Þjóðviljinn - 24.09.1970, Blaðsíða 9

Fiimmtujdagur 24. september 1970 — ÞJÓÐVI’IiJINN — SlÐ-A J
Orsakir stríðsins í Vestur-Asíu
Lúna-16, nýr kafli
í geimrannsóknum
DANSKENNARASAMBAND ÍSLANDS
< '4 ❖
Framiiadd af 6. sidu.
seldu arabísku léns'herramir
Evrópumönnum jarðir símar, en
þieir hröktiu í butrt bænduma,
sem áður böföu búið ]>ar. Þess-
ir bændur og landbúnaðarverka-
menn hófu þegar í byrjun ald-
arinnar árásir á þessa aðdla,
scm meinuðu þedm lífsviðurvaer-
is í krafti paninga sinna. Þeg-
ar þýztou nazistamir hófu of-
sóknir sínar gegn gyðinguim,
jókst mjög stranimur innflytj-
enda til Palestínu. Stóredgna-
stéttin arabíska gfleypti við
peninguim iranfflytjenda og seldi
jarðir sdnar. Gyðingamir bol-
uðu burt aröbunuim og atvinn-u-
leysd varð mjög víðtækt. Sam-
tímis jókst_ máttur skæruliða-
sveitanna. í byrjun ársins 1936
var lýst yfir allsherjarverkfölli
í Palestínu. Byltingin breiddist
út um sumarið og var orðin
allvíðtæk um haustið. Þá tókst
arabísku eignastéttinni að teilja
skæruliðunum trú um að Elng-
lendingar ætluðu að bæta hag
srmiábænda og árásiunum var
hætt í október 1936.
1 júli 1937 komu Englend-
ingar með tillögur um að Pai-
estínu yrði skipt í tvennt og
arabaimir skyldu Ðuttir nauð-
ugir viljuigir frá ísraelska hllut-
anum. Þá brauzt út byltáng að
nýju. Hún breiddist óðiflluga út
og sumarið 1938 höfðu skœru-
liðar náð á sdtt vattd stórum
hlutum Pattestínu. Þé blönduðu
brezku heimsivaldasdnnaimir sér
í leikinin og arabdsku edgnasitétt-
imar sátu með krossttaigðar
hendur meðan breztou hersvedt-
imar brutu byltinguna á bato
aftur, en. eftir sflóð sáanski her-
inn, vel útbúinn mieð 21.000
manns undir vopnium.
1948 — 1949 urðu enn mitolar
róstur, en enn sveik axaibdstoa
eignastéttin. Árásarstríð Israettsi-
manna 1967 er oikkur enn 1
ferstou minni. Vissuttega gæt-i
verið athygUsivert að rifja upp
hdlztu lygar vesturheimskra
fjölmiðla um þá aitburði („arab-
amir.l.4óru,_ úr stoónum til að
vera fljótari að flýja á brenn-
hedtum eyðdmerikiursandánuim“!!).
en greinin er nú þegar orðin
sivo löng að sttdkt verður að bíða
betri tíma.
Frelsishreyfingar
I lokin er rétt að minnast
lítillega á flrelsishreyfingamar í
V-Asíu og mun óg aðeinshailda
mér við ail Fatah og PFLP (eða
al Jábha).
Höfuðmismunurinn á þessum
hreyfingum er að ai Fatah er
fyrst og fremst þjóðemisieg
hreyfing (þrátt fyrir það sð
stjómmálaleg meðvitund með-
limanna hafi aukizt mjög, einto-
urn á síðustu árum), en PFLP
er sósdalísk byltingarhreyfing,
sem berst gegn borgarastéttinni
arabísku, jafnt sem heimsvailda-
stefnunni og sionisma.num. Þeir
berjast gegn ísraelísku borgara-
stéttinni, en ekki gegn gyðing-
um sem sidkum. Hér venðum
við að hafa í huga, að stétta-
amdstæður eru aiuðvitað ineðal
gyðinga edns og í öðrum kap-
ítattískum þjóðfálögum. Sem
dæmd imá nefna að þegar minnk-
að hefur um aitvinnu í Israel,
þá hefur það bitnað fyrst og
flreimist á aröbum, en sdðan á
þeim gyðingum er bjuggu í
Pattesddnu fyrir, sivonefndum V-
Asdu-gyðingum. Einnig mætti
nefna, er stjórn ísraetts fótok ísr-
aettsika hafnarvcrkamenn til að
hætta við verkföll og lofa því
að fara ekki fram á kaupihæikk-
un í tvö ár 1967, en þar beitti
borgarastéttin fyrir sig sexdaga
stríðinu. PFLP segir söguna
sýna, að borgarastéttinni sé
eikki treystaindi til að gætahags-
muna þjóðanna. hún er alltaf
reiðuibúin að selja land sátt og
þjóð, ef hún getur grætt á því.
Þess vegna er attþýðu Palestinu
nauðsyn að gera sósdattíska bylt-
ingu, reka borgarastéttina arab-
ísiku og ísraelslku af höndum
sér. Þá fyrst getur arabísk og
ísraellsk alþýða búið sarnan í
sátt og samJyndi í Palestínu.
Moskvu, 23. 9. APN. Klukkan
11.40 að Moskvutíma í dag, var
eldflaug geimfarsins Lúna-16 í
185 þúsund km fjarlægð frá
jörðu. Um borð í geimfarinu eru
sýni af yfirborði tunglsins.
Öll stjórntæki geimfarsins
starfa með eðlilegu móti og upp-
Iýsingar um braut geimfarsins
hafa gert vísindamönnum kleift
að ákvarða nákvæmlega hvar það
kemur inn í andrúmsloftið og
hvar það muni lenda cn það
verður í Kasakstan kl. 8.20 að
Moskvutíma hinn 24. september.
Hér fer á eftir grein um ferð-
ina eftir Júrí Marínin, vísinda-
fréttaritara APN.
Tungilferð Lúna-16. er tvímætta-
laust einhver hinn mesti árangur
sem enn hefur náðst í geimvís-
induim. Ferðin er framlhaid af
fyrri árangri Sovétríkjan.na í
rannsóknum á tunglinu með til-
styrk sjálfvirkra gedmfara.
Þessi tungferð var undirbúin
smá saman stig of stigi:
1. sitig: Geimfari er komið á
braut til tungllsins af braut um-
hverfis jörðu. Þetta var í fyrsta
sinni framkvæmt í arilmánuði
1963, þegar Lúna-4. var send á
loft.
2. stig: Leiðrétting á braut
geimflauga á ledðinni milli jarð-
ar og tunglls. SIMkar ledðréttingar
hafa verið gerðar á brautum svo
til allra geimflauga af gsrðinni
Lú.na.
3. stig: Geimfilaugmni er kom-
ið á bnaut umihverfis tunglið.
Lúna-10. varð fyrsta. geimiflar sem
sett var á sttíka braut, og sdðari
geiimför af Lúnu geröinni hafa
farið sömu leið.
4. stig: Breytingiar á braut
geimflauganna umdiverfis tunglíð.
Þessum árangri var fyrst máð í
júlí 1969 í tunglferð Lúna-15.
Slíkar breytingar á braut geim-
flau'ga umhverfis tungttið veita
möguleika á því að geimiflaug sé
lent hvar sem vera skal á tungi-
inu, en það færir vísándamönnuim
upp í hendumar ailgerllega nýja
nnöguleitoa í rannsóknum á þess-
um náttúrttegia fylgihnetti jarðar.
En breytinigar á braut umhverfis
tunglið útheiimta að um borð í
gedmfarinu séu töluverðar birgðir
af elldsneyti og mjög1 nákvæm
stjómtælki.
5. stig: Hæg ttemding á twngl-
inu. Þessum árangri var að
nokfcru leyti náð í tumglferðum
Lúna-9. og Lúna-13. á árinu 1966.
En aðedns að noikkru leyti, þar
sem þessar gtedmtfttaugar lentu
ettdci á yflrlborðd tumgttsins eiftir
að hafa farið á braiut umhverf-
is það, eins og Lúna-16. gterði.
Tætoin, sem stjómuðu lendingu
Lúna-16. em einnig að sjálf-
sögðu miun fullkommari en stjóm-
tækin, sem önnuðust lendingu
Lúna-9. cg Lúna-13. Lúna-16
þurfti litoa að leysa fflólknari
verkefini, og þá fýrst og fremst
að kornast aftur á braut frá
tungttinu, en á árinu 1966 virtist
það ótrúlegt eða jafnvel ófram-
tovæmanlegt.
6. stig: Taka sýni á yflrborði
tunglsime, toorna þedlm í sérstök
hólf, og einangra það hólf und-
ir stjóm frá jöröu.
Alþingikvatt
stmwn 10. okt.
I gær barst Þjóðviljamum
eftirfarandi fréttatilkynning frá
forsætisróðuneytinu:
Forseti Islands heflur sam-
kvæmt tillögu forsætisráðherra
kvatt Alþdngi til fundar laugar-
daginn 10. október n.k. og fer
þingsetningin fram að lokinni
guðþjóinustu í dómkirkjunni, er
hefst kl. 13:30. Séra Friðrik A.
Friðriksson mun predika.
7. stig: Skot geimflaugarinnar
fró yfirborði tunglsins. Fram-
tovæmd fyrri sitiga studdist að
meira eða minna leyti við fyrri
reynslu, en þetta skot var fraim-
bværrat í fyrsta sinn. Fyrir geiim-
sikiotið frá yflrborðd tunglsins
þurfti að leysa fjöttda mörg vís-
indaleg vandamáll, sem vom ný
af náilinni í geimvdsindum. Geim-
flauigin, sem ber þamn hluta
geimfarsins, sem kemur afltur til
jarðar með hinn dýrmæta flarrn,
þurfti að standa í ákveðinmi stöðu
á tungttdnu fyrir giedmskotið. Þá
var nauðsynlegt að hreyfillinn
væri ræstur á nákvæimlega rétt-
um tíma og starfaði hvorki leng-
ur né sfcemur en nauðsynlegt var
til að geimflaugin kæmdst á rótta
braut tiíl jarðar. Til að mánna á
þá erfiðleika, sam hafa verið yf-
irstignir í þessu samibandi má
beinda á að öll stjóm á þessu
geimskoti frá yflrhorði tunglsdns
fór flram með raddóboöum, sem
fóru nærri 400 þúsund km leið.
8. og sdðasta stigið: Heimkoman
aftur inn í andrúmsloft jarðar og
lending á fyrirfram ákveðnum
stað. Þetta síðastai stig hefur áð-
ur verið framikvæmt bæði eftir
geimferðir geimfaranna Zond 5.,
Zond-6., og Zond-7.
Geimferð Lúna-16. er upphaf
að nýjum kaffla í geimvísindum,
Að sjálfvirk geiimlflaug komi til
jarðar með sýni af tunglinu er
forsenda margfailt fflóknari rann-
sókna með tdllstyrk sjáttfvirkra
geimflauga.
Fy IRIngin
Nýr starfshópur um mairxiska
hagfræði verður opnaður í Tjam-
argötu 20 í kvöld kl. 20.30. Starfs-
hópar ÆFR eru einnig opnir ófé-
ttagsbundrau fólkd. — ÆFR.__________
Blaðdreifing
Þjóðviljann vantar blað-
bera í ýms borgarhveri,
ýmist nú þegar, eða um
mánaðamótin.
Hafið samband við
afgreiðsluna
Sími 17500.
Skíðaíþróttin
Framtoald af 5. síðu.
Reykjavíicursvæðisins til að
koma upp göðri aðstöðu fyrir
almenning til slkáðaiðkana
nærri byggð, svo hverjum sem
er sé kieift að skreppa á skíði
eftir vinrau að kvöttdi til. Gísli
Hattldórsson, formaður íþrótta-
ráðs ReykjavíkurbcŒigar, florseti
ISl með meiru, lofaði því í
viðtali við Morgunlbttaðið í vor,
að komið yrði upp á næstu ár-
um 15—20 skdðalyifltum í ná-
grenni borgarinnar. Væri nú
eikíki ráðlegt að koma, þó efcki
væri nema ednni upp í haust
og geta svo lofað 14—19 skíða-
lyftum eftir 4 ár. Það væri
áreiðanlega vel þegið af þeim
fjölda, sem stunda vill skíða-
fþróttina, en getur það ekki
sökum aðstöðuleysis. — S.dór.
Kennslubók
Fralmlhattd af 4. sdðu.
notkun. Þá imáða æflingamarEð
þwí að tengja stafSetningamóm
öðrum þáttum móðurmáls-
kennsttu (ritgerðaisamnángu og
vinnu að bættum rraáttsldlningi).
Bklki er farið með staifseteing-
arreglur á bókinni, en textar
hafðir tdl athugunar seim gera
Meáft að rifja þaar upp eða
„uppgötva“ þær.
Bókin er 78 bls. í stóru broti,
prentuð í Prentsmdðju Jóns
HeOgasonar li.f.
Innritun stendur
Trygrging fyrir
réttri tilsögn
í dansi.
yfir
Dansskóli
Hermanns Ragnars
Reykjavík 82122 - 33222.
Dansskóli
Heiðars Ástvaldssonar
Reykjavík 20345
Kópavogur 38126
Hafnarfjörður 38126
Keflavik 20’62
Dansskqli Iben Sonne
Keflavák 1516
Dansskóli Sigvalda
Reykjavík 14081 - 83260.
Björn Amórsson.
fttflsb
SÓLÓ-eldavélor
Framleiði SÓLÓ-eldavélar af mörgum síærðum
og gerðum. — Einkum hagkvæmar fyrir sveita-
bæi, sumarbústaði og báta.
VARAHLUTAÞJÓNUSTA.
Viljum sérstaklega benda á nýja gerð einhólfa
eldavéla fyrir smærri báta og litla sumarbústaði
ELDAVÉLAVERKSTÆÐI
JÓHANNS FR.
KRISTJÁNSSONAR h.f.
Kleppsvegi 62 - Sími 33069
Fjölbreytt og skemmti-
legt tungumálanám
Q Skóli fyrir fullorðna
Q Skóli fyrir börn
Q Skóli fyrir unglinga.
Sími 1000 4 og 1II09 kl. 1-7 e.K.
Málaskólinn Mímir
Brautarholt 4.
Volkswageneigendur
Höfum fyrirliggjaiidi BRETTI — HURÐIR — VÉLALOK
og GEYMSLULOK á Volkswagen f allflestum litum. —
Skiptum á einum degi með dagsfyrirvara fyrir ákveðiö
verð. — REYNIÐ VIÐSKIPTIN.
Bílasprautun Garðars Sigmundssonar.
Skipholti 25. — Sími 19099 og 20988.
Tilkynnlng
frá heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðuneytinu:
Með vísun til 18. gr. sóttvarnarlaga nr. 34/1954
skal, þar til annað verður áikveðið, krefjast gilds
alþjóðlegs vottorðs um bólusetningu gegn kóleru
af öllum ferðamönnum frá löndum, þar sem kól-
erusýkingar hefur orðið vart, hvort sem þeir
koma frá sýktum eða ósýktum svæðum.
Um vamir gegn kóleru fer að öðru leyti eftir á-
kvæðum sóttvarnarreglugerðar nr. 112/1954,
14.-24. gr.
Reyikjavík, 22. septeTnber 1970.
Heilhrigðis- og tryggingamálaráðuneytið.