Þjóðviljinn - 27.10.1970, Blaðsíða 2

2 SlÐA — ÞJÓÐVILJINN —- Þriðjudagur 27. október 1970.
Maksím Sjostakovitsj
— hljómsveitarstjóri
Eftir Aleksander Avdeenko, fréttaritara APN
Við Maksím höfuim þeikikzt í
fimimtán ár og höfum mairgsað
minnast. Við munuim hvemíg
við byrjuðuim, hvcr hefiur gert
hvað og hívaða gleði og sorgir
hvorum oikikar hafa fallið í
skaait. Það er margt sem ég
veit um hann. Ég vedt að hann
getur rennt sér niður fjalls-
hilíð á einu sikíði, snúið bifreið
í 360 gráður á gtorhálum vegi,
stungið sér til sunds, bar fé-
la-gair hans standa tvísitígandi á
bakikanum. Ég veit bað Uka að
hann getur gert við segul-
bandstæki og yfirleitt allt sem
tengt er ratEmagni. Og auðvitað
veit ég að af 32 árum ævi sdnn-
ar hefur hann fengizt viötón-
list í 27 ár
Alla ævi hefur ljótminn af
nafni föður hans, Dmitri
Sjostakovitsj leikið um hann.
Fyrir skömmu minntumst viðá
þetta og þá sagði hann: — Úr
því að þú þarft að skrifa þessa
grein, þá bið ég þig um að
skrifa um mig sem tónlistar-
HkumaSur rauðs
Broueo-bíls gefi
sig fram
Við athugun í sambandi við
hvarf Viktors Hansen hefur
komið í ljós, að daginn sem
Viktor hvarf, laugardaginn 17.
þ. m. eftir hádegið, var rauður
Broncobíll á svæðinu fyrir
vestan Bláfjöll. Þessi bíll fór
fram hjá Rauðuhnjúkum, að
þvi er virtist á leið niður á
Suðurlandsveg, um eða rétt fyr-
ir ltiL 17.30. Maðurinn sem ók
þessum bíl er beðinn að gefa
sig fram við rannsóknarlögregl-
una í Reykjavík.
(Frá rannsóknarlögreglunni).
mann, en eikiki sem son Sjosta-
kovitsj.
En þar sem Dmitri Sjostako-
vitsj var undrabarn í tónlist-
inni, þroslfcaðist Maksilm sonu’-
hans aðeins smám saiman. —
Maiksím varð aldrei gefinn fyr-
ir tónsmíðar, og kennslustund-
imar í tónlist, æfingamar o°
nótnalesturinn gerðu hann
stundum leiðan — hann lang-
aði freikar til þess að fara út í
fótbolta með jafnöldirum sínuim
Skilningur og tónlistarþrosiki
hans kcmu sm ám saman, þó aö
kennarar hans tð'du hann alflt-
af ótvíræðum hæfileikum hú-
inn.
Árin í tónlistarslkólainum liðu
— hann hafði góða kennara,
bjó að stórbrotnuim hefðum f
bessum fræga skóJa. Á þessum
tíma vantaði aðeins eitt, — full-
vissu Maksfmis um það, að leið-
in sem hann hefði valið væri
rétt. Á þeirri stundu, semþetta
rann sérsaukaifullt upn fyrir
honum — þá hefur líklega í
fyrsta sinn valknað í honum
Mstamaðurinn.
Og listaimaðurinn sett: sér
nýtt mark — stefndi út á ný
lærdómsár Hann hætti eikiki
námi í píanóleik, en fór jafn-
framt að stunda nám í hljóm-
sveitarstjórn. Hann stundaði
nám í tánlistarslkólanum í átta
ér og útskrifaðist ekk'! aðeins
þaðan með tveim prófskírtein-
um, heldur sem slkapandi við-
feðmur listamaður.
Eftir að hafa haldið marp-
tónleika sem einleikari va’-"
hann aðstoðarmaður við
fóm'uihl.i ómsveit na í Mosikvu
Síðar sótti hann um stöð-i. -*
stoðarhljómisveitarstióra Rinf-
íuhíljómsveitar Sovétrífeian"o
Þegar þetta er skrifað h°if’'
hann unnið í fjögur ár me'
beirri hlj'ómweit.
Ég hef fylgzt með Maksím
Siostakovitsj á æfingum. Hljóm-
sveitarmennimir eru fólk, sem
hefur le!kið undir stjórn fjöl-
margra mikilhæfra stjórnenda,
fólk sem finnur fyrr en nok.k-
ur gagnrýnandi lyndiseinkun og
mannlega dýpt hljómsveitar-
stjórans — og það virðist sem
hljómsveitin æfi af mikilfi á-
nægiu með Maksím Hann hef-
ur lag á því að efla hljóm-
sve!ta.rmennina með oricu sinni,
með skilningi sínum á tón-
listinni og listrænni tjáningu.
Hann hefur ákveðnar sikoðan-
ir á tónlist — þó hann segi
stundum: „Ég ann allri góðri
tónlist — alveg sama hver
skapað: hana og hvenær“.
Hann hefur sérstaka afstöðu
ti" föður síns. Auk sonarástar
ber haon milkla virðingu fyrir
föður sínum sem tónlistarmainni.
Hann segir: — Faðir minn er
einn af kennurum mínum. Ég
lærði hjá mörgum prófessorum
í hljámsveitarstjóm, Aleksand-
er Gék, Gennadí Rosjdestv-
ennskí og fleirum. Þeirkenndu
mór ómetanlega mikið. En af
föður mínum lærði ég ekki í
beinni merkingu þess orðs, held-
ur á víðara sviði — sem lista-
maður.
Maksím leitar ráða og stuðn-
ings hjá tónskáldinu Dmitri
Sjositaikovitsj Ög ekki aðe’.ns
um hans eigin tónverk — held-
ur einnig tónverk annarra höf-
unda.
Hann hefur ekki misstsjón-
ar af hinum margvísfegu á-
hugamálum sínum, en hefur æ
-ninni tíma fyrir hvaðeina, sem
-•VVí er tenfft tónlist
R’i var t’ð að hann harfði
-•^nv'Vinn Q HlflSSÍ. •■Of*
. Fn 1
__ pinr- r-.rr
CO.CTÍ r V< -> r-| »-1 _- Un* •'pr’f
'♦orfp c&r .miiVírm; i fímiq fvrir
hann' Hér áður 'rfVrr gerði és
það, en nú hef ég einfaldlega
ekki tíma til þess lengur
— (APN).
Maksim Sjostakovitsj stjórnar sinfóníuhljómsveit.
Rætt við Gunnar í Leiffri um
bókaútgáfu fyrr og nú
//
Þegar
varð hissa "
Einn daginn gerðum við
Gunnari Einarsisyni i ILeiftri
heimsókn til þess að forvitnast
um bókaútgáfu hans á þessu
hausti. Gunnar er nú farinn að
nálgast áttræðisaldurinn, en sit-
ur furðu beinn i beki og rögg-
samur á sikrifstofu sinni.
Gunnar hóf störf Við prentiðn
árið 1909, og hefur fengizt við
bókaútgáfu frá árinu 1929, beg-
a,r hann gerðist framkvæimda-
stjóri Isiafoldarprentsimdðju.
Hann hefur rekið bókaútgáfuna
Leiftur síðan 1956 fram á benn-
an da.g.
— Hér á landi hafa verið
gefnar út 300 bækur árlega. Hef
ég merkt þsð undánfarin ár. að
upplög þessara ’iþóijta fara sffellt
minnkandi. þrátt fvrir fiölgun
þióðari.nnar, sagði Gunnar.
— Enginn vaifí er á því. að
íslenzkt kvenfvyk’ ’les bækur
meira en karim.enn vegna me!ri
napð!psti"r’da á heimili’im Mætti
æt.la, að bókaút.géfenrliir tækju
m.ið a,f bessari st.aðreynd.
— Lenai vel hélt ég. að kven-
fólk læsi aðalTega ástarraiaur,
róma.ntískar ástarsö,gtir. sasði
Gunnar í Leiftri — Ég hef
komizt á bá sikoðun núna, að
Hetta er mnfcni m-sskilningur.
Is’enzkt kvenfólk les ekki síð-
ur bækur um bióðlp'"'a,n fróð-
leik, ættfræði og stutt æviágrip
eða ævisftsrur
Undanfarin ár hefur Gunnar
gefið út um 30 bækur árleea.
Þær eru mVilí 20 og 30 í ár,
segir hann Einstaikiair bækur eru
viðame’.ri verk en fvrri úteáfu-
bækur. Núna í haiust hefur
kcmi.ð út Islenzk-ensk nrðalb-k
í saimant.ekt AmPrims Ripurðs-
sonar Hún telmr 925 b>s. í stóru
broti. Hefur hvorki Mennta-
máiaráðunevtið né fiárveitinga-
nefnd Albingis látið evri af
henrlí rakna til bessa verks.
Þá er komtð út fyrst.a b!ndi.
af ritverki um Vestur-Pka.ftfel1-
inea, 1703 til 1966. eftir Biörti
Magnússien, prófessor. Verður
ritverkið í f.iórum bindum. I
ritinu verða skráðir aiWir bei.r,
konur og karlar. sem taldir eru
t:l Vestiir-Ska.ftfeliinga.
Tvö síðustu bi.ndin af ritsa.fni
Einars Kva.rans . komu út f
haust. Al.ls er ritsafnið 6 bindi.
sa'Pð’ Gunnar. — Þá hef ée
gefið út fiórða bindi af erinda-
safni Grétars Feris, „Það er svo
margt“. Sinn hver útgefandinn
hefur gefið út hin þrjú bdnddn.
— Ekki má ég gleyma nýrri
bók eftir Guðrúnu frá Lundi.
Heitir hún „Utan frá sæ“.
Blessuð gamila konan er við
sæmilega heilsu, saigði Gunnar.
— Þá eru níu unghngabaskur
kcmnar út á bessu hausti.
Næstu daga koma út bækur
eins og Áratog, þættir úr
Breiðafiairðareyjum, eftir Berg-
svein Skúlason. F.iallar bókin
um atvinnuihætti í Breiðafjarð-
a,reyjum hér áður fyrr „Úr
djúpi tímans“, eftir Cæsar Mar,
er ævisaga ungs Islendings, sem
réði sdg á norskt sk:p haustið
1915 í Reykjavíkurhöfn og sigldi
síðan um heimsins höf. Þá er
von á Sögu F.iallá-Eyvindar, ýt-
ar’egu riti um þessa sögufrægu
persónu. Þá má ekki gleyma 3.
bindi af íslenzkuim siamtíðar-
mönnum, Sjálfsævisaga jóga,
endurútaáfa á bólkinni „Hvað er
bak við mvrkur lokaðra auigna."
— Ertu hættur að gefa út ást-
arsögur?
— Ég gef út eina í ár. Hún
heitir Lantana, heiti á eyju í
Suðurhöfum, sagði Gunnar.
Gunnar hefur fengizt við
bókaútgáfu um 40 ára skeið sem
fyrr var sa.gt Ekki hefur Gunn-
ar tölu á öllum þeim bókum,
sem hann hefur verið viðriðinn
við að koma á markað. Eru
Gunnari einhverjar bækur hug-
stæðari en aðrar á bessum langa
b'íkaútgáfuferli ? Ein bók te'-
ur hann að hafi markað
tímamót í bókaiútgáfu hér á
landi. Það eru „íslenzkir þióð-
hættir", eft:r Jónas frá Hrafna-
gili Kom hún út um 1935. —
Ég man eftir því, að ég hitti
Pétur Halldórssan, setm bá stóð
fyrir Bókaverzlun Sigfúsar
Eymundssonar, segir Gunnar.
— Pétur átti kost á því að gefa
út þessa bók Ekki datt mér í
hug, að þessi bók ætti eftir að
ganga svona vel á bókaimark-
aði. saigði Pétur. Mikill er sá
sló'ði a.f þióðleigum fróðleik, sem
síðan hefur verið settur sam-
an á bækur og selzt vel é und-
anförnum árum
— Þá var „Mataræði og þjóð-
þrif“, eftir Björgu C. Þorláks-
son talin vonfaus til útgáfu.
Hún kom út árið 1933 og gekk
ljómandi vel á sölumarkaði.
— Ég man líka veil eftir bók-
SamvnnnskóU-
' '7. ,-«r» í rtrxfr**.
nemsr styðja
mm r ■ a szoci Trotwbri
liyvatnsbæncsur
Bifröst 24/10 1970 — A fundi
Skólafélags Samvinnuskólans um
„Náttúruvemd og stóriðju á ís-
landi", haldinn þann 22/10, var
borin upp og samþykkt eftinfiar-
andi tillaga:
„Skólafélag Samvinnuskólans
lýsdr hér mieð yfir eindregnum
stuðningi við ábúendur Mývatns-
og Laxársvæðisins, í baráttu
þeirra gegn fyrirhuguðum virkj-
unarframkvæmdum við Laxá i
ÞingeyjarsiýsHiu. Við krefjumst
þess, að stöðvaðar verði allar
framkvæmdir, þar til fyrir liggja
óyggjandi náttúrufræðilegar rann- .,
sóknir á skaðsemi fyrirhugaðra ,,
virkjunarframlkvæmda“.
Gunnar Einarsson
inni „ísland í myndum.“
kom út ár:ð fyrir síðari heims-
styrjöldina cg seldist hvað eftir
annað í endurútgéfum. —•
Ferðafélag Islands gékkst fyrir
ljósmyndasýningu í gömlu kart-
öfilugeymslunni við Sölvhóls-
götu, þar sem núna er til húsa
flugfragtin. Þegiar ég skoðaði
þessa sýningu hitti ég meðal
annars Helga heitinn í Brennu.
Kvað Helgi ólíklegt, að íslenzk
bókaútgáfa gæti gefið út bólc
með Ijósmyndum þessum. Þessd
frýjunarorð Helga þoldi ég ekki
og réðst í að gefa út bókina.
Hún var mikið seld til land-
kynningar á stríðsárunum.
Úr ályktun 28. þings I.N.SÓí um kjaramál
. Ovrr.' aLm H
’-'v .£ .Lrf
Í.róifÚ&£lB{Í
Sú prósentutala af sveins-
kaupí, sem nemar fá, hækki
Þing Iðnnemasambands ís-
lands sem haldið var um fyrri
helgi hvatti stjórn INSÍ til að
sjá til þess að gerð verði al-
menn kaup- og kjarakönnun
meðal iðnnema. í ályktun þings-
ins um kjaramál segir að þing-
ið telji að sú prósentutala af
sveinskaupi sem nemar fái,
þurfi að hækka og vera þann-
ig, að á fyrsta ári fái nemi
45% af sveinsUfH’r’ A ftð’-v árí
55%. á brið’3 ári 65% •*«• *
f5A’ða ári 75%.
Þar er einni"
með hversu m’k'ð se um v
irborganfr til 'ðnncma og er
hvatt til þess að yfirborgianir
verði afnumdar pg iðnnemar
fái greitt eftir þeim taxta, sem
samið er um, þar eð yfirborg-
anir sé ein stærsta ástæðan
fyrjr ósamheldni iðnnema. Þá
er varað við baksamningum
milli meistana og nema. og
ennfremjr tekið fram að vinna
beri að því að hnekkja þeirri
útbreiddu skoðun að það sé
kostnaður fyrir meistara að
taka nem,a og að hið sanna
komí í ljós: að meistarar selji
vfirleitt vinnu nema á sama
verði og vinnu sveina.
tingið ályktaði að iðnnema-
breyfingin hafi náð einum
n^ykasta áfanga í sögu sdnni.
ar 9em eru samningamir frá
ví í vor og telur að þeir séu
’fórt skref i átt til þess að
iðnnemar nái samnings- og
verkfallsréttmum í sínar hend-
uir. Þegar því marki er náð
verður iðnnemahreyfingin að
hafa nána samvlnnju við iðn-
aðarmannafélögin í samning-
um, segir i ályktjpinni.
★
Þa segir þar: Þihgið telur
ófremdarástand ríkja í launa-
málum almennings og að það
nái ekki nokkurri [|tt að ein
þjóðfélagsstéttin ged velt sér
’ peningum meðan onnur verð-
ur að vinna hörðipp höndum
meirihluta sólarhringsins til
bess að hafa ofan íi sig og á.
Þingið krefst þess að komið
verði í veg fyrir þa|g að launa-
hækkun alþýðunnar,1 jverði svar-
að með því að veltM þeim út
: verðlaeið og eera bær þann-
ig að engu telur bi'ncrið það
hámark ósvifnimpr jd opinber
fvrirtæki skuli gefa fordæmi
í slíkj athæfi.