Þjóðviljinn - 28.10.1970, Blaðsíða 10
JQ SlÐA — ÞJÖÐVTLJINN — Miðvifoudagur 28. oiktóber 1970.
Harper Lee:
Að granda
söngfugli
2
Móðir okkar dó þegar ég var
frveggja ára, svO'aö á vissan hátt
saknaði ég hennar aldrei. Hún
var af Grahamættinni frá Mont-
gomery og Atticus hitti hana
þegar hann sat löggjafarþingið í
fyrsta sinn. Þá var hann orðinn
miðaldra, og hún var fimmtán
árum yngri en hann. Jemmi var
ávöxtur fyrsta hjónabandsársins,
fjóruim árum síðar kom ég í
heiminn og tveim árum eftir það
dó móðir mín úr skyndilegu
hjartaslagi. Fólk sagði að þetta
væri í ættinni. En. eins og ég
segi, þá saknaði ég hennar ekiki,
en ég held að Jemmi hafi gert
það. Hann mundi vel etftir henni
og stundum þegar við vorunj sem
ákafast að leika okkur, tók hann
uppá þvi að stypja þungan og
fara bakvið vagnaskýlið án þess
að sinna mér meira. Smám sam-
an hafði mér orðið ljóst, að þegar
sá gálinn var á honum, var
skynsamlegast að skipta sér ekki
af honum.
Þegar ég var orðin sex ára og
Jemmi næstum tíu, voru surnar-
takmörk Okkar (ekki lengra frá
húsinu en svo að við gætum
heyrt þegar Galpumía kallaði),
hús frú Henry Lfayett Dubose,
tveim húsum fyrir norðan okk-
ur, og Radleyhúsið, þrem húsum
fyrir sunnan okkur. Við höfðum
enga löngun til að fara útfyrir
þessi takmörk. í húsi Radleys
bjo dularfúllur kraftur, og ekki
þurfti annað en að láta Tiggja
að því, til þess að við héldum
okfcur á mottunni dögum saman.
Frú Dubose var sannkallaður
djötfull.
Það var þetta sumar sem Dill
kom fram á sjónarsviðið.
HÁRGREIÐSLAN
Hárgreiðslu- og snyrtistofa
Steinu og Dódó
-.augav. 188 IO. hæð (lyfta)
Simi 24-6-16.
Perma
Hárgreiðslfu- og snyrtistofa
Gar'ðastræti 21 SÍMI 33-9-68.
Snemma einn morguninn vor-
um við farin að leika okkur í
húsagarðinum, og þá heyrðum
við Jemmi eitthvað innanúr
næsta garði, úr kálgarðinum
hennar ungtfrú Rakelar Haverford.
Við gengum að vírgirðingunni tU
að athuga hvort það væri hvolpur
— tíkin hennar ungfrú Rakelar
var hvolpafull — en í staðinn
sáum við, að þar fyrir innan
sat snáði og einblíndi á okkur.
Þar sem hann sat virtist hann
litlu stærri en kálplönturnar. Og
nú störðum við á hann, þar til
hann sagði loks:
— Hæ.
— Hæ, sagði Jemmi vingjam-
lega.
— Ég heiti Charles Baker
Harris, sagði hann: — Og ég
kann að lesa.
— Nú, hvað um það? sagði
ég.
— Ég hélt bara að ykkur þætti
gaiman að vita það. Ef það er
eitthvað sem þið þurfið að láta
lesa fyrir ykkur, þá get ég gert
það...
— Hvað erbu eiginlega gam-
all? spurði Jemmi. — Fjögra
og hálfs?
— Ég er bráðum sjö.
— Þá skaltu ekkert vera að
monta þig, sagði Jemmi og benti
á mig með þumálfingrinum. —
Hún Skjáta þarna hefur kunnað
að lesa tfrá því að hún fæddist
og hún er ekki einu sinni farin
að ganga í skóla enniþá. En þú
ert annars dálítið lítill etftir aldri.
— Ég er lítill, en ég er gam-
all, sagði hann.
Jemmi strauk hárið frá augun-
um til að sjá betur þetta fyrir-
bæri. Svo sagði hann:
— Af hverju kemurðu ekki
inn til okkar, Oharles Baker
Harris? Hamingjan hjálpi mér,
en það nafn.
— Það er ekki verra en þitt
eigið nafn. Rakel frænka mín
segir sjálf, að þú heitir Jeremy
Atticus Finch.
Jemmi yggldi sig:
— Ég er nógu stór til að bera
það nafn, sagði hann. — Nafnið
á þér er lengra en þú sjálfur,
mifcLu lengra!
— Annað fólk kaíl'lar mig Dill,
sagði Dill og smeygði sér undir
grindverkið.
— Það er miklu betra að
klifra yfir það, sagði ég. — Hvað-
an kemurðu eiginlega?
Dill var frá Meridian í Missi-
sippi og var á sumri hjá
frænku sinnd, henni un.gfrú Rak-
el, og ætlunin var að hann
yrði það á hverju sumri fraim-
vegis. Fjölskyldan var úr May-
comb-sýslu, móðir hans vann
hjá ljósmyndara í Meridian,
hafði sent mynd af honum í
samkeppni um barnaljósmyndir
og hafði fengið fimm dollara
verðlaun. Hún gaf Diil pening-
ana og hann fór í bíó fyrir þá
tuttugu sinnum í röð.
— Við sjáum aldrei bíómyndir
héma, nema stölcu sinnum Jesú-
myndir í þinghúsinu, sagði
Jemmi. — Hefurðu nokkum tíma
séð góða bíómynd?
Það kom á daginn, að Dill
hafði séð Dracula, og við það
jókst áhugi og virðing Jemma
að miklum mun.
— Segðu okkur frá hénni, sagði
hann.
Dill var skringilegt fyrirbæri.
Hann var klæddur stuttum, blá-
um strigabuxum, sem voru
hnepptar uppá skyrtuna, hárið á
honum var snjóhvítt og var eins
og dúnn á litla kollinum hans.
Hann var ári eldri en ég, en ég
gnæfði samt yfir hann. Meðan
hann sagði okkur þetta gamla
ævintýri, þá voru augun í hon-
um ýmist ljós eða dökk; hlátur
hans var snöggur, áhyggjuiaus Dg
sæll, og hann hafði þann kæk
að toga dálítinn sleikjulokk
fram á ennið.
Þegar Dill hafði breytt Dra-
cula í duft og ösku og Jemmi
sagði að kvikmyndin virtist
skemmtilegri en bókin, spurði ég
Dill hvað pabbi hans gerði eig-
inlega.
— Þú hefur ekkert sagt okkur
um hann, sagði ég.
— Nei, af því að ég á engan.
— Er hann þá dáinn?
— Nei.
— En fyrst hann er ekki dáinn,
þá hlýturðu að eiga pabba, ha?
Dill roðnaði og Jemmi sagði
mér að þegja — en það var
öruggt merki þess að hann var
búinn að vega og meta Dili með
hagstæðum árangri. Efttr þetta
liðu sumarmánuðimir rólega og
ánægjulega. Við lagfærðum hol-
una okkar, sem við höfðum út-
búið milli tveggja risavaxinna
mórberjatrjáa úti í garðinum og
lékum af miklum móði fjöld-
ann allan af leikritum sem við
höfðum klippt og skorið eftir
okkar þörfum. Þá var ágætt að
hafa Dili: hann lék hlutverkin
sem mér voru annars ætluð:
apann í Tarzan, herra Damon í
Tom Swift og þess háttar. Smátt
og smátt kynntumst við Dill sem
vasaútgáfu af galdramanninum
Mer in, sem var með kollinn
fullan af undarlegum heilabrot-
um og hugdettum.
En þegar við vorum komin
fram undir ágústlok, var efnis-
valið orðið dálítið slitið vegna
eilífra endurtekninga, og það var ;
um það leyti sem Dill kom ]
því inn hjá okkur, að við ætt- |
um að svæla Boo Radley útúr :
fylgsni hans.
Dill var gagntekinn af Rad-
ley-húsinu. Þrátt fyrir aðvaranir
dró það hann að sér eins og
tunglið vatn, en þó efcki nær en
að ljósastaurnum á horninu,
þar sem hann gat horft á hús-
hliðið úr hæfilegri fjarlægð. Þar
stóð hann svo með digran lukt-
arstaurinn í fangiruu og góndi og
gaf hugmyndafluginu lausan
tauminn.
Radley-húsið s+^ð þar sem veg-
urinn beygði snöggléga, svo að
maður þurfti að rölta góðan spöl
suðreftir áður en veröndin sást.
Húsið var légreist og haffði einu
sinni verið hvítt; veröndin var
breið og dimm og á bafchliðinni
voru grænir hleirar, sem löngu
voru upplitaðir og minntu nú
einna mest á gráu flísarnar í
garðstígnum. Fúnu tréspænirnir
sem þöktu þakið, stóðu fram
af þakskegginu á veröndinni og
stórar, gamlar eikur vörnuðu
sólinni að sfcína. Sorglegar leyfar
af grindverki stóðu riðandi fram-
an við forgarðinn, þar sem
Johnsongras og „kanínu-tóbak“
döfnuðu vel.
Inni í sjálfu húsinu átti heima
illgjarn draugur. Fólk fullyrti, að
hann væri til í raun og veru, en
við Jem höfðum nú aldrei séð
hann. Fólk hélt því líka fram
að hann kæmi út á næturnar,
þegar tunglið væri gengið undir
og gægðist innum gluggana i
öðrum húsum. Þegar azaleurnar
kól og þær visnuðu, þá var það
vegna þess að hann hafði andað
á þær. öll leynd afbrot og smá-
syndir í Maycomb, voru af hans
völdum. Um tíma vou allir bæj-
arbúar sfcelfdir vegna óhugnan-
legra næturverka: alifuiglar og
heittelskuð dýr bæjarbúa fund-
ust drepin og limlest; reyndar
var sökudólgurinn hann Addi
vitlausi, sem seinna drefckti sér
í Barkertjörninni, en fólkið gaut
áfram augunum að Radley-hús-
inu og var efcki á því að láta
af sínum gamla grun. Enginn
svertingi vildi ganga framhjá
húsinu að næturþeli heldur gekk
alltaf eftir gangstéttinni hinum
megin og blístraði hástöfum á
meðan. Skólinn í Maycomb lá
upp að bakhliðinni á Radley-
lóðinni, ávextimir af stóra val-
hnetutrénu féllu niður í sfcóla-
garðinn, en ekkert barnanna
snerti hneturnar: Radley-hnet-
urnar voru baneitraðar og dauð-
inn var vís þeim, sem átu þær.
Ef bolti lenti inni í Radley-
garðinn, var hann glataður fyrir
fullt og allt, engum datt i hug
að reyna að nálgast hann.
Ógæfan sem grúfði yfir þessu
húsi átti upptök sín mörgum
árum áður en við Jemmi fædd-
umst. Radleyfótkið, sem hafði
verið velkomið hvar sem var í
bænuim, forðaðist samneyti við
aðra, og slíkt er efcki fyrirgefið
í Maycomb. Það kom ekki í
kirkju, en þangað komu annars
allir góðborgarar í Maycomb sér
Kaupum hreinar
léreftstuskur
PRENTSMIÐJA ÞJÓÐVILJANS
Volkswageneigendur
Höfum fyrirliggjaudi BRETTI — HURÐIR — VÉLALOK
og GEYMSLULOK á Volkswagen í allfiestum litum. —
Skiptum á einum degi með dagstfyriirvara fyrir ákveðið
verð. — REYNIÐ VIÐSKIPTIN.
Bílasprautun Garðars Sigmundssonar.
Skipholti 25. — Sími 19099 og 20988.
UNCUNCAR ÓSKASf
til sendiferða hálfan eða allan dagi:
Þurfa að hafa hjól.
DlOOVIllk
GLUGGATJALDASTANGIR
FORNVERZLUN
°g
GARDÍNUBRAUTIR
Laugavegi 133 — Sími 20745.
WILUS JEEP
Til sölu er Willis jeppi árgerð 1962, með
Egils húsi. Góður bíll. Hagstætt verð ef
samið er strax. Upplýsingar í síma 25283
eftir kl. 19,00.
FYRIR SKÓLAFÓLKIÐ:
Buxur, skyrtur. peysur, úlpur. nærföt. sokkar og
margt fleira. — Fjölbreytt og fallegt úrval.
PÓSTSENDUM.
*
— Laugavegi 71 — sími 20141.
SÓLÓ-elt/avélar
Framleiði SÓLÓ-eldavélar af mörgum siærðum
og gerðum. — Einkum hagkvæmar fyrir sveita-
bæi, sumarbústaði og báta.
VARAHLUTAÞJÓNUSTA.
Viljum sérstaklega benda á nýja gerð einhólfa
eldavéla fyrir smærri báta og litla sumarbústaði
ELDAVÉLAVERKSTÆÐl
JÓHANNS FR.
KRISTJÁNSSONAR h.f.
Kleppsvegi 62 - Sími 33069
Hver býður betur?
Það er hjá okkur sem þið getið fengið
AXMINSTER teppi með aðeins 10%
útborgun.
AXMINSTER — annað ekkL
\ B II
ANNAÐ EKKI
Grensásvegi 8 — sími 30676.
Laugavegi 45 B — sími 26280.
BÍLASKOÐUN & STILLING
Skúlagötu 32.
MOTORSTILLINGAR
HJÖLASTIILINGAB LJÚSASTILLÍNGAR
Látio stilla i tíma.
Flfót og örugg þjónusta.
13-10 0
Látíð ekkl skemmdar kartöflnr koma yður
í vont skap. Xoíið COLMAIVS-kartÖffeiluft
Auglýsingasíminn er 17 500
ÞJÓÐVILJINN