Þjóðviljinn - 04.10.1970, Blaðsíða 9

Sunmudiaglur 4. októbea- 1970 — ÞJÓÐVXLJINN — SlÐA 0
Viðtal við Ole Riber
Framihald af 7. síðu.
með átta daga divöl þar í hveirri
ferð swo samtoeppnin er enn of
hörð; en yxöi ódýrara að kotn-
ast hingað og heilm aftur myndi
ferðamönnuim frá Danimiörteu
fjöllga stórlegia. Svo marga lang-
ar þar til að komast til Isilands
vegna fyrri ten'gsla lamdanna og
vegna náttúru þess. Spyrjist
maður fyrir á dnöskum flsrða-
skrifetiofum um ferðdr til Is-
lamds faer maður i hendur túr-
istabaekllinga sem lýsa ferðum
sem siernja ber um þegiar hing-
að er komið. Þetta getur verið
gctt fyrir þá sikemmtiferðamienn
siem kjó*sa sjélEr að skápulegigja
ferðir sínar í smiáatriðiuim, en
Danir eru vanari hiniu að maður
geti keypt sér á situndinni vissa
ferð þar sam allt er fyrirfkiam
síkipulagtt. Þegar hingað er kom-
ið á maður um tvennt að veQja,
að reyna að feirðast siem miest
eða halda kyrrn fyrir á falleg-
um stað. Bezta huigmynd, um
landið fser rnaður sennilega
með því að fana í öraeflaifterð-
imar, enda þótt þeer mótist full-
mikið af „tíu mrnútna stanz til
myndatöku"; það maetti stanza
lengur og lofla fóltoi að rölta
meira um. En þesisar öræfaferð-
ir eru ekki fyrir veikibygigða,
yfirdeitt soffið í tjöldum þó víða
sé hægt að leigja rúm í sikál-
um eða gistisitöðum. Einn af
elztu mönnunum í ferðinni sem
ég fór kvartaði yfiir því, að
þurfa að sfamda upp á endann
við að boröa og staklk upp á að
keyptir yrðu tjaildstólar og borð
— og má segja að það sé sann-
gjöm krafá um þaegindi. Eins
ætti að krafjast þess að fiamar-
stjóri í þessháttar ferðum væri
mjöig vel að sér um náttúru
landsins — lítoa þann hluta
heninar sam ektoi sést á póst-
kortum! Ég vildi ráðtteggja út-
lendiingum öræfafflerð í fyrsta
sinn sem þair koma til Islands;
en næsfa skipti serni óg kem
hingaö (ég er sannfærður um að
flestir ferðamenn koma hinigað
aftur) ætla ég að flajra þiveröfugt
að, stooða liftið, en gegmium.
sitiætoltounar gier!
— Komisitu í söfinin í Rieykja-
vík.
— Já, og það urðu mér dá-
Iítil vonbrigði, einikum Þjóð-
minjasalfinið, sem mér fannst
ledðinlegt ag úrelt, mi.a. óþarft
að hafa þar erlenda hluti ásamt
hinum: ísl’.enzlku. Ldstasafnið ge.fi-
ur Mka lélega hugmynd um ís-
lenzka myndlist. Heimsólkn í
litla salfnið á heimili Ásigríms
Jónssonar verður eftirminni-
legri. Aðattefni mynda hans cr
FYRIR SKÓLAFÓLKIÐ:
Buxur, skyrtur, peysur, úlpur, nærföt. sokkar og
margt fleira. — Fjölbreytt og fallegt úrval.
PÓSTSENDUM.
*
— Laugavegi 71 — sími 20141.
KOMMÓÐUR
— TEAK OG EIK.
Húsgagnaverzlun Axels Eyjólfssonar
náttúra Islands, og í vaitnslitar-
myndunum eklki sízt tekst þess-
um sérsitæða íslenzka listamianni
að endurstoapa llandslagið og
gæða það MEi. Mér er það ó-
stoiljainlegt að mestur hiuti
mynda hans skuli vera í
geymslu í kjattttaranum. Sé mað-
ur svo heppinn að finna littta
náittúrugripasafnið fær maður
huigmynd um fuiglalíf landsins
og jarðfræði, en því miður er
það td þess eins að æra í manni
suilt. ísttand vantar jarðfræði-
safn, og þá líka. myndarlegt
fislka- og sædýrasafn. Enda þótt
eniginn búist við að . ttcynnast
náttúru Isttands innan safn-
vaggja, væri það fallega gert
við fierðameim sem oft hafa
. fræðimannsáhuga á dýralífii
landsins og jarðfiræði að gefa
þeim toost á að kynna sér þáð
áður en þeir fára í farðalag
um landið.
— Ferðaimenn tooma sjéttlfeagt
ffléstir til þess að kymiast nátt-
úru landsins?
— Já ,alveg áreiðanllega. Túr-
istalbæklingarnir eru fúttlir af
fossamyndum, gjósandi eldfjöll-
um, hveruim og einkenmlegum
fjallamyndunum. Og það er
engin storumaugflýsinig, flerða-
maður sér þeitta allt, enda þótt
eldffjöttlin sóu eklki áLltaif jafn-
viljug og ferðaslkriffstofiumar
kysu. Hitt ber að hafa í huga
að það er við silítoa staði sem áð
en hins vegar kluikkutímum
saman, já döguim saman, er ek-
ið um grjóteyðimörk eða hraum-
breiðu án þess að sjá nokkurn
skapaðan hlut nemia — grjót og
hraun. Þannig er hálendið sjálft,
autt og snautt af lífi. Fyrst er
eins og þyrmi yfir mann í
þessu tungllsllandslaigi, en smám
samian nær það tötoum á mianni,
hraunið verður hluti aif honum
sjálfum. Maður verður altakinn
vettlíðan, landið hefur sllsgið
marni töfrum; maður hefur igleff-
ið sig á vald stórfenigtteik þess,
fyttlzt friði og sátt gaignvart nátt-
úruöffllunum, djúpum friði sem
getar ýtt við' huigljtómun og
djúpvitrum huigsunum í miitol-
um andans miönnum, heffur ó-
efað skapað stórslkáttd. Einmitt
þessi göfga kyrrð'þótti mér ein-
kenna ísttendinga sem ég kynnt-
ist. Ofviðrin sverfa grjótið og
fossinn sker harðasta berg. Hver
veit nemia hin einstæða gestrisni
Isttendinga ei.ei rætur að rakja
til virðingar fyrir náttúruöfllun-
um* hér urðu aillir að standa
sam®n ef von átti að vera, um
að standaist þau.
— Sýndist þér Isttand and-
stæðnanna land við nánari
kynni?
— Já, og nei; víst er hér bæði
heitt vatn og kalt, en etoki vildi
ég lýsa kynnum miínum af land-
inu þannig. Hitt er eirfitt að

BLAÐIÐ SEM ALLIR YERÐA AÐ LESÁ
tíóíndí
blað um fjölmiöla og mennlngarmál
fæst nú sent heim til áskrifenda frá og með 3.
tölublaði, sem kemur út 2. október.
Noktour eintok af 1. og 2. töttublaði enn fáanleg
fyrir þá sem eignast vilja blaðið frá upphafi.
ÁSKRIFTARVERÐ:
Ársfjó'rðungur (6 blöð):
Hálft ár (12 blö0):
Heilt ár (24 blöð):
kr. 150,00
kr. 275,00
kr. 550,00
Útfyllið og sendið til SJÓNVARPSTÍÐINDA — Pósthólf 7021 — Reykjavik.
(NAFN)
(HEIMILISFANG)
Óskar að gerast áskrifandi að SJÓNVARPSTÍÐINDUM frá og með --- tölublaði.
Áskriftin gildi í ársfjórðung, í hálft ár, i heilt ár. (Strikið út það sem ekki á við).
fiinna nógu góða lýsingu í fláum
orðum — og þó liggur nærri að
tala um andstæðumar. En að
Ioikinni ötou&rð um grjót- og
hrauneyðimeitour háttendisins er
ofar í mér að tala um tilbreyt-
ingarleysið. En ég öðlaðist
meiitoilega reynslu. Við höfðum
ekið tvo daga um landslag úr
eintömu grjóti og gróðurtteysið
varð enn meira áberandi vegna
þoiku, Allt var grátt. Svo birti
upp, ,og við ókum fram með
dálítilttd uppsprettu, og fyrr en
varði var‘jörðin ekki grá héld-
ur græn, gróskulegar jurtir
báðum miegin uppsprettannar.
Svo komum við að stærri
vathsföinum, og þar sáum við
lífsmaito: kindur á beit á bötok-
unum/Svo'óikuimi við fram hjá
bæ, ög í fyrsta sihn á tveimum
sólarhringum séum við flólllk! A
þessari leið fré grjóitánu til
vatris og jurta, dýra og manna
flannst mér ég sjá fyrir mér
langan sköpunarferil, og ein
mitt þar fann ég eitt' orð sem
lýsti áhriflum minum af ísttandi:
Attstaðar verður maður ásjá-
andi slköpunar, eldffjöll gjósa,
eyjar rfsa úr sæ, hús eru í smíð-
uim, ttiistaverik verða til. Á Is-
landd er náttúnan í viriku siköp
unarstarfi og nútfmaþjóðfélaig er
að vei-ða til.
— Hvað annað en náttúra
landsins er þér miinnisstæðast
úr ferðinni?
— Mér finnst það undravert
og sannarlegt affreik að svo fá-
menn og einangrað þjóðfélag
skuli geta staðið á jaifinháu
m:en.ninigarstigi. Bóikmienntir eru
og haffa verið hinar auðugustu.
Hvar sem maður fer hittir mað-
ur fyrir stoáld, annaðhvort sem
myndastyttur eða spittflifandi.
Myndlistarmenn undir djúpum
áhrifium aff náttúru landsins.
Mikiil og fjöttlbreytt blaðaútgáfa
sé íbúatalan hölfö í huga.
Menntunarásitandið í góðu lagi.
Fiskiimenn og bœndur í fremsta
röð. Þptta hlýtur að þrýsta á
stanzlaust átak hvers einsitaik-
lings. Verja þarf áföllum það
bezta úr fortðinni; tumguna, og
ævarandi er viðtteitniin að halda
við sérikennum þjóðarinnar og
sjálfetæði. íslendingar unna
Oandd sínu og eru hreyttmir af
því, vegna þess að hver einstak-
lingur finnur til þess að hann er
með í starfinu að byggja sam-
félagið Mér er nær að halda að
firringiin sem svo mjög er tal-
að um í vestrænum velflerðar-
rítojum sé ekttd attimienn á ís-
landi. Þó heffur þjóðdnni eikki
meö öattu tettdzt að haflda er-
lendri ásælni friá sér. Ég hef
þá í buga bandaríslku herstöð-
ina við Koflavfk. Við toomuna
til Isttands þarfl maður fyrst að
fara um þetta rfiki í rílkinu, þar
sem gö'tunöfnin eru á bandar-
ístou! Og maður verst elciki dap-
urlaguim hugsunum um firam-
tíðarsijálffstæði Islands, þegar
landið eir kvatt, og efldð gegnum
gaddavfrsgirðingu inn í fttug-
stöðina.
★
— Að lotourn saimvizkuspuim-
ing. Varðzt þú á ferö um ls-
land nokkuð var við óvild í
garð Dana, vegna fyrri sam-
sikipta þjóðanna?
— ísttendingum hefflur teikizt
að sannfæra miig um að miun
betra sé fyrir dklkur Dani að
eá'ga bara Ijósimyndir af handrit-
uinum! Annairs heffl ég furðað
mtiig á hversu lítið maður venö-
ur var við að ísland hafl verið
undirlaigt Danaikónga. Það væri
þó ekiki rétt að segja að ísttend-
ingar haffli eiklki áhuga á ritmáli
frá Dannnöriku — litoa því sem
kemur á prent: Faimtiliie Joumal-
en er, bví miður, að útrýma
íslendingasögunum S.G.
Enn um mannréttindi
ur og skartgripir
KORNEUUS
JÚNSSON
skólavördustig P
Framihald affl 6. sóöu.
sér ýmsar aðgerðir haffa þær
tækifæri til að nálgast vanda-
mélið beint og hafa miklu betri
aðstoðu til þess að benda á
tilveru þessi (httutverkaskipti
karla og kvenna) í þjóðfélaginu
og setja það í rétt þjóðfélags-
legt samhengi, heldur en ef
þær færu hefðbundnar félags-
legar leiðir eingöngu
Rauðhosumar eru andvígar
því að bindast félagssamitölkum
í hvaða formi sem er. Þær
halda því fram að félög séu
til þess gerð að fella kröfiumar
í einn farveg og þannig yrðu
þær auðveldari viðfangs fyrir
þau öffll í þjóðfélaginu sem
teldu sér hag í því að rang-
túlika stefnumið þeirra og vildu
þau feig. Rauðhosumar starfa
í mörgum smáhópum og er
hver hópur sjálfstæð og átoyrg
heild, þ.e. að hver hópur er
sjálfstæð heild sem skipuleggur
sig sjálfur og aðgerðir sínar;
þetta hefiur þann kost að sér-
hver þátttakandi verður virkur
í starfinu.
Þannig er hægt að sleppa við
óvirku þátttakenduma, sem eru
nokkurskonar kjölifiesta flestra
hefðbundinna félaga. Árangur
aðgerða er ekki kominn undir^
fjölda þátttaikenda. Það eru að-
gerðimar sjálfar sem máli
sikipta.
Eins og málum er nú háfctað
eru Rauðhosur í höfuðatriðum
sammála. Þær þurfa ekki að
miðla málum til að komast að
samkomulagi, heldur láta þær
markmið sín ófoeint í ljós eftir
þvi hvaða barátfcuaðferð þær
velja sér. Þær eru sammála um
að vandamál konunnar í sam-
féilaginu verði að skoða í víðu
pólitísku samhengi, en þær eru
ósammála um hvernig það skuli
gert.
Hluti Rauðhosanna heldur
því fram að þeim beri að
viðurkenna pólitíska (sósiíalska)
tilveru sína skýrt og greinilega.
Aðrar halda því fram að slíkt
væri hættndegt vegna þess að
það gæti fælt frá hóp fólks,
sem annars væri hægt að ná
til.
Þess í stað sé bezt að setja
röksemdir sínar fram á mann-
legum grundvelli eingöngu og
hafa þannig áhrif á pólitiska
vifcund fflóiltosms. Auto þess er
deilt um að hve miklu leyti
eigi að snúa sér til fcvenna
eingöngu, til þess að láta þeim
sttdljast eigið verðgildi, og gera
þær þannig hæfari um að
standa karlmönnum jafnfætis
og taka upp baráttana fyrir
betra lífi.
Hinn kosturinn er að stöfckva
yfir þennan millilið (sem á sér
beina hliðstæðu, svörta pardus-
dýrin), en reyna þess í stað
að koma bæði konum og körl-
um í sttdlning um, að þau fari
etoki með hlutverk, sem séu á
nókkurn hátt æskileg, en sam-
eiginlega eigi þau að losa sig
víð þjóðfélag, sem er mann-
inutm fjandsamlegt, en þau eru
flækt í, og byggja upp sam-
félag þar sem hlutverkaskipting
efftir kynjum er eikki til, sam-
félag þar sem eina krafan er
að tettdð sé tillit til hamingju
einstakilingsins og þarfa heild-
aritmar.
Þurfum við á kvenréttinda-
(mannréttinda-) hreyfingu
að halda? Ot frá framansögðu
væri lítolega rökréttara að taka
þátt í einlhverjum pólitískum
félagsskap og vinna þar að því
að hreyta þjóðfélagsuppbygg-
inigunni og nálgast þannig hið
langþráða mark. Því miður er
enn þörf fyrir kven- (mann-)
réttindahreyfingu, a.mJk. þang-
að titt hætt verður að leggja
aðaláherzluna á toreytingu á
ef nahagskerfinu.
Kynhlutverkaskiptinigin veld-
ur etoki einungis efnahagslegri
fátæikt heldm- einnig mannlegri
eymd. Eins og það er mikilvægt
að líta hugmyndaflræði kynhlut-
verkaskiptingarimnar í sem við-
usfcu þjóðfélagslegu samhengi er
engu að síður mifcilvægt að sjá
þjóðfélagslega samhengið í ljósi
kynhlutverkasttdptingarinnar.
Kvikmyndir
Framhald af 3. síðu.
árás á trúarkredduna er svarað
með offlbeldi og dauða.
Að stíl Mrist Vetarbrautin
að sjáttfsögðu Bélle de Jour,
Bunucl.
þar sem mörk tíma og rúms,
ímyndtmar og raunveruledika
eru þuntouð út. Báðar eru
myndimar í litum og hafa yfir
sér undurfagran blæ. Þó held
ég að flestir geti verið sam-
máia kirkjunnar mönnum sem
minnzt var á hér að framan,
að Viridiana og Nazarin hafi
verið áhrifameiri og kyngi-
magnaðiri verk en Vetrartoraut-
in Þ.S. tóto saman.
Höfum ávallt fyrirliggjandi allar stærðir skraut-
hringja á hjólbarða, bæði alhvíta og hvíta með
svartri rönd.
Sendum gegn póstkröfu hvert á land sem er.
GÚMMÍVINNUSTOFAN H.F.
Skipholti 35 — Reykjavík — Sími 30688
i' j. m—m
ttSSm