Þjóðviljinn - 06.10.1971, Blaðsíða 3

3®Kðvá3ctu5a®ua? • 6. ofetíófoer W2L — —SfÐA 3
«£>
AF ERLENDUM VETTVANGI
Gromyko um afvopnunarmá!
f ræða þeirri er Andrei
Gromyko. utanríkisnáðlherra
Sovétríkjann.a, flutti á Alls-
herjarþingi S.Þ. á dög’unum,
vék hann sérstaklega að nauð-
syn þess, að S.Þ. sýndu af
sér frumkvæði á sviði afvopn-
unarmála, sakir þess að nei-
kvæð áhrif vígbúnaðarkapp-
hlaupsins væru nú djúpstæðari
og hættulegri á líf manna í
heiminum en nok-kru sinni
fyrr. Hér fara á eftir nokku'ð
stytt ummæli Gromykos um
þetta mál (heimild APN):
☆
að væri rangt að halda því
fram, að ekkert h-afi verið
gert til að reisa skorður við
vígbúnaðarkapphlaupinu. Til-
raunir með kj amorkuvopn í
-andrúmsloftinu hafa verið
bannaðar, sem og í geimrúm-
inu og í vatni, útbreiðsla
þeirra ríkja á rneðal hefur ver-
ið stöðvuð afstýrt hefur verið
staðsetningu múgmorðstækja í
geimnum á himintunglum og
á botni hafs og vatna. Menn
sanníæra.st æ betur um það.
að ófært sé að fresta lengur
banni við kjamorkuvopnatil-
raunum neðanjarðar. Sú hug-
mynd að koma á fót kjam-
orkulausum beltum í ýmsum
heimshlutum og leggja niður
herstöðvar á erlendri grund
fær æ meiri hljómgrunn.
Varðandi bann og útrým-
ingu á sýklavopnum eru málin
á réttri leið. Viðræð-ur um
sáttmála þar að lútandi eru
komnar á lokastig Þetta þarf
að verða mikilvaegt pólitískt
spor ek:ki aðeins í áttina að
takmörkum vígbúnaðarkapp-
hlaupsins, heldur að raunveru-
, legri afvopnun. Hér er um að
ræða algjöra útrýmingu á
' einnj ákveðinni tegund vopna.
, J?;að^jijúgmorðstæki. Næsta
verkefni er bann og útrýming
á eiturefnavopnum.
Upp á síðkastið h.afa menn
tekið að gera sér rækilega
grein fyrir nauðsyn ráðs-taf-
ana til að kom-a í veg fyrir
notkun kjamorkuvopn.a af
slysni eða sérstöku ögrunar-
skyni. Samkomulag um þetta
atriili náðlist fyirir skötnmu
milli Bandaríkjanna og Sovét-
rikj.anna.
Viðræður milli USA og
SSSR um takmarkanir á eld-
flaugabúnaði h-alda áfram, og
einbeita menn sé nú fyrst
og fremst að samkomulagi itm
varnarkerfi gegn eldflaugum.
Ef þró-un gasneldflaugakerfa
verður ekki stöðvuð nú, þá
hefst óhjákvæmilega keð.iu-
verkun, samkeppni milli árás-
ar- og varnarvopna, eins og á
sinum tíma milli brynklæðn-
ingár herskipa og fallbyssu-
kúlna, en í þetta skiptið verð-
ur samkeppnin ómælanlega
hættulegri ocr dýrari.
Jákvæð niðurst-aða viðræðn-
ann-a væri bæði í samræmi við
hagsmuni bióða Bandaríkja-nma
og Soyétríkjanna og myndi
verða almennum friði til
sfvrkt.ar. Sovétríkin gera sér
fulla grein fyrir vaxandi þýð-
ingu þessara viðræðna og
leggja sig öll fram til að ná
snmkomúlagi. að því tilskildu
vitanl,ega, að samkomulag
byggist á jöfnu öryggi En á-
rangur viðræðnanna er ja-fn
mikið undir hinum aðilanum
Icominn.
Þær takmarkanir á vígbún-
a’ðarkapphlaupinu. sem náðst
b-afa, eru aðeins undirhúnings-
■kref til afvopnunar. Hversu
mikilsverðar sem þær .kunna
að vera þá væri það sama og
hafna lausn á sjálfu aðal-
vandamálinu að láta við þær
sitj-a. Við erum h-ins vegar
þeirrar skoð-unar, að fullir
möguleikar séu á því að leysa
þetta mál. Spurningin er aðe-ins
um vilja til að leys-a það.
Fyrir skömmu lögðu Sovét-
ríkin fram tillögu u-m ráð-
stefnu kjarnaveldanna fimm.
Sovélríkjanna, Bandaríkj-anna,
Kína, Frakklands og Bretlands
til að ræð-a kjarna-afvopnun.
Eitt af þeim kj-amaveldum,
sem við snerum okkur til,
Frakkland, stud-di þetta írum-
kvæði Sovétríkjanna, en ann-
að lýsti yfir andstöðu sinni
við tillö-guna. Þá flýltu h-in
tvö sér að lýsa því yfir, að
samkvaðning fimmveldafundar
vig slík skilyrði væri „ak-a-
demískt“ spursmál
Sovétríkin telja ekki, að hin
kjarnaveldin hafi sagt sitt síð-
asta orð. Allir, sem líta raun-
sæjum augum á málin sjá. að
kjamaafvopnun verður ekki
. framkvæmd nema með þátt-
t.öku og samþykki allra kjam-
orkuveldanna fimm og að þau
. geta ekki skotið sér undan
þessari ábyrgð.
f
' ☆
Til róttækrar lausnar á af-
vopnunarvandaht-álunum
þarf auðvitað áð sameina
krafta allra ríkj-a, án tillits
til s-tærðar þeirra og ibúa-
fjöld-a. herstyrks og efnahags-
máttar. Sovétríkin líta svo á,
að til að herða baráttuna fyrir
a-fvopnun sé vænlegast að
ka-lla s-aman alþjóðaráðstefnu
allra ríkja um afvopnun og að
hentugast sé að ræða þessa
hugmynd á yfirstand-andi Alls-
herjarþingi. Atriði þar a’ð lút-
andi hefur verið tekið inn á
dagskrá þingsins ag beiðni
okkar.
Á iiðnum árum ~og ekki alls |
íyrir ■ löngu haf-a ríki heims |
fja-llað um samkvaðningu al- j
heimsráðsteínu um afvopnun.
Af ýmsum orsökum hefur ekki
tekizt hingað til að kveðja
saman slíka ráðstefnu. Nú er
almennt pólitískt ástand ha-g-
stæðara í þessum efnum.
Þeirrar þróunar verður að
neyta með það í h-uga. að þótt
aívopnunarviðræður hafi á ár-
unum eftir strið átt sér sta’ð
á hinum margvíslegastia vett-
vangi, þá haf.a öll ríki s-ameig-
inlega ekki enn komið saman
til að fjalla um afvopnun í
eitt einasta skipti.
Verkefni alheimsráðstefnu
um afvopnun yrðu auðvitað
gifurleg. Þess vegna kann að
vera heppilegast að gera hana
að stöðu-gum vettvangi, eða
réttara sagt. vettvangi til langs
tím-a. Fundi mætti kalla sam-
an reglulega, t.d. einu sinni á
tveim-þrem árum. Þar eð
mestan u-gg hjá þjóðum
vekur kj arnorku-vopna-k-arri-
hlaupið. þá mætti leggja höf-
uðáherzlu, e-f meirihluti þátt-
ta'kend-a yrði því samþyk.kur.
á bann við kjarnorkuvopnum
og útrýmingu þeirra. enda get-
ur s-amvizka mannkyn-sins ekki
sætt sig við notkun þeirra.
Alþjóðaráðstefnuna væri
heppilegt að kve’ðja sarn-an ut-
an vébanda Sameinuðu þjóð-
anna til þess að í henni geti
tekið þátt öll ríki án tillits til
þess, hvort þau eru meðlimir
samtakanna eða ekki. Sam-
kvaðning hennar á vitanlega
ekki að rýra að neinu leyti
býðingu þeirra forma og leiða.
■'m nii eru við h-afðar í s-am-
bandi við aÞmnnunarviðræður.
þ á m. Afvopnunamefndin.
Þvert á móti ber Afvopnunar-
nefndinni að aitka starfsemi
sína.
Auðvitað þurfa ríki að fá
ákveðinn tíma til umhugsunar.
f sambandi við þetta litum
við svo á, að Allsherjarþingið
gæli heitið á ríkin að ná sam-
komuil-agi um, hvenær kveðja
skuli saman ráðstefnun-a og
hver skuli vera dagskrji henn-
ar, eigi s-í’ðar en árið 1972.
Með ofangreind atriði í h-u-ga
leggur s-ovézfca sendi-
nefndin fyrir AUsherjarþingið
frumvarp til ályfctunar
Aðalhluti þess hljóðar svo:
Fra-m.haJd á 9. síðu.
Mávurinn annað kvöld í Iðnó
Annað k\röld hefjast sýning-
ar á Mávinum eftir A.P. Tsjs-
khov, að nýju. Leikurinn var
sýndur sex sinnum í vor við á-
gæta aðsókn og mjög gióðar
undirtektir. Mávu-rin-n er sem
k-un-nu-gt er kunnasta verk
Tsjekihcvs, klassískt verk í
íeikbókme-nntum heimsins. Þýð-
ingu á Mávinum gerði Pétur
Thorsteinsson ráðuneytisstjóri,
beint úr frummáilinu. Leikstjóri
er Jón Sigurbjörnsson, en leik-
my-nd gerði Ivan Török. Leik-
endur eru Si-gríður Hagalín,
Pétur Einarssoin, Brynjólfur Jó-
hannesson, Va-lgerður Dan, Karl
Guðmu-ndsson, Margrét Ólafs-
dóttir, Þorstei-nn Gunnarsson,
Guðmund-ur Pálsson, Borgar
Garðarsson, Sigurður Karlsson,
Gestu-r Gíslason og Arnhildur
Jónsdóttir.
Sjómannaráðstefnan:
Óska eftir lagfæríngum
á bátakjarasamningunum
Sunnudaginn 3. október s.l.
var haldin sjómannaráðstefna á
vegum Sjómannasambands ís
lands, til þess að ræða nýja
kjarasamninga o.fl. Á ráðstefn-
unni voru mættir um 20 menn
víðsvegar að á landinu.
Talið var sjálfsagt að óska
lagfæringar á bátakjárasamn-
ingun-um og se-gja þeim upp ef
með þarf til þess að nauðsyn-
legar breyti-ngar fáist.
Til þess að móta kröfur voru
eftirtaldir menn kjörnir:
Jó-n Sigurðsson, Reykjavík,
Pétur Pétursson, Hellissandi,
Tryggvi Helgason, Akureyri,
Jónatan Aðalsteinsson, Vest-
mannaeyjum, Jón Kr. Ölsen
Keflavík, Björgvin Sigurðsson,
Stokkseyri, Óskar Vigfússon
Hafnarfirði, Sigfi-nn-ur Karlsson,
Nes-kaupstað. 1 trausti þéss sö ■
Vestfirðingar yrðu með var
samþykkt að Pétur Sigurðsson
Isafirði yrði einn-ig í nefndinni.
Á ráðstefnun-ni var allmikið
-----------:-----------------------<$>
Alyktanir aBalfund-
ar Læknafél. Islands
Aðalfundu-r Læk'nafélags ls-
la-nds var ha-ldinn dagana 17.—
19. sept. sl, í Domu-s Medica.
Fundinn sótu kjörnir fulltrúar
víðs vegar af landinu.
Á aðalfundi-num var rættm.a.
um viðhaldsmenintun lækna og
a-nnai'ra heilbrigðisstétta. I bví
sambandi vill aða-lfundurinn
benda á mikilvægi viðhalds-
me-nntunar og ályktar, að koma
verði á fót læknisfræðilegu
bókasafnii, sem allir læknar
land-si-ns ge-ti notið þjóinustu frá.
Einnig var lögð áherzla á. að
fjölgað ve-rði sikipulögðum nám-
s-keiðum fyrir lækna bæði í
heimilislækni-ngum og inna-n
sérgireina.
Rætt var u-m sko-rt á hjúkr-
unarfólki og leiðir til laus-nar
þeim vanda.
Samstarf sjúkrahúsa
Á aða-lf-umdinum var einnig
rætt u-m sam-starf sjúkrahúsa,
em það mál hefur lengi verið
á döfinm-i. Má segja, að í ein-
staka greinum sé nú vísir að
samstarfi, en fulltrúar lækna-
ráða sjúkrahúsanna í' Reykja-
Framhald á 9. síðu.
rætt um þamin. óhemjumdkla
netafjölda í sjó frá einstöku-m
bátum, er tíðkast hefur hin síð-
ari ár og samiþykikti ráðstefnan
s-vohljóðandi ályktun varðamdi
þaö va-ndamól.
„Ráðstefna Sjómainmasam-
bands Is-lands haldin 3. október
1971, telur nauðsynle-gt að reglu-
' gerðum heimilaða tö-lu netaísjó
frá hverjum bát, verði endur-
skoðuð með hliðsjón af þeirri
. reynslu er fengizt hefux hjtj
síðari ár.
Jafnframt telur ráðstefnan
nauðsynle-gt að sett verði á-
kvasði í næstu bátakjarasamn-
inga varðá-ndi sektir, sé ákvæð-
ið um heimilaðan nétafjölda
ekki hald-ið.“
1 lok ráðstefmunnar var eftir-
farandi ályktun samþ-ykkt eim-
róma:
„Sjómannaráðstefna haldim á
á vegum Sjómanmasamba-nds
ís-la-nds í Reykjayík 3. okt. 1971.
lýsir yfir eindregnum stuðningi
við ákvörðun ríkisstjórnarinnar
um útfærslu fiskve-iðilandihelg-
im-nar. Jafnfra-mt fagna-r ráð-
stefna-n einibug þjóðarinnar í
þessu máli um leið og hún
hvetur til skjótra frið-uma-rað-
gerða á landgrunninu til vermd-
a-r fiskistofmu-m okkar.
Ráðstefnan skorar á ríkis-
stjórn og Alþingi að beita sér
fyrir, með nægum fyrirvara, al-
gerri veiðifriðum á þýðimgar-
mestu hrygningarsvæð-um. okk-
ar nytjafiska utan sé-m inman
12 mílna fisikveiðilögsögummar1*.
ALLTÍ
GARÐINUM
Þann 15. þ.m. frumsýn-
ir Þjóðleikhúsið nýtt leik-
rit eftir bandaríska leik-
ritaskáldið Edward Albee.
Leikurinn heitir Allt í
garðinum og er Baldvim
Halldórsson leikstjóri. Þýð-
ing leiksins er gerð af
Óskari Ingimarssyni, en
Gunnar Bjarnason er leik-
mynda- og búningateikn-
ari .
Höfundur leiksins, Ed-
ward Al-bee, er íslemzkum
leikhúsgestum að góðú
kunnur. Árið 1965 sýmdi
Þjóðleikhúsið hið stór-
brotna leikrit Alfoees Hver
er hræddur við Virginíu
Woolf, undir leikstjórn
Baldvins Halldórssonar.
Sýning þessi hlaut frá-
bæra dóma allra, sem
hana sáu en sýningar
urðu alls 71 á leikritinu.
Árið 1967 sýndi Þjóðleik-
húsið Dauði Bessie Smith
eftir Albee og Leikfélag
Reykjavíkur hefur enn-
fremur sýnt leik hansSaga
í Dýragarðinum.
Edward Albee er fædd-
ur í Was-hingtom árið 1928.
Hanm byrjaði ungur að
fást við skriftir — fyrsta
leikrit sitt samdi ha-nn 11
ára að eigin sögn. Ha-nn
var þó kominn um þrítugt
þegar hann kvaddi sér
hljóðs sem meiri háttar
ríthöfundur með leikmum,
Saga úr dýragarði. Þá
skrifaði hann Hvér er
hræddur við Virginíu
Woolf, se-m skipar honum
í sess með helztu leikrita-
skóldum samtímans.
Leikritið, Allt í garðin-
u-m, gerist á vorum dög-
-um og fjallar um vanda-
mál í nægtaþjóðfélagi.
Leikendur eru alls 11. Að-
alhlutv’erkin eru leikjm af
Þóru Friðriksdóttur og
Gummari Eyjólfssymi.
Edward Albee.
V0LV0
VIKING
Italski hönnuðurinn
Sergie Coggiola hefur í
samráði við Volvoverk-
smiðjurnar hannað þessa
útgáfu af Volvosportbíl.
Sergie kallar bilinn Volvo
Viking, en hann verður
sýndxtr í fyrsta skipti á
bílasýningu í París nú í
þessum mánuði. Þeita er
fyrsti billinn sem hinn ít-
alski hönnuður gerir alveg
eftir sínu höfði. Bíllinn er
ekki hugsaður sem f.jölda-
framleiðsluvagn, enda hef-
nr hönnuðitrinn ekki haft
í liuga þau vandamál sem
fylgja því að setja bíl •
fjöldaf ramieiðslu