Þjóðviljinn - 17.10.1970, Blaðsíða 3

Laugardagur 17. október 1970 — ÞJÓÐVTLJTNN — SfÐA 3
s
SJÓNVARPSRÝNI:
AÐ LESA HÚS
Á föstudaginn virtist vera
að heifja göngu sína þáttur
sem nefnist tír borg og byggö
og sýnist raunar framihald af
þáttum þeim, sem starfsmenn
siónvarpsins hafa undan-
farið myndazt við að taka
utan Reykjavikur. Þessi þátt-
ur fjallaði um Aðalstræti og
hefði átt að vera tiihlökkun-
arefni öllum þeim, sern ekki
hafa átt þess kost að ganga
í rólegheitum um gömlu
Reykjavík með kunnugum
manni. Hugmyndin var sum-
sé góð nokk. Hér eru margir
og merkir sögustaðir ekki
síður en úti á landi og eðli-
legt að menn viiji kunna skil
á þeim. Drjúgur hluti íbúa
höfuðborgarinnar er ekki inn-
fæddur og því síður kominn
af innfæddu foreldri, ognæsta
. óvíst er, að aliir grónir Reyk-
víkingar kunni að lesa hús.
Það kunnu sjónvarpsmenn
ekki heldur, a.m.k. ekki upp-
hátt svo að kaemist til skila.
Til hvers er verið að gera
svona mynd? Tilgangurinn
virtist auðsæilega vera sá, að
áhorfendur vissu íremur eft-
ir en áður, hvað einkum
hefði gerzt í hverju húsi.
Textinn var líka greinagóð-
ur írá hendi Árna Óla, að
því manni' skildist. En síðan
kemur þetta óttalega vanda-
mál, sem virðist hrjá okkar
sjónvarpsmenn eigi Htið, en
það er að láta texta ogmynd
falla í ljúfa löð. Sem sveita-
manni var mér ógerlegt að
fylgjast með nema öðru hverju
og þá aðeins vegna þess, að
af sérstökum ástæðurn hef ég
nokkra nasasjón af sögu Að-
alstrætis. Textinn bunaði allt-
of hsatt úr þulnum eða þá að"
myndin gekk of hratt svo að
orðin um lóskurðarstofuna
gátu átt það til að lenda á
húsi Silla og Valda. Myndir
til sögufræðslu ættu ekki að
ganga með þessum nútíma-
hraða; líði þar tíminn í öld-
uim. Það þarf að virða húsið
vel fyrir sér, og við gamlar
myndir og teikningar hefði
þurft að setja ártöl, svo menn
vissu nökkurn veginn frá
hvaða tíma þær eru. Og betra
hefði verið að sýna mörg hús
í einu og nefna hvert þeirra
með nafni, áður en tekið var
til við hvert einstakt, til að
afstaðan yrði ljós. Til þess
hefði mátt spara nokkra metra,
sem fóru í nærmyndir af
skrafandi köllum og stelpu-
gopum, sem óljóst var bvaða
erindi áttu í mynd sem
þessa. Nú veit ég ekkert,
hvernig svona myndir eru
unnar, en maður hefur á til-
finningunni, að fyrst sé mynd-
in tekin og klippt, siðan feng-
inn texti utan úr bæ og reynt
með góðu eða illu að troða
honum við. Það sé semsé
ekkert kvitomyndarhandrit sem
það nafn sé gefandi
Þá var betur staðið aðann-
arri sögufræðslu daginn eftir,
þar sem var annar þátturinn
sænski um myndina og
mannkynið og fjallaði um
fyrstu ljósmyndarana. Þetta
var að vísu á köflum nokkuð
tæknilegt, en samt var það
svo, að leikmaður fylgdist,
betur með því en sögu Aðal-
strætis.
Svo kom þingið og þjóðar-
skútan í annað sinn og þá
tekur maður meira eftir ýmsu
öðru en í fyrsta sinn. Mikið
skelfing eru þessir flokksfor-
ystumenn eitthvað sviplitlir
eða öllu heldur sviþlíkir. Sami
ábyrgðarþrotinn í kinnunum,
sami seimurinn í röddinni,
sömu hógværðarlegu smá-
brosin, sem minna mest á
skyldubros sjónvarpsbuiar eða
flugfreyju og ná ekki til
augnanna. Mikið brauðmót
hlýtur Alþingi að vera. Mað-
ur skilur, hversvegna Sverr-
ir Kristjánsson var á sínum
tíma svo logandi hræddurvið
að lenda inná Alþingi. En er
það svtma, sem við kjósendur
viljum hafa okkar forystu-
menn? Spyr sá sem óttast já-
kvætt svar. Svipað er að segja
um stefnuyfirlýsingar þeirra.
Þær eru allar svo almennt
orðaðar, að hver gæti átaka-
l.ítið étið upp ©ftir öðrum. Það
er rétt svo að Lúðvík Jós-
epsson sker sig úr með því
Yfir 50% kjarabætur
Fratmbald af 1. síðu.
veitendasambandsins. Sam-
hvkkti þessi fundur samn-
inesgerðina fyrir hönd vinmr
veitenda.
D Síðan 1. júní í sumar
h°fur kaun stýrimanna. vél-
stjóra, loftskevtamanna og
hrvta hækkað urn 50 til
53%.
Erfitt var í gær að fá stað-
festingu beggja deiluaðila á þvi
um hvað hei'ði samizt og vísaði
hvor til annars um upplýsingar
þar að lútandi. Það varð þóbratt
á margra vitorði, að yfirmenn
hefðu samið uim 15% kauphækk-
un og 5 til 8% hækkun í ýmis
konar fríðinduim.
Gerðardómur úrsfcurðaði vfir-
mönnuan 20°'n kauphækkun í
sumar og almennar vísitölubæt-
ur síðan 1. júní nema uim 10%
hæfckun eins og hjá. öðrum
starfshópum. Hefur þannig kaup
yfirmann'a hækkað uim 50 til 53%
síðan 1. júní s.l. Ekki eruskip-
stjórar í þessum hópi. Sömdu
þeir sérstaklega í sumar í tráss'.
við fé'aga sína á sikipunum.
Við lok saimningsgerðair í fyrra-
kvöld var faillizt á að mismuna
í'engu við endurráðningu á yfir-
mönnuim. ef beir vildu ráða sig
á' kaupsikipi'T aftur. Dæmni munvi
vera um, að yp.rmenn ráði sig
ekfci aiftur núna að þessu sinni.
Þjóðviljinn hafði samband við
Baldur Björnsson hjá Eiimskip í
gær og kannaðist hann vel við
þessar hækkanir. Hann kvað 1.
stýrimann haifa haift í kau.pfyr-
ir 1. júní kr. 757,00 á dag, en 1.
september kr. 876,40. Eiftir bessa
saimninga hefur 1. stýr.maður 30
þúsund kr. á mónuði. (Útreiktr
ingur kaupsins í dag er Þjóð-
viljans). 2. stýrimaður hafði þ.
1 júní kr. 621,43 á dag og 1.
september kr. 777,40. 3. stýrimað-
ur kr. 590,53 1. júní og kr. 738,80
aftir 1. sept.
Á a.l'menniuim kaupskipuim haifði
yfirvélstjóri kr. 885,51 þann 1.
júní, en kr. 1149,60 pann 1- sept.
(A frystiskipum haía vélstjórar
10% hærra kaup). 2. vélstjórí
hafði 1. júní kr. 702,97 á dag, en
kr. 898,60 þ. 1. sept. sJl. Ef reikn-
að er með 15% bækktin nemur
mánaðarkaup 2. vélstjóra rétt að-
eins yfir 30 bús. kr. á iménuði í
fastakaupi.
3. vélstjóri haifði 1. júní kr.
639,73, en 1. sept. kr. 796,00 á
dag og 4. vélstjóri kr. 607,73 1.
iúní, en kr. 756,80 1. sept. Þá
höfðu svonefndir aðstoðarvélst.i.
kr. 552.93 1. júní, en kr. 688,80
þ. 1. sept.
Loftskeytaimenn á aJmennum
kaupskipuim höfðu kr. 694,17 1.
iúní. en kr. 861,50 á daig 1. sept.
s.l rg brytar kr. 626,97 á dag 1.
júní og kr. 785,70 á dag 1. sept.
Er það lægsti k'atupíflokkur.
mx
„Uppsalir", á horni Túngötu — eitt af húsunum við Aðal-
stræti sem nú eru horfin. Gapandi kjallararústirnar hafa þó
blasað Við vegfarendum nokkur undanfarin misseri og munn
gera enn um skeið meðan beðið er fornleifarannsókna í
húsgrunninum.
að vera á móti hersetunni og
Nató. Og reyndar má segja,
að Björn Jónsson sé öðrum
ólíkur í framkomu, þar sem
innifyrir virðist búa eitthvað
sem minnir á myrkan ofsa
píslarvottsins.
Það var bví ekki von á
mörgu nýstáffégii, " þótt Jó-
hann Hafstein forsætisráð-
herra sæti fyrir svörum á
þriðjudaginn og spurninga-
tíminn væri lengdur, sem
reyndar er of sjaldan gert,
þegar ástæða væri til Það
var miklu meir spennandi að
horfa á danska framhaldiðum
ostrurnar á undan. Hinsvegar
kom Gunnar Thoroddsen fram
í fréttum á miðvikudaginn, og
enda þótt ekki væri beint rætt
um stjórnmál í daglegri merk-
ingu orðsins og enda þótt
hann væri jafnsléttmáll og
forðum daga, þá leyndi sér
ekki allískyggilegur þurigi 'í
mæli hans og upplití, sem gaf
til kynna, að þrátt fyrir allt
væri enn nokkur töggur
frændanna eftir í Gunnari,"
eitthvað í líkingu við forföð-
urinn, sem óð yfir Hvítá ofan
við GulMoss — af einni sam-
an ást. A. Bj.
Glerbrotið — barnabók eftir
OlafJóhann ernýkomin út
Herlög sett íKanada
—starfFKQ bannaS
OTTAWA 16/10 — Bönnuð hefur verið í Kanada starf-
semi frelsiisfylkingar Quebecfylkis FLQ pg ýmsir leið-
togar hennar handteknir. Herlög eru í gildi í landinu og
er það í fyrsta sinn sem slíkar ráðstafanir eru gerðar á
friðartí'mum.
Stjórn Tradeaus tók ákvörð-
un um að lýsa yfir neyðará-
standi í landinu er fulltr. Frels-
ishreyfingarinnar hafði hafnað
boði fylkisstjórnarinnar um að
fá fimm fanga í sfciptum fyrir
gíslana James Cross og Pierre
Laporte. Hreyfingin fór fram á
að fá 23 fanga látna lausa.
Strax eftir að neyðarástandið
gekk í gildi hófust handtökur
í landinu og sinemma í dag
hafði lögreglan handtekið á 3.
hundrað manns. þar á meðal
helztu forvígismenn Frelsis-
hreyf ingarinnar. Lögreglust.ióri
Quebec-fylkis fékk mikinn liðs-
auka til ráðstöfunar, eða um
13.000 her- og lögreglumenn.
Víðtækar húsrannsóknir voru
gerðar í dag og kvaðst lögregl-
an hafa komizt yfir mikið magn
af ólöglegum vopnum og enn-
fremur áróðursbæklingum
frönskumælandi manna. Neyð-
arástandið gildir um allt land-
ið og getur staðið í 90 daga.
Jafngildir þaS afnámi almennra
borgararéttinda og veitir yfir-
völdum heimild til að gera
hverjar þær ráðstafanir. sem
þau telja nauðsynlegar öryggi
landsins.
Ákvðrðunin um að banna
starfsemi Frelsishreyíingarinnair
var tekin síðdegis í dag, og því
var lýst yfir, að félagar í henni
gætu átt á hættu að verða
dæmdir í 5 ára fangelsá. Meðal
þeirra, sem bandtekin voru, var
Robert Lemieux lögfræoinguir
hreyfingarinnar og verklýðsleið-
toginn Michel Chartrand.
Pierre Trudeau forsætis'ráð-
herra Kanada sagði í ræ$u í
kanadíska þinginu i dag, að nú
yrðj að ganga breint og fljótt til
verks, þvi að ástandið versnaði
með hverri klukkustund. Hann
sagði að ríkisstjórnin gerðj sér
grein fyrir þvi að það vald. sem
hún hefði tekið sér í bendur
væri meira en nauðsyn krefði,
enda hefði bún ekki í hyggiu
að færa sér það i nyt nema að
litlu leyti. Lofaði hann því, a«
neyðarástandin-j yrðj aflétt jafn-
sk.iótt sem auðið yrði. Kvaðst
hann einkum hafa velferð gísl-
anna í huga, en bætti þvi við,
að á siðustu árum hefðu vax-
ið upp í Kanada samtök. sem
gera vildu byltingu með valdi.
— Þetta fólk ber því við að
það vilii breyta þjóðfélaginu. -—
sagði hann. en í raun rét.tri
reynir það að eyðileggia þjóð-
félagiS með ofbeldi og undir-
róðursstarfsemi.
r
Stjórn italíu beitir herfíði
tií &ð koma á friði í Reggio
Nýlega hlaut Ólafur Jóhann
Sigurðsson viðurkenningarlaun
Flugvélaræn-
ingjar ákærðir
Sovézku feðgairnir, sem rændu
Aeroflotflugvélinni skömmu efit-
ir flugtak í Batuimi í fyrradag
og neyddu flugmennjna til að
fljúga henni til Tyrklands, munu
verða ákæirðir þar í landi fyrir
morð m.a., en flugþernia í véi-
inni beið bana er til átatoa kom
milli ræningjanna og áhafnar.
O. Iwanicki, 29 ára gamall
Pólverji, s«m rændi pólskri
flugvél í innanlandsflugi 5. júní
í siutnar og neyddi flúgmennina
tii aö fljúga véiínni til Dam-
merkur, heifur verið dæmdrjir í
6 ára fangelsi í héraðsréttinum
Skákin
Frambald af 12. síðu.
uimferð sé eftir, hefur htotið"5%
vinning í 6 skókum og unniðsér
meista'raiflokksréttindi. 1 II. fl!.
er Sigurðuir Tómasson efstur
imeð 5 vinninga eftir 6 uimferðir.
1 I. flokki eru 12 keppendur og
18 í II. flokfci, og verður síðasta
umtferð í þessuin fadkk'i tefld á
mánudag.
úr Rithöfundasjóði íslands og
fáum dögum síðar, í gær, kom
út bók eftir höfundinn, barna-
bókin Glerbrotið.
Sagan GlerbrotiS birtist upp-
haflega í barnafolaðinu Æsfcunni
fyrir allmöirgum árum. Sagan
vakti striax athygli þar fyrir feg-
Uirð og látleysi, ¦ eins og útgef-
andinn Örlyguir Hálfdánairson
orðaði það í viðtali í gær. Bók-
in er gefin út hjá forla'giinu
„Bókaútgáfan Örn og Örlyguir"
— hún er 47 síður með mörg-
urai teikningum eftir Gísia Sig-
urðsson. Bókin er sett með góðu
letri fyrir lestur bairna, og börn-
um holl lesning, sagði Örlygur
að síöustu.
Ivenféhg stofnað
í Breiðholti
A miðvikudagstovöldið verður
gengið frá stofnun kvenfélags í
Breiðholti. Nefnd sem k.iörinvar
á undirbúningsfundi i vor skil-
ar þair af sér, félagslög verða
samibykkt og st.iórn kosin. Þá
mun Elín Torfad^ttir fóstra
rabba um börn og úrc '-íismá!.
Fundurinn hefst ki. 9 í Brelð-
holtsskóla.
REGGIO 16 10 — Ríkisstjórn ít
alíu scndi I gær 1500 mannaher-
ljð til bæjarins Reggío í Calabr-
iuhéraði þai- sem* verkfoir og ó-
eirðir hafa geisað undanfarna 10
daga.
Bærinn hefur verið einangrað-
ur frá umihetaiinum að undan-
förnu, því að miklum vegatálm-
unum heifur verið komið upp í
úthverfum bans og öll vinnahef-
ur leg:.ð niðri á. flugvellinum svo
sem annarsstaðar í bænuim. Her-
lidið hófst þegar handa um að
brj'óta niður víggirðingar og
vegatálmanir og ennfremur kom
á vettvang sérhaaft lið til að-
stoðar, bví að mannvirki þessi
em svo rammigerð, að sum
þeirra þarf að sprengj a upp. Her-
liðinu var ennfremur ætlað að
sjá um að vinna hæfist v;ð
þjónustustöðvar, svo sem vatns-
veitu, gasstöðvar o.fl. og mikii:;
liðsauki var sendur til vega og
.iárnbrautalína í grenndinni til
að sýna að samgöngur kæroust i
eðlilégt horf.
1 dag kom enn til áfcfc&j&fti
logreglu og bæjarbua, og köst-
uðu hin:.r síðarnefndu grjóti og
benzínsprengjuim en lögreglan
beitti táragassprengjuin.
Ðmilo Colombo forsætisráð-
herra hélt ræðu í ítalska þing-
inu í dag vegna atfourða þessara
og hét því að bæjarlífinu yrði
komdð í eðlilegt horf, enda þótt
valdi þyrfti að beitai
Kvað hann þetta ofremdará-
stand sprottið aif bióðfélagslegum
orsökum, en efcki bví, að bær'nn
var etoki valinn seret hö'Cuðborg
Calaibríuhéraðs. Sagði hainn að
brugðizt yrði við þessu vanda-
máli með þvi að gera úrbætur
til aukningar atvinnu í héraðinu.
en bar eru lífskjör verri en í
nokkru héraði öðru á Italíu. —
Verður bar hafin stórfelld iðn-
væð:ng, sem skapa mun atvinnu
handa 30 foúsund manns.
Bæta verður öryggisbúnað
Framhald af 12. síðu.
Þar höfðu snyrtMegir menn
málað hjarghringskassann hvít-
an, þannig að kassinn er á
engan hátt auðkenndur. Flestir
bjarghringskassar þarna fyrir
vestan eru einnig hvítmálaðir
og auðkennislausir. A gömlu
verðbúðunum eru þrir bjarg-
hringskassar með stuttu milli-
bili, tveicr kassannia eru tómir!
Allir kassai-nir eru óauðkenndir.
'A Ægisgarði eru tveir bjarg-
hringir, en báðir staðsettir of
hátt til þess að auðvelt sé að
ná í þá. Á Grandagarði eru
bjarghringir fyrir ofan flestar
bryggjwr en ilila auðkenndir og
að mínum dómi á of lítið áfoer-
andi stöðum. Verst er þó á-
standið á norðurenda Granda-
garðs og við Norðurgarð bví á
svæðinu frá Gi-andaibryggju þar
sem skemrna Reyldavíkuriiafn-
ar stendur og allt út að vitan-
um á Norðurgarði er ekki einn
einasti bjarghringur!
Annan öryggisútfoúnað fann
ég ekki á hafnarsvæðinu, sagði
Sigurjón, — má vera að ein-
hver frekari búnaður hefði
fundizt við nánari leit, en sá
sem ætlar í fflýti að bjarga
fólki úr lífsháska hefur ekki
meiri tíma en ég hafði.
Sigurjón benti síðan á nauð-
synlegar aðgerðir til bess að
bæta öryggisástand hafnarinn-
ar: Nauðsynlegt er að koma
fyrir gúmmfbátum é höfninni
svipað og gert hefur verið 1 í
Hafnarfirði. Setja skal upp
símalínur beint til lögreglunnar.
Auka verður eftirlit á höfninni.
bæði lögreglu og sérstakra
vaktmanna, sem hafi ekki ein-
ungis eftirlit með fól'ki heldur
líka útbúnaði til þess að bjarga
fólki ef út af ber. Hafnarsvæð-
inu verður að lofca fyrir uimferð
frekar en nú er gert.
Það er greinilegt að það er
nauðsynlegt að minna á málin
oft hér í borgarstjóm — ekki
bara einu sinni á ári, heldur
tvisvar á ári: Tillagan var
samþykkt i^ ííinúar s. 1. og
samt er
ég hef lýst því.
svona eins og
;.