Þjóðviljinn - 22.09.1970, Page 3

Þriðjudagur 22. septembeir 1970 — ÞJÓBVH&JJDNN — SÍÐ-A J
Sovézka tunglfaríi
Lúna 16. á heimleii
MOSKVU 21/9 — Sovézka tunglfarið Lúna-16 setn sent
var til tunglsins í síðustu viku og lenti hægri lendingu á
yfirborði þess hóf sig á loft aftur í dag og er nú á leið
til jarðar með margvísleg gögn sem tæki þess söfnuðu.
I Moskvu er tekið fram að
öll hafi tunglferðin gengið að
óskum og búast megi við hvi að
svo verði áfram. Þetta er í fyrsta
sinn sem geimfar hefur lent á
öðram himinhnetti og snúið það-
ain aftur til jaröar. Það er tailið
vafalaust að Lúna 16. hafi náð
sama vísindálega áranigri og
bandarísku Apollo-förin — an sá
sir þó munurinn að sá árangur
hefur náðst án þess að mannslíf-
um vasri stofnað í hættu.
1 skeyti frá sovézku fréttastof-
unni APN var sagt m.a.:
1 gær kl. 8.18 að Moskvutíma
lenti sjálfvirka geii'mrannsóknar-
stödin Lúna-16 mjúkri lendingu á
yfirborði tunglsins, svo sem gert
hafði verið ráð fyrir í flugácetlun.
Lendmgarsitaðurinn er í Nægta-
hafinu svonefnda á 0 gr. 41 imín.
norði. breiddar og 56 gr. 18 mín.
austl. lengdar.
Þann 17. sept. var Lúna-16
komiin í nánd við tunglið, og voru
þá settir í gang hreyfllar þeir
sem komu stöðinni á braut um-
hverfis það í 110 km .hæð. Þann
18. til 19 sept. voru gerðar þær
breytingar á braut stöðvairinnar
að hún s-igHtíi eftir s-porbaug —
tungifirð var 106 km en tungl-
nánd 15 kim. Brautin myndaöi 71
gr. hom við miiðbaug tunglsins.
Stöðin fór af þessum sporbaug
og lenti í tveim áföngum. Að
loknurn nauðsynlegum útreikn-
ingum voru hreyflar þeir settir
af stað sem þokuðu stöðinni af
braut og í átt til tunglsins. í 600
metra hæð var tekið að hemia
— var það gert með' aðstoð aðal-
hreyfils, en starfá hans breytt í
sam-ræmi við upplýsingar sem frá
stöðinni bárust um hæð o-g hraða
stöð-varinnar. 1 tuttu-gu metra
hæð yfir ýfirborði tungls hætti
aðalihreyfillinn störfum, og það
sem eftir var hemluðu litlir
hreyflar, sem voru einnig tefanir
úr sambandi í 2 metra hæð — oe
sveif þá Lúna-16 hæigt niður á
yfirborðið.
Bandaríkjamenn biía sig undir að fara
ao hlutast til um bardagana í Jórdan
Bandarískum hersveitum bæði heimafyrir og erlendis fyrirskipað að
vera við öllu búnar — Innrás Sýrlendinga í Jórdan sögð tilefnið
WASHINGTON 21/9 — Bandarískar hei’sveitir bæði í
Bandaríkjunum og erlendis hafa fengið fyrirmæli um að
vera við því búnar að þeim verði falið það verkefni að
fara til Jórdans til að flytja þaðan burt alla bandaríska
þegna, eins og komizt var að orði í tilkynningu bandaríska
landvai'naráðuneytisins, en það er gamalkunnugt orðalag
um hernaðaríhlutun stórvelda í málefni annarra þ'jóða.
Talsimaður landvarnaráðuneyt-
isins, Jerry Friedhieim, sagði að
hersveitir hefðu verið búnar
uodir aö ver.a sendiar til Jórd-
ans og er-u þær bæði úr landher,
flota °S flugher Bandairíkjanna.
Stórar herf lutn in gaflu gvél ar
biða reiðubúnar á fluigvöllum í
Cairolinu og verða e.t.v. sendar
með hermenn og hengögn til
landanna við botn Miðjarðar-
hafsins.
Talsmaður Bianda-ríkjaforseta,
Ronald Ziegler, kvað ástandið í
Austurlöndium nær vera orðið
mjög hættulegt og því vildi
Frá fréttaritara Þjóðviljans í Stokkhólmi
Borgaraflokkar 167þingmenn
— sósíaldemókratar hafa 166
Frá fréttaritara Þjóðviljans í Stokkhólmi, kl. 18 í gær:
, J>egar tali'ð hafði verið allt nema U'bamkj örsfcaða'atkvæ ði
sem eru á sjöunda hi'jndnað þúsund —■ skiptast atkvæði
flofckanri'a þannig hlutfallslega:
Sósíaldemókratar 46,4%
Miðflokkurinn 20,4%
Þjóðarflokkurinn 15,6%
Hægriflokkurinn 10,6%
Vinstrifl. kommún. 4,9%
Kristil. lýðræðisfl. 1,7%
Marxistar-lenínistar 0,4%
og 166 þingmenn
og 73 þingmenn
og 56 þingmenn
og 38 bingmenn
og 17 þingmenn
og 0 þingmenn.
og 0 þingmenn.
Tap 3,7%
Aukn 4,3%
Aukn. 1,0%
Tap 3,3%
Aukn. 1,9%
Aukn. 0,2%
H.C. Hermansson — sigraði
Eins og sést aif þessuim tol-
um hafa kommúnistar oig sósí-
aldemókratar saimtals 183
þingmen,n, en borgairalflokk-
aimir 167. Borgairaifflolklkiamir
hafa því einum þingmanni
meira en sósí aldemókinatar,
þannig að komimú nista.r verða
að veita só.s'faldemókrötu'm
bei.nan stuðning í ríkisstjóm-
inni.
Strax og úrslitin lágu fyrir
buðu þeir Hedflund, formaður
Miðflokksins og Wedén, for-
maður Þjóðairfílofcksins Palme
upp á stjórnarsamvininu.
Palme hafnaði því tafairlaiust;
sagði að strajumur kjósienda
lægi til vinstri og það væri
óeðlilegt að rmynda sitjórn með
haegri flloklkum. Palme favaðst
ekfai telja úrsditin neitt hrun
fyrir jafnaðammenn og sagði að
þedr mun-du stjórna áfnam, en
l'ífclega yrðu eimhverjair breyt-
imgar á rffcisstjórninni í hausi.
Hedllund jólk fylgi flokfcs síns
tialsvert og sagði hann m.a. í
tilboðinu til Palmes að hann
teldi óeðlilegt aö jafnaðar-
menn störfuðu með kommún-
istum sem væru ekiki lýðræð-
islegur fflokfcur á vestræna;
vísu, hivað sem þ-að ,nú þýðir.
Hérmansson ledðtogi Vinstri.
flokksins — kommúnista sagð-'
ist ánægðuir með úrsllitin. Þó
stæði flloklkurinn enn tsept, en
fyrir kosningaimar hefði hamn
verið í mifailli óvissu. Að~
alspurninig komimúinista var
u-m það hvort þeir næðu 4%,
markinu, sem er lágmark til
þess að komia inn þmigimanni.
Þetta tólkst kommúnistum, en
uppbótarþin gmenn eru alls 40
aif samtals 350 þinigmönnum.
Það er einnig slkiflyrði að
flolkífcur þurfi að ná 12% í einu
kjördæmii til þess að fá rétt
til úthlutunar upphótairsæta.
Kommúnistum tókst að ná
þessu marki þvi að í Norrbott-
en, þar stem þedr hafa ævdn-
lega verið sterfaastir fengu þeir
13.9% atkvæða, en hölfðu í
kosninigunum 1968 1018% at-
kvæða í kjördæminu. Komm-
únistar eiga auðvitað stóran
hlut uppbótarþiingmannanna,
en fengu m.a. fajörinn þing-
mann í Gautahorg.
Fyrlr kosninigarnar halfði
Hermanssón lýst því yfir, að
kommúnistar myndu aldrei
styðja ríkisstjóm borgara-
fflofakanna og gera allt tfl þess
að koma í veg fyrir það.
Auðvitað er ágneiningur með
kommúnistum og sósíald'emó-
krötum í ýimsum málum.
Stærsta mláliö er auðvitað
Bfnahagsbandaila gið og afsibaða
Svía til þess — í því máli geta
sósíalldemófaratair vaifalítið
stuðzt við atkvæðd borigara-
flofcltoanna á þingi. Þannig geta
siósíaldemókratar í vissum til-
fellum notað sér stuðning ým-
ist til hægri eða vinstri við
Palme. Þó er Ijóst að í mörg-
um tilvitoum verða kommún-
istar að veita stjóminni bein-
an stuðning þar sem borgara-
flokkarnir em atvæði ylir sós-
íaldemófarötum á þingi.
Afhroð Hægri flokksins
(Moderata samlingspairtiet)
hefur orðið tii þesis að hægri
raieim ræða aJldrei meira en nú
um nauðsyn þess að skipta um
leiðtogia. Marxistar-lenínistar
hafia lítið látið í sér heyrai —
Olof Palme — tapaði
þeirra fylgi er miest £rá ungu
fólfci í háskóll'um: Á ednum
stúdentaigairði hér í Stokkhólimi
miunu þedr hafia haft 4% at-
favæða, í lauslegri faönnun sem
þar var gerð.
Samtímis þdnglkosináinigiunum
fóru fram svedtastjömarfcosn-
ingar. Það semi mesiba athygli
helfiur vafaið við úrslit þeirra,
er sigur kommúnista og sós-
íaildemiókrata í Stolkkhólimi, en
þeir höfðu till 1968 meiri-hlula
í borginni, er borgarafflokikarn-
ir náðu meirihlutanum og
hafia stjórnað roeð meirihlui-
ann síðan undlir forustui Þjóð-
artflokksins.
Stefán Glúmsson.
Bandaríkjastjóm vera við öllu
búin.
Herskip þegar á leiðinni
Friedman sagði að margir
fundir hefðu verið haldnir með-
al bandarískra ráðamanna og
herforingja í gær og í dag vegna
ásbandsins í Jóirdan. Friedland
tók sérstaklega fram að banda-
rískiar hersveitir í Vest.uir-
Þýzfcalandi hefðu fengið fyrir-
mælj um að vera við öllu bún-
ar en vildi annars efcki ræða
undiirbúnin.g Bandarí'kjanna a'ð
hem'aðairíhlutun'inm í eánstök-
um atriðum. Hann viðurkenndi
þó að tviö bandiarísk flugvéla-
skip væru nálægt botni Miðjairð-
arbafs og gaf í skyn að eitt
filuigvélaskip til viðbótar a.rn.k.
og bÍTgðaflutnmga'Skip úr Atl-
anzhafsflota B'aindaríkj ann a
væru nú á leiðinni þangað aust-
ur.
Ekki reynt að dylja
Þa’ð er ekki fiarið dult m-eð
það í Washington að ástæðan
til þessar.a augíjósu hótana um
íhluitun í borgarastriðið ; Jórd-
an sé nú að Sýrlendingar fóru
um helgina yfir landamærin til
Jórdans lil. að kom-a skærulið-
um Palestínuhúa til aðstoðar en
þeir virðast hafa fiarið halloka
í viðureigninni vi'ð stjómarher-
inn, einkjm í höfuöborginni
Amman, þar sem manntjón er
sagt hafa orðið mjög mdkió og
hafa átök.in ekki hvað sízt bitn-
að á óbreyttum borgurum. Sum-
ir fréttamenn segjia að þúsundir
manma muni.bafa látið lífið, og
víða liggi lík á götum útj eins
og hráviði. Hussein konumgjr
giaf út fyrirmæli í gær til her-
sveita sinn,a að hæbta bardöigum
í Amman, en þau fyrirmæli
munu ekki gilda um átök ann-
ars staðar ; landimj
Hussein hefur einnig snúið sér
til stórveldanna fjögurra og beð-
i’ð þau um aðstoð tál að fá Sýr-
lendinga til að hverfia heim afit-
ur og hætta „árásaraðgerðum
sínum gegn Jórdan“.
Harður bardagi
Það var sýrlenzk brynvagna-
sveit að sögn sem fór yfir landa-
mærin og sló í harðan bardaga
milli hennar og jórd'ansterar
sfcriðdrekasveitar um helgina.
Sýrlenzka hersveitin er nú sögð
hafia komið sér fyrir í fylkis-
höfuðborginni Irbid. Sýrlenzfca
stjómin hefur hirts vegar neit-
að því að nokfcur sveit úr her
hennar haíi hialdið t.il Jórdans,
heldur héfii þar veri'ð um Pal-
estínjþúa að ræða sem vildiu
kom.a löndum sínum til hjálpar
i viðureigninni við stjómarher-
inn.
Samkomulag hefiur nú tekizt
með þeim Hussein konun-gi og
Nasser forsieta að þeir hi.ttist í
Kaíró til að ræða deilumálin,
en í fcvöld var enn efcki vitað
hvort leiðtogar Sýrlendinga og
írafca myndu þefckjast boð Nass-
ers.
Olíumöl lögð á
kafla af Suður-
landsveginum
í gær var fcafilinn um Svíma-
hraiun að Hveradalabrekiku á
Suðurlandsvegi opnaðu.p til um-
ferðatr, en hann hefur verið lok-
aður undianfarið vegna þess að
verið var að leggja olíumöl á'
veginn. Áður var búið að legigja
olíjmöl á fcafiLann frá Sand-
skeiðí a’ð Svímahraumi, en sá
kaiEli er um 1,5 km á lerngd.
Lengd þessa vegarfcafla er um
5,7 km.
Búið er því að legigj a olíumöl
á um 7,2 km aí Su ðu.rlan dsvegi.
Fyrirtækið OMumöl h f. sá um
framkvæmd verksins.
Stefint er að því að Ijúfca fyr-
ir baustið undirbyggingu vegar-
ins frá Lækjarbotnum og upp
fyirlr Sandskeið.
Ef veður leyfiiir verðjr einniig
sett olíumöl á þennan kiaffl,a í
haust. en hann er um 7 km
langiur.
Svíþjóð
Framhald af 1. síðu
efcki um nein-a samvinniu við
kommúnista. — Vi’ð munum
sitja áfiram við völd og halda
fast við stefnu okfcar á þingi,
a.m.fc. meðan otokur er gert það
kleifit. En hann viðuhkenndi ó-
beint að stjámarstefna hans
væ.rj undiir stuðningí kommún-
ista fcamin, því að hann bætti
vdð að stjómin myndi segja af
sér efi fcommúnistar og borgaira-
fflokfcamir sameinuðust gegn
henni. En eins og áður segir
hefur leiðtogi komimúnista, Her
m.ansson, þvertekið fyirir allt
samsbarf vi'ð borgaraflokkana
gegn sósíaldemókrötum.
Unmi í Stokkhólmi
Jiafinframt þingkosndngunum
fióna fram sveiiba- og bæjar-
stjómaikosningar í Svíþjóð á
sunnudaiginn og unnu báðir
verklýðsflokkarnir á í þeim
kosningjm og hafia nú t.d. aftur
fengi ð meirihluta í borgarstjóm-
inni { StokkhóIm,i sem þeir
misstu í síðustu kosningum. Fyr-
ir þær höfðu verklýðsflokkarnir
samstarfi um stjórn höfuðstaöar
ins og má gera ráð fyrir að það.
samstenf verði atCbur tekið upp nú.
Servan-Schreiber fór miklar
hrakfarir í aukakosnsngunum
BORDEAUX 21/9 — Crslit í
aukakosningunum í Bordeaux á
sunnudag urðu þa.u að Jacques
Chaban-Delmas, forsætisráðherra,
vann mikinn sigur og fékk yfir
60 af hundraði atkvæða, en aðal-
andstæðingur hans Jean-Jacques
Chaban-Delmas — sigraði
Servan-Schreiber — tapaði
Servan-Schreiber fékk ekki ncma
17 af hundraði atkvæða,
Efint var til þessara aukakosn-
iitiga vegna láts vairamanns ©hab-
an-Delmas, sem hafði setið á
þingi síðan Ghaban-Delmas var
gerður forsætisróðherra, það éru
log í Frafaklaindi að ráðherrar
mega ekki sitja á þingi. Ghában-
Delrraas bauð sdig þá fram með
nýjan varamann, þótt hann gæti
efafai farið með þingsætið sjálf-
ur heldur yrði að ftela varamanir
i-num það, og Jean-Jacques Ser-
van-Schreiber, form. Radikala-
ffloiklksins, bauð sdg fram á móti
honum, þótt hann heifði nýflega
verið kosinn á þing í aufaakosn-
ingum í borginni Nancy, og lýsiti
því yfflr að hann myndi þegar
segja a£ sér þingsœtinu í Borde-
aux ef hann næðd faosningu.
Servan-Scbreiber, sem hefiur
mjög beitt bandarísfari augiý,'s-
ingatæfcni á hinum stutba en við-
burðaríka stjómmálafierli sínum,
sagðist einungis þjóða sig firam
eftir siigur sinn í Nancy af því
að það væri nauðsynlegt að
halda uppi stöðugum árásum á
flotok gaullista jafinvei í þeirra
höfuðvigjum. Hann saigðist gera
sig ánægðan með 30 af hundraði
atfavæða. Efi hann næði því ekki
myndi hann segja aí sér sem
formaður Radikalafiofaksins.
Servan-Sdhreiber skýrði frá
því þegar kosningaútslitin voi-u
kunn að hann myndi standa við
orð sín og segja afi sér for-
mennsiku í Radikalafflokknum á
þriðjudaginn. Hann sagði, að það
hefðu verið mistök að bjóða sig
fram í Bordeaux.
Atök í Kaupmannahöfn vegna
ársþings Alþjóðabankans þar
KAUPMANNAHÖFN 20/9 —
Miklar óeirðir urðu í Kaup-
mannahöfn, þegar ársþing AI-
þjóðabankans hófst þar með op-
inberri móttöku í Hotel d’Angle-
terre.
Hópur manna kom saman til að
mló'tmaala þessum fundi, og bó
einkum faomu McNamaira, fyrrum
varnarmálaráðherra Bandaríkj-
anna og núverandi bankastjóira
Alþjóðabankans, til Danimerkur.
Milli 500 og þúsund menn lentu
í átökum við lögreglúna, sem
hafði tek© sér stöðw á öllum
þeim götum, sem liggja að hó-
telinu, og köstuðu þeir stednum
og fflöskum á lögregluna. Um það
bil 20 menn voru hadnteknir, og
einn særðist.
Það eru í rauninni tvær stofn-
anir, sem halda ársþing sdtt í
Kaupmannahöfin, Aiþjóða gjald-
eyrissjóðurinn og Allþjóðabankinn.
Þeir sem mótmæltu þessu þdngi
gagnrýna Alþjóðaban'kann eink-
um fyrir það að beita valdi sínu
til að stuðla að því að fátækar
þjóðir taki upp kapítalíslkt þjóð-
skipulag.