyimi úr
fjallinu er sagt vera lítið.
Brottflutningur fólks
Margir þeirra Norðmannia sem
dvöldusff á Jan Mayen voru
fluttir þaðan í gær og kom
þannig 39 manna hópur fluigleið-
is þaðan til Bodö í Norður-Nor-
egi.
Jarðfræðingar, veðuirfiræ'ðing-
ar og aðrir vísindamenn hafia
hins vegar verið sendir með
flug'vélum ,til eyjarinnar til að
fylgjast með gosinu. Voru átj-
án í þeim hópi og feomu þeir til
eyjiairinnax kl. 14,15 í daig að
íslenzkuim tíma. Norskit hersfeip
er einnig á leið til Jan Mayen.
Gosmökkur og hrauurennsli
— Mifeiill gosmökkur er yffir
fjial'ldnu. Beerenberg sem er á
norðausturströnd eyjiarinnar og
glóandi hraun rennur úr gígun-
um, sagði einn af vísindiamönn-
unum í dag. Glöersen verkfræð-
inguir. Annars er veðurblí’ða á
Jan Mayen, sólskin og norðaust-
an andvart.
Átján manna hópurinn hefur
unnið að ýmsum aithugjnum og
komið orkuverinu á eynni og
veðurathuguniairstöiðvunum aftur
; gang, en gangur þeiirra var
stöðvaður þegar ákveðið var að
flytjia burt fólkið sem búsetu
hefur haft á eynni.
Ekkert gos í gær
Efelq varð vairt við neitt gos
úr' fjiallinj í dag, mánudag, en
það rýtour úr gígunum og and-
rúmsloftið í námunda við gos-
stöðvanar er mun hlýma en
annars staðar á eynni, eða uim 8
stig á Celsíus en mælddst ann-
ars staðar vera um 3,5 stig.
„Okkur missást"
Einn af jarðfræðingunum sem
nú eru á eynni. prófessor Oft-
edaihl, sagði í daig að menn
hefðu yffirleitt verið á þeirri
sko'ðun að eldíjallið væri út-
kuliíað og engma frek'ari gosa að
vænta úr því En þar mjssást
okkur, bætti hann við.
Hvert gosið af öðru
Sigurður Þórarinsson jarð-
fræðingur benti á það í btaða-
viðtali í gasr að merkilegt vœrt.
að sex eld'gos skyldu haf:a orðdð
á skömmum tíma á hinum swo-
nefnda Mið-Atíanzhafshirygg.
Fyrst á Trtstan de Cunha, siíðan
á Azoreyjum, þá Óskjugosið
1961. Surtseyjargosið 1963,
Hetolugosið fyinr í ár og nú síð-
ast gosið á an Mayen. Mið-Atl-
amzhafshryggui’inn liggur eins og
naifnið bendir ti'l efitir haifiínu sivo
tál máðjH frá suðri tól norðurs.
t